Claudii Hermeri Mulomedicina Chironis:

Google

This is a digital copy of a book that was preserved for generations on library shelves before it was carefully scanned by Google as part of a project
to make the world's books discoverable online.

It has survived long enough for the copyright to expire and the book to enter the public domain. A public domain book is one that was never subject
to copyright or whose legal copyright term has expired. Whether a book is in the public domain may vary country to country. Public domain books
are our gateways to the past, representing a wealth of history, culture and knowledge that's often difficult to discover.

Marks, notations and other marginalia present in the original volume will appear in this file - a reminder of this book's long journey from the
publisher to a library and finally to you.

Usage guidelines

Google is proud to partner with libraries to digitize public domain materials and make them widely accessible. Public domain books belong to the
public and we are merely their custodians. Nevertheless, this work is expensive, so in order to keep providing this resource, we have taken steps to
prevent abuse by commercial parties, including placing technical restrictions on automated querying.

We also ask that you:

Ἔ Make non-commercial use of the files We designed Google Book Search for use by individuals, and we request that you use these files for
personal, non-commercial purposes.

* Refrain from automated querying Do not send automated queries of any sort to Google's system: If you are conducting research on machine
translation, optical character recognition or other areas where access to a large amount of text is helpful, please contact us. We encourage the
use of public domain materials for these purposes and may be able to help.

* Maintain attribution The Google watermark" you see on each file is essential for informing people about this project and helping them find
additional materials through Google Book Search. Please do not remove it.

* Keep it legal Whatever your use, remember that you are responsible for ensuring that what you are doing is legal. Do not assume that just
because we believe a book is in the public domain for users in the United States, that the work is also in the public domain for users in other
countries. Whether a book is still in copyright varies from country to country, and we can't offer guidance on whether any specific use of
any specific book is allowed. Please do not assume that a book's appearance in Google Book Search means it can be used in any manner
anywhere in the world. Copyright infringement liability can be quite severe.

About Google Book Search

Google's mission is to organize the world's information and to make it universally accessible and useful. Google Book Search helps readers
discover the world's books while helping authors and publishers reach new audiences. You can search through the full text of this book on the web
a[nttp: //books . google. com/]

Wissenschaftliche Ausgaben -

griechischer und lateinischer Schriftsteller
im Verlage von

B. 6. Teubner £f; in Leipzig.

— $4 —————

Sammiung wissenschaftlieher Commentare
zu griechisehen und rümischen Siehriftstellern.
Aetna. Von S. Sudhaus. geh.n. /6.—, in Leinw. geb. n. A 1.—
Luerez Buch III. Yon ER. Heinze. geh. n. KK 4.—, in Leinw.

geb. n. KK 5.—
Sephokles Elektra. Von G. Kaibel geh. ἢ. υκ 6.—, in Leinw.

geb. n. .K 1.--

Mritiseche und kommentierte Ausgaben.
Neue Erschein&ngen 1895 —1900.

Atfa Δ orum: s. Lucas.

Aristophanis Equites rec. A. v. Velsen. Ed. 11 cur. K. Zacher.

Caesaris, C. Iuli, belli civilis libri III rec. A. Holder. Ἀ. «Αἵ 10.—

Bédasealiae apostolorum fragmenta Veronensis Latina. Aocedunt
canonum qui dicuntur apostolorum et Aegyptiorum reliquiae.
Ed. Edm. Hauler. Fasc. I: Praefatio, fragmenta, imagines.
geh. n. Kf. 4.—

Enea um sec. Matthaeum cum var. lect. ed. Fr. Blass. n. £3.80.

Eurip din fa fabulae edd. R, Priss et N. Wecklein.

VolÉ£. P. 1: ἸκΚοῦθα. Ed.II. n. | VoL IL P.iI: Supplic. n. ναὶ 3.—

"KC 2.40. 5» AL ,III: Bacchae. n. 4£2.—
» 1 4,11: ASoestis. Ed.II. n. | , IL ,IV: Heraciidae. n.£2.—
AK 1.80. » ll., V: Hercules. n. A 2.40.
" »HIÍ: Hecuba.n.J/£1.60. |. ,, II. »VI: Iphig. Aul. 5.4 2.80.
^ »1V: Electra. n. (2.— | , UL ,, I: Andromacha. n.J(3 40.

. 5» V: Ion. ἢ. K 3.80. , III. Ἢ: Hippolytus. n. J( 3.80.
» Vi: Helena. n. 4 3.— |. , DIL ,III: Orestes. n. KK 2.80.
Lov Oyolops. 2.41.40. | ,,IIL ,IV: Phoenissue. n./( 2.80.
» 1M ,I:Iphig Taur.2.42.40. | ,YIL, V: Troades. n. f 3.80.
4. Horati Flaeci Opera recc. O. Keller et ἃ. Holder. Vol I.
Carminum libri IV, Epodon liber, Cari»en seeculare. lT4erum
rec. O. Keller. a. A12. —. Vol I, Fasc.L Sermorum libri ll.
n. MK 4.—. Vol. IX, Faso. 11. Epistulae, De arte poetica. n. A 6.—
[Lucas.] Aeta Apostolorum s. L. ad Theophilum lib. alter. Sec.
fogmam quae víd. Romanam rec. Fr. Blass. n. 4 $.—
[——) Evangelium 860. Lucam s. L. ad Theoph. lib. prior. Bec.
formae quae vid. Romanam roc. Fr. Blass. n. «( 4.—
Nevatiaus epistula de cibis ludeicis, hrsg. von Landgraf und
Weyman. n. KK 1.20.
Pindari carmina protegg. et cómm. instr. ed. W. Cheist. n. AK 11.—
—— ——- ed. Schroeder. b. Auflage. n. Jf 14.—
Plstenis SopNista ed. O. Apelt. n. A 5.60.
Pelleeis Onomasticon recensuit οἱ adnotavit Ericus Bethe.
Sci ricographi Graeci vol. IX.) Fasoekculus prior. n. f. 14.—
Silvae, herausg. ἃ. erkl. v. Fr. Vollmer. n. AK. 16.—
Theophrasto Charaktere, brsg., übers. u. erkl. v. d. Philol. Geselisch.
zu Lelpsig. n. «y. 6.—
Historiae xec. C. Hude. Tom. l1 n. J( 10.—
Maronis, P., opera iterum rec. O. Ribbeck. 4 voll gr.8.
Vol. L. Bac. et Georg. n. A 5.— | Vol. III. Aen. VII —XEIT. n. JA 3.29.
— IE. Aen. J--VI. n. A 1.20. — IV. App. Verg. n. «Καὶ 8.—

EimmmmH!

Bibliotheca Siceriptorum
Graecorum et Romanorum Teubnerlanas. :
Neue Erscheinungen.
Apulei Apologia et Florida ed. J. van der Vliet. geh. n. AK 4.—
geb. Jf. 4.50.
Aristeae ad Philocratem epistula ed. Paulus Wendland. geh.
n. «Κὶ 4.— geb. f. 4.50.
Augustini, 8. Aureli, Confessionum 1. XIII reo. Knoóll geh.
AK 3.10, geb. AK. 8.20
Babrii fabulae rec. O. Crusius. Aoc. fab. dact. et iamb.rell.Ign.al.
tetr. ast. rec. C. F. Müller. Ed mai. geh. n. 4 8.40, geb. Jf 9.—
——- — — Ed. min. geh. n. υκί 4.—, geb. 4.60.
Bacehylidis carmina ed. F. Blass. geh. n. f. 3.40, geb. A 9.90.
Demetrii Cydonii de contemnenda morte oratio ed Henricus
Deckelmann. 8. geh. MK 1.—, geb. μά 1.40.
Dionysii Halicarmasel opuscula edd. H. Usener et L. Rader-
macher. Vol. I. geh. n. M€ 6.—, geb. (Καὶ 6.60.
Favonii Eulogii disputatio desomnio Soipionis ed. Alfred Holder.
geh. n. Jff. 1.40, geb. A 1.80.
Firmicus Maternus edd. W. Krollet F. Skutsch. Faso. I. geh.
n. 4.—, geb. f 4.50.
Fulgentii, Fabii Planeiadis, opera reco. R. Helm. geh.n..K 4.—,
geb. Af. 4.50.
Germanici Caesaris Aratea iterum ed. A. Breysig. Accedunt
Epigrammata. geh. n. Jf. 2.—, geb. f. 2.40.
Herondae mimiambi ed. O. Crusius. Ed. III. Ed. minor. geh.
n. KK. 2.40, geb. f. 3.80.
Herouis Alexandrini opera quae supers. omnia. Vol L von W.
Sohmidt. geh. n. f. 9.—, geb. 9.80.
—— ——- ——- Supplementheft: geh. n. A 8.—, geb. JA 8.40.
- - —— Vol.Il,1ed. Níx u.S8ch midt. geh. n. J(8.— geb. 468.60.
Iurisprudentiae antehadrianae quae supersunt ed. Bremer. P. I.
geh. n. J£. 5.—, geb. J( 5.60. P. II, 1. geh. n. .K 8.—,
geb. A. 8.60. P. II, 2. geh. n. A. 8 —, geb. υΚαὶ 8.80.
Lydi,Laurentii, d.mens.lib. ed. R.W ünsch. geh.n.//.5.920,geb./£5 .60.
Lysi&e orationes reco. Theodorus Thalheim. Ed. maior. geh.
n. KK. 3. —, geb. à /. 3.60. Ed. minor. geh. n./£1.20, geb. (1.60.
Musici scriptores Graeci rec.,prooem.etin.instr.O. J a n. geh. n. A(.9.—,
geb. Jf. 9.80. Suppl.: melod. reliq. geh. n. /&1.230, geb. JA 1.60.
Mythographi Graeei. Vol. IIL Faso. I Pseudo- Eratosthenis
Oatasterismi rec. A. Olivieri. geh. n. “ΨΚ 1.30, geb. € 1.60.
0douis abb. Cluniac. occu. ed. Swoboda. geh. n. MK 4.— geb. £4.60.
Palladii, Rutilli Tauri Aemiliani, opus agriculturae rec. J. C.
Schmitt. geh. n. Jf. 5.30, geb. A. 5.60.
Phllopont de opificio mundi ll. VII reo. W. Reichardt. geh. n.
4.—, geb. Jf. 4.60.
Proeli Diadoehi in Platonis rem publicam commentarii ed,
W. Kroll Voll. geh. n. 4 5.—, geb. μέ 5.60. Vol. II. geh.
n. Kf. 8.—, geb. Jf. 8.60.
Ptolemaei, Claudii, opera. Vol. I. Syntaxis ed. Heiberg. geh.
n. KK. 8.—, geb. KK. 8.60.
Seneeae, L. Annaei, opera quae supersunt. Vol. I. Faso. II. De bene-
ficiis libri VII. De clementia libri II. Ed. C. Hosius. geh. n.
KK. 2.40, geb. A. 2.80.
—— ——— νο]. III. L. A. 8. ad Lucilium epistul. moral. quae
supers. ed. O. Hense geh. n. “μά 5.60, geb. J 6.30.
Statius, P. Pap. Vol. I. Silvae ed. Klots. geh. n. A 2.— geb. A. 2.60.
—— Vol. . Lactantii Placidi commentarios rec. R. Jahnke.
geh. n. Jf. 8.—, geb. Jf 8.60
.Zaeharias Rhetor, des, die sogenannte Kirehengeschichte. V.
K. Ahrens u.G.Krüger. geh. n. Jf. 10.—, geb. A. 10.80.

"tpe
Θ |
OLAUDII HERMERI

. MULOMEDICINA. CHIRONIS

EDIDIT

EUGENIUS ODER.

ADIECTA EST TABULA PHOTOTYPA.

di

LIPSIAE
IN AEDIBUS B. G. TEUBNERI
MCML

q^RD ΟΟΣ

e
OCT 1 1902

md d
CIBRARY:

1 οι ΕΣ N
ν᾿ Δ ixado ρα e 61-0.

050. Nee

LIPBIAE: TYPIS 'B. G. TEUBNERI.

PATRI OPTIMO

ET

OTTONI MORGENSTERN
AMICO

S.

PRAEFATIO.

I. Ad mulomedicinam Chironis nostra aetate primus
attendit Guilelmus Meyer nune Gottingensis tunc Mona-
censis. legimus enim in actis Academiae Monacensis 1885
p. 395 haec: Herr Wh. Meyer ..... gab . . vorláufige
Notiz von. einem antiken Werke δον Thiermedicin, welches
er in der hiesigen lateim. Handschrift No. 243 gefunden
habe. Der grüssie Theil dieses wmfangreichen und haupt-
süchlich dem Chiron Centaurus und, Apsyrtus zugeschriebenen
Werkes sei eme um 400 m. Chv. gefertigte | Überselzung
eines griechischen Textes. — Diese lateimische | Übersetzung
habe Vegetius gekannt und der grósste Teil seines Werkes
sei nur eine Umarbeitung dieses jelet am das Licht gebrachten |
Werkes. | Sachlich sei also dasselbe von betrüchtlichem
Werthe, indem es für wns zugleich in der griechischen wie
in der lateinischen Litleratur das ólteste Werk ber T hier-
medicin vorslelle. Sprachlich sei es nicht minder interessant,
indem Vegetius vollkommen Recht habe mit der Characteristik
toii sermone sordescunt, | Herr Meyer gedenke, einst wo
móglich mit der Herausgabe dieses Werkes kritische Aus-
gaben des Vegetius, des Pelagomius und der Konstantin-
excerpile £w verbinden und so diesen Theil der antiken
Litteratur àn. das gebührende Licht zw selgen.

Sed cum Meyer consilio destitisse videretur postquam
Eduardus Woelfflinius in ephemeride Archiv für Lalteinische
Lexikographie Χ (1898) p. 413—426 specimen mulomedi-
cinae (p. 412—1215 editionis meae) publici iuris fecit,

Pedo

VI PRAEFATIO.

seviri doctissimi ad Thesaurum Linguae Latinae conden-
dum ab academiis quinque Germanicis delecti aestate
anni 1897 mihi imperaverunt, ut mulomedicinam totam
quam telerrime ederem, ex qua fore αὖ non pauca de
sermone Latino rustico disceremus, suo iure sperabant.
neque fas esse putavi munus mihi oblatum reicere, quo-
niam ab anno 1890 Hippiatricorum Graecorum (H), unde
pendet Chiron ille Latinus, editionem praeparabam et
solus anecdota prosapise eius ommia collegeram.

II. Traditur Mulomedicina, ut vidimus, in codice
Monacensi latino 243 saeculo XV p: Chr. n. scripto!), de
quo conferas velim Catalogum codieum latinorum 80
Halmio et Laubmanno Monachi 1868 emissum p. 44.
insunt libri medicorum et mulomedicorum &evi medii
Bernardi de Gordonio, Constantini Africani, Guillelmi de
Saliceto Placentini medicorum; claudit agmen fol. 160 $4.
Laurentii de Ronzinis 'liber marescaleiae sive de cura
equorum, quem praecedit Mulomedicina, de qua agimus. ?)
quae incipit fol 104", finitur fol. 159. eget inscriptione,
nam initio in sinistra columna f. 104*a legitur capitulorum
index, in columna dextra f. 1047 Ὁ autem ita orditur opus

———

1) Cf. tabulam phototypam et quae infra p. XX sqq. de
scriptura dicam. grato profiteor animo me singulari Georgii
de Laubmann liberalitsti debere, quod codicem Berolini 1897
—1898 diutius quam annum cum pulvisculo excutere mihi licuit.

2) Ut aliquid de origine codicis comperirem, per litteras
adii Franciscum Boll, virum doctissimum, qui qua est insigni
comitate, haec mihi respondit: *Die Hs. Clm. 248 war im Jahre
1582 bereits in der herzoglich bayrischen Bibliothek; sie steht
in dem aus diesem Jahr stammenden bandschriftlichen * Cata-
logus manuscriptorum latinorum et germanicorum? p. 188 u.
134 verzeichnet (unter der Signatur St(atio) 4 Nr. 489) Wo
sie herstammt, darüber liess sich direct nichts ermitteln.

Der Einband ist wohl gleichzeitig, jedenfalls nicht viel spüter

als die Niederschrift. Nun ist dabei eine Urkunde verwendet
worden, die mehrere Orte aus dem Würzburgischen und einen
Caplan des Goetz von Berlichingen erwühnt. Gebunden wurde
die Hs. also wahrscheinlich im Würzbur ischen Franken: dort
wird wohl auch ihr Besitzer einst gewohnt haben. Aber wer
das gewesen ist, weiss ich allerdings nicht. '

PRAEFATIO. | Vil

ipsum a verbis 'si quid enim' (infr& p. 4,12), αὖ primas

sententias interceptas esse liqueat.!)
Divisum est autem opus in decem libros subseriptionibus

ornatos, in quibus auctorum nomina quater traduntur.

Legimus enim in fine primi libri (infra 8 55):
Chironis Centawri liber. primus explicit
Incipit Wber 3.59 (cf. tabulam phototypam)

ad calcem secundi libri (infra 8 113):

Chironis ceniawri veleriniami de permizlis passionibws liber
secundus explicit incipit liber tertius

1) Mulomedicina etiam in altero quodam codice aetatem
tulit, quem possedit Godofredus "Thomasius, medicus et poly-
histor Norimbergensis (vixit 1660—1746 cf. Will, Nürnbergisches
Gelehrtenlexicon IV 33). "Thomasius ipse catalogum codicum
suorum composuit, qui divulgatus est in libello, quem R. M.
Meelführer Noribergae et Lipsiae 1699 edidit, cui est titulus
Aeccessiones ad . . bibliothecam promissam οἱ latentem (p. 181
—144). ibid. p. 132 codices chartaceos Thomasius comme-
morat: Macer de virtutibus herbarum cum paraphrasis rhyihmis
Germanicis expressa; deinde Chiromis Centauri, Absyrti et
Cl. Hermerotis de arie velerinaria libri X. Oliver Neapolitani
de equis. Vegetius de oculo (sic) medicina cwm glossario.
pa&rum accurate ergo Fabricius Bibl. Lat. III 178 ed. Ernesti
(αἱοαὺ me docuit Franciscus Boll) &nnotavit: Vegeliwm de mwlo-
medicina nec minus Chironis Centauri Absyrtà et Cl. Hemerotis
de arte Veterinaria libros Χ et. Oliverá Neapolitami librum de
equis. ms. sereabat Norimbergae Gotfridus Thomasius. immo
duos codices fuisse vides. lhmio, qui Fabricii locum cognitum
haberet, sciscitanti nunc codicem Norimbergae esse negaverunt
(cf. editionem Pelagonii p. 14). ex actis 'Neuer Zeitungen von
Gelehrten Sachen auf das Jahr 1747, erster Theil (Leipzig)
Nr. XVIII p. 162—165 discimus bibliothecam Thomasii &nno an-
ie defuncti tum integram quidem sed venalem fuisse. in biblio-
iheca Norimbergensi neque de catalogis librorum Thomasia-
norum, qui in &ctis Lipsiensibus commemorantur, neque de iis
hominibus, qui codices illos anno 1747 vel postea emerint,
quidquam hodie notum esse mihi responsum est. fortasse alii
viri docti in indagandis bibliothecae ''homasianae ruderibus me
feliciores erunt. mulomedicinae codicem Thomasianum hodie
alicubi latere paene certum videtur.

-

VIII PRAEFATIO.

in exitu libri noni (infra 8 960):
Explicit liber nomus Chiron. ceniaurus | el
Absyrtus feliciter Incipit liber decimus
denique opere finito (infra 8 976):
Claudius Hermeros veterinarius
liber decimus Explicit. feliciter
Quae secuntur ὃ 977 84. aliunde illata esse ipse tes-
latur librarius, cum ad 980 adnotet
- hic iterum explicat finem. operis
et ad 999 nichil fwit plus in exemplari sed finis voluminis
huius fwit caria, 8" antecedenti.

Subseriptiones auctorum quid sibi velint et quo vin-
culo inter se coniunctae sint videamus. atque sub nomine
iustissimi centaurorum librum de re veterinaria scriptum
cireumferri testatur Suidas s. v. Χείρων.) Columella vero
praef. 32 qui 'in pecoris cultu doctrinam Chironis ac
Melampodis' laudibus effert, num de pseudepigrapho libro
cogitaverit, haud diiudieare licet. Apsyrtus autem, mulo-
medicus celeberrimus, qui Constantini Magni aetate floruit?),
tanta auctoritate fuit, ut, qui postea de re veterinaria
agebant, eius serinia prae ceteris compilarent. quo factum
est, ut βιβλίον eius ἱππιατρικὸν in Hippiatricorum collec-
tione Byzantina fere totum ad nos pervenerit. atqui in
subscriptione libri noni Chironem et Apsyrtum merito
copulatos esse docet Vegetius in praefatione ὃ 1 sq. Artis
suae Veterinariae. cuius verba cum summum habeant

1) Χείρων, Κένταυρορ᾽ ὃς πρῶτος εὗρεν ἰατρικὴν διὰ flora-
νῶν. Ὑποϑήκας δίὶ ἐπῶν, ἃς ποιεῖται πρὸς ᾿Αχιλλέα᾽ καὶ ᾿Ιππια-
vQuxÓv: διὸ καὶ Κένταυρος ὠνομάσϑη. ΟΥ̓ infra p. XVI.

2) Ἄἄάψυρτος,͵ Προυσαεύς, Νικομηδεύς, στρατιώτης, στρατευ-
σάμενος ἔπὶ Κωνσταντίνου τοῦ βασιλέως ἐν Σκυϑίᾳ παρὰ τὸν
Ἴστρον. ᾿Ιππιατρικὸν P λίον οὗτος ἔγραψεν. καὶ φυσικὸν περὶ
τῶν αὐτῶν ἀλόγων" καὶ ἕτερα. ipse initio operis Hipp. 1 Z/rgo-
τευσάμενος ἐν τοῖς τάγμασι τοῖς ἐπὶ τοῦ Ἴστρου ποταμοῦ ἔγνων
τὰ συμβαίνοντα τοῖς ἵπποις wrÀ. scimus &utem Constantinum
annis 332—334 in Sarmatarum terra contra Gothos feliciter
pugnavisse, cf. Pelagonius ed. Ihm p. 6.

PRAEFATIO. . IX

momentum ad ipsum et Mulomedicinam novam recte
aestimandam, integra afferre iuvat:

Mulomedicinae apud Graecos Latinosque auctores non
fuit cura posirema. | sicut enim animalia post. hominem,
ila ars velerimaria posi medicinam secunda est. in equis
enim ac mulis οἱ adiumenta belli οἱ pacis ornamenta con-
sistunt. (2) sed quoniam minus dignitatis videbatur habere
professio, quae pecudum promittebat medelam, ideo minus
splendidis exercitata minusque eloquentibus collata docetur
in libros. lice proxima aetate οἱ Pelagonio non defuerit
οἱ Columellae abundaverit dicendi faculias. (8) verum
alter eorum cum rusticae praecepta conscriberel, curas ani-
malium levi admonilione persirinzit, aller omissis signis
causisque morborum iam magnae rei fundamenia neglexit.
Chiron vero et. Ápsyrius diligentius cuncta rimati
eloquentiae inopia ac sermomis ipsius vilitate
Ssordescunt. (4) praeterea indigesta et confusa
suni omnia, μὲ pariem aliquam curationis quae-
renii necesse sil errare per titulos, cum de eisdem
passionibus alia remedia in capite alia invenian-
tur in fine. (5) additur etiam quod studio lucri
quaedam àiía sunt compositae potiones, ut pretium
enorme conlineani et curae tazatio animalis aes-
ilámationem prope videalur aequare, ut plerumque
aul parci homines aut certe prudentes animalia
sua casibus dedant aut dammosam curationem
dissimulent. (6) his οἱ talibus rationibus invitatus, cum
ab initio aetatis alendorum equorum studio flagrarem, hanc
operam non invitus arripui, ui conductis in unum -Latinis
dumíiaxat auctoribus universis, adhibitis eliam mulomedicis
ei medicis non omissis (nam mulomedicinae doctrina αὖ
arie medicimae mon adeo mullis discrepat, sed in plerisque
consentit) in quantum mediocritas ingenii patitur, plene ac
breviter omnia epitomaíta (trad. epitomae) digererem et signa
morborum omnium declararem

Mulomedicina Monacensi nondum detecta in eis, quae
Vegetius de Chirone et Apsyrto iudieat, nemo pedem

Χ PRAEFATIO.

offendere non potuit.) frustra enim interrogavit, cur
Scriptores inter se plane dispares, tamquam gemini eseent,
& Vegetio arliSsime inter se copularentur. Apsyrto enim,
veierinario illustrissimo, qui in magma Hippiatricorum
mole primum oecupet loeum, quid commune eese oreda-
mus cum fabuloso illo Centauro, e euius libro — si fuit —
ne Syllabe quidem in Hippiatrieis permansit?)? quo modo
fieri potuit, ut Vegelius auctorum illoum Graecorum
eloquentiae inopiam ac sermonis vilitatem tamquam Lati-
norum acerrime castigaret ae reprehenderet?
Nune vero res aperta et dilucida est. etenim inl
codice Monacensi exstat — quamvis temporum iniuriis:
foedissime vexata — de qua Vegetius loquitur compilatio,"
in qua Chironis Ápsyrti aliorum mulomedicorum libri!
epitomati et im unum conflati et in Latinum sermonem
rudissimum versi hodie leguntur. quo fit, ut quos Vege-!
tius ex Chironis libro affert locos"), in Mulomedicina in-i
veniantur: cf. Vegetii I 17, 16 cum $ 199 sq. (812) infra;
Veg. VI 14,1 cum $8 902; Veg. VI 27,6 cum 8 5834 et;
802. desunt quidem compositiones Chironianae, quae apud|
Vegetium VI 8,1 et VI 13,2 occurrunt. unde efficitur,
Mulomedicinam non integram ad nos pervenisse. quae"
Vegetius II 10, 5 ex Apsyrto se mutuatum esse dieit, ea,
in Mulomedicina 8 157 reperimus. at frustra in Mulo4
medicina quaesivi quinque medicamentorum confectiones|]
pusillas, quas Vegetius in sexto libro ex Apsyrto profert.*) ^

perierunt ergo in codice Monacensi. 1

1) Οὐ annotationem Schneideri ad. ll. in eommentario "
Vegeltii p. 24.

2) Vide infra p. XVI ann. 2.

3) Veg. VI 13,4 compositionem pulveris quadrigarii ex -;
Apsyrto profert: diversam praebet Mulomedicina ὃ 820 et 842 .
(ef. 827). Veg. VI 14,6 compositiones caustioi, VI 22,1 ana- ,
collematis, VÍ 27,1 sq. duorum collyriorum desiderantur in .
Mulomedicina 8 902 sq., 912 sq., 929 sq. E

4) Utor editione Vegeti, quam curavit J. G. Schneider, quae ,
adhuc est optima, quamquam vir ille doctissimug operis Vegeliani .
non recte libros sex pro quattuor codicum et Gesneri constituit. .

int

c

' PRAEFATIO. XI

Neque id mirum "videtur, quoniam compositiones
medicamentorum prae ceteris partibus operum apud utrum-
que testem pessime aetatem tulerunt. δὲ Vegetius (paucis
lis loeis exeepéis, in quibus Pelagonius cum Chirone et
Apsyrto quater coniungitur'), ex quibus scriptoribus hau-
Sent, mon prodidit. 1mmo affirmat parum accurate et
bueea plena& se ex 'diversis vel 'multis? vel 'omnibus
auctoribus emucleata collegisse.'?) quid quod Mulomedi-
cna detecta cognoscitur eum, Pelagoniana si detrahas, sua
inde fere omnia impudenter deprompsisse?. sane retrac-
tavit Mulomedicinam ita, ut squalorem sermonis diligenter
abstergeret et prae Chirone latino velut alter Cicero esse
videatur: materiam vero uberrimam et ordinem rerum a
Chirone olim constitutum aut mordicus tenuit aut in peius
mutavit.) quae cum ita sint, Vegetium compilatorem vilis-

——-

1) Apparet Pelagonius inter Chironem et /psyrtum Veg. VI
18,83; 14,2; 27,8; cum Chirone solo Veg. 1.17, 16.

2) * Diversi auctores? Veg. II 36,2; III 27, 1; IV praef. 9;
WI 27,8. 'wniversi? I praef. 6, cf. supra. ^*ommes? I 17,6.
"multi? IIT 8,1 VIT7,5. 'plurimi? I 17, 4. plerumque relegat
Vegetius in 'auctores? (aliquanti—alii).

8) Hoc 1n universum dici potest singularum partium ordine
*?pud utramque qui est multifariam perturbatus non respecto.
vterque primo amplectitur passiones * quaecumque plus iumentis
periculi inferre consueverunt et difficilioribus obscurioribusque
indigent curis? (Veg. I1 1), cf. Mulom. lib. IIT 1—8 (8 115—255
infra) deinde wterque sequitur 'ordinem ἃ natura datum a
vertice usque δα ungulas! (Veg. I1 36, 2), cf. infra $ 256—519.
initio vero operis Chiron, antequam &d morbos interiorum
partium corporis venit, chirurgiam tractat ita, ut ἃ detractione
sanginis et ustione incipiat, cf. infra 8 2—055. at Vegetius agit
primo loco de malleo morbo I 1—20, deinde de minutione
sanguinis et eauterio I 21—98. redit initio libri II, quem fingit
Sehneider, ad morbos graviores intestini corporis, ad quos
malleus pertinet. deinde lib. III aegritudines capitis tractaturus
III 18 ad chirurgiam vemit, de qua usque δὰ finem libri III
agit. tum libro IV de morbis boum cum dixerit 'cedens
familiarium homestissimae voluntati?, librum V δὰ lib. III
annectiá et in ceteris fere cum Chirone consentit. ordinem
rerum ἃ Vegetio perturbatum esse vides. quid quod exordium
totius operis in Mulomedicina suo loco servatum (infra ὃ 2)

- PIS

XII

PRAEFATIO.

iure appellare licet. neque dubium, quin Vegetius,
non sui iuris esset, celare studuerit, cum Chironem
llato gravissime increparet, quod omnia apud istum!
"a et confusa essent. pretium autem enorme mul
potionum Chironianarum ideo reprehendit, ne co-
sit Mulomedicinam usque ad umbilicum revolverej
;quidem ipse talibus medieamentis non parcit.!) |
"uam non ignoraverit Vegetius libros mulomedicorum|
» omnibus temporibus ingens fuit numerus?), vel
cognoscitur, quod in prooemio allato Chironi et
o Pelagonium et Columellam solos comites adiungit?)

'egetium in medio libro primo (121) apparet? Vegetic
aedicinae commentarios ordinante" 1) non solum
rum querelam accepti operis continuationem suspendisse
mntendemus. quod Chironi confusionem vitio vertit, hoc
m recidit,
Veg. VI 7,4 'nunc decursis omnibus, quae huius arti
ἃ poscebat, ad compositiones necessariarum potionum
mentorumque descendemus, ex quibus explorata con.
as et ea quae non tam ad utilitatem curandi quam οἱ
»m emendi mulomedicorum cupiditas inflaverat, sub.
AR ls confectiones, ut dictum est, medicaminum
mus electas ex auctoribus multis et et experimentis mani-
mis approbatas. quae secuntur medicamentorum com
nes pürüim iam in praecedentibus libris prolatae sunt
ianio pretio stent, αὐ iure Vegetio ipsi probro vertas
auotoribus multis, id est Chironi (I praef. 4) crimin
snhelantem audis scriptorem ad metam aegre perve
n VI 27,8 'lice& parvà et prope nulla de his, quac
suciores retulerunt, praeteriisse doceam, tamen quae
videbuntur probata conseripsimus. verum ne longioi
onfusionem magis legentibus quam instructionem vide-
afferre, modum plenum credimus faciendum", quibu:
x improviso finitur 8 Vegetio. ]
Cf. Aristot. h. a. VIII 24; Varro rr ID 7,16. in Hip.
is, quae vocantur, librorum quinquaginta fere mulomedi-
servatae sunt, reliquiae.
Columella, quippe qui rr. VI 8035 brevissime et parum
ter de morbis equorum egerit, in numero veierina-
minime referendus erat. nec Vegetius curis boum
is (IV 1—25) quidquam ex eo mutuatus est. dein-

ἰ

PRAEFATIO. XIII

εἰ ipsum Pelagonium iniuria vituperat, sicut ex libro
Pelagonii servato apparet.)

, IIL Mulomedicinam fere anno 400 p. Chr. compositam
psse persuasum habeo. nam Apsyrtus librum de re vete-
Hnaria graecum divulgavit post annum 334?), Vegetius
utem "floruit intra annos 383—450), Pelagonius vero,
pui scripsit post annum 350*), Mulomedicinam nondum
ovit.*) quam aut saeculo quarto exeunte aut ineunte
quinto compositam esse censebimus.

' Quius qui fuerit status genuinus, ex 88 115—163
M 266—306 perspicitur, ubi particulis multis lemmata
Muctorum, ex quibus haustae sint, praescribuntur. occur-
lunt autem praeter Chironem et Apsyrtum $Sotio, Poly-

le iure mireris, quod 8 "Vegetio cum Pelagonio multo
&niore copulatur, tamquam οὗ ipse proxima aetate?
oruerit.

: 1) Ihmius in editione Pelagonii p. 19 sq. *ea quae Vege-
dus praef. $3 vituperat Pelagonium omissis signis causisque
Bocborum tam magnae rei fundamenta neglexisse iure mira-
beris, itg ut aut iniuste eum iudicare aut mutilo exemplari
isum esse statuendum sit. hoc minus probabile quam illud
ridetur, cum Vegetius 'proxima aetate? post Pelagonium
&cripserit neque eum in Mulomedicina epitomatum invenerit,
in Chironem &utem et ipsum vehementius iusto invehitur, ne
Pognosei possit, quantum ex illo mutuatus sit. Ihmius in
Palee editionis p. 240 sq. congessit locos, quos ἃ Vegetio ex
Pelagonio exseriptos esse putavit. nunc Mulomedicina Mona-
tensi divulgata examinandum erit, ubi uterque ex eodem fonte
hauserit.

2) Cf. supra p. VIII.

3) Auctorem Epitomae rei militaris eliam Artem Veteri-
nàriam composuisse hodie inter omnes constat. tempus vero,
quo Epitoma edita sit, viri docti frustra adhuc accuratius
definire conati sunt.

' A 4) Cf. Pelagonius ed. Ihm p. 16.

5) Nam Pelagonius nonnulla Apsyrli capita aliter vertit
atque in Mulomedicina leguntur, cf. e. g. infra 8 4561 sq. eas
vero Mulomedicinae particulas, quas etiam apud Pelagonium
legimus, aut ex eodem fonte haustas aut interpolatas esse puto.
accedit, quod Vegetius et ipse Pelagonium ἃ Chirone et Apsyrto
tamquam proprium et peculiarem scriptorem distinxit.

XIV PRAEFATIO.

eletus, Farnax scriptores.!) cum Apsyrti nomen recte ascrip-
ium esse ex Vegetio semel, ex Hippiatricis bis probetur?),
etiam cetera nomina fide nostra digna sunt, praesertim
eum Sotio scriptor in Geoponicis quoque occurrat. vix
ἃ vero aberrabimus, 81: tres illos viros aequales Apsyrti
fuisse statuemus. qua re Sotionem nemo iam cum scrip-
toribus cognominibus et multo antiquioribus et clarioribus
confundet.?)

At quid faciemus Centauro fabuloso? licetne in
offieinam impostoris introspicere? an opus quoddam ano-
nymon, seu novicium seu eascum, ut commendarent dis-
cipulis, senis biformis nomine ornaverunt quarto p. Chr.
saeculo mulomedici Graeci vel Latini? neutrum verum
esse mihi persuadetur. sane Suidas, ut supra comme-
moravi, Ἱππιατρικὸν βιβλίον Chironi Centauro tribuit et
homines barbari etiam "de herbis? libros a Centauro

1) Chiron apparet quinquies: ὃ 146, 148(— 152), 164, 844.
in margine autem eius nomen &dditur quinquies: 289, 248, 244,
245, 256. Apsyrtus quater: 167, 161, 266, 303. Sotio octies:
182, 184, 137, 188, 270, 284, 290, 292; semel in margine 269.
Polycletus octies: 125, 126, 127, 129, 131, 274, 288, 806. Pharnax
vel ut in codice legitur Farnax, id est Φαρνάκης (8 scriben-
dum est Φάρμαξ, ἃ φάρμακον derivatum?) sexies: 122, 1924,
160, 968, 913, 215.

2) Cf. 8 161 et Hipp. p. 39, 19; 8 308 et Hipp. p. 98; 8 167
et Veg. Π 10, 5.

3) Zeller, Phil. d. Griech. II, 2? p. 931 ann. 8 *"Was für ein
Sotion der in den Geoponica hiufig citierte ist, lüest sich
nicht sagen; der Vf. der διαδοχή keinenfalls. ^ Gemoll, Unter-
suchungen über die .. Geoponica, p. 199 “80 ist dieser Name
eine Fülschung des Sammlera parvi sane refert Sotionem in
ascriptionibus Geoponicorum duodetriginta &uctorem appellari;
at in ipso textu quinquies laudatur: Geop. XII 29,1 de porris
agit; V 9, 9 suadet, ut vitem cedria illinamus; V 10, 4 (— 118, 2)
de illunibus diebus; V 10,3 quando vites pla&ntandme sint;
VII 6, 6 quando vinum transfundendum sit. rei rusticae scripto-
rem de mulomedicina egisse consentaneum est. quare fortasse non
plane abicienda sunt lemmata Geop. VII 7 et 12, quibus Sotio-
ni capita duo “ἄς boum cura?, quae equorum curae simillima
fuit, attribuuntur; cf. infra p. 80, 32 'Sotionis aliter de capitis
dolore, si fuerit. et hoc circa boves fieri solet."

- ἀρὰν

PRAEFATIO. XV

"magistro Apulei^ exaratos esse fingebant!), sed et Vege-
lius Chironem veterinarium tamquam verum scriptorem
aut suae aut non ita remotae aetatis laudat?), et Mulo-
medicinae indoles vel obiter examinanti apparet nobis
non eum falsario quodam rem esse sed cum mulomedico
disciplinae peritissimo. neque per se admodum probabile
videtur librum nescio quem subditivum cum libris Ápsyrti
aliorum arte copulatum et in Latinam linguam conversum
esse. immo etiam in lemmatibus ὃ 146 et 148 Chiron
ita apparet, ut in eodem capite alii, quos supra annotavi,
auctores de eodem morbo loquentes inducantur. est autem
ila Mulomedicinae pars, quam melius ceteris aetatem
tulisse iam dixi.) Chironem autem ubique Centaurum
cognominatum esse nemo mirabitur, qui incredibilem in-
seitiam eius hominis vel eorum homuncionum conside-
raverii, qui medio aevo Mulomedicinam, quae jam tum
foedissimis sordibus obruta erat, fere totam impudentissime
interpolaverunt et retractaverunt. qui cum ignorarent

1) Cf. Rose, Ànecdota Graeca et Graecolatina II 122.

2) Sane legimus apud Vegetium ed. Schneider I 17,16
(cf. infra 8 199) *Chiron vero Centaurus praeter alias compo-
Biliones? eqs. sed Ernestus Lommaitzsch me docuit in codicibus
Vegeti melioribus 'Centaurus? non addi. medio aevo ergo
interpolatum est.

3)In qua parte Chironem minus quam ceteros scriptores
expilatum esse memoria dignum iudico. imprimis hoc cognos-
citur II 1 (8 115—146), ubi Sotioni dimidia fere pars capitis de-
betur (96 lineage); Apsyrto fere quinta (54 lineae; nam $ 115—120
eb 8 128 nomen eius supplendum); Polycleto circiter sexía
(40 lineae); Chironi vero pars duodevicesima (14 lineae); quo
unus inferior est Farnax, qui partem vicesimam quintam
(10 lineas) suppeditat: cf. etiam 8 266—306, ubi Sotion, Poly-
cletus, Farnax in prima acie consistunt. unde si quid con-
eludere licet de fontibus ceterarum partium Mulomedicinae
genuinae, praeter Chironem et Apsyrtum ires illi scriptores
mulio magis adhibiti erant, quam hodie intellegere possumus,
quandoquidem alibi nunc unius plerumque scriptoris anonymi
sententiam audimus prolatam, non quinque scriptorum prae-
cepta partim valde inter se repugnantia partim eadem, omnia
vero uno filo serta.

Mulomed. Chir ed. Oder. b

XVI PRAEFATIO.

Chironem mulomedieum nisi Centaurum, non modo cog-
nomen addiderunt, sed totam Mulomedicinam ab eo scriptam
opinati nomen eius iniuria intruserunt, ubi alium auctorem
exscriptum esse nobis licet ostendere. apud Suidam
autem culpa epitomatoris Hesychiani, qui nono p. Chr.
saeculo fuit, Chiron Centaurus et Chiron mulomedicus in
unum conflati sunt.?)

In titulo vero Mulomedicinage praeter Chironem
Apsyrtum unum ἃ compilatore Latino nominatum esse ex
Vegetio et ex subscriptione libri noni, ut supra comme-
moravi, comperimus, quamquam fSotionis Farnacis Poly-
cleti excerpta iisdem saeptis contenta esse Vegetius docet,
quippe qui excerpta illà cum excerptis Chironis et
Apsyrti mixta legerit in Mulomedicina eodem loco, quo
hodie ea legimus. nec mirum ceterorum scriptorum
nomina in fronte Mulomedicinae deesse, quandoquidem
Chiron et Apsyrtus, veterinarii facile clarissimi, iure
principem locum obtinebant?), nec quinque auctores in

1) Id quod didici ἃ Georgio Wentzel, viro doctissimo,
sicut grato profiteor animo. epitomatoris ergo sunt eliam ex-
trema verba διὸ καὶ Κένταυρος ὠνομάσϑη, cf. supra p. VIII ann. 1.
nescio igitur, an etiam Astrampsychus ille, qui librum de asi-
norum curatione scripsit, distinguendus sit à mago cognomine,
quem de somniorum interpretatione egisse dicebant. Suidas
quidem s. v. ^4. ὃς βιβλίον ἰατρικὸν εἰς ὄνων ϑεραπείαν πεποίηκε᾽
καὶ Ὀνειροκριτικόν.

2) Inquirendum erit, num vinculo quodam Chiron et Apsyrtus
inter se coniuncti sint et uter antiquior esse videatur. memoria
dignum est, quod mallei morbi, quo nullus equis perniciosior
est, quem nostrates 'Roizkrankheit? vocant, Apsyrtus 8 844
(Chironis lemma ibi falsum est) quattuor genera distinguit,
Chiron vero 8 168 septem. quae in Mulomedicina ὃ 666
de cervice eiecta sananda praecipiuntur ('fascia tenuem...
imponito, supra eo alligato* eqs. Apsyrtus perversa esse ait
Hipp. 81,1 (ἐν olg τινες ἐπιδέσμοις χρώμενοι... οὐδὲν &ye-
90v ποιοῦσιν), cf. Schneideri ad Veget. III 41 annotationem
nec minus inter se repugnant Mulomedicinae 8 460 de stranguria
sananda (p. 152, 10 *demittito brachium in anum ..., et rever.
sato .. vesicam") et Apsyrti Hipp. 111,18 (οὐκ ἀληϑεύουσι δέ
τινες... λέγοντες διορθῶσαι δεῖν τὴν κύστιν καὶ καϑιᾶσι τὴν

|

PRAEFATIO. XVII

inscriptione una procedere poterant. quid quod nescimus,
δι praeter eos aliis mulomedicis Graecis occurramus in
Mulomedicina? !)

Quae ἃ quo composita sit interrogantibus offert sese
$976 in subscriptione libri decimi, qui est ultimus, *Claudius
Hermeros veterinarius.?) est quidem ceteroquin ignotus,
sed et nomen homine anno 400 p. Chr. vivente haud
indignum est?), et legitur eo loco, quo Mulomedicinae
latinae auctorem appellari consentaneum est. qui num

χεῖρα διὰ τῆς ἔδρας xtA), quae exscripsit Pelagonius 8 146,
vide Schneideri δὰ Veg. V 14,6 et II 28. Apsyrtus ergo cum
Chironis sententias ll. aperte impugnet, post eum floruisse
iudicandus est. Hipp. 7,21 particula quaedam septem lineas
complexa inscripta est Εὐμήλου ἥτοι Χείρωνος, quam it& inter-
pretari licet, ut Eumelus particulam ex Chirone petiverit. id
quod si verum est, cum Eumelus saepius ab Apsyrto laudetur,
Chiron Apsyrto aliquanto antiquior fuit. at frustra particulam
illam in Mulomedicina quaesivi. pr&etera in codice Milleri
p. 72 υξ΄ caput inscriptum est "4Asfizzov πρὸς πᾶσαν βῆχα
Χειρώνειον. ibidem p. 100 χηα΄ Hierocles in epigrammate de
medieamento quodam contra serpentis morsum ait ὦ Χείρων
τοῦτό σε πῶς ἔλαθεν; ex utroque loco nihil de Chirone Mulo-
medicinae colligam.

1) Cf. infra ad 8 416 (Agathotychus); 498 (Eumelus); 584
(Hieronymus Libycus); 762 (Eumelus) sane auctorum eorum
capita, quae in Hippiatricis servata sunt, non ita cum Mulo-
medicina consentiunt, ut ipsa versa esse constet. ceterum
ubieunque Mulomedicina et Hippiatrica congruunt, unus Àpsyrtus
subest, id quod semel moneo.

2) Perperam editores catalogi Monacensis 'Hemerii? et
Thomasius *Cl. Hermerotis? dixerunt, cf. supra p. VII ann. 1. vide-
licet Claudius Hermeros (i. e. "Eousegog vel '"Eguéoog), libertus
quidam Graecus, in gentem Claudiam receptus est.

3) Ihmius ab editoribus catalogi Monacensis deceptus
(cf. ann. 1) putavit (in editione Pelagonii p. 17,4) &uctorem
Mulomedicinae non diversum esse & mulomedico, cui nomen
Emeritus fuit, quem Pelagonius nonies affert, cum in Hippia-
iricis Graecis idem bis Ἡμέριος appelletur. at non dubium,
quin etiam hic (Hipp. p. 31, 16 coll. Pelag. 72; Hipp. p. 140, 1),
'"Eufoitog legendum sit. neque ex particulis Emeriti & Pela-
gonio servatis comprobari licet eundem scriptorum in codice
Monacensi significari. etenim nulla refert, quod medicamentum
quoddam Emeriti (Pelag. 495) infra 8 907 fere refert, cum in

b*

XVIII PRAEFATIO.

re vera fuerii — quanquam id verisimilimum esse iu-
dico — tamen propterea non utique certum esse iudico,
quod in extrema parte Mulomedicinge omnia mista ac
confusa sunt et opus antea in medio libro nono ὃ 945
olim finitum esse perspicuum est. at pannorum, qui
assuuntur 946 sqq., sartorem nominari quis credet? ^ accu-
ratius autem inquirendum erit, ubi in ipsa Mulomedicina
Hermero, quem puto, occurramus, qui & retractatore isto
stupido, cui librorum et capitum digestionem hodiernam
debemus, distinguendus est.")

IV. Si qui forte erunt, qui manus vilissimo corpori
&dmovere non horreant, interrogabunt, quid inde novi

ceteris inter se discrepent. praetere& Emeritus antiquior fuit
Pelagonio, Hermeros iunior, cf. infra ad 6 460.

1) 8 946 sqq. secuntur particulae nonnullae 'de bubus,
ovibus et suibus', quibus praefixum est τηλαυγὲς πρόσωπον
exordium Columellae de bubus solis dicturi (lib. VI). 8 969
rem &d umbilicum perductam esse indicatur verbis 'iam de
omnibus quadrupedis medicinam demonstrasse sufficit. sed
praeter exspectationem 960 pergitur 'incipiam de colliria
(leg. coloribus) iumentorum et qualitates collriorum.' et iure
mireris undecim lineis post libro nono finem imponi. liber
decimus, qui anectitur, ex paucis atque variis frustulis constat,
quem 976 perfectum esse nesciremus, nisi subscriptionem Her-
meri ibi legeremus. 977—980 exaratis librarius annotat 'hic
iterum explicat finem operis. 981 praefatio nova valde cor-
rupta apparet, cui 982—998 haud bene respondent. denique
in ultimo fine 998 librarius, postquam archetypum fideliter
cum pulvisculo deseripit, ut ultim& capita satis manca et
confusa excusaret, subscripsit 'nichil fuit plus in exemplari sed
finis voluminis huius fuit in carta 88 antecedenti? quibus
verbis nos ad 8 976 relegari puto.

2) Libros in opere genuino aliter constitutos fuisse com-
pluribus evincitur argumentis. &c primum quidem offendit,
quod libri inter se nimis quam discrepant, ambitum eorum si
examinemus, sicut ex tabula insequenti cognoscitur, in qu&
paginas Teubnerianas, quas libri singuli continent, in conspectu
posui: I 16 pag., II 15 Dp: III 50 pp., IV 80 pp., V 28 pp,
VI 18 pp., 48 pp., 9 pp. 96 pp, X 4 pp. argu-
menta autem si respicimus, non divelli poterant lib. 1 ἃ lib. II
(8 ὅδ), aut lib. III a lib. IV (8 296). deinde libros VI et VII
(8 522—740), qui &d chirurgiam spectent, iure cum I et II

PRAEFATIO. XIX

discamus de sermone Latino rustico, quo usi sint muliones
circà annum 400 p. Chr. n? quos lectores benevolos
rogo, ut indices editionis meae adiunctos adeant locuple-
lissimos, in quibus omnia, quae alicuius momenti esse
videbantur, sub conspectu posui. indicibus autem ut
recte utantur velim perpendant, quanta fides codicis Mona-
censis librario in universum ha&benda sit, cuius artem celer-
rime ex tabula phototypa calci editionis adiecta cognoscimus.
expressus &utem est in tabula finis libri primi Mulomedi-
einge cum subscriptione et cum quatuor lineis indicis libri
secundi, id est infra p. 18,28— 21,1. numeros capitum
Vegetianorum, quae respondent particulis singulis Mulo-
medicinae, in sinistro margine duarum columnarum, ut

eoniungas. libro V enim peracto (8 519) res it& ad finem
ducta est, ut exspectemus statim *dinamidis?, quae vocantur
(p. 20,17), secuturg& esse appendicis loco. tamen cave putes
lib. VI sqq. & retractatore aliunde assutos esse operi genuino,
cui non p&uc& capita eorum librorum vindicantur testimoniis
Vegetii atque Hippiatricorum. atque farraginem plurimorum
medicamentorum, qualem congestam legimus in lib. IX 6$ 786
—976, 'in fine' operis Chironiani fuisse Vegetius diserte
eonfirnat. mancam et perturbatam esse Mulomedicinam etiam
inde cognoscitur, quod frustra plerumque eos locos indagamus,
ad quos & scriptore delegamur. plane repugnat cum librorum
ordine hodie constituto, quod VII 80 8 701 (p. 220,19) legimus
"ceteras passiones et curas totius corporis in quinto libro
demonstravi (demonstrabis trad) capita genuini operis quanta
fuerint, perspicimus ex III 1 $8 115—228. etiam alibi ex com-
pluribus frustulis unum caput genuinum consuere licet, velut
1 2—9 8 16—26 (cf. p. 8,29.) III 12—16 8 266—274; III 19—28
$ 284—296. eidem homuncioni, qui libros constituit et ca-
pita saepe plane inepte dissecuit (cf. e. g. p. 16,4;
p.235 sqq), indices capitum primis octo libris praefixi deben-

. quos qua stultitia composuerit, ul cognoscas, conferas
velim e. g. inscriptionem *de diligentia equorum? p. 281, 2 cum
p.282, 9. eundem operis retractatorem in prooemiis libri
Sexti p. 171,11 et libri octavi p. 232,9 loquentem deprehen-
dimus. at initio Mulomedicinae p. 4, 12 auctor genuinus prodit.
interdum eti&m Apsyrtus primam indutus est personam, ui ex
Hippiatricis intellegimus, cf. p. 107,4; 182,8; p. 148,1. sed
haec quaestio altioris indaginis est.

XX PRAEFATIO.

solet, plumbo ascripsit Guilelmus Meyer, Mulomedicinae
editorem haud mediocriter sublevans. scriptura codicis
satis aequalis est, sed lectu difficilior non solum propter
syllabarum compendia permulta, sed quod nonnullas lit-
lerulas velut sí et sc, m et im vel mí aegre discermas.

Rudissima autem est orthographia librarii et saeculo
XV prorsus digna. confundit persaepe litteras vocales
inter se, imprimis ὦ et e, e et i, i vel o et w. w et 9
et w promiscue exarat. haud distinguit plerumque ae et
ὦ ei e. pro ὁ crebro y apparet. ἢ modo addit, modo
omittit. permiscet b et co, c et g, d et ἐς, v et i, has
litteras perperam pronuntians. quo etiam fit, ut conso-
nantes vel potius liquidas, quas vocamus, frequenter falso
geminet aut pro geminatis unicam litteram ponat et ante
ia, ie, io, iw pro 1 constanter c scribat. passim vero
similibus apicibus litterarum deceptus permutat: c et í,
C et e, c et r, 6 et v, cl et d, m et in vel wi, v et wu,
ut graviora hie referam. at prae ceteris ( detrimentum
fecit, pro qua aliae litterae fere omnes leguntur. quare
archetypum codicis non antiquiorem saeculo XIII fuisse
puto, ἃ quo tempore i ltterula minus clare exarata sit.
m et », quae linea transversa supra scripturam signi-
ficantur, haud raro omittuntur, interdum stolide inculeantur.
de alis compendiis, quae apparent in codice, cum sint
volgaria, non est, quod dicam, nisi quod p — per (por,
par) p -— prae (pre) p — pro &ut pondo significant.
aut (&) et autem (aut vel at), simul (ml) et similiter (81b)
ubique permista videmus.

Praepositiones eum vocibus, ad quas pertinent, con-
iungi, in verbis compositis vero & simplici verbo separari
solent. neque raro librarius voces male dissecuit et
syllabas vel litterulas divulsas vocibus antecedentibus aut
insequentibus agglutinavit et horrenda verborum monstra
finit. saepissime autem litteras vel syllabas vel voces
totas transiluit aut inepte διττῶς scripsit aut transposuit
nec pauea stolide interpolavit. porro syllabas finales et
in declinatione et in coniugatione usque quaque conturbat,

PRAEFATIO. XXI

ut saepe nesciamus, qua ratione verba inter se iungamus,
praesertim cum scriba sententias non distinxerit. neque
parvas molestias perpetua casuum et generum commixtio
legentibus adfert. magna vero pars Mulomedicinae ita
corrupta aetatem tulit, ut, ceteri testes (Vegetius, Hippia-
trica, Pelagonius, Columella) plerumque sane nobis auxi-
liantes ubi deficiant, Oedipo opus sit, qui biformis senis,
dis si placet, aenigmata solvat. immo saepissime puerum
balbutientem audire nobis videmur: verba compagine quavis
sententiae soluta, membra disiecta et iteratione conglo-
merata, fetus scribarum barbarorum medii aevi putidissi-
mos — quis cloacam pestilentem detergebit?

Ai illuviem immensam qui sollerter et pro virili
parte egerere studebit, ei periculum imminet, ne quae
sermonis Latini rustici propria sint, in purgandi ardore
iamquam commenta librariorum medii aevi interdum
iniuria semoveat et tollat. etenim examinantibus nobis
eas Mulomedicinae partes, quae satis bene in universum
aetatem tulerint, dubium esse non postet, quin opus
genumnum ab homuncione rudissimo et prorsus agresti
conditum sit, quem eloquentiae inopia ac sermonis ipsius
vilitate sordescere Vegetius suo iure dixit. quis autem
hodie praefraecte definiat, quid mulioni semiraso 400 p. Chr.
forenti econdonare debeamus? nebulonis vero illius in-
sciliam puerilem vel inde cognoscas, quod quae dixit
Ápsyrtus καὶ τοῦτο δὲ ἐκ τῶν Γεωργικῶν Μάγωνος τοῦ
Καρχηδονίου εὕρηται vertit per 'et hoc quod a rusticis
magis inventum est, non praetermittamus, quod appellant
ostium charcedonium?, cf. infra p. 146 21.

Quae cum ita essent, mihi persuasi unice verum esse
verborum contextum quamvis sordidissima barbarie infus-
eatum in universum intactum relinquere, nisi ubi puta-
bam me verba depravata et sensu carentia in pristinum
statum restituere posse. at cum non ignorarem fore ut
vel doctissimus quisque insanum quantum barbarismis
cuiusvis generis futtilibus torqueretur, eorum quoque non
paucos &bieci. quorum mole ne adnotationes obruerem,

XXII PRAEFATIO.

plerosque tacite sustuli, de quibus nunc agam, quando-
quidem —- ut scriptores rei rusticae aiunt — sStereorum
congestio locum suum tenere debet.

ÁAique saepe occurrunt monstra ex verbis dilaceratis
et male conglutinatis orta, quae omnia induxi. nescio vero
an haec memoria digna sint:

iinigomen fragmastro fuscoli pro ilingon enfragma

strofus coli 62 15
rene san& colema pro renes anacollema 155 26
arridas in tessis pro arida sintessis (ὁ. 6. σύντηξις)
47 10

quo demorigia pro quod emorigia (ὁ. e. αἴμορραγία) 44 27

protocommios emisse pro protocomio semisse 83 22

qui dum oris pro quid umoris 184 18

ealdaver venarum pro calda vervenarum 1061 26

ilocine reumor pro iocinere umor 48 23

infundit operos pro infundito per os 1591

sed et pro sedet οὐ invicem saepius

mensuri saticis pro mensuris Áiticis 109 20

ruptione momenti pro ruptionem omenti 65 14

—-viriet uret pro evirietur et 74 19

superari dum pro super aridum 225 16

.-forliores se pro fortior esse 1112
quae res pro quaeres 1902
P,Qquia ut pro qui aut 225 12

quia quam pro qui aquam 69 10

irinilirica saepe pro irin lllirica.

Praepositiones meo arbitratu cum insequentibus voci-
bus coniunxi, velut scripsi:

Supervenam pro super venam 2152
supragambam pro supra gambam 17 21
subilia pro sub ilia 152 15.

Sescenties autem praepositiones ἃ substantivis, quae
inde pendent, segregavi.

Orthographiae barbarae rationem non stare posse vel
inde elucet, quod librarius praeter soloecas verborum

PRAEFATIO. XXIII

formas passim utitur probis et rectis formis, quas ab illis
iniuria depulsas esse censebimus.

Vix est quod dicam permultis locis e pro ae exarari,
saepissime in syllabis finalibus vocum primae declinationis,
deinde in sepe et. hec.

Neque raro y pro 4 scripsit:

À in verbis graecis:

annacolpma 26 291 282 Chyronium 2194 chy-
rurgiam 2121 chyrurgia 2122 coelyaco 1302 188 26
coelyacum ib. | dyastima passim ^ epylampadium 218 27
epyploce 133 yetero 89 28 — ydiotae 62 19 . lychene
9716 .perytoneum 123 20 synapem 264 18 tysane
passim.

B in verbis latinis:

cybum 16910 cybo 18135 cybaria 17217 cy-
ecatrix 23 22 34 15 cyceatricis 174 20 — cyrros 193 13
hy (— hi) passim hyems 12829 yems 816 19219
yemis 219 10 . yeme 8030 19514 hyberno 182, 28
20897 21315 23027 yemalis 28925 . hylarem 5525
yreino 2034 yrcinum 203 7 21026 hyrundinis 248 11
yrundinum 981 yrundininis 982 . ydeo 14834 ydo-
neus 23224 ylia passim ylicis 13328 — yris 29720
ytalos 28314 ytalici 272 82,84 2737 . ytalice 272 34
ytalieum 2728 27310 274920 scyllaam 16312 2397
Sydore 10112 tybia 187 tyliagineis 192 7.

Vides in hiems, hiemalis, hircinus h iniuria omissam
esse, quibus accedit edimwm p. 619 pro haedimwm.

Frequenter male adspiravit:

habundare passim habundatione 90 12

herbum pro ervum ubique

honera 47 6 2074 honerum 11827 honerant 205 22
honeratio 918 honeratione 48 14

adhures 16 24 13520 adhuratur 2633 adhustionem
19 21

cohyre 3130 quohire 322 (cf. p. XXV) trahicere

XXIV PRAEFATIO.

passim | adhypem 3230 michi passim — nichil passim
Chimolea vel Chymolea passim chyprisinam 268 32
lichynio —lintheolus passim —thaurus efthaurinus passim
&arthemisiae 271 6 cathaplasmam 179 26 cathinum
285 2.

Secuntur consonantes perperam geminatae:

arrida 4710 addieies 252 19 adferret (pro affe-
ret) 106 24 Affram 266 16 ammuli 73 18 atira-
mentum 277 17 280 28 bettae 150 16 climmate
6719 collculos 75 1 | commedet passim ^ commedere
907 discuttit 6827 . excuttit 1326 . percuttit 87 24
intollerabillem 67 30 — pilhgerare 182 11 . protocommio
8322 salacem 28720 | tummum 1248

Consonantes non geminaiae:

efugandum 52 16 agravatione 69 927 alevabit
785 . aligatura vel & ligatura passim ^ anacolima pas-
Sim anacolema 155 26 colidendo 676 . destilaverit
17619 ἴδοιτο 7210 1089 malonibus 21920 ovi-
lum 2554 palidi 1321,8 5011 27610 ' amonia-
cum passim ^ comeatur 228 16 consumabis 187 18;
2762 strema (στρέμμα) saepius ^ instremare 11 24
Britaniea 2717 Cl canales 28623 . cinamum passim |
silocinami 257 17 . apendices 24127 caparis 136 2
feramentum 1826 corumpo saepe verueulam 27 80
brasicae 1101 Alicus passim ^ praemitet 189 20

Parum sibi eonstans fuit librarius in co — syllaba
exaranda, pro qua interdum quo — scripsit. confudit
c et qu:

cocis 118 27 coces 25818 26514 2718 deco-
ces 259 28 eoncocet 117 12 ^ coce 239 10 cocito
18232 982,9 12411 265236 2665,8 273 80 deco-
cito 2217 25281 qw pro c: quoques 2462 . dequo-
ques 4515 . quoque 16211 quo cito 7965,27
᾿ €oactio: quoaccio 46 28 . quoactionis 67 26 — quo
actione 66 18 quo actionibus 48 30 . qwa pro coa:
quaelionis 4717 quactionem 4810 quaactione 124 20

PRAEFATIO. XXV

quagulatus 64 11, 16 quagulato 64 28 quagulatio
64 8.

coda (4. e. cauda): quo da 1125 quoda 15224
quodam 152 38.

0060: quohyre 3180 quohire 322, (cf. p. XXIII)
quoeuntur 2778 94.

arcuare: arquaverit 36 15.

p male inculeavit more conclamato:

autumpnus crebro contempnere 174 26 220 29
sompnum passim (sopnum 852 et 684) corumptus ef
eorumplio saepissime.

Atque ui de : eiecta taceam, imprimenda curavi
ubique fecla (φέκλη 'Weinsteinsalz?) pro feda codicis,
hi et his pro hi$ et hs, ρου et perfrictio pro perfixit
et perficlio, ervum pro herbum, obturare (obtwratio, prae-
obturare, praeobturatio) pro obdurare eqs., caput pro capud,
de pro di saepius (sed non constanter) in verbis compo-
sitis, — tio (tia, tie, tii, tiu) pro — cio (cia, cie, cii, ciu)
velut in racio, bricia (i. e. Bruttia), eciam, inicio (i. e. ini-
lio), Socio, elepanciotes.

Densam hercle mendorum commemoratorum segetem
8i circumspicis, lis tacite sublatis quanto artioribus finibus
adnotationem criticam — concludere licuerit, cognoscis,
quandoquidem plus trecenties illa subnotanda fuerunt.

Nune vero de nonnullis barbarismis videamus, quos
e eontextu quidem verborum eieci, sed excepto uno in
apparatu critico ubique notavi. ex quibus ligua pro lingua
imprimis memoria dignus est. etsi ligua fere ubique (id
est tricies) occurrit, lingua non apparet, ni fallor, nisi 97 11,
tamen illud explosi. nam librarius suo arbitrio *» omittit
aut intrudit, ut penes nos iudicium sit, utram formam seri-
bamus. deinde vero in universum sic sentio: nulli verbi
cuiusdam formae barbarae, quamcumque in Mulomedicina
exaratam videmus, fidem habendam esse, si praeter eam
recta verbi forma et proba alias in codice Monacensi servata
exstat, cuius librarium omnia more barbarorum detorsisse,

XXVI PRAEFATIO.

nihil emendavisse pateat. quare accidit quoque, ut in
particulis Mulomedicinae male habitis soloecae formae
crebrius quam in bene servatis occurrant. .eiusdem pro-
sapiae atque ligua sunt sagwis (sag*) pro sanguis οὐ
sangwinis Mem saguilentus, sagwineus, saguinare, iguen pro
inguen, piguis pro pinguis, exsliguo pro extimgwuo, reliquo
pro relinquo. quae omnia oblevi, de sagwis et de vocibus
inde derivatis nil adnotans, quippe quae nimis crebro
inveniantur. huc pertinet etiam lipidus pro limpidus, ut
de iis vocibus taceam, in quibus librarius socors semel
^» aut m omisit, quas in apparatu critico attuhn. c et g
litterulas saepissime confundit. neque paucae voces sunt,
in quibus mero arbitrio usus modo c modo g exaravit.
tamen mihi persuadere non potui, ut has litteras ple-
rumque inter se mutarem. etenim sunt, ubi dubitare
liceat, utra scriptura homine rustico aetatis plumbeae
magis digna sit. quam non sibi constiterit, vel inde
eognoscas, quod modo fricare (ad- conm- in- per- prae-
Suf-) modo frigare egs., modo gamba (gambosus) modo
camba, modo crassus (crassamen, crassitudo), modo grassus
posuit.

Quae cum ita sint, haud mrum est librarium in
verbis graecis titubare. atque clawcus, clawcoma, clawco-
malicus quidem pro γλαυκός κτλ. ubique scripsit, haec
autem variat (cf. ind. spec.): amurga (ἀμοργή) 108 16,
amurca alibi ^ anacallidis 87 6, anagallidem 878 . placa
74 (πληγή), plaga alibi ^ pompolicis (πομφόλυξ) 247 1,
pompholice 276 4, pumponice 251 8, pomfoliga 275 19,
pompoliga 27825 ^ saccipeni (σαγαπήνου) 2612, sacchi-
peni 260416, sagapenum alibi ^ tracantum 7231; 255 38
(ez coni.), dragantum vel tragantum alias — traconita 252 4;
288 8, triconita 256 12 28 257 [2]8 273 18 [19], tragonita
25818 [2561s], trigonita saepius

Verba latina:

acra (— aoris fem.) wbique, agra 20828 bifurcium
65 99, bifurgium 1824 adm. (eieci) ^ caustigare 67 16,
causticare alibi claudicare, clodicare, claudus, claudicatio,

PRAEFATIO. XXVII

claudigo, clodigo passim, claudico 1944 adm. clodico 3426
adn. 205 29 adn. glodigine 186 10 — fumicare 216 13 fu-
migatio 5915 suffumigato 5918 suffumigare 52 15 87 80
1485 magri 67 26 emagrescere 5626, alias macer
macrescere emaerescere marcescere 1154 margor(?) 1697,
(mergor írad., scripsi marcor) ^ peduclum 1368, pedu-
glossam 2851 adm. (i.e. pedicülosam) protrigare 70 12,
protrieare (trieare, iniricare) alibi ^ vermico 201 14, 17,
vermigo 201 2022 verruga 16 28, verruca (—cula)
alibi |^ tubergula 111 15, tubercula alibi.

V. Mulomedicinam dum in lucem emitto haesitans,
diffüiultatibus crebro hercle insuperabilibus exantlandis
quam non par fuerim, plane sentio atque percipio. sed
una me sustentat consolatio, quod Franciscus Buecheler (B),
magister dilectissimus, in verbis Chironis emendandis me
tam egregie adiuvit, αὖ iaediosi operis dimidiam partem
eius esse iure dicam. tamquam sua esset editio, non
modo emendationes eximias cuivis fere plagularum paginae
aspersit, quas plerasque in verborum contextum recepi,
sed etiam quid de meis coniecturis sentiret, annotavit;
Saepe retinuit me, ne verba tradita sine iusta causa vel
nimis violenter mutarem; haud raro animum erexit, ne
parum mihi fiderem. neque neglexit interpunctionem,
quam vocamus, interdum valde perplexam, quippe quae
in codice fere omnino desideretur.

Praeter Buechelerum de editione mea optime meriti
sunt Carolus Hoppe et Otto Morgenstern (M) amici,
quorum illum in indicibus conficiendis indefessum οὗ
eandidum habui socium, hic qua solet accuratione singulari
plagulas correxit et nonnullas emendationes suppeditavit.
grato autem animo prosequor etiam Ernestum Lommatzsch
(L) amicum, qui me de Vegeti codicibus instruxit, et
Georgium Goetz, professorem clarissimum, qui me per lit-
leras docuit Chironi ex Glossis fere nihil auxilii suppe-
lere. neque dedignatus est primas plagulas inspicere
Eduardus Woelfflinius (W), Thesauri Latini signifer. bib-
liopolam vero honestissimum omnia quae optabam libera-

ον ΝΘ
XXVIII PRAEFATIO.

lissime et promptissime fecisse etiam hoc loco grate te-
síari iuvat.

Etsi verborum contextus autumno anni 1899 typis
expressus erat, adversa valetudine et munere scholastico
impeditus sum, quominus indicibus conficiendis incumbens
editionem prius publici iuris facerem. 108. accidit, αὖ nunc
non pauc& habeam, quae aliter constituam atque feci,
quae hie addam. horum autem omnium me in indicibus
rationem habuisse scias.

Berolini mense Septembri 1901.

Punctis tribus interpositis indicavi in verborum contextu
aliquid desiderari. crucem iis locis apposui, quibus unam
duasve voces corruptas sagacioribus sanandas reliqui, cum de
locis plane desperatis nihil omnino adnotarem. compendia
ponderum et mensurarum — quae exprimenda curavi, sicut in
codice traduntur — s&epe inter se confusa, ut recte cognoscan-
iur, praeter Hultschii librum Vegetii aliorum mulomedicorum
locos laudatos quaeso adeas. Η — Hippiatrica ed. Gryngeus
Basileae 1587.

ADDENDA ET CORRIGENDA

— Á—

p. 312 commisso mutilatwm ex conmissurarum 15 4 ο — 18 l.
laccosae cf. 17 34 . 4 δ recenter: cf. recens adv. 1830 - D 38
l. composicio: adiectiva 4n -icius Chéromi in deliciis - 6 10 adn.
cludat praebet etiam Gothanus Vegeti « — 18 imposito (—-us)*
—21 triobulum genwinwm cf. 8411 * 78 pro cubel. nunc cum
Woefflindo statues praefero «8 38 observabimus ne eqs. stare
"on possuni: aut supplendum fere ne (hoc fiat si» in aut pro
ne seribendum est si vel cum; de legitima 'cottum? cf. ind. verb.
*10 7 sic distinguendum: suffraginem tegentes in ipsa graci-
liate, inferius eqs.- 10 29 sq.: cf. 209 36 sq. - 11 5 elimpida-
verib inirans. fort. recie trad. - 116 post fieri pone virgulam .
117 |l. ex quo calcaneo: cf. 2101 auferes eum calcaneum un-
gulae - 11 16 fort. [in]stremmare, ef. ind. verb. - 12 1s dele vir-
gulam post pedum - 1817 sq. i. corroboratio poterit nervorum
fleri, si tamen cura plenius rationabiliterque adhibetur - 18 21
post dominetur pono virgulam - 19 38 pro aestimo rectius exis-
timo, cf. p. 308 * ib. 1. etiamnunc aterapeutas bisher moch wun-
hedlbar? - 141 1. cap(it»ulis: cf. 187 19; recte autem trad. ca-
pulo 26 12 . 14 31 duritiam — duritiae, cf. lim. 38 » 1423 os-
sill]aginis - 15 s adn. eluendo sime dubio verum - 15 11 sqq.
collata cum p. 15320 sq. gravissime corrupta misereque irun-
cata et interpolata, quomodo olim fere fuerint, ex Hipp. 228 16 sq.
cognoscitur :

Η΄ 998 6 πυρετοῦ (πυρέττοντος ὃ)

(febricitanti?) ustio autem ἃ
τὴν καῦσιν δεῖ ποιεῖσθαι ἀπὸ

capite (accipiet írad.) debet

τῆς κεφαλῆς παρ᾽ ἑκάτερα τῆς

φιᾶς ῥάβδους μακρὰς παρὰ
τὴν χαίτην προςτιϑέντας ἐναλ-
λὰξ γόμφους ὀρϑοὺς ῥαβδο-
εἰδεῖς μέχρις τῆς ἐκφύσεως τῶν
ὦμων. ἡγεμονικῆς γὰρ ὑπαρ-
χούσης ἐν τῷ σώματι αὐτῆς
καὶ μὴ κρατουμένης ὑπὸ τοῦ
πάθους οὐ διαφωνήσει τὸ
$oov.

fieri & cervice pro (utraque
parte?» virgas longas secus
scapulas....
puncta inter virga(8»
usque ad lumbos.
caput enim principale estinter
omnia membra corporis. quod
cum non continetur à morbo,
nullum periculum patitur iu-
mentum...

XXX ADDENDA.

καὶ τῶν ὀπισϑοτονικῶν δὲ δεῖ similiter οὗ posteriora loca

καίειν τοὺς αὐτοὺς τόπους
οὕτως. ἀντισπᾶται γὰρ τὸ
σάϑος.

τὸν δὲ νεφριτικὸν καύσομεν
κατὰ τὸν σύνδεσμον τῶν ἰσ-
lov καὶ τῆς κύστεως γόμφοις
doloe μὴ πλείοσιν εἰκοσιτεσ-
σάρων παρ᾽ ἑκάτερατῆς ῥάχεως
τοὺς ἡμίσεις τριστοιχίαν ποι-
ούμενοι ἀπέχοντας ἀπ᾽ ἀλλή-
λων πλάτος δακτύλων τριῶν.

τὰ δὲ παραπρίσματα καύσομεν
παρὰ τὴν ἰγνὺν, ἐὰν 1 πρόσ-
φατὰ καὶ ἁπαλά.

πῶρον δὲ πεποιηκότα οὐκέτι
σφυρὰ δὲ καὶ γόνατα καύσο-
μὲν μανδακηδὸν ἐξ ἐπιπολῆς
διὰ τὸ εἶναι τὸν τόπον ψιλὸν
καὶ κατάνευρον.

ὅταν δὲ ἢ ἐκ τῶν ὁδοιποριῶν
καὶ φορτίων ῥύσιν ἔχων ἐπὶ
τὸ γόνυ ἢ ἐκ προςκρούσμα-
τος πονῇ αὐτὸ καὶ χωλεύῃ
χρονίως ἢ ὁλισϑήσας καὶ πεσὼν
διάτασιν πάϑῃ τῶν ὀστέων,
ἢ τὰ σφυρὰ ἐξ ὁδοιποριῶν καὶ
φορτίων συμβαίνῃ πονεῖν καὶ
τὰ ἐν αὐτοῖς νεῦρα καὶ τὰς
ἀρτηρίας οἰδαίνειν καὶ γίνεσ-
θαι ἐκ τούτου παράσφυρον,
καὶ τοῦτον δεῖ παίειν.

oportebit inuri, (in adversam
parlem» enim se morbus ab-
trahit.

qui &dpellatur nefritis (lim.

17—20 1nterpol. α Chirone ex
1583 22 sq. quae, sicut antea ad
emendandum contextum verbo-
rum adhibebo) hunc inurimus
per totos lumbos usquead ver-
tebulum lumborum et vesicae,
puncta recta non plus 24 al-
lernis dorsis digitos tres or-
dines ires facientes ab aliis
alio distantes latitudine digi-
lis tribus.

et ipse vitia, quae uri debent,

parapresmata ^ appellantur.
quae fiunt in concavis testi-
culorum (articulorum v. l.),
[quas melcerides appellant],
et haec ipsa adures, si fu-
erint mollia et nova. cum
induraverint et veteruerint, in
lotum non sunt tangenda.
nam plantas et genua urentes
(urent ex?) hanc rationem non
plus altitudinem eorum, ideo
quia ipsa loc& exilia sunt et
gracilia et nerviosa.

cum quando enim iumentum

ex via aub ex sarcing duc-
lionis laboraverit, naturale
habens tenuem corium, dum
in quod maxime frequenter
facit offensum, dolorem acci-
piet, et inde claudicat per
aliquod temporis et per ne-
gligentiam crescat aut lapsus
ceciderit, ideo offendat ossum,
(p. 165) rarum quoque inter-
vallum faciat eodem et plantae
laborant ex labore viarum aut
ex sarcinge ductionem, inde
enim contingit dolorem fieri,
qui sunt in plantis nervi labo-

ADDENDA.

ὅσοις δὲ ῥεύματα ἐμπίπτει εἷς
τὰ σφυρὰ, ἅτινα παραπρίοσ-
ματα ἢ μελικηρίδες ἢ ὑδατί-
δὲς καλοῦνται, ἢ εἰς τὰ yó-
veto, οὐ δεῖ καίειν.

ὁμοίως οὐδὲ τὰ ἐν ποσὶ στρέμ-

ΧΧΧῚ

rant, passi protinus intumes-
cunt, quibus magis ustio
maxime fieri debet.
quibus huius morbi vitium se
profundit in plantis, quae
parapresmata appellantur aut
melhcerides (aut? quaeaqua-
tilia vocantur, &ut quod vitio
facto in genuis, non debet uri.
similiter quae sunt in con-

eavis articulorum, inuri non
debet. contingit enim con-
ir&ctionem eis fieri.

quod peccant facientes.

ματα καυστέον. συμβαίνει γὰρ
κατάφραξιν γίνεσθαι τὴς χοι-
νικίδος τῶν γόμφων ἐπιτιθε-
μένων ἐπὶ τὸ κύνοπλον καὶ
τὴν ἔφυσιν, ὃ ἁμαρτάνουσιν
οἱ ποιοῦντες.

οὐ δύναται γὰρ ἑτέρα ὁπλὴ

non enim potest deducere (al-
καταβῆναι καὶ γίνεται χωλός.

teram plantam», sed fit clo-
dicus. .

quod vocant ce ferisoma,

latine farcimina. sunt autem

er se vitia in corpore similia

culis, quae collectionem

foris faciunt, quae et per se

περιττώματα δὲ λέγεται, ὃ Qo-
μαϊστὶ καλοῦσι φαρκίμινα(φαλ-
κίνινα irad.). εἰσὶ δὲ ἐκβο-
λαὶ ἐν τῷ σώματι ὅμοιαι δο-
ϑήσι καὶ μείξονες καὶ πυοῦν-

ται καὶ ἔκρηξιν λαμβάνουσιν ^ rumpunt. sed et haec non
αὐτόματοι. καὶ ταῦτα ob δεῖ — debent uri.
καίειν. κτλ.

apparet a p. 16 5 Chironem τα abhorrere αὖ Hsppsatricis,
«t altum scriptorem hic secutus. esse videatur. | sed. corruptelae
ita. ingentes sunt, μὲ quid temporum $wuiwuriae debeatur, 4 medio
relinquere melius. 8st.

175 l. nam - 17 34 l. laccosae, cf. 818 - 19 10 lingamentis
ef. 182 11 liquamestis - 19 236 pone virgulas post pedibus et post
articulorum . 20 34 virgulam post virginis ὁ 92 3 sq.: cf.
29 20 sq. . 23 10 adn. cf. infestare 18 6 » 23 36 adm. mum f-
stuli (-8e)? - 24 14 platocoriasis egs. hic $ncipit caput sextum,
cf. 2153, de platocoriasin $nscr. - 24 s0 adm. pro malui enim
nunc propono salvi enim, quae cum prioribus verbis coniungenda
Sunt » 26 13 adn. abysus $n cod. trad., non abysus ab - 26 14 post
fiunt punctum « 2517 post est pone punctum » 26 ὃ scrib.
antepridie - 26 6 malim obtalmostaten - 26 34 interpunge bibat,
tantum si voluerit. 28 10 si -tetigerit pro parenthess ad cu-
rabis per(inent . 2812 pro pungenti malim pungens cui . 28 15
"wn pro cerato scrib. secato? . 28 11 i. lenteolum pro lenteolum
* 2835 fori. oncomatium? cf. oncomata 8234 8810 . 29 11 sq.

Mulomed. Chir, ed. Oder. iv

ΑΒ

XXXII ADDENDA.

cf. 205 10 sq. .« 29 16 sq. cf. 118 8 sq. - 29 39 stranguilia ferri po-
test « 801 ut superius demonstravi: émmo inferius (318) de re
agitur .« 3016 diosum tenendum - 3131 sq. huc Veg. III 27 per-
twwet, non ad |. 20 - 3133 cuniculi ex Veg. haustwm - 31 21 dele
ex » 3138 [et] per - 329 malim praerumpere, cf. ind. verb. .
82 34 1. bubona(cia» quas (i»diotae buculas appellant, cf. 38 10
bubonacium et 6212 idiolae - 3236 sq. rectius quo modo dis-
iuncta » 83 6 ad verba .. in -venae supple est; spirito — spiritus
* Wallung des Blutes? (Blühung?) πνευματικόν τι Bue « 8818 hic ac
non 8418 incipit caput X X, cf. supra 21 11 de suffusione inscr. *
9414 sq. nterpunge cum facium est in tempore cicatrix eqs.
.« 9431 incipit cap. XXI ac non 351 « 851 sq.: cf. 2061 sq. *
3510 1. genuis et impetus . 864 (n macidas fort. latet mariscas
» 8612 pro tertio lege quarto, cwn triduo praecesserit « 86 20 [.
deretro - 371 sincomate corruptwm ex sincopato, v. 72 1 sq. *
3728 tempus (pus»illum, cf. κατὰ μικρὸν H 122 - 88 4 malim
herbae novae . 8810 rectius die, [de]bibet; nam de διττῶς ex
die ortum « 38123 curabis recte irad., cf. curationem curare
supra 9p. 310: ἡ στάσις Éovo ϑερμὴ H., v. infra 11931 - 88 19
(815 sine - 8938 a verbis si febricitare nova incipit particula
» 409 sq. sic restituit Bue cottidie deterior fiet: furunculos in
dorsu et quos (τινάρ) in lateribus habebit, tussim subcutem,
hoc est maleos quod dicitur, subcutem, qui ostendit ei esse
morbum 9 40 32 fort. argimoniam suppl. ex 41 17 - 40 36 Veg. II 5
ad l. 26, non ad 1. 25 pertinet . 415 sil fort. medicamentum, v.
ind. spec.« 42 6 Sed —— δέ. 421 1. supravenit - 49 33 inspicere
aut servandum et. vertendwm esse fauf. den (Peitschen)schlag σώ
achte? αμὲ scribendum 6886 incipere *für denm Versuch ge-
hórigen Auftretlens? putat Bue « 42 30 οὐ una (die? abstinere vel
I die abstinere aut et in..&bstinere aut et |in] abstinere Bwe
. 4827 alia per corpus passionis *more Graecorum μὲ Tacitus
alia honorum dixit? Bwe - num pro audiet leg. adiet — adibit
(?. e. admittet)? an "reagiert. vertendum? cf. 25911 . 4513 adn.
4n compendio X deest (n cod. linea transversa . 46 4 posterini
cubitum sinistri lateris *óm der límkssestigen Hinterwand, des cu-
bitus!, posterinus (cz. sig.) *construitur ut post c. accus? Bwe *
4611 et cibum nec potum fort. recte trad., cf. et cibum nec
potum 11031 . 46 13 ei 14 adn. in quaestio et calestio fort. ver-
bum froecolatinum velut catestio (a κατεσθίω deriwatum) vel
καχεξία latere putat Bue . 4639 pro primitione conicto perfric-
tione, cf. 1. 34 pertrixit - 4631 pro liquet, quod exempli gratia
(ob alices 471) proposwit, etiam scias vel dices suppleri posse
putat Bue « 41 5 non opus est supplere et, nam ex onera 648. con-
tungere licet cum iocineris tensio 648. « 4 1 et 9 fort. exaestuatio
wnwm verbum: res valde incerta . 4715 idem — item - 481 804.
oratio plane hiat, membra wtique disiecta et steratione conglo-

πο"

ADDENDA. XXXIII

meraia secuntur « 48 10. co&ctionem e coactionum 9 48 18 pro
acutissime praefero &ccuratissime . 48 14 & cerebro capitis ex
oneratione: de verborum collocatione cf. supra p. 312 « 51 3—15
redeunt, infra. 14 10—38 » 51 4 parte (priore vel adversa»: cf.
facie 7413 - 618 dominator[em], cf. 1416 - 5110 7. quotiens ei
sanguine (— sanguis) emittitur, cf. 14 18 . 52 5 Ll. absimilibus » 5210
propono ἃ gregare (— gregale) sc. multitudine « 58 51 sq. malim
cuius corium [non] d(urpescit ὁ. e. σκληρύνεται, cf. 101 1 ubi eadem
corruptela « 6510 |. quamsi . 6616 posi subustis fort. lacuna,
in qua de subrenali (cf. 5236) actum erat - 566 l. quae . 6615
8. sign&, (quibus possis» morbum --- intelligere, obscura et dif-
filis ratio Bwe, ego iradita verba verto 'simd zw verstehen
dunkel, und schwierig findet sich die Art des Verstándnisses! -
5714 cliendionum c ind. verb. . 595 ἃ pestifera (aura .
69 ss cir&ceos certe corruptwm: circa eos? maleos? a» ciclo
curare 7435 1615 7811 conferendum? . 60 15 l. habeat [ad] tem-
periem suam « 60 16 adn. stanneo cod. . 60 31 adn. l. supra (pro
"nfra?) deest ὁ 61 τ fort. rectius extenteratum 9. 62 18 sufficiunt
iscuria dissuria . 683 cf. Veg. II 12 - 6830 dele virgulam post
cordapsus . 663 sic distingue calciirant, id ipsum quasi . 694
wmalim sub ipso anu (manum írad.), cf. il. 8 ad ipsum anum 9
8910 δὲ 14 quod “ἐπ welchem Falle - 108 vel (pro quo nec
scripsi) recte irad., cf. 69 35 « "410—833 cf. supra 51 3—15 « "633
lanaria& Vegetio won respecto per se bonum ferri potest « 'Ib s8
8g. melius elleborizabis — ellebori — elleborum - 7821 (in»-
validus an» valid(i»us? cf. 886 1785 - 801 sq. cf. 17130 8g. *
835 sq. cf. Η 243 sq. - 836 (in»sanus, cf. 8731 ut fiat insanus
simile rabioso: eadem corruptela 88 6 1785 « 869 l. retfrig(er»-
averib, cf. 7:23 - 8414 Socione cod. - 84 36 l. ellebori, ef. ad
7638 - 8439 malim sicut (s.5s, cf. 96 1s - 86 11 post trita pone
virgulam, non punctum - 81 11 fort. (ne hominem per»sequetur,
cf. 1. 38 . 8131 8q. ut (exipstimes eum (non» suae mentis esse,
oculi egs., cf. 1. 27 interdum ..quasi suae mentis factus . 895
succutano servare potui - 8930 |. ab interioribus, e. 11931*
89 s4 ]. vers(atpione, v. 129 4 - 90 19 huiusmodi Bwe . 90 51
spectat 1i» contexium recipiendum fuit, cf. 242 38 eandem cor-
ruptelam per e impurum ortam . 90 38 1. terma(n»licis - 916
signa latet in equa « 9110 'testiculos pius scriptor verecundatus
esse videlur inferre hic οἱ superius Bwe; fori. αὖ exuitus s. s.
oriwm est ex δὲ ex vi τοὺς X» ($. e. διδύμους), cf. Hipp. ll.
* 9114 sq. sic interpunge: signa erunt huius, cf. l. 19 . 924
Ϊ. 8118 vel silis, cf. ind. spec. et 264 23 286 e - 9210 |. linioso
(sic etiam cod.) - 92 20 1. perfrig(Gd»atione - 92 39 dele colon
post vaporabis « 989 i, vectonic& « 98 19 ]. liniosum (sic etiam
cod.), cf. ad 92 10 - 94 4 hic plur. ferri potuit - 94 15 dele
tirgulam post facies « 963 fort. l. trepidant, cf. l..7 tremore 9
c?

XXXIV ADDENDA.

9538 facito cauterium verba aliwnde (96 10) 4llata . 96 13 malim
ut (858, cf. 8439 - 96 35 sufficit. aufonitrum, cf. 268 39 - 974
retinendwm singace, cf. 1088 - 978 alteria ferri potest « 9T 16 1.
quod (815 . 981 1. hirundi(nibnum - 9817 malim aquae qua-
litate . 9918 mensis dimidia (quod com. Bue) mih4 certwm . esse
videtur » 99 35 veratrum, sicut alias, restituere debwus, v. ind. spec.
»« 10016 1. silfü vel silis, cf. swpra 924 » 10138 adn. deorsum
recte coni. Bue, cum Veg. ll. deiectum scripserit - 1086 cauterio se-
quens Bue * 1046 adn. corrigendum &Axoovot (pro ἕλκοντα!) ez H 10 14
εἰ Chironis versione exulceratur (104 9), cf. 108 30 . 104 15 alteria
fort. tolerandwm, cf. 4nd. verb. .« 105 5 8q. notabilis est λέξις εἶρο-
μένη « 107 1 adn., cf. 12619 . —17 malim haut unum, cf. ind.
verb. 8. haut - — 18 ungulas (solidas? μώνυχας ómAcg (ad l.
16) v. ind. verb. s. ungula - 108 30 interpunge extrema omnia,
cacumina « 109 12 sq.: Cf. 178 38 sq. - — 18 stranguilabitur recte
irad., cf. 119 33 178 22, 39 » — 1b. stertet cf. 17832 . — 35 adn. de-
mittit ettam 14 δ legitur - 1101 insertus fort. recte trad., cf.
1117 22311 et énd. verb. - 1117 insertus, v. ad. 1101 . 111 16
adn. transpone *8q.' post curavimus » 11119 distringito — des-
tringito - 119 1 sg. li. absimiles forunculis - 1129 9 adn. post
*Veg! excidit colon - 112 31 antecessus - in antecessum 9 119 19
malim curatio — curanda est, maxime (— -a) ut habeat vi-
rium » 11831 curationibus fort. recte trad., cf. 8819 « 114 19 1.
vivit » 114 80 litarg(ic»um 9 115 12 et 22 1. artemisiam, cf. 8410
. 116 12 adn. tempunibus rectius (mam per frequenter) explicatur
per interdum . 117 19 |. usque donec sine virgula . 118 9 1. ex
purgatione 9. 118 23 id est (1. e.) cod.: recte; apage inde - 118 25
l. existimant . 119 12 pro ciclaminis fort leg. dicaminis, cf. ind.
spec. 8. resina » 4b. adn. de apocima v. ind. spec. - 12010 sq. l.
antepridie - 190 17 rectius catarticas - 191 1 enflagma tolerari
potest, cf. alteria sóm. - 121 18 fortasse (h»aut ne - 19131 8q.,
cf. 188 31 sq. - 193 11 adn. l. *cf. supra 222' - 124 88 l. de sinte-
(oe5tico - 126 10 sic distingue ducit, similiter et potus ad urinam.
» 126 11 (858 « 127 19 1. hisopi - 127 30 alium viridis quod satis
est sine virgula - 1283 num pro longiores scrib. molliores? cf.
μαλακωτάτην H «1283 l. potroseliQn um * — ib. argi(n5i, cf. 66 25
. 182 11 pro circa vitales fort. leg. viscerales » 188 31 sq. cf.
12131 sg. - 142 1 urinam emittere Bwe recte, cf. 609 . 142 11 ad
dorsana cf. 10415 arteria..iuxt& dorsis- 149 34 mortua: Chiron
ergo νεκρός, Veg. (stercus) κόπρος apud Apsyrtum legerunt, qui
re vera scripsit πτερόν, ut in. cod. trad. .« 1483s ad stercore 1n-
volvere cf. stercore obrui 886 . 162 3 morborum JBue recte, cf.
237 33 demonstratio eorum morborum et curatio ὁ. 162 9 cf. Veg.
V 14, 5 - 15219 (pro» modo? - — 20 ἰ. introducito - — 25 ( pravus)
ambulat? (rigidus? ambulat? . 15830 sq. v. ad 38 10 sq. - 168 34
malim se [86] de - — 38 dele virgulam post lumborum . 166 18

ADDENDA. XXXV

pro erectam fort. cretam scrib.; veretrum; quod ex l. 16 supple-
veram, minus placet - 1619 1. scarifabis aut rectius scarificabis; ex-
scarifabis ortwm ex e impurum ; idem l. 11 in [ex]scarifationem, cf.
193 3,9 - 157 9 adn. in Vegeti verbis l. loca pro lola - 167 $7 ba-
cillantur fort. tolerare potu - 160 8 adn. ligni cod. - 160 31 malim
desub gamba « 160 39 adn. 1. ἰσχιαδικόν . 166 10 84. cauteriza..
loca ex aptis articulis aut; nerviosis locis: ad quae cf. 169 16 sg.
nunquam inuras arliculum aut aliquem locum. .nec in nerviosis
locis: wnde colligitur 166 10 ex pro extra postéum esse » 170 31 ἷ.
[eor]rupta cartilago, cf. 17715 » 17111 sq. fori. sic. distimgwen-
dwm Veterina ..laborantia repentino..solent, aliae..demon-
sirant. absque.. sunt, quidquid eqs. - 17130 pro totus malim
locus, cf. 804 . 1783 1. pravum pro parvum, cf. 18 30 102 21
18031: parvum edit Bwe- 1788 in erita fort. latet. (melo»-
trida, cf. 1. 7; ad rosaceo suppleo oleo, cf. e. g. 1749 » 11834 1.
si (non) polueris . — 35 pro eicere |. iraicere, cf. l. 239 - — 39
adn. cf. 174 30 - 174 13 1. superalligato * — 14 malim ex
(pro et) vino bono - — 35 1. herbam [aut] awt herbam aut(em
«1751 cornum bubalum..in ipsum turulum coniung
sunt, cf. Veg. ll. cornu bubulum extremum, ubi solidum est:
vwgula ergo posi Viurulum transponenda » — 14 adn. add. cf.
Pelag. 416 - 1771 4 ne praebet labium inferius: rectus pravet
vel depravet, cf. Veg. ll. - 11736 sq. cf. H 171 34 ᾽Εὰν ἀρτηρία
ῥαγῇ, ἀναπνεῖ βαρὺ καὶ ῥέγχει καὶ βήσσει καὶ διὰ μυκτήρων
ἐρεταί τι πυῶδες καί τοῖς ἐμπροσθίοις ποσὶ χωλεύει oL τε
ρχεις πυκνὰ πάλλονται καὶ οἱ κενεῶνες ἕλκονται, τὰ σκέλη
ναρκᾷ καὶ τρέμει, αἱ φλέβες ἰσχυρῶς ξηραὶ ἢ πλήρεις τοῦ αἵμα-
τος, τὸ στόμα ἄφϑας γέμει καὶ τῆς σαρκὸς οὐκ ἐᾷ τὴν χεῖρα
ϑιγγάνειν. ὀρόβους οὖν χρὴ fetus ἡμέρας δύο καὶ νύκτας καὶ
ἀπηϑῆσαι, ὅταν διάβροχοι γένωνται. ὅταν δὲ ὡς μάλιστα ξηρὰ
γένηται, κατακόψαι λεπτὰ καὶ σήσαντα τιϑέναι ἐν τῷ ποτῷ
οἴνου ἡδέος μέλανος μέρη δύο καὶ ὕδατος μέρη πέντε μί-
ξαντα. ἔσται γὰρ ὑγιὴς καὶ πίων ἐν ἡμέραις ξ΄ βοηθούμενος:
Chironis contextum misere truncatum οἱ depravatum 6886 ap-
paret neque 1120 in aceto pro facito stare polest « 178 8 sq.
cf. 29 36 sq. - 179 11 1. toto « — 16 malim [quod], cwn n QVOD
lateat OCTO D(IES) - — 31. malim donec [aut]: ex trautroma-
tico |. 28 oriwm « 180 39 in frictum fort. latet skriclum - 181 38
l. (cludat) - 1821 discendunt — descendunt, cf. 9 14 - — 2 con-
veniunt se Veg. recte « —11 l. veteris, ligamentis, cf. 19 10 - 184 3$
l. sagitta[m] eam pantice(m) abintus - 185 5 adn. l. cf. p. 187 5
» 186 10 unguium — ungularum, cf. 2021s « — 13 l. aitritione,
cf. 20237 2202 - — 35 vasis — basibus 20714 - — 39 pulmone
zz pulmunculo 210 39 - 187 17 [summis his rebus] Bwe . — 19
interpositis capitulis (sc. libri) delet Bwe (sicut l. 17) tamquam addi-
tamentwun epitomatoris 9 — 34 mali gran(at»i, cf. 166 18 281 14*

XXXVI ADDENDA,

188 13 /. quoqueversus 9 — 17 adn. eicis superfluum . — 18 1.
laxas »« 19016 marmor 8 se citaveri[n]t Bue, cf. citare in ind,
verb. . — 21 cf. ibid. - — 39 malim prendes eccopidem (éxxo-
σίδα) . 19112 dele oirgulam post cicatrice . — 21 sufficit. tilia-
ginas - 1925 minus te intelligis Bue - — 16 &bsungia tolerare
potui, cf. 264 3 266 2 - 198 3 malim scarif(ic»atione, cf. 1. 9
et ind. verb. - — 16 adn. evisco forma barbara etiam apud. Plin,
Val. inpenitur - 194 1 sq. cf. 258 223 8q. - ib. pro laxaverit $n
ind. 185 33 luxu ef infra 268 25 luxatum, quod praeferam . 1966
succutanae sufficit - 197 8 sic distingue oleum tanquam frigi-
dam, et . 198 14 cerasia servandwm fwit, cf. 2'19 20 - 199 3 adn.
contegisse ad 1. 3 pertinel - 200 10 praefero &dimes; *anidem
videlur esse accus. nominis in -ig? Bue . — 11 sq. l. curabis,
&tubi (— &dubi).. cucurrerit, cf. 22118 - — 36 malim oclamen
(1. e.» fenestellum - 901 8 rectius fric[a]tam - 202 sq. I. paro-
nicia (per errorem p&rronicia) 9. — 16 praefero delevare « 204 $2
l. ascarotico, v. ind. verb. . — 234 retinendwm ascarotica « 20b 4
«wm cito excrescunt? cf. 201 17 - — 10 sq. cf. 29 17 86. . — 91
ex fort. retinere potwi: v. ind. verb. s. &b et ex - 206 11 [. [con)-
golvito, cf. 1971s 1899 191 33,31 198 17 2011 al. - — ib. l. as-
carotico - 206 35 4m trumbus terminatio Graeca (-ovg) servanda
» — 88 pro coram fort i. cloram, cf. 21118 * — 39 quid 4n per
pruleum /ateat, incertum: num ulcum (— ulcus)? - 208 10 malim
excaliglat, cf. 2011 . — 19 sufficit ischemon, cf. 44 38 - 209 9
aut [de]sine aut de (ungula? sine sanguinis decursionem feri,
nam secunier i. 10 ub maior decursio sanguinis fiat; cf. 116 .
209 20 adn. i. 9. 203, 8 - — 25 8q.: cf. 1026 sq. - 210 1 retinen-
dum calcato « 91013 adn. 1. aridae B .ς — 16 l. fissuris . 211 21
fort. rectius si vendere volueris sanum, vendes - 212 30 proce-
derit tolerare debui; v. p. 301 s. cadere - 2181 ἢ. [si] (nec» se
vel si se non) portabit: opus est negativa, particula, nam cu-
ratio adhibetur, wt possit se porlare (ἰ. 20) - —4 ana: cf. 2219
. — 36 ypotauro: idem bhippocentaurum 694 . 21611 i. asca-
rotico - — 15 1. asci(n»dito . 21632 rectius etiamnunc . 217 1
nisu servandum, v. ind. spec. - — 15 lateine supplantare inso-
lito more pro 'minuere? usurpatum? - 217 88) relegat scrip-
tor ad 187 38 - 2189 (in) longum? . — 80 similiter . . curatur
nescio an «n cod. recte cum prioribus coniuncta sint, cf. 319 15
» 219 6 fort. alterum bene delendum . — 11 1. ascaroticu 9 — 23
melius delevare . 2203s malim ex qualibet causa[m], cf. 1. 97
&b aliqua. causa . 221 18 sq. fort. caedes, usque quo . . venies,
atubi (— &dubi) deraseris vel. . eduxeris; cf. 200 11 . 222 20
mala — malum, sic etiam 292 11 . 228 7 adn. sane minus placet,
nam omnino Chiron ignotum « — 26 cersonius: v. ind. verb. *
2263 l. ascaroticum * 4 fort. (iuxt& verginalem vel veretrum

vel iuxí& anum cf. 22538 - 227 10 abditum Bue . — 11 in ci-

ADDENDA. XXXVII

beris aliud quid latet atque uteris - 229 s |. creti(atipci:
— 6 cretiatico servari potesi » — 10 im utiliosius fort. latet
periculosius; v. l. 122 « — 14 adn. add. adlegare *offerre' am-
bringen - 380 21 sq. hiberno .. solvendam: cf. 208 $1—39: ib.
transponendum in ungulas fomentum mittimus - 281 33 malim
exieri(n)t, cf. 288 1 - 282 8 pro tenuerit. apparet 239 33 tendide-
rib . 234 1 adn. aurigam — &dmissarium . 238 7 latetne formam
in fossam? « — 39 (im»mundum? - — 80 1. rigor(osPissima 9
2399 pro ulcus ind. 281532 praebet vulnus - — 23 pro tendide-
rib ind. praebet 232 s tenuerit; cf. 190 231 - 240 1 adn. 1. proace-
eiderit cod. - 240 s [in] vesicam, cf. H. ll. τὴν κύστιν λαβὼν
ἐντίϑει « 2413 rectius post uti virgulam ponimus . 242 11 quod
— quoi « ἐδ. adn. dele tendentes - — 33 adn. 1. numeroso pec-
tore Col. - — 38 adn. per errorem 26 mwmerus ante expectanti-
bus positus: ponendus ante teseti « 244 34 l. must(el»as, cf. l. 20
* 246 4 adn. post cubis supple lineam | - 249 38 1. praesta(n»tim
. 2650 34 rectius folium singul. ut alias - 26110 I. sagapeni, cf.
20416 » 255 9 etiam gingib(er»is legi polest - 266 1 fort. inter
manus recte irad., cf. idem 92'1115 *wnter deimer Hand? « — 18
pro fuscinum [. ruscinum, cf. 278 19 - 267 1 qui — aliqui - 258 22
cocodrilli (stercus», v. nd. spec. - 259 11 audiet fort. *reagiert?,
cf. 4412 - 26118 8q.: cf. 119 10 sq. - 26236 malim amigdaleum
. 268 32 [. agarici, cf. 218 15 - 26423 (n usti fort. latet silei vel
sili, cf. 92 4 et ind. spec.; idem mendum fort. etiam 92866 *
269 7 mwmerus 898 huc pertinel, ac. mon ad l. 10 - — 31 sqq.
usque ad 210 s redit 280 14—17 . 270 8 lepide servare potui, cf.
280 30 » — 34 adhuc *dazw', ut 44 34 - 21139 rectius aeronale, cf.
ind. &pec.: 4dem 212 12 .« 216 ss adn. dy& cantaridas cod. - 2716
ungues, μὲ 289 . 29 1 sq. per errorem ex anie collirium repe-
Utwn - 281 14 |. mali gran(atpi, cf. 156 18 187 24 - 282 19
malim nostrate, cf. |. 16 nostrati . 28831 adn.: adde cf. 280 13
.« 284 4 1. herba(m) trixaginem, cf. ind. spec. - 286 e: cf. ad
264 538. 988 30 frumento loticio, w£ alica loticia 78 1 « — 33
l. conferma, graece simpito, (in»funde.

CLAUDII HERMERI

MULOMEDICINA CHIRONIS

EDIDIT

EUGENIUS ODER.

Mulomed. Chir. ed. Oder. 1

10

15

LIBER I.

de extraclione sanguinis 1 104' a
de morbidis et pp
de fastidio et pp
de articulis et pp
ereliatieis et pp
de suffusiciis pedum
de cretiaticis
de opistotonis
de laecis in cambis
10 de ustione
11 de cinesis conmisso
12 de cervicibus et de subrenali
13 de verruea in folliculo
14 de cocx& misera
15 de coexa eiecta aut convolsa
16 de coxa fracta
17 si iumento natae fuerint lactosae in gambis
18 si iumentum gambam percussam habuerit
19 si quod iumentum gambam laxaverit aut articulos

«5 Oo -1 OQ» Ot i» C» 2 μὰ
£u
(o

8 pp — praeposito? | 6 creliaticis — κρυϑιατικοῖς $. 6. κρι-
ϑίασιν habentibus | 10 lauce in cambie | cambis — gambia ||
19 cinesis — κίνησις | 18 et asubre

i *

4 MULOMEDICINA. CHIRONIS 2. 3

20 si quod iumentum aquatiliaà habuerit in articulis

21 si quod iumentum 80 onere percussum nervos «7
praeciderit

22 si quod iumentum scaure factum fuerit

28 si iumentum rofa insecuta fuerit recenter δ.

24 si aquatilia fuerint in articulis aut in gambis ,

25 de reumate pedum

26 de impetigines, id est licenas

27 de uligine quae nascuntur in pedibus

28 de morbo renali iumentorum 10

j104'b 9 si quid enim per ignorantiam male factum vel contra-
rium cirea animalium corpora fuerit, emendari non potest,
vincitur enim corpus anima cedente per periculum. prima
ergo pars est medicinae causarum rationem reddere, deinde 15
ipsa adiutoria medicinae docere oportet, quomodo possint
auxilium salubre corpori praestare propter diuturnam vitam
et integritatem membrorum. quibus itaque rebus medi-
einae scienlia velerinae constet omnis, ex quibus adiu-
toris atque . . corpora iumentorum malam valitudinem 20
ei causa liberari possint, et omnem curam rationabiliter
docere oportet. primum dico de sanguinis iractione.

8 I Firmissimum adiutorium est medicinae sanguinis
detraetio, verum tamen si rationabiliter et localiter fiat.
licet paene in omnibus valitudinibus fieri sanguinis de- 25
iractio praecipiatur, saepe tamen ignorantibus rationem
per sanguinis detractionem periculum vitae fecisse con-
lingit. non enim similiter omni aetate iumentorum vel

12 initium operis mutilatum apparet | 14 per add. W δι ln |
16 causarum — morborum | deinde add. W | 18 8ᾳ. medicina
nescia veterinae constet nomen, ex quibus adiutoriis atque
corpore iumentorum malam valitudinem causa et omnem curam
liberari possint rationabiliter: post atque swppleo fere remediis.
Pawlo altter W: constet nomine, e. qu. ad. corpora ium. mala
valitudine atque causa sgg. | 29 sagwis | detractione W, ex-
iractione index capitulorum | 28 Vegetius I 21

MULOMEDICINA CHIRONIS 4—6 5

omni tempore, sed nec omnibus sanguinis detractio fieri
praecipitur. cuius ergo iamen rationem protinus reddo.
primum de sanguine reddenda est ratio. quocunque

in corpore per ipsum viia constat, rursus detractus a cor-

5 pore sanitatem praestet. ex quacunque enim causa vali-
tudo esi, in aliquam partem corporis quae pertinet, sem-
per indigestione fatigatus sanguis corrumpitur, discurrit
per omnia membra et totius corporis lamguorem infert.
per quem incipiet strictura et tensio nasci, per inflationem
10 venarum. quae strictura et tensio | corporis aliter laxari
non potest, nisi per sanguinis detractionem. aliud enim
compendium nullum est nisi sanguinis detractio, per quam
universa corporis vilia et morbi abstrahi possunt. ideoque
praecipitur propter errorem alicuius passionis herbarum
.15 tempore quodquod annis de cervice iumento sanguinem
detrahere debere, et sic in herbam, mittere, ne novitas,
sanguis deiractione mixtus corrupto ex aliqua valitu-
dine, fervore suo quamcunque partem corporis interius
vexatam solvat. nunc etiam negaverunt iumenta debere
$0 depleri consuescere veteres [auctores] auctores nostri, ne
consuetudo deplendi omnibus annis fiat. quotiens enim
in consuetudine aliquo tempore detractio sanguinis de-
iracta non fuerit, statim valitudines et morbos intra cor-
pora fieri dixerunt. hane ergo consuetudinem non faciendi
25 recte observabimus et circa maiores aetates semper facere.
quemeunque tamen depleri oporteat, sic observandum

erit, ut recte fiat. antepridie disponendus erit, ut minus
cibetur, ut possit per diastimam compositio corpori esse,
non turbolento per indigeslionem. statues iumentum in

1 hominibus: corr. Morgenstern | 2 tamen: iam Bücheler
8 quodcunque || 6 est addid? | 7 decurrit | 8 laguorem
10 qua | 15 quodquod annis: quotannis Veg. | 16 si: corr.
Veg. | 17 detractationi: sanguis nominativus aut explicativus
aut. absolutus B | emixtus: veteri corruptoque sanguis novua
a&dmixtus Veg.|| 19 hinc etiam W | 20 nec || 26 quemcunque:
8c. equum || 28 composito corpore Veg. | 29 sq. in 8010 autem

aequali Veg.

.104" a

6 MULOMEDICINA CHIRONIS 7—9

aequali, cervicem illius loro cinges, quod lorum strictius
leneatur super scapulas ab aliquo, ut possit vena clarius

4 eminere. huc lorum deductum inferius quam mediam cer-

vicem, medio enim in loco cervicis vel inferius duobus
palmis quam bifurcio, qui est ad gulam positum in late- 5
ribus faucium, sicut dixi, inferius vena sagitta pungi debet.
810 antequam pereutias, spongiola cum aqua deducis post
pilum, ut possit clarius eminere. pollicem inferius quam
lorum deprimis, ut vena superius extumidior fiat et non

8 ludat, et sic acutatam sagittam exigis. [hine quae sit 10

104"b

idem ratio, quod sanguis detractus quibusdam causis unctio-
nibus mixtus vel mero vel aceto | et oleo rursum eandem

' eausam liniri praecipitur. ali vero sanguine mixtum dixe-

runt ideo causis imponi propter collesin medicamentorum.
hoc autem proprium non est. multis enim generibus col- 15
lesis medicamentorum aliter fieri potest. detractus autem
sanguis propter quamcunque parte inbecillitate vel dolore
suo corpori imposito ut remedium an/ipathiae prodest suo
corpori omnemque imbecillitatem et dolorem íoilil. nam
sui corporis consuetudine praestet sanitatem adhaerens cor- 20

D pori sanguis οὐ exugit vitium.] ne hoc plus quam tribu-

lum exegeris, ne gulam aut gurgulionem rumpas. hoc
enim passum vitae periculum contingere solet. percussa
vena dabis fenum vel ferraginem viridem, ut possit man-
dueando per motum maxilarum per venam melius acom- 35
lidiare. facies decursionem sanguinis, quantum tibi satis
fuerit, prout magnitudinem corporis videris.

1 infra 564 e venas M locum || 5 gylan ἢ 6 venas agita ||
7 sic: set B | deluis W, deterges Veg. | 9 locum | 10 eludat
Veg., cludat W | adcutatam | hine sqq. usque ad vitium [. 21
éniwria huc delata, cf. Veg. I 22,9 | neque sit item B [| 183 8,
libero sag | 14 colles in: — κόλλησιν || 15 collectis | 18 aut
hi pathie: corr. B | 198g. supplevi tollit et praest: constat
enim naturali quadam ratione .. ipsum sanguinem, cum super-
fusus est, languentibus membris praestare medicinam vitiumque
siccare Veg. | 21 sag | et addidi | tribulum — triobolum; an —
τρίβολος i. e. acus ferrea freni? | 28 passur: factum. Veg. ||
24 feraginem: — farraginem || 26 acottidiare

MULOMEDICINA CHIRONIS 10—12 1

cum bene ambulantes spurcitias sanguinis videris ei
coeperit rubidior esse sanguis, statim iumentum tollis ἃ
eibo. statues non minus horis duabus, ut recomponat se
corpus. in placa pittacium ponere curabis. ali quidem
56 vero et creta utuntur. postmodum mollia dabis et ad-
aquabis. deinde loco tenebroso et calido statues et ferra-
ginem subicies, quam die et nocte dabis manducare per
dies numero septem. medio cubet, aquam ostendis, ne
bibere velit. haec ita ferrago melior erit, si ex tritico
10 detur. si non habueris, ordeaciam dabis. quam dicunt
utiliorem esse, si ad mare seminata fuerit, propterea quod
facilius ventrem solvit et humores deducat. quare prae-
eipitur elerocoelicis, hoc est qui non solvuntur. vitrium
tusum ferragimi aspergis, ut possit spurcitias corporis per
i15 solutionem ventris expurgari. quare ferrago datus, post-
modum incipiet innovato sanguine bene valere.
deinlde post numerum certum dierum producimus eos
ad solem et sanguinem eis detrahimus de palato, hoc est
despumabimus tertio gradu dentibus caninis, ut possit
39 lingua subpremere; propter fluxum sanguinis et suspendis
altius. ideoque dispumamus post depletionem propter
spureitiam herbae eundem palatum. inflabitur ergo «on
dispumatus, quibus consuetudo deplendi causa [non] est.
ipso die mollia dabis et mollibus cibariüs uti debebunt.
35 ex alio die deinde per singulos bilibres singulis diebus
adiectos perducemus eos ad certum pristinum modum
[quo certum]. quo tempore tamen et herbam viridem
interdum dabimus propter desiderium, tamdiu quanto
tempore herba viridis fuerit.

1 vene | spurticias | 4 placa — plaga | pitaecium || 8 scutet
vel stutet cod.: stet et B, statues W | ne — si forte; aquam
offeres, ut si voluerit, bibat Veg. || 95g. tricti codetur, sed tritico
superscr. a pr. m.||10 ordeacium || 18 clerocelicis: — σκληροκοιλίοις |
nitrium B | 14 ferragium | spurticias | 16 vene || 20 ligua ||
22 herba: herbarum de palato W | non huc trazxi | 24 dabis ad-
didi, cf. supra 1. 5; mollissimis cibariis utantur et, furfure Veg. ||
26 adiectis | 27 dittographiam delevi: consuetum W, ad con-
suetudinem Veg.

10

11

105'a.

8 MULOMEDICINA. CHIRONIS 13—16

18 cum venerint ad certum modum cibariae, hoc est post
dies numero quinque, paulatim promovere cottidianis die-
bus per dies similiter numero quinque, ita wi adiectione
[per] singula [dies] milia passus similiter per singulos dies
itineri promovendum facias, ne subitatio longi itineris cor- 5
pora eorum incommodat. post hane ergo promotionem
lavabimus eos ad mare. diligenter curabimus tergere,
ne aliqua pars humoris perfrictionem eis inferat. mero
ei oleo perungere et perfricare eos oportet, ut corpora
eorum thermasiam passa ἃ perfriclione corroborentur. 10

14 post hane corroborationem post dies alios decem cursui
et labori committuntur. quadrigarios equos tamen a die
dispumationis numquam minus quam XL? die cursui et
labori committamus.

castratos autem numquam deplere debemus herba. [causa 15
haec est legittimum mittere] contingit enim eis eviriari. hoc
enim auctores praecipiunt, quod et nos utique intelligere
debemus, iam enim partem virium cum testibus amiserunt.

16 similiter et asino sanguis detrahi numquam debet de
mairice. est enim corpus inhabile et exiguo sanguine 30
natus. unde et hoc animal minus bibet et non facile
sitit per gracilitatem venarum.

1087} similiter et in equos | admissarios observabimus, ne in
legitima mittantur. partes enim virium sanguinis in coitum
digerunt. sed si tamen ab admissura.desinuerint, nisi quod- 25.
quod annis depleantur herbarum tempore, ad caecitatem per-
venient. illa enim furia, quam consueverunt per coitum
digerere, in oculis eorum redundat et sic caeci fiunt.

16 II Plenius hane rationem docere oportet: propter
compendium legentis demonstrare, quaeque valitudo vel so

2 promovere — promoveto | 3 ut B: sit | 4 per e dies

X del. B tamquam dittographiam | b corporeorum || 7 (et) tergere

W |15 Veg. 1 23 | herba — propter spurcitiam herbae (swpra

p. 7,22) vel — herbarum tempore (infra 1. 26) | 153g. causa —

mittere spwria cf. 1. 23; librarius Vpse lineolis inclusit | 16 ei se

Xiuriari: enervari Veg. | 28 &dmisarios | 26 a&missu radix in-

// venerit: corr. W | 27 furie | 29 Veg. I 25 | oportet «et» W ||
30 quaque

MULOMEDICINA CHIRONIS 17—19 9

morbi, et ex quibus locis sanguis emitti debeat. morbidis
ei quibuscunque totum corpus eausa similiter aliqua
possiderit, de matrice sanguis detrahi debet, sicut superius
demonstravi. cephalargicis et tentinaris praecipitur, wt

δ de aurieularum venis sanguis detrahitur. verum iamen
melius est, ut de temporibus, quae sunt dextra sinistra
ad latus oculorum sub cavatura temporum tribus digitis
ab oculo interpositis inferius quam hos. suo enim tem- 17
porum ibi vena posita bifurcio. similiter de ipsis venis

10 dextra sinistra mitti debet et his, qui infra scripti sunt:
apioso, insano, cardiaco, caduco, frenetico, distentiosis,
sideraticio, rabioso. suffusiones oculorum et vitia, quae
accedunt, mitigantur per inferiores venas sub oculis po-
sitas, quae descendunt ab angulis interioribus oculorum

15 quatuor digitis inferius quam oculos. ibi eis venae flobo-
tomo intereaeduntur.

III Quibus fastidium erit aut faucium causa vel 18
arteriorum tumor vel oneratio eapitis, de palato sanguis
detrahi debet. quibus pulmo in causis erit et iocur

80 σοι haec ei vicina, de pectore sanguinis detractionem
fier desiderant. quae venae positae sunt dextra sinistra
foris quàm musculos pectoris, supra brachiola iunguntur,
quo loco flexuram admittit pectus plicandi. de ipsis locis 19
venarum sanguis & pectus detrahitur de sagitta, sieut de

$5 temporibus. | quibus armora in causis erunt et crefiaticis, 105" a
de brachiolis sanguis detrahitur. quae venae positae sunt
in brachiolis dextra sinistra abinterius, ubi centriae bra-
chiolares sunt, positis sex digitis superius quam gewu,
III vel II digitis éwferius quam cenirias. haec venae

4 tentinaris: distentis Veg. | aut: corr. B, autem Veg.
6 timporibus | 7 cabatura timporum | 9 in furcio | 10 quae

11 anie insano et posi caduco linea recta, cf. ad p. 8,15 |
distencionis | 18 sub Veg.: ab | 15 qua|[moculo sibi: sic, »
ad i. 11 | obotomo — φλεβοτόμῳ || 16 interceduntur || 17 Veg. 4
I 25,3]|| 19 sq. et occurrat hec enim vicia: corr. Veg. | 21 quae
bene posita | 26 témporibus sic | armora: armi Veg.| retis |
26 bene ||28 positis — interpositis | ex: corr. Veg. | genu

Veg. | 29 inferius add. Veg. | hee

,

10 MULOMEDICINA CHIRONIS 20—22

sagitta perduci debet, sed caute, ut medias venas ferias
propter nervos, sunt enim haec venae nervis commixtae.
20 IV Quibus articuli in causis erunt, vel si articulum
exemerit vel intorserit, aut si aquatilia in articulis habuerit,
vel quidquid simile in articulis contigerit, desub cirru 5
sanguis detrahi debet. quae venae positae sunt inferius
quam articulos intro foras suffraginem tegentes. in ipsa
gracilitate inferius articuli tribus digitis superius a corona,
inferius iribus digitis quam cirru suffraginis. ibi haec
venae sagitta percutiuntur, sed et ipsa loca sollicite valde
pereuti debent. et haec venae coniunctae sunt nervis
articulorum.
21 V OCretiatico melius de coronis sanguine detrahitur.
vel si basem moverit aut duritias citare coeperit, de coronis
ei sanguis emittitur, vel etiam nunc de geminis. quae 15
venae non apparent, non enim eminent, sicut in superio-
ribus. sunt enim venae positae intro foras in corona
Supra ipsa ungula ἃ geminas quatuor digitis positis; qua
intro qua foras simili modo positae sunt. haec venae
pulso inveniuntur vel colliguntur pollice subtiliter de- 20
presso. pulsus colligitur, sagitta percutiuntur. in geminis
similiter ad ipsam divisuram geminagrum pollicem men-
surato, ibi et vena posita erit. simili modo sieut in eco-
rona collecta sagitta percutiatur. omnes haec venae in
105"b pedibus post sanguinis emissionem fasciola constringuntur. | 36
23 VI Quibuseunque iumentis suffusio in pedibus per
vetustatem ungulas extrusicias habuerit vel bases tam
longi temporis clodiginem habebunt, stremma facienda
eri, sicut infra demonstro. componis ungulam prope
vivum et adlides eam, cui et stremm&m facies. cui alli- so
gabis lino suffraginem ita, ut constringantur venae. οὖ
totum solum ungulae in circuitu, quidquid ungula con-

με

0

QU

1 pereuti Veg.: quod praefero, cf. 1. 11 | 2 hee || 8 Veg. I
25,6 | ^" articulo | 10 sagitte | 11 percutti | 718 sangwi
14 duritia scitare | 18 positis — interpositis, cf. p. 9, g^
| 19 quam: qua — qua — et — οὐ B || ?21 geminus ! 2» gemino-
rum | insinuato W || 24 hee || 26 Veg. 1 26 || 21 uase || 28 strema

MULOMEDICINA CHIRONIS 28---9ὅ 11

tegit, scalpello cireumgyrabis, ut separes solum ἃ cornu
ungulae, ita ut ad vivum adaperias, et cireumcisorium
subicies ἃ media ungula inter unguem et solum. quae 28
scalpello separasti, ita subpremes, ut solum se ab ungula

5 levet. cum bene elimpidaveris, statim solves linum, quod
in suffraginem ligaveris: sine sanguinis decursione fieri.
ex quo a& calcaneo invenies venas fluere. quod sale
suffrieabis, postmodum aceto et oleo, et linteolis calcia-
turam bene facies, diligenter fasciabis, curcuba calciare

10 curabis. huiusmodi autem cura numquam nisi per sin-
gulos pedes curabis propter ferburam. cum coeperint in
illo pede fortius calcare, qui curatus est, tunc elidere et
simili modo alterum pedem curabis. quo vulnere inter
alterius curabis. sic sanum fiet.

15 VII Quibuseunque cretiaf/o0 in pedibus, sieut supra 24
dixi, permanserit, et instremmare eum volueris, semis-
sabis eum hoc modo. compones ungulam ad pressum,
sicui superius dixi, et conira vena ab interiori parte ab
ungula semisse tollis, aperies contra venam ad vivum, ut

30 possit sanguis acontidiare de ungula. simili modo curabis,
sieut superius dixi. observabis, ut simili modo singulos
pedes cures, αὖ possit se portare. hi plane | semissantur, 1067 8,
non eliduntur.

VIII Opistotonis et qui morbo subrenali prensi fuerint 26

35 vel vulsicis et his, quibus venter facile dolet, de coda
sanguis mittitur, melius autem de visceribus propter
eiusmodi causae sanguis detrahitur. de coda cui autem
detrahere volueris, sic facies. erige codam ad lumbos
versus οὖ resupinabis quatuor digitis ab ano positis, ubi

$0 pilus non est. battes de tabella aliqua belle ponderosa

diu, usque quo vena se demonstret et in media divisura

2 ad Veg.:2]| 5 elimpidaverit | 7 quae | adcaneo: de cal-
caneo Veg.|| 8 calcaturam | 9 curcuba: spartea Veg.|| 11 fer-
buram — fervorem || 18 Veg. tbidem | cretiatici | 16 instremare ||
17 adpressum (vivum) W 4| 24 Veg. I 27 | 26 vulsicis —
vulsis 3 26 aut | 27 aut | 30 battes — battues | velle: :
corr.

26

27

1061
28

12 MULOMEDICINA CHIRONIS 26—28

codae, sicut supra, IIII digitis longe 80 anu sagitta per-
euties. si bene percusseris, acontidiabit vena. post decur-
sionem fasciola alligabis. de visceribus cum mittere voles
aut de inguina, dexira sinistra in singula femora eminentes
venas medio femore sagitta percutiuntur, sicut in braehiolis. δ»
post decursionem sanguinis cretam imponis.

IX $&ilaccae in cambis fuerint aut aliqui dolor coxae
vel gambae, sub gambas sanguis detrahitur. sunt enim venae
ἃ visceribus descendentes, pertranseunt per latera gambae,
ab interiori parte descendent inferius quam gamba. supra 10:
erus ab interiori parte percutiuntur traverse securi, celíe
vel flebotomo. post decursionem fasciatur. inferiores autem
partes pedum, quascunque causas habuerint, simili modo
sanguinis detractionem in eis facies, sicut in prioribus
demonstravi. 16

X De usüone. in comparatione duarum valitudinum
nihil dubium est ustionem tantummodo praestare posse
partibus suis, si cui sanguinis detractio suis partibus
praestat. sunt autem haec duo adéutoriaà principia
similia similibus valetudinibus comparata, a quibus nun- 20
quam discedi potest. per sanguinis detractionem omnem
siriciuram causarum laxari manifestum est vel quaedam
consiringi. nunc etiam similiter omnis laxatio passionis
ustione constringitur vel quorundam conligatio solvitur. |
non modica quaestio est intelligendi, qua ratione haec 36
&adiutoria, cum sint separata, utrimque facere possint.
dicere sic incipiam. sanguinis detractio solummodo propter
stricturam causarum ]laxandam fieri praecipitur. nune
eliam parabo et monstro. creíiatici, vulsici, morbidi, ne-
friici quando laxant valitudine, pati videntur in crura so
eorum. sanguinis emissio primum locum habet. haec
ergo quaestio similis et in ustionem invenitur, cuius

1 agita || 2 percusserit acontidiavit|| 3 committere || 4 iguna |
femore | 7 Veg. 1 27,4 | latte in campis || 11 celle: corr. B, caute
vel caudae Veg. | 16 usione | valutudinum | 19 ad intoria: corr.

B| pci: principalia? | 22 scripturam: corr. .M || 29 et eici.

MULOMEDICINA CHIRONIS 29—83 13

quaestionis rationem demonstrare oportet. eiusmodi autem 99
valitudo laxa, sicut superius dixi, cui praecipitur sanguinis
detractionem fieri, epiploce dicitur: causa, in qua duorum
valitudinum praemixtio invenitur, ut per nimiam sirictu-

$ram rigoris beneficio corruptio sanguinis &cecedat. ex qua
corruptione necesse habent nervi infestare, unde totius
corporis spasmus nascitur. solet colligatio vel contractio
nervorum fieri. quae corruplio sanguinis, si abundare 80
eoeperit, in quacunque parte corporis se derivaverit, eas

1 partes habeat necesse est vel corrumpat, ubi et morbidi
fiunt. ex qua alienatione soluti nervi sine viribus san-
guinis laxiores fiunt. eiusmodi autem causa epiploce
dieitur, cum sit Tuaque laxa. in qua causa curanda
duplex adiutorium erit, quandoquidem, cum sit laxa,

15Siringere eam oportet. prior est autem in eadem causa 81
sanguinis detractio, per quam laxationem omnis corruptio
ila, quae fuerit in corpore, abstracta, corroboratio poterit
nervorum fieri. sií tamen cura plenius rationabiliter,
quae adhibetur post detractionem sanguinis. debet enim

30 quicunque et percurandi rationem scire. in eiusmodi enim
eausa praemixta quaecunque valitudo ex duabus dominetur.
illam percurare oportet sua ratione. quae tamen laxatio,
si cura minus proficerit, ustione cauteris facta constirin-
gitur. quid ergo ustio praestare possit, demonstrabo. 92

3 5 multis enim generibus auxilia virium suarum conferet
muto animali veterino, quae genera quasi medicorum
remedia hominibus adhibere possint. multas etiam causas
aestimo per compendium etiam nune ad terapeutas potius| 106"a :
88 sanare, cum sii quidem tanta vis, quae sufferri non

80 possit nisi & muto animali ideoque utique separata
invenitur in medicina iumentorum frequenter adhiberi.
praestat enim haec: laxa stringit, inflata lemuat, wmecta 98
exicecat, colligata solvit, carcinomata praecidet, veteres

10 habent | 13 utraque? valitudine M | 16 aut | 18 &i ||
26 multo | generi: corr. B | 27 omnibus: corr. B | etiam:
iamen B || 28 compedium | terrapentas: — ϑεραπευτάς | 82 in .
plata tenuatum et exiccat: corr. Veg. I 28, 2 || 88 cardunomata

14 ΜΌΠΟΜΕΘΙΟΙΝΑ CHIRONIS 84---86

dolores auferet, alienatas partes ex qualibet causa in suo
Statu revocat, supracrescentia aliqua extra naturam sub-
lata non patitur crescere, multa etiamnunc et confirmat.
haec omnia inesse vitia.... quomodo quis credat ignem
curare posse, dabitur exemplum: quomodo fieri possit, ut 5
quae resiringit et alligat, rursum solvat. curatur causa
cauteris candentibus, quorum praeruptio capulis facta cutem
praerumpat: nec plus enim in paupero loco, verum altius
writ duritias, interdum et cancellat in divisiones, picturae
84 similes pinnis urendo formantur. ex qua ratione vitium 10
concutitur, id esí maturatur. ex quibus foraminibus ustio-
num caloris beneficio dissolutum vitium exundat per
humorem, vel nune vitium nervorum vapuratur calore
permotum ustionis. altius enim si penetraveris urendo,
plus eontrahis; si minus, iterum si feceris, excalefacis. 15
ex qua vulnera ustionis dissoluta, per saniem aufertur
δῦ causa et dolor. quarum cicatrices claudere cum coeperint,
plus sitringunt firmioremque locum faciunt et insolubilem
cutem. haec ergo ratio intelligitur posse stringere, ad-
ligare, confirmare, excalfacere. quae sunt ergo, quae vel 30
solvi vel laxari debeant duritiam? marmora, aquatilia,
elomata, ossillaginis. haec sunt vitia, quae supra comis-
suras extra naturales formationes corporis nata excrescunt.
quae cum creverint, incommodando perdurant et alligando
impediunt ergo gressum ambulationis per colligationem 36
96 commissurarum. haee ergo causa solvitur. vitia emenda-
buntur per puncta supra noda excrescentia, ita ut ipsae
duritiae cauteriis penetrentur [pro modo altitiae], et cireum-
valatum per circuitum punctis pro modo altitiae. illa
106"b enim ustio incipit perrumpendo dissolvere | nodos et laxari 80
. duritias. — consumit enim vitium ei nascentium et in-
minentium vitiorum semina, radices urendo extinguendo

1 auferret | 2 sublatam || 4 «n lacuna suppleo praecipiuntur
quae ita curari debeant ||9 urit suppl. B | 11 concuttitur: con-
coquitur meliws Veg. | 12 coloris beneficium || 18 firmorem 7.
quae | 22 ylomata: — ἡλώματα i. e. ἧλοι | 26 vitio | 27 per
addids | 88 extiguendo

C H7

MULOMEDICINA CHIRONIS 87—39 15

tollit. similiter et ossilaginem urendo auferet. omnis 87
ergo compago colligationis corrupta solvitur, cuius et
dolor per saniem ludendo aufertur. quare solvitur, id
est laxatur [XI] cinesis commissurarum, et incipiet

5 rectius ambulare et agilius. verum est ergo et ustionem
dissolvere posse. adeo veteres auctores exemplum demon-
Sirant, qui praecipiunt fracturam nunquam debere uri.
usta enim dieunt solvi ea connodatione fracturae. observa-
bimus ergo fracturam nunquam urere.

10 XII Qua ratione singula vitia inuri debent, primum 88
demonsitro. ustio autem a capile debet fieri & cervice
pro virgas longas secus scapulas, puncta inter virgas us-
que ad lumbos. caput enim principale est inter omnia
membra corporis. quod cum non continetur & morbo,

15 nullum periculum patitur iumentum. similiter et posteri-
ora loca oportebit inuri. 7éemí enim se morbus abstrahit,
qui adpellatur nefrites, latine subrenalis. nefrites erit
hie, qui signa haec adfert. protrahit posteriores pedes
eb strepitum de interioribus reddet, et cum prodire incipit,

30 jmpingit se de pariete in parietem. et hune inurimus 99
per totos lumbos usque ad vertebulum lumborum, et
vesicae puncía recta non plus 24 alternis dorsis digitos tres,
ordines tres facientes, ab aliis alio distantes, in altitudinem
digitis tribus. et ipsa vitia, quae uri debent, parapres-

35 mata appellantur. quae fiunt i concava articulorum,
quas melcerides appellant. οὐ haec ipsa adures, si mol-
liora et nova. cum induruerit . . . haec rationi non plus
altitudinem eorum, ideoque ipsa loca exilia sunt et gra-

8 eluendo B | 11 & capite ve! ad caput B: accipiet ||
12 virga | 16 rieni suppl. Lommatzsch | morbos || 17 —
p. 16, 20 redeunt infra 464—466, quae melius aetatem tule-
runt, cf. Veg. 1 8 | 21 totus | vertebulum — vertebrum || 22 a la
lernis dossis: corr. infra | 28 in altitudinem: latitudine tnfra ||
25 in addidi: in concavis infra | articulorum: testiculorum
infra | 26 melliceridas infra | hoc. || 27 exciderunt hae duae
lineae, cf. infra, 466: cum induraverint et veteruerint, in totum
non sunt tangenda. nam plantas et genua urentes hanc ratio-
nem | 28 ideo quia infra

Ἂς.

16 MULOMEDICINA CHIRONIS 40--48

40 cilia et nervosa. eum quando enim iumentum ex via aut ex

1077 a

41

42

48

sarcina ductionis laboraverit, naturale habens tenue corium,
dum in quod maxime frequenter facit offensus, dolorem
accipiet. οὖ inde in clodiginem per aliquod tempus . ..
et per negligentiam increscat lapsus|que ceciderit. in eo 5
offendat os. rarum quoque intervallum fiat eodem, et
plantae laborant ex labore viarum, ut ex sarcinae ductione.
inde enim contingit dolorem fieri. qui sunt in plantis
nervi laborant, passi protinus intumescunt. maxime eis
contingit, qui propens?oribus et laxae aetatis sunt. in 10
quibus magis ustionem maxime fieri non debet. quibus
huius morbi vitium se profundit in plantis, quae para-
presmata appellantur, aut quod vitio facto in genuis,
non debebit uri. similiter quae sunt im concavis articw-
lorum, inuri mon debent, contingit enim contractionem 15
fieri. quod peccant facientes. non enim potest deducere,
sed fit claudus, si ustus fuerit.

farcimina. sunt autem per se vitia in corpore similia
furunculis, quae collectione foris faciunt, quae rumpunt.
sed οἱ haec mon debent uri. 20

XIII Si cui iumento in ipso folliculo verrucae natae
fuerint vel quoquo loco in corpore, sie curabis. primo
lino ipsam verrugam ligabis, deinde causticum crudum
imponis vel ferramento praecidis, cauterio adures. sic
sanum fiet. 25

XIV Si quod iumentum coxa misera habuerit, sic

eurato. sanguinem mittito & visceribus, excipio in vaso,

2 arenio | 3 offensum infra | 4 dodiginem paral quod |
nwm Supplendum incidat? et inQci»det B | inde claudicat per
aliquod temporis et per negligentiam crescat aut lapsus ceci-
derit infra | 5 lapsus quae: (aut) lapsus [quae] B || 6 rarum
infra: suorum | fortasse pro os scribendum est ossum vel ossu,
cum infra legatur o8 (sic), quod vulgo omnes significat | inter-
vallum faciat infra | " ui: aut énfra | 10 propensoribus: sc. Á
plantis | 14 sg. in — debent supplet fra 468 | 15 contrac-
tionem tnfra: conira rationem || 16 quod peccant facientes
indidem | 11 etiam haec truncata sunt, cf. 4nfra | 20 prompss
ex 468 | 21 infra 682 et Veg. V 16| 26 Veg. V 17

MULOMEDICINA CHIRONIS 44---46 11

commiscito sulfur, nitrium, feclam, bacas lauri. adversus
pilum perfriceabis per triduum, aquam vervenaciam uteris
ter in die per dies VI. quotiens calciabis illum pedem,
qui sanus est, soliam ferream suppones et turminem.

5 Nam ideo supponitur, ut illam partem, quae misera es,
ungulam planam possit ponere. in quam sincrismam, quae
8. 8. est, uteris. si sol fuerit, perungues et perfrigas ne
minus quam hora. si hoc mon proficerit, contra coxae
eommissuram 4?' foraminibus cutem pertwndes et pannos

10. Ὁ aceto et oleo per cutem traicies. hoc per triduo
iraumatico linitos pannos per dies numero IX per ea
foramina traicies. interdum curabis, ut calda verbenacia
ante cura uteris et sic lemniscos subicies XL? quoque
die lemniscos educere curabis et incretas locum, ut cutis

1$ ad pulpas adhaerere possit. cum cicatrices cluserint, causti-
eum imponis. sanum fiet. |

XV Iumentum coxam si eiecerit aut convolserit, sic
curato. deducito coxa tanquam armum, sicut superius.
haec eurationes simili ratione curantur.

*$ . XVI 8i quod iumentum coxam fregerit aut acrocolefia
aub supragambam, de his partibus, quoquo loco fractura
fregerit, curari scias non posse, quia alligatura capere
non potest.

XVII Si iumento natae fuerint laetosae in cambis,

836 haec signa erunt. dextra sinistra quomodo vessieas cutis
ostendet. sic curabis, sicut flemina in genuis, sicut supra
est. aliam curationem sic adhibes. lentem, quae supra
àqua nascitur, eolligito, eontundito et ab axungia vetere

1 uacalari: corr. Veg. | 2 uiris | 3 adciabis: fasciabis?
clauco (clavo 18) ferreo vel si defuerit spartea calceabis, cui
rotulam ligneam subicies et addita fasciola diligentissime
colligabis Veg. | 4 soliam — soleam | turminem: tomiceam
1,1 1.8.8 addidi | perfregas || 8 nimis | 9 pertendes: corr.
Veg. | 10 ex Veg. et | 13 undecimo Veg. | 15 eluserint: clau-
serint Veg.| 17 Veg. V 17,4 et infra 692 || 20 Veg. V 19 fin.
εἰ III 47,1 | acrocole fiat | 21 pastibus | 24 Veg. V 18 | lac-
iosae — laccae | 25 vis siccas sic ostendet: ad similitudinem
vesicae inflabitur cutis Veg. | 26 si: corr. B | femina

Mulomed. Chir. ed. Oder. 2

44

107'b
45

46

18 MULOMEDICINA CHIRONIS 47—49

[et] alligato, lasar et acetum admisceto et cambam alli-
gato et diligenter cura.

41 XVIII Si iumentum cambam percussam habuerit et
tumorem concitaverit, sic curabis. cretam Cimoleam et
rübrieam ex aceto macerabis et cambam oblinito. 81 6
quod iumentum cambosum factum fuerit, sic recens est
eius remedium. sanguinem emittito de tibia, continuo
lanam sueccidam ligabis circum cambam. cave ne eam
fomentes. talis enim curatio sic curatur. cave ne illam
cauteries. malagma «feris cruda, quae infra scripta est. 10
tertio quoque die solvis. cum tibi videbitur ambulatio
recta esse, causticum induces. sanum fiet.

48 XIX Si quod iumentum camba laxaverit aut articulos,
non alias curabis, sicut superius est. 81 quod iumentum
aquaülia habuerit infra cambam, quae fregerit, sic cu- 15
r&bis, quemadmodum in prioribus demonstravi.

XX Si quod iumentum aquatilia habuerit in articulis,
haec remedia erunt. feclam conspargito et salem dimi-
diam et lanam succidam ex aceto alligato, tertio die sol-
vito et calda foveto. curato ex melle coctam farinam 30
ordeaceam et lini semen contundito οὐ fenugraecum, omnia
in vaso coquito, bis in die fumentato et malagma cruda
alligato.

49 XXI Si quod iumentum ab onere percussum nervos
praeciderit, simili ratione curabis, sicut in prioribus pe- 35
dibus demonstravi.

XXII Si quod iumentum scaurum factum fuerit, sic

1077 ἃ curabis |, quemadmodum supra scriptum est et docui. scias
tamen posteriores pedes facilius curari posse, non priores.

XXIII Si iumentum rota insecuta fuerit, recens lana 80
Suecida imponito ex aceto et oleo, alligato per triduo,
postero die fieum duplicem et nitrium conterito, una

1 levigato B | 8 Veg. V 18 fim. | 5 lubricam | 7 Veg.
V 19 | 9 1n tali curatione contrarium est Veg. | 10 veteris ||
15 ilia | 17 infra 607; Veg. III 49,2 || 21 et addidi | 24 omere:
vomere L | 25 pedibus dativus, an de pedibus? | 80 Veg. V 20|
insecta

MULOMEDICINA CHIRONIS 50—62 19

permixto et imponito, tertio die solvito et renovato. si
nihil proficerit, malagma ex /etrafarmaeuwm imponito per
triduum. si nihil profecerit, imponito malagma meliacinum
eodem modo, usque dum sanum fiat.

5 — XXIV Si aquatilia fuerint in arüiculis auf in cambis.
quae minime ferro frigido tetigeris. est enim periculum,
ne abundantia humoris pereat iumentum. sed uteris
searifatione et sanguinis detraectione, lanis calidissimis,
acelo quam optimo, sale tusum et oleum vel axungia per

10 dies V, deinde ligamentis, ut superius praeceptum [est]
habes. deinde uteris liparam ibisco, [habes] genestam ex
axungia saepe contusa. genesta et malagma cruda si
minus est, ut superius habes praeceptum. si ea curatione
non fuerit explicata, utere caustico ferventissimo, quod

5 habeat ustionem genus. si minus, urito, ut profuerit
quis locus; usta, sicut superius habes, curato.

XXV Si reuma pedum habent. reumatici autem pedes
aut ventosi nunquam tangendi sunt ferro, ampliabit enim
in eis derivatio et maior esí in pedibus inflatio. sed in

3 novitate magis urenda sunt haee vitia et super venas
propter adustionem horum vitiorum. haec enim eausa in
totum auferri non potest. quibus et venae intercidendae
el travertendae erunt. hoc quidem sine repromissione
sinceritatis censeo.

5 XXVI De impetigine, id est licenas. impetigo, quae
nascitur plerumque magis in pedibus aríiculorum locis
necessariis. est enim genus vulneris, qui sibi nascantur
locis commissuralibus vel media camba incontra vel post
genu super nervos vel incontra supra coronam in base.

3 quod fit vulnus ragadio simile, quod | difficiliter sanatur,

1 permixto — permisceto | 2 exira farmacem | 3 iliacen:
corr. Veg. | 5 Veg. 111 49 | auriculis: corr. Veg. || 8 scarificione ||
3 qua | vel add. Veg.|| 10 vibamentis: conliganda sunt Veg. |
est: del. B | 183 (urito», ut? || 17 Veg. 111 50 | habent post
pedes collocatum | 18 &mpliavit || 19 maiore: suppl. B | 25 Veg.
III 51 | lycenas: — λειχῆνας | 26 asinorum: corr. Veg. ||
29 vase | 80 v. e. δαγαδίῳ

9*

60

107" b

20 MULOMEDICINA CHIRONIS 53—56

quod inde aeternam vocant. hoc autem vulnus est disco-
lum. impetigo quod appellatur. quod curatur síalticis
rebus vel stipticis vel ustione non sine alligatura et
malagmatibus catuloticis. hae ratione curatae impetigines
sanae fieri possunt.

58 XXVII De uligines, quae nascuntur in pedibus, cruri-
bus et pectore wnguinibusque, quod quidam et dulci-
dines vocant. quod nascitur non absimile seabie. quod
cum coeperit pedibus se id vitium diffundere, exulecerat
totos pedes et leprosos facit cum quadam aspredine ex
nimia prurigine. ex qu& re sibi iumenta pedes corro-
dant vel alternis pedibus se sibi confrieando vulnerent.

$4 quod est genus reumae suffusionis, quod vitium acres
humores inferent. quod curatur per detractionem san-
guinis et [in] medicamentis metasincriticis et purgatione ex
cucumeris silvaticae radice et nitrio. medicamenta autem
ad huiusmodi curam in dinamidiis demonstrantur. ex
qua re curatum iumentum sanum fieri potest.

δῦ XXVIII Si iumentum morbum renalem temptaverit,

' Sie eum intelliges. pedes interiores subtrahet. sanguinem
ei de i»guina detrahes et ipsum sanguinem 8816 et oleo
permisees et renes eius perunges. et potionabis eum sic.
herbam heliotrophiam d. I, euforbium d.I, piperis grana IX,
manna turis d. I, per triduo dabis ex loteo virginis per
iriduum eminas singulas. sic sanum fiet.

LIBER II.

06 1 de capitis fractura
2 de auricula radice
3 de auriculae radice

1 indodeternam | ἡ. e. δύσκολον — δυσούλωτον, cf. catuloticis
1. 4| 2 sialticis | 6 Veg. III 52 |" inguinibus quae | quidem |
8 absimiles | 11 pruriginem | 15 in del. L | meta esincri-
ticis | 16 salvaticae | medicamento | 17 in dinamidiis: énfra
814? || 20 interiores: posteriores énfra 479 || 21 iguina || 23 helo-
trophiam || 24 loteo — lotio | 28 subscriptum Chironis Centauri
liber primus explicit Incipit liber 258

MULOMEDICINA CHIRONIS δ1----ὅ8 21

4 de triciasí oculorum |
5 de suffusione oculi
6 de platocoriasin
* de lunatico oculo
8 de stafyloma oculi
9 de myiocefalio in oculo
. 10 de w»guine oculi
11 de incomatio in oculo
12 de centro oculi
10 13 de strumis
14 de glandulis
15 de pullaribus
16 de fistula maxillae
17 de fistula
15 18 de oncomate
19 de bubonacio
20 de suffusione
21 de venulis
22 de marmore in genibus
20 23 de mallonibus in genibus

108* a

I Chirurgia est, quodeunque in corpore natum manu 57

ferro vel cauterio curare oportet. quae nisi ferro vel
cauterio curentur, aliter curari non possent. primo ergo
35 demonstrem omnem curam eapitis. quodeunque iumentum
in capite ossum quoquo loco fregerit vel nudaverit, sol-
lite curabis cataplasmatieis oleaticis, magis humore,
rarenter lavatione. stillieidium humoris in casus his locis
nervis vel cerebro penetret, magnum impetum et peri-
30 culum facit. nec in primo acris medicamentis sed magis

mele curato. cum maturum erit, cura ossa temptato, 58

. 1 iricias: — τριχίασις | 5 estafyloma || 6 miocefalio
T qgwine | 16 bubo nativo: corr. infra 100 || 22 Veg. III 13
23 deme | 27 cataplasmatis? | 28 labatione | in casus —
incidens | 29 penetret: si supplendum, quod Chiron saepe
omittit $^ protasi

29 MULOMEDICINA. CHIRONIS 59—62

mobilia tollito. sed bene matura si jam sibi laxaverint,
lunc ea educito, et astulas aspras, quoquo loco cecidit
OS, Swccisorio radito per xisteras. si ubicunque spilosis
facta fuerit, tam diu radito cottidie, donec sanguis per
ossum respondat. ita concarnat. nam nunquam cludit, ὁ
108'bB89 si non raseris. | solet fistula fieri maxime ossosis et com-
missuralibus locis. scias, quod, si fistula eo loco "facta
fuerit, incipiet vulnus pusillum incurabile esse, ex quo
humor multus effluet, non sanies, sed liquidus magis.
eam sie curato. vaporato diebus V vel quousque maior 10
foramen vulneris fiat. deinde subicito collirium .fistularem
et munito ad caput diligenter, tertio die solvito vel 49,
vel si fistula ceciderit, traumatico curabis, donec sanies

60 spissa οὗ non multum in eo loco inveniatur. cum iam
limpidum videris, curato vulnus anapleromaticis medica- i5
mentis. vel si longum iter vulneris fuerit, collirium
facito ex melle et ervi polline et thus masculum deco-
quito et subicito per dies V. inde cottidie curato ita
[ut vita] ut deprimas eas p&rtes vulneris, ut cohaereant.
ita facito per dies plures, donec sanum fiat. 80

61 II 8i quod iumentum 8, radice auricula aliqua
vi contunderit et collectionem fecerit, matura causa scal-
pello secato οὖ sinito pus fluere. | deinde lemn?scum
ex aceto acero et oleo subigito per triduo, 4'? die trau-
matico curabis, donec sana fiet. si carlilaginem vexaverint s5
οὗ ex eadem causa, sanum fiet.

92 III $1 quod iumentum e radice auriculae vel ad com-
missuram et tumorem durum et grandem fecerit, sic cu-
rato. cataplasma imponito fenugraeci et lini seminis et
intici pollinem, donec maturescat collectio. deinde scal- so |
pello secato, ita ut interius foras spectet. curato mero

1 mobili manu Veg. | 3 siccis orio | spilosis — ψίλωσις
5 ludit: clauditur Veg. || 6 solet Veg.: locis | 12 munitam
16 lipidum | ano pleromatieis | 16 inter: corr. L | 19 dito- |
graphiam delevi | coereant | 21 Veg. III 14 | 25 us fluere
Veg.: post pulvere | lemnas cum || 26 sana: sc. auricula

ι- MULOMEDICINA CHIRONIS 63—66 23

ei oleo et sale mixto, lemniseum satiatum subigito, cu-
rato per triduo, donee fervor et tumor desinat. deinde
pereurato, sicut supra. sanum fiet. difficiliter quidem
haec loca sanantur et tarde, cito enim his loeis fistulae na-
'58cuntur. quod si supra seriptis rebus ex causa sana non
fuerint, urito, cauteriis puncta interponito et vicinas partes
urito, ita ut cutem et causam ulterius praerumpas. curato,
quomodo oportet | causa curari. sic sanum fiet.
IV Quodeunque iumentum in oculis trichiasim patietur,
191 est, ut palpebra eius superiora ulterius cilia infertent,
sic eum curato. sub ipsum palpebrum intus scalpello
plagam directam das secus ipsos pilos, ut palpebrum foris
versus laxes. deinde ut foris versus iuxta ipsum palpe-
brum et superius forficibus fasciolum praecides per longum
15 ad diastimam oculi. deinde et fibulas impones et con-
Sirnges palpebrum foris versus, quomodo tibi aequalem
visum fuerit, ut ambo oculi sine deformitate sint. mero
et oleo motaria satiabis et super in causa imponis et
spongiola satiato imposita, fasciabis oculum per dies V,
80 deinde solves. collirio intus oculum curabis, deforis autem
tetrafarmaco. fibulas non rumpes, nisi iam glutinabit
el cicatrix esse coeperit. praeruptis quoque fibulis cu-
rabis per dies 4?', ita ut caro non crescat propter de-
formitatem. sanum fiet. aliter eadem causa sic curato,
36 αὖ forfieibus toto crista palpebri auferas. hoec quidem
evenire solet, ut per uncinum pistili deiungews iumentum
palpebrum, praerumpat et praependat ipsum palpebrum.
Similiter forficabis praecisum, posca fumenta oculum in
praesente. et si fibulis figas, velocius cum sanguine gluti-
* nat. ideo autem posca fumentatur propter sanguinis fluxum,

4 haec M: et | ficturae | 9 Veg. III 15 | striglias impatie-
tur|| 10 infestent?: pili aliam palpebram urentes lacrimas mo-
veant Veg. | 12 plaga | 16 tybiae qualem: naturalem Veg. ||
17 difformitate | 18 mortaria | 20 deforis vero Veg.: defor-
mat| 26 pistuli: chérwrgé instrumentum quoddam: pisculi M |
deiunges: corr. B (— $1 deiungis) | partem, quae prominet ad
mensuram naturae, forficibus amputent Veg.

08

108" a
64

67

68
108" b

/

94 MULOMEDICINA CHIRONIS 67—69

et collirio cottidianis diebus adhibito persanatur pal-
pebrum. tamen οὐ iriciasis verissime curatur superiori
demonstratione.

V Si quod iumentum oculis suffuderit. prius est suf-
fusionis genera demonstrare, quae sunt, deinde curam. 5
sunt autem genera sufífusionis numero iria: platocoriasis,
ypochyma et suffusione praesens ab epiforeton e rationem
capitis, quae cognoscitur sie. oculi suffusi fiunt οὐ tur-
bolenti quasi sulphores vel sanguines, ali vero tensis oculis
non vident. haec quidem suffusio curatur sic. sanguinis 10
detraetionem facis de | temporibus et uteris aqua calda,
radices feniculi decoctas cottidie et colhrium inungebis
ababalsamu, quem ad suffusionem claucomae in dinamidia
positum habes. sie sanum fiet. platocoriasis est, quae
contingit a furia vel a sollicitudo itineris. quem cum passi 15
sunt, et non est eis permissum currere, furiet nimia
caloris beneficio, diffundit se pupilla (core quae dicitur)

et fi platocoriasis, id est dilafatio pupillae, et perdet

69

visum luminis per diffusionem suam.

VI Zn albwmine in pupila luminis nascendi origo 30
servatur. quae cum diffusa est, recolligere non potest nec
claritatem luminis habere nunquam potest; ut ovi vitellus
diffusus et corruptus omnem nitorem et compositionem
amittens recomponere se non potest nec similari sibi
non potest. sic et platocoriasis cum faeta fuerit, curari 35
non potest. quod intellgitur sie. non videt et tensis
oculis erit et colore integro sine nullo humore aliquo
interius obstante, sed limpidi oculi tanquam sani. sed
respiciens interius in oculo quasi livore diffusum intelligis
bilem. quod magis sic intelligitur, dum in ipso oculo 80

2 attriciasis | 4 Veg. III 16 | prius et || 6 sq. platochoria
sisipuchima: 4. e. πλατυκορίασις ὑπόχυμα: στενοκορίασις πλα-
τυκορίασις ὑποκορίασις distingwit Veg. | 1 ephiforetone: ὦ. e.
ἐπιφορά || 8 et addids || 9 ὁ. e. sulphurei vel sanguinei | a libero ||
13 ababalsamu — ὀποβαλσάμου | clauconiae | dinamidia: énfra
796 sqq? || 15 sollicitudo Veg.: sonitu; sonio B, || 17 chore
18 dilatio | 20 in albumine ego: malui enim || ?1 servaturque
22 ut ovi Veg.: uto sic || 24 &dmittens || 29 sg. intelligibilem

"MULOMEDICINA CHIRONIS 70—78 25

imaginem figurae tuae quomodo in speculo, ut videri
Solet in oculo, non videtur. inde intelliges platocoriasin
esse. et haec quidem suffusio dicitur ypochima. quae
nascitur ab humore capitis. primum in uno oculo se
5 diffundit. quod sic intelliges. lacrimosum oculum faciet
οἱ nebulosum, quasi assidue fricet, et extumidior fit [et]
interdum, rursum cum perfrixit. similiter in recenti videt
oculo, sed non tam claro. quod cum intellexerit, san-
guinem eis detrahet desub oculo vel de ipsa parte tem-
10 porum. οὖ uteris fomentis ex feniculi radice et ruta decocta,
inunges collinum oppoponace, thus et obobalsamatum, ut
multum delacrimet, vel abusus siccum adsidue isnwngues.
solent enim ex hac diligentia sani fieri et carere suf-
fusionem. rarenter quidem sani fiunt, sed et uruntur eis
15 venae temporales. nov&m tamen claucomam sic intelliges: |
in oculo primo super ipsam pupillae diffusionem vitreo
similem cum candore leve natam. haec quidem nova est,
Sed non videt. cum iam coeperit veterescere et matura
fieri, colliget se et spissat et fit cauculo similis, contra
$ ipsa pupilla obstat, praecludit visum luminis. haec ipsa
suffusio ypochima vocatur. quae posita est post ipsa
et duas tunicas superiores, ceratoiden et ragoiden, in-
terius sedet super arachnoidem, non tangit pupilla. quare
et curari potest per paracentesin. haec ipsa quidem
36 ypochima tribus generibus se ostendet. esi auroso co-
lore: haec curari non potest. est candida, gipsodes quae
dicitur: et haec ipsa curari non potest. est et spissa
eolore oleagineo fwcco similis: curabilis est haec. quam
ab ipso colore supra scripto intelligens eam maturam
30 esse, suffricas oculum plana manu et permittito aperiat

2 platocoriasi sic | 8 yphocimma || 6 et addidi | 7 interdum:
interclusus L | perfrixit — perfricuit | 8 intellexerit: sc. mulo-
medicus, praefero vero intellexeris et detrahes | 12 abysus ab:
ysopus B | igues: tingues D || 15 clauconiam || 16 ipsarum ||
19 cauculo — calculo | 21 yphoinia | 22 tuniacas | tragoi-
den: — ῥαγοειδῇ | 28 sed et super aratro idem || 25 yphoima |

Veg. II] 17 | 21 et et | 28 muco Veg.: in veco sic | 29 in- ;,

telhges: corr.

74

26 MULOMEDICINA CHIRONIS 74—76

oculum. si videris eam moveri quasi de latere leviter
et colligere, scies eam posse iam pungi quem sie cura-
bis. abstineto iumentum ante pridie quam plurime ab
aqua, et elidiio eum iw loco molli. facito caput eius
Super cervicale bene componatur; oculum illius aperias

ex duobus tyflodiplangistris vel per obtalmostatum si ha-

bueris. fac, ut oculus eius patens cludere se non possit.
deinde paracentesim pungito in ipso albumine, [pungito
in ipso], quod est ab ipsa fronte, et subigito ulterius

paracenteterium, ita ut inter tunicas subicias inter ra- 10

goiden; videto, ne pupillam tangas. susu enim haec

«/ypochyma posita est, quam capulo paraceníeteri depremes

76

109" b

46

diossum versus ad palpebrum versus inferiorem subtiliter,
ne quit ulterius laedas. 51 se commodaverit, cito para-
cenfeterium noli eximere, nisi prius oculum clusum pe-
nicillo caldo diu vaporaveris. solet enim resalire loco
Suo. quam rursus iterum repremito, donec se diossum
commodet et non resaliat. quod si tardius se commoda-
verii nee non resaliat, cum videris pupillae claritatem

sine ulla ypochima obstante, eximes paracenteterium 30

[eximes] | et invenies eum videre. curabis sic. anacollima
ex oleo roseo et ovi album, lanam satiabis et super
oculum eius inpones et fasciabis. et facito, ipso die
ne manducet; et bibat tantum, si voluerit. altero die
solvito et calda fumentato diu, deinde fenugraeci sucum
in oeulos suffundis et rursum anacollima similiter per
triduum eurato imponere. deinde postmodum solvito
oculum, fenugraeci suco fumentato, ex melle inungito At-
tico, donec cicatrix oculo se confirmet. sic sanum fiet.

4 in loco molli elides Veg.: helidico eum || 6 tyflogi
plangistris vel per obtalmostatuens: cf. ὀφθαλμοστάτης et infra
100 diplantistrode || 7 oculos || 853g. dittographiam del. L ||
10 pacentetrium | tragoyden || 12 ypohyma | pacenteride pre-
mes | 13 duossum: — deorsum | 14 paceénterium | 16 exuinere
$ic | poenicillo | 16 calido Veg.: addo 816 | 17 deiussum ||
20 ypophima | pacenterium || 25 adda || 28 inungto (1 ugto) ||
29 oculos

25

MULOMEDICINA. CHIRONIS 77—80 2

VII Est et aliud vitium, quod sic contingere solet,
αὖ temporibus albiginem faciet et temporibus elimpidet.
ex quo vitio cerescenti oculum lunatico dixerunt. quod
vitium curatur sic. per sanguinis detractionem de parte

$ipsa temporum, deinde per dies plures desub ipso oculo
sanguinem copiosum detrahes et uras cottidie, fomeníato
ealido et oculum inunges collirio acrissimo et termantico
per plures dies, donec sanum fiat. si ex hac re sanum
fieri non potest, venas superiores in tempora ei captato,
10 ut illud tempore uras.

VIII Quodeunque iumentum in oculo staphylomam
habuerit, incurabilis quidem causa est. sic eam curari
oportet. desub oculo sanguinem ei detrahito et fumen-
tabis calda decocta cum radicibus feniculi et rutae. in-

15unges cottidie collirium non valde acre. 51 vulneraveris
ei deplanaveris, ex suco fenugraeci fumentabis et inungebis
eollirio lene[rd], quod facit ad tunicas ruptas, donec se
eicatrix cum planitia cludat. deinde uteris collirium acre
per dies plures, donec quaecunque partes se aequare

80 possint ad aequalitatem, ut sit oculus sine turpitudine.
haec enim res difficilter provenit.

IX Quodeunque iumentum oculum myiocephalum
habuerit. quod sic cognoscitur. ipsa orbe nigredinis
verruca fiet alta quasi muscae amplae caput, unde et

?5 myiocephalum dietum est. quod curatur sic. acerrimo
eollirio nimis assidue inungebis ter aut quater diurnum,
calda fovebis. similiter si se coeperit | extenuare, se-
queris eam curam, donec sanum fiat. quod si non pro-
fecerit et callositas ips& permanserit, sic curabis. elides

80 jumentum et capillo claudes subtiliter eam verruculam,

1 Veg. III 18 | 2 temporibus: interdum Veg. | albiginem —
albuginem | 6 fomento | 8 acre: hac ratione Veg. || 9 sed: sic
B | in temporibus . . . diligenter perquires et 1bi inures, ut
humor noxius possit arceri Veg. | 11 Veg. III 19 | staphy-
loniam [ 14 adda | 15 vulneraverit | 16 deplanaverit | 17 leni
Veg.: quid 4n rd lateat, non expedit: leniore M, id quod B ||
22 myocephalum || 26 myocephalum | 27 adda .

44

49

109Ya
80

81

82

88

(

28 MULOMEDICINA CHIRONIS 81—84

eolhgas, stringito et lacinias non longas e capillo remittes
et anacollima curabis, oculum colligato cottidie, donec cadat.
cum ceciderit, uteris fomentum ex fenugraeci suco et melle
et aceto. inunges, si albamen fecerit, collirio acero. cura-

bis. sanum fiet. alii dixerunt scalpello eam verruculam :

de oculo tolli debere. sed non recte fieri existimo. sae-
pissime enim contingit ex hac re oculum posse perire.
quare faciendum demonsiro, sicut supra docui.

X. Quodeunque iumentum in oculo [in] ungues nutrierit,
lerrigia quae vocantur, sic curabis. si tamen orbem
nigredinis non tetigerit, depone iumentum et oculum eius
aperies, similiter quomodo claucoma pungenti, et acum
suptus ipsum terrigium traicies cum lino tenuissimo et
suspendes ipsum terrigium superius et scalpello decarnabis
subtiliter. desuper ipsa cerato, ideo inprimis ab orbe ni-
gredinis persequeris usque ad angulum oculi, tolles eum
sealpello. curabis sic. in lenteolum... pusillum tenerum
eum sale modico involutum intingues in aceto acro et in
ipso angulo oculi, unde terrigium praecidisti, inpone
pro cauterium, ne rursum excrescat. cludes oculum et
Superinpones spongiam, cum pusca tepida colligabis, altero
die solves et fumentas oculum calda simplici inpones
collrium per dies VII. sanum fiet.

XI Quodcunque iumentum in ipsa palpebra oculi vel

. Secus angulum incomatium nutrierit, scalpello eum sub-

84

lilier tollito, ita ut integrum auferas cum suo folliculo;
nam renascitur ilerum. cum exemeris eam, fibulam im-
pones, quomodo vulnus frequenter curare oportet. deinde
sequentibus diebus post fibulas ruptas tetrafarmaco curato.
sic sanum fiet. curato hunc, ut quodcunque in oculo
contingerit vel suffusione vel albumentis, sic curabis.
oculum mero laves sic. in nares dextra sinistra ipsa

1e B: et | 2 addat: corr. M || 9 inunges | nutrient: corr.
B | 10 terrigia — πτερύγια | 12 clauconia | 17 lenteolum —
linteolum; puto excidisse olus | 20 procalterium: super cal
euperser. cau | 25 incomacium — ἐγκομμάτιον B | 80 Veg.
21

15

20

MULOMEDICINA CHIRONIS 85—87 29

callositate narum | intelliges: cavernae sunt subtiliter.
per quod caverni foramen oculum lavari multi auctores
dixerunt sic, ut fistulam gracilem vel cicutam in hoc ca-
verno naris, quem demonstravi, subiciat. rostrum mero
5 impleat et per eam cicutam sufflet, cum mero intro pene-
irel. cum hoc feceris, statim invenies oculum lacrimari.
ex quo intelliges eum foramen ad oculum pertinere. ve-
locius proficiet, cui hoc factum fuerit.
XII Quodeunque iumentum sub oculo ipso centro ossi
10 percussum quodlibet ictus í(umorem fecerit durum, cal-
losum, ossilaginis similem. sic eum curato. deponito
iumentum et aperito cutem scalpello, causam et os suc-
eisorio eam gumbulam cartilaginosa vel osso alta caedito,
αὖ deplanes, ut eum locum ad similitudinem alterius
1 partis reddas. cum bene cecideris et deplanaveris locum,
aceto et oleo linteolis vel licinio madido eum locum
comples et fasciabis. tertio die solvito et similiter cu-
rato per dies V, donee fervura desinat. deinde trau-
matico curato et catastaltico labraturam cutis consumito,
0 donec se vulnus limpidet et aequet. quod si videris
ossum ipsum concarnare non posse, radito tam diu cottidie
per xistera, donec sanguinet et concarnet. curato medica-
mentis eongruentibus vulnus. sanum fiet. quod si post
sanitatem ea causa excerescere coeperit, punetis cauteriis
3; urito, usta curato. sanum fiet.

109" b

85

86

XIII Quodcunque iumentum strumas vel parotidas vel 87

Scrophas habuerit, sic eum intelliges. tumor dextra sinistra
ab auricula usque ad fauces grandis increscet, et recto
capite erit et praefocabitur simili modo ut ab strangulia.
80 8516 eum curabis. primum cataplasmatibus et fomentis

4 subicias? | 5 implé&s? | utitam | suffles? | 9 Veg. I1I 22

10 humorem: corr. Veg. | 12 sq. os siccasorio | 13 gumbulam
τος eumbulam B, gingivulam falso Veg. | caedito Veg.: dieto
δὶς | 16 ceciderit || 19 libraturam Veg. | 20 viderit | 24 punctus ||

Y 8 sicut fistula gracie: tenuis fistula Veg. | cutitam: corr. M

26 Veg. III 23 | 27 strophas | 29 provocabitur: corr. Veg. |*

Strangwiria

30 MULOMEDICINA CHIRONIS 88—91

calidis uteris, aut cataplasma& ex polline ordeaceo et resine
aeronale cocta impones, donec resine collectionem faciat.
et cum maturuerit, scalpello secato, ut pus exeat. curato
aceto, sale et oleo. lemniscon subicito. et reliquis quo-
que diebus traumatico et medicamentis aptis curato, sed 5
sollieite vulnus pateat. solet in eis locis fistula cito fieri.

L10'8 88 quod si fistula facta fuerit, curabis, ut superius | demon-

89

91

stravi, per papyros et per collirium. $i tamen parotidae
vel strumae in callositate permanserint, urito punctis
cauteris. usta curato et malagma imponito, quae est ex 10
calee et axungia conposita, quam in dinamidiis habes.
sanum fiet. similiter curabis et scrophas supra scriptas.
ulile est.

XIV Quodcunque iumentum glandulas habuerit. quae
fiunt in pullitia. ex qua re solent iumenta et in morbum 15
incidere. nascuntur haec inter maxillas et fauces. diossum
versus fit tumor carnibus excrescens sine dolore. quem
tumorem palpatum intelliges carnem intus esse. solent
quidem haec intus minuere perire. quod si coeperit
it& crescere, ut possit nocere, sic curato. deponito iu- 30
mentum et scalpello vel sagitta intra medium aperito et
excastrato eas subtiliter; eximito ita, ne venam aliquam
langas. cum exemeris glandulas, curato causam, ut
superius demonstravi, aceto et oleo et medicamentis, et
sanum fiet. alii vero dixerunt debere eas glandulas uri 96
oportere. sed si pusillae fuerint, hac curatae sanae fient.

XV Pullaria nascitur pullis in prima calefactione
dentionis, quod nascuntur inter maxillas similiter, ut
Superius dixi. fit tumor eo loco grandis et tensus cum

1 ex Veg.: et | ordeacea | rasine: corr. Veg. || 2 eronale |
3 plus | 4 lemniscos Veg.| 8 per addidé | patidae | 11 aux-
ungia | 1n dinamidiis: infra 891 || 12 stropha || 14 Veg. III 24 ||
16 diosum | 19 initiis minuendo LL: inter initia (in initio Par.)
perunetae picula et oleo perfricari solent vehementiusque
manibus corrumpi et ita velut vanescendo sanari Veg. | mve
perit | 26 debere: cautere L || 26 hac: sc. ratione; curatione
aut (cura? curatae B|| 27 Veg. III 25 || 28 dentitio Veg.

MULOMEDICINA CHIRONIS 92.--96 81

dolore. quod si coeperit crescere et tumere et dolere, ex
quo manducare vix possit, cataplasmabis eum, donec ma-
lurum faciat. deinde postmodum scalpello aperies et
aceto et oleo curabis ordine, quomodo oportet. sanum fiet.

5 .— XVI Quodcunque iumentum in eo loeo inter maxillas 92
fistulam fecerit, intro os in ulterius sub lingua fecerit et
praerumperit ulterius os. per quam fistulam, cum bibet,
aqua profluet. sic eam curato. papirum subicito ita, ut
pars perexeat in os eius, lacinias interius lino ligatum,

1 οὗ exeat hoc lacinia iterum foras, et alteram partem
papiri inferius foras similiter ligato. facito, ne papirus
per eolligationem nec hae nec illac exire possit. | triduo 110*b
vel sic remittito, 4'?^ die solvito et papirum eximito.
tale collirium tam validum et longum similiter ut tardus 93

1;Subiat nec exire possit, fasciabis locum, ita ut possit -
manducare. tertio die solvito os. si fistula ceciderit,
eurato traumatico diebus 4?'. deinde collirio ex melle et
ervi pollinem decoctum subicies ad istam plenitudinem
foraminis. deinde cephalico, id est anaplerotieum in eo

30 vulnere inpones per dies plures. sanum fiet.

XVII De fistula quoquo loco nata. primum quod 94
genus vulneris sit fistula. est autem vulnus, quod vulnus
foramen pusilum habet et locum cunmiculi instar habet.
non sie dolet. quod vulnus semper humores liquidi pro-

3;fluentes non desinet. quod nascitur ἃ nervo aut cartila-
gine aut ab ossum in alto vexatum, quod in se talia sca-
britia vel ex spureitias habens non repurgaverit. ex qua
eausa humores interius nutriuntur et currentes et per
vulnus et limositatem et callositatem totius vulneris in

s longum et in curtum faciunt. quae callositas facta coire 95

5 Veg. 1177 26 | quomodocunque a librario scriptum esse vi-
detur || 6 figua | 8 ut pars eius in ore extet, quam lino diligenter
ligabis, ne possit elabi; pars vero foris exeat, quae nihilo-
minus constringenda est lino, ne cadat Veg. | 9 [perjexeat?
p (fistulam) exeat? | ligato ut? || 14 tardus: artius B | col-
ynumque ad longitudinem et cavaturam vulneris ad arctum

ae subicies, et ne forte labatur, fasciabis locum Veg. ||
16 solvit | 20 Veg. III 27 | 23 cuniculi suppl. L

96

91

1108

98

92 MULOMEDICINA CHIRONIS 96—98

non potest. fit fistula. οὖ quae callositas quoquo modo
restaurata nisi auferatur, hoc vulnus coire non potest nec
glutinare. cuius fistulae cura multis generibus demon-
stratur. alii vero scalpello resecari iubent, ut possit vul-
nus ampliari, et medicamentis acerrimis decarnari, et 516 5
coire hoc vulnus, sie persanari dixerunt. sed non facile
ex hac re possunt fistulae curari. ali vero cauterio urere
eam fistulam ulterius praecipiunt et vicinas partes eius
punetis perrumpere cauterio, ut possit, quoquo modo ra-
dices miserit, dissolvi. οὖ vulnere ampliato medicamentis 10
stalticis sic curata sana fiet et fistula. melius autem
fistulae curantur quoquo loco papiro. haec enim ratio
collrii nullum nervum nee commissuram vexare potest.
quod cauterio vel scalpello facit causam vulneris, in
deteriora mittunt et periculum adferet. collirium autem 15
omnem callositatem fistulae, radices eius de alto eximet,
at patidum vulnus facit, quantum volueris. quod |
si ossum fuerit diossum vexatum, quod radere oportet,
patens vulnus non impediat curam. quod si in alto
spurcitia aliqua vulneris aut eartilago remanserit, rursum 20
ex eo collirium pulver missum omnia vulnera limpidet et
sanet.. hanc ergo curam limpidat, et sana est et fistulas
curat.

XVIII Oncomata, id est bubona, quas diotebuculas
appellant, in corpore quae nascitur, id est tubera. quod a5
genera sint e£ ex quo modo ista, scire oportet, et quo-
modo et quibus rebus curentur. sunt autem oncomata
genera sex: steatoma, atheroma, meliceris, sarcosis, an-
eurisma, ganglion [et apostema]. steatoma est tuberum,
quod in se adipem habent. meliceris est tuberum, in quo 80

4 alii enim scalpello resecari et aperiri iubent et syringo-
lomio decarnari medicamentisque &cerrimis consumi et 816
postmodum vulnus ad cicatricem coire Veg. | 10 dissolute ||
11 aut| 16 exhimet|| 17 patidum — patulum || 24 Veg. III 80,
ef. Galen XIX 440 sq. | 26 het || 28 theatoma | sarchosis
analieris manglalon || 29 glossema delevi | steatome | 80 sq.
in quo — tuberum p. 33 |. 2 desunt apud Vegetium, ut. pwto,
culpa librariorum

MULOMEDICINA CHIRONIS 99—102 33

invenitur humor liquidus, quasi fenugraeci sucus. sar-
cosis est tuberum, in quo caro inspissata quomodo in
verrücis invenitur. aneurisma [est tuberum, in quo
caro conspissata quomodo in verrucis invenitur an-

5 eurisma| est tuberum, in quo sanguinis spirito cum
dilafíatione venae, similis αὖ varex incurabilis. atheroma
est tuberum, in quo invenitur farinosa glacies. ganglion
est, quod fit ex nervi duplieatione, similis tubero cum
dolore inmobilis.

10 XIX Omnis euratio oncumatum, id est bubonacium
haec erit. depones iumentum et contra locum causae
aperies in longum dextra sinistra, ut medium fasciolum
eutis pro magnitudinem semper tuberum remaneat. quod-
cunque iumentum adsidue suffundet, et curare voles, ne

15 nunquam sufífundet, sic curabis. elidifo jumentum et in
brachiolo venam extantem quo loco invenies, cutem con-
ira se in directo venae ad duos digitos aperies et venam
diplancistrode inter nervos nimia subtüiltate relevabis et
allgabis sub éumenti ossum venam nervo, ita ut dia-

99

3 stima unius digiti in medio remaneat. et praecides ad 101

utriusque partes alligaturae, ne vena alligatura solvat
medio unius digiti mensurae. auferes et reliquas partes
et separatas colligatasque diligenter reliwques et curabis
vulnus, quomodo oportet. οὖ sic alium similiter pedem
35 facies. curato observare, ne vena | colligata resolvatur,
ne fluxu sanguinis periclitetur iumentum. quod si forte
hoe evenerit, ut iam vena praecisa, sicut supra dixi, sol-
vatur allgatura et fluxus sanguinis impetuose subsequa-
tur, sic subvenies. venam ipsam longius quam praecisura
30 cum cute sarcolabida comprehendes, 18 ut sanguis prae-

8 aneumirisma | 4 àneumtrisma [| 5 fortasse sanguis tra-
ditum | conspiratus (Ὁ) sanguis Veg., φλεβώδους ἀγγείου ἀνευ-
ρυσμὸς ἢ πνευματικῆς ὕλης παρασπορά Galen. XIX 441]||6 di-
lacione | atheromo || 7 glacies: congeries Veg. | sq. sanglio
inest quod: corr. Veg. | 10. ocumatum || 15 elido | 16 braciolo ||
18 diplantistrode: typlodiplangistris B, cf. supra 73 || 19 sub-
sumenti ἢ 91€ ligatura | 23 quae: corr. B | reliques

Mulomed. Chir. ed. Oder. 8

110" b

102

»

P

94 MULOMEDICINA CHIRONIS 103—106

cludatur, et relevabis ἃ nervis sive suspendis in altum
et secus sarcolabida acum traicies cum ipsam cutem
ossum, ita ut totam venam fpraecingas. aciola nervis
conligas et constringes, ita ut fluxum sanguinis praecidas.
deinde religabis partes extremae venae secus ipsam praeci- 5

108 suram in aciola nervi, sicut supra dixi. cum venae
eolügaveris, ne resolvi possit, solves illam fibulam in
cutem, quam colligaveras. emendabis periculum i» emo-
roide. hoc ubique in omni loco venae praeruptae sic
faciendum demonstro. superius autem in brachiolo venas 10
intercisas, quomodo demonstravi, vulnerata nunquam suf-
fundet iumentum, cui hoc factum fuerit.

104 XX Ali sie dixerunt fieri oportere, ne umquam suf-
fundat propter emoroidas sanguinis. cum factum est in
tempore, cicatrix constricta non patietur sanguinis transitum 15
fieri in recenti. postmodum tenuat cicatrix venae et latior
fie& e£. transitum sanguinis admittet. [et] quare haec cura
non per longum tempus, non prodest. quae cura inter-
eisionis venarum quoquo loco faciendum praecipio, ut
superius demonstravi. illa enim cura venarum certa est. 30

105 quodcunque iumentum flemina in genibus habuerit,
Sic curabis. sagitta flemen effundes et lasar cum aceto,
lanulam madidam in eas plagas subicies et spongiam cum
posca AÁfram et lasar super genua impones. tertio die
solves et lanula eximes et curabis teirafarmaco per dies 25
numero V. sanum fiet. si fluxum humoris et clodigo
persequetur, cataplasmabis, donec humor et impetus et

106 clodigo desiniat. deinde fenugraecum coctum ex mero
bene trito induces in panno et impones. vel si fluxus
humoris non desinuerit, linteola et cortice mali in se 80

1lil'a cocta teres et impones. | cum coeperit melius habere,
malagma diacylon impones. sanum fiet.

2 cum: sub? | 8 &ciola — acu; an acicla — acicula? B
6 recisuram: corr. IL | 6 nervis B | 8 memoroyde: — αἱμορροΐδι
17 et prius supplevi, secundum del. B | 18 [non] prodest? |
22 Veg. I11 48, 8; infra 590; Pelag. 193 || 298 spongia || 24 agram:
corr. infra | 26 clodico ἢ 30 male || 32 dyacilon: — διὰ χυλῶν

ὅ

10

15

25

80

MULOMEDICINA. CHIRONIS 107—111 δῦ

XXI Ali dixerunt. flemen effusum sagitta in con-
linentia causticum in genua impones. et in via praemit-
lere debere et hac re sanari dixerunt, sic curari flemina.
cauterio ciprino candenti duobus punctis contra genu
ips& tubercula fleminis praerumpere et flemen effundere.
lieinium tortum in crinicula cum axungia, aceto et oleo
satiato, per ea foramina ustionis traicere lemniscum et
curare cataplasma et fenugraeco, sicut supra dixi, ut nec

107

ferbura desinat et saniam faciat. cum usta ceciderint et 108

genus οὖ impetu tumoris siccaverit, eximes lemniscum
et curabis medicamento vulneribus competenti. hac re
sana fient. ali dixerunt flemina in recenti sic curari
posse. [si] farina ἃ pistore iam infermentata cum sinopide
et aceto et lasar, mixta omnia ui malagma in pannum
ducta et inposita, flemen exugere dixerunt et sanari posse.
alii pilas T marinas concarptas cum aceto et sale maceratas
et fleminibus impositas dixerunt flemen ex ea re dissugi ef
adsiccari posse. ali caldum imponere in genuis propter
flemina. genus cataplasmabis, quod caldum in dinamidia
monstratur. ob tamen caldum in flemina et aquatilia im-
positum sanari dixerunt. ego attamen curam superiorem
facere beneficio et experimentum curae habeo. quam
curam magis fleminibus adhiberi praecipio.

XXII Quodeunque iumentum marmur in genibus ha-
buerit. ex quo validius clodiceí et genua flectere vix possit.
post ustionis curam oportet et post fervuram malagma
cupressina inponere et vulnera medicamento curare. hac
re sani fiunt, ita ut sine dolore calcef. deformitas tamen
et cinesis causae perauferri non potest. |

XXIII Si mallone in genibus fecerit. quod fieri solet

1 sagittam (inicies» in? || 8 (alii) dixerunt B | ὁ lucinium ||
8 ut nec: donec? cf. supra 62; 86; infra 112 | 10 ex im-
petu? | 11 competentibus: corr. B || 18 &i del. B || 16 pilas tama-
ricias? | 17 redissugie | 19 genus cataplasmatis B | dinamidia:
infra 914 || 20 tràmen caldum B || 22 facere bene dico B || 24 Veg.
III 48, 9 | 25 clodige.| 27 cubresina || 28 calces || 29 (sem»per
vel (saepe auferri B, per (curationem? W || 30 Veg. 111 48, 10

8*

109

110

111'b
111

X

86 MULOMEDICINA CHIRONIS 112—114

et a profluvio sanguinis aut ἃ contusione genuorum. 810
intelligis. ipsa genua contra extumidiora fient et tumor
flactius erit et tractibilis sine dolore. ex quo nec clodicef.
Sed de ea causa si non in recentia auferatur, melceridas
faciet, et simili causa marmoris nutriuntur. sic eum cu- 5
rabis. aperies in pedibus dextra sinistra, similiter in

112 genibus, quomodo in flemina superius demonstravi lem-
niscum iraicles cum aceto et sale et oleo, supra cata-
plasma imponis, donec fervura desinat et saniem faciat.
sequentibus autem diebus reumaticum docet cura. simili 10
modo repurget, postmodum lemniscos eximito et malagma
perductilem imponito et noli triduo solvere. tertio autem
die solvito et rursum renovato. similiter facito, donec
sanum fiat.

118 XXIV Quodcunque iumentum genua arcuaverit. quod 15
fit ἃ labore ponderum. ex qua causa valde claudicet
laborans, dolori portari se non facile potest, ad mandu-
candum se proinde subicit. 510 eum curabis. urito de-
cusalim genua inconira, puncta in se locis eminentibus
interponito et latera dextra sinistra, qua parte de retro 20
nervos ne tetigeris. cum bene usseris, linito ab axungia
veleri cocta. et supr& lanam suecidam cum aceto et oleo
satiatam imponito et conligato fasciolis genua.

LIBER III.

114 1 de febribus 95
2 de coactionibus
3 de maleos
4 de organo ventris

1 ad | 2 extumiora flent | 8 flactius — flatius | tracta-
bilis? | clodiee | 4 macidas: intellego μελικηρίδας || 6 genibus:
in pedibus sive genibus Veg. | 19 in se — simul, :. e. con-
iuncta B | 20 ad latera? | quae || 21 useris | 28 subscr. Chironi
centauri veteriniani de permixtis passionibus liber secundus
explicit incipit liber tertius

MULOMEDICINA CHIRONIS 115—116 94

ὅ de sincomate
6 de impressione sanguinis
* de sanguinis molestatione
8 de sanguinis detractione
5 9 de quibuscunque valitudinibus
10 de capitis valitudine
11 de cerebro commoto
12 de capitis dolore
13 de capitis dolore
10 14 de capitis dolore
15 de capitis morbo
16 de capitis morbo
17 de distensione
18 de apioso
15 19 de insania
20 de insania
21 de insania
22 de insania
23 de insadia |

111"a

30 L Si iumentum febricitare coeperit, signa erunt haec. 11

eaput demissum habebit, quod adlevare & terra non pot-
est, et oculis adopertis erit et labiis demissis, totius cor-
poris confusio et gravitas insequitur, ut testiculi demissi,
totumque corpus caloribus repletum fervescit, ipsum quo-
25 que suspiramentum similiter fervens est et gravis, sub-
natat et statim genua subsultat. quod si educitur in am-
bulandum, deficit, similiter et sub iugo retro se magis
conferet. et si coactus fuerit, tempus illum prodit sub-
natans toto corpore, proiecit se subinde nee adver-

so sus volutare potest. haec sunt huius morbi sequentia 116

8 molestione | 20 H 1 Veg. I1 1 Pelag. 88 || 22 adopertis:
δυσδιανοίκτους, apertis Veg. falso | 38 ut — ὁμοίως καί | di-
missi| 24 adoribus: corr. Veg.; minus placet adoribus | 26 sub-
natet statim: suppl. B; incessus nutans Veg. || 29 κλίνεται κατὰ
πλάτος χυλίεσθαίς τε οὐ δύναται

117

111"b

88 MULOMEDICINA CHIRONIS 111--120

Signa, quae contingunt ex magno labore et frigore, cursu
demissionum quadrupedum in certamine plerumque et ex
perfietionibus et ex sudoribus. aliquando tamen et ex
eruditate contingunt, tunc cum herba nova inmoderationem
sentiunt. tunc enim omnis esc& viridis et aqua plena in 6
partem cruditatis se convertit et difficiliter coquitur.
quod vitium haec ratione debet curan, quod infra
Scriptum est. sanguinis emissionem f&cies ex temporibus
&ut ex ipsa facie. abstinere oportet &b omni esca prima
die, debibet tantum, subinde pusillum porrigito. item 10
inambulationibus levibus uti debebit. calidis quoque lo-
cis ad continendam curationem gurabis eum. cum coeperit :
melior esse, | minutatim mixtam escam porrigito, si dicta-
verit ipsum tempus. quod si locus non fuerit dandi,
sumito ordeum et macerato ipsumque granum tanquam 15

118 ptisanam remitte, quod initio febris pusillum dabis. fre-

quenter quidem et sine febre demissum caput habebit, ge-
nibus subsaltat et, cum procubuit, dilatatur. hunc autem
Sic cognosces sine febre esse: sine inhabilitatione [in]escam
suam conficit. tantummodo hoc intelligis, quia tunc pars 30
laboris in eo remansit. nam qui febricitat, nullam escam
petit et statim tristem adfert aspectum, tantummodo

119 potionem desiderat. nunquam tamen subnervales illius

venas tetligeris ferro, ne sanguine eas inanies et nervos
eius eviries. contingit enim plerumque contractionem eis 25
fieri, qui et subinde ad terram se proicit, ex qua se levare
vix possit, et statim se morbus in contrarium vertit, et
Sic contingit vitae periculum eis fieri. nam qui febri-
citant, ἃ primo die usque ad tertium durant, quia plu-

120 res efficere non possunt. sunt autem ali, qui auriculam 80

prendent iumento et latera scrutant et sub humeros et

2 demissorum JM | 4 hebano de: corr. B || 10 debebit: μόνου
τοῦ πόματος κατὰ μικρὸν διδομένου | 19 continuandam
curabis: éntellego gyrabis, cf. p. 39, 24 | 16 tpisanam || 17 dimis-
sum | 18 ἀναπεσὼν πλατύνεται | 19 inhabitatione: corr. M | in
delevw ut διττόν | 24 tetigerit | inanisset | 26 alteram: corr. M

MULOMEDICINA CHIRONIS 121—128 89

sub cubita et statim dicunt iumentum febricitare. hi
omnes mendum a&dferent. nullam enim demonstrationem
eius vili ex istis tractationibus intelligere possunt. hoc
quoque non debes: eorum, qui ἃ labore signa adferunt,

5 eis sanguinem mittere. detracta enim omnium virium
[utrum] plenitudine facilivs eis noces. nam his, qui
febricitat, necesse erit sanguis eis detrahetur de his venis,
de quibus superius dietum est, ab hoc quia totum caput
febri continetur.

10 defa/igationibus et febris signa erunt haec. oculi sub-
laerimantes erunt et tanquam suffusi sanguinem, prae-
terea spiritum crebrius agit et feni odium faciet, qui hoc
morbo tenetur. si ἃ lassitudine eius febricitare coeperit,
consimilis morbus erit. quare admodum in prioribus de-

15 monstravi.

nunquam mutat signa haec. aspicies oculos lacri-
mantes et caliginem inducentes, sanguinei sunt, et iumen-
tum calidum exspuet et reliquum corpus calefit | et cuius
testiculi labunt.

20 81 febricitare coeperit, sicut rARNAX disputavit, signa
erunt haec. venae omnes salibunt, graviter auriculae fer-
vent et os fervebit et lingua naribus sublata erit et totum
corpus calorem plenum, nonnunquam et tussiet. si febnri-
citare coeperit iumentum, signa erunt haec. gurationibus

95 adgravabitur et gracilis fiet ac passive ambulabit et prae-
feret horridum caput adtendens et in obliquo inambulabit
et rigidam caudam habebit.

et si febricitabit, dentibus strident et spumam de
ore eiciet, calidum exspuet et corpus totum fervidum

1 cubite | haec 8 eis | 4 debet | 6 plenitudinem facilimis
eis nosse: corr. B, facillimum est eis nocere ?pse temptaveram:
προςκαϑαιροῦντες γὰρ τὴν δύναμιν εὐχερῶς ἀδικήσομεν || 8 ob
hoc B | 10 Veg. II 2} de fagationibus | 12 agitet | 14 quam
rem? quemadmodum JB || 19 labunt — labuntur | 22 hos |

& | 24 hac | curacionibus: correxi, cf. p. 38, 12 || 26 am-
bulavit | orre dum || 26 in ambulavit || 28 H 6, 19 | febrici-
tata ut

121

11218

122

128

124

125

126

112

197

40 MULOMEDICINA CHIRONIS 124—127

habet et testiculi eius tumebunt et venae omnes salhbunmt,
nam plenae omnes sunt sanguine et extumidae sunt.

de febribus interaneis sic FARNAX scripsit. si iu-
mentum ab interioribus febricitat, haee signa erunt. cibum
non tam modum solitum accipiet nec facile dormiet nec 5
tam libenter bibet et nonnunquam ilia subducit. si nares
mundos habuerit, ita in illo spes erit vivendi. |

POLICLETUS demonstrat. si quod iumentum interaneam
febrem habuerit, sic intelliges. cottidie deterior fiet. hoc
est maleos, quod dicitur, subcutem. qui ostendit furun- 10
culos in dorsu et quos in lateribus habent. hoc est, quod
dicitur, tussim subcutem his esse morbum. unde iumenta

&ut boves deprehenduntur et moriuntur. sic eum curabis.

sanguinem emittito de cervice. si non profecerit, potionem
dato loteum humanum et arietinum et sic potionem dato. 15
POLICLETI. 81 cui iumento febris molesta fuerit au-
iumno, signa sunt haec. auscitatur, oculi lacrimantur
et toto corpore calebit nee cibus illum iuvabit. et si
insanus factus fuerit, necesse est ab eo morbo pereat. sic
eum curato. sanguinem emittito de cervice, vel quomodo 39
tempus anni fuerit, vel tertio gradu de palato sanguinem
emittito. potionem eicomponito hanc. herbam &....trixa-
ginem sestarium unum, draganti pondo uncia. haec omnia
pisabis in pila lignea et cribello cernes et ex aqua mulsa |
et oleo potionato. sic sanum fiet. 25
POLICLETUS. 81 quod iumentum aestate concaluerit,
signa haec erunt. totus sudat, satagit ingwime demisso et
totum caput erigit et transversus ambulabit. sic eum
eurato. de coda ex mediana vena metito plus tres di-
gitos ab ano aut 4?' et ei inde sanguinem emiüttito. sí 80

1 salivum | 8 Veg. II 3 | olicletus | 12 hii esse morbus
15 luteum || 16 cf. Veg. II 4 | 1*7 auscitatur — oscitatur
19 sanus: suppl. 1, | 22 rosarum ana unciam suppl. Veg.

e
28 sislarium sic| 25 Veg. II 5 | 21 invio sic: inguino vel in-
guina? | sataget salientibus venis, naturam mincturo similis
demittit ad terram Veg. | 29 quoda: coxa Veg. falso || 80 sic:
8i autem non inveneris Veg.

MULOMEDICINA CHIRONIS 128—182 41

^on invenies, de cervice mittito. cui si cilius succeurre-
ris, sanum fiet. sunt enim aliqua iumenta impatientia.
hos autem sic curato. ex herbis potionem dabis portu-
lacam manum plenam et ex hoc suco linito in uno, pi-

5 sato tragantum simul et tus et suci s. s. et exprimito
sucum et rosam Campanam et ex eo potionem dato. si
hoe non proficerit, non nimis caram sic potionato. si
minus, ex aqua mulsa facito. sic tamen non minus dato,
quod supra scriptum est. sanum fiet.

10 POLICLETI. $81 equa praegnax febricitabit, haec signa
ostendet. tardius iter ambulat et caput ad terram feret,
toto corpore calet. 810 eam curato. sanguinem mittito
cotulam unam de crura. si videris lassiorem esse, non
tangere, ne fatigatiorem eam facies. 516 potionem

15 dato: herbam argimoniam, dragantum, ysopum, trixa-
ginem, tamaricium, iragoriganum iransmarinum, magma
croci, aristologiam.

si aestate languebit, irixaginem et argimoniam vi-
ridem contrito in pila, eolligato, ut supra scriptum est,

20 facito, tragantum idem infundito, quomodo s. s. est. si
hiberno vel quoquo tempore id quod s. s. hibernalem ari-
dam facito et conterito οὖ misceto, dato per narem si-
nistram. sanum fiet.

POLICLETI. 51 iumentum a lassitudine, hoc est a la-

35 bore lassum febrem habuerit. aestate plurimum sentiunt,
qui onera magna ferunt. sic eum curato. sanguinem
emittito de cervice, minus de palato tertio gradu: sic
tamen, si corpus eius permiserit. potionem dato.. 5 et
oleo obolum. sic sanum fit.

30 SOTIONIS. de febricitantibus intellectus et cura febrici-
tantium omnium, qui sunt | ungulae rotundae. cum

128

129

130

191

182
112"a

autem a labore febricitant aut frigore vel aliunde [cum .

1 non addidi | 5 sil' sic || 7 potionem non satis grandem
Veg. || 16 tramaricium | magina || 19 contrito — conterito ||
20 facito: sc. potionem | sq. mihi verno: corr. Veg. II 6, 1 ||

26 mangna

188

184

185

186

429 MULOMEDICINA. CHIRONIS 133—186

autem ἃ labore febricitant], genus per hanc rationem in-
tellgimus. oculos habebit demersos et assidue gravem
spiritum dabit et subito universum fervidum corpus ha-
bebit et testibus demissis erit, interdum et tumentes eos
sumit et aliquando etiam naturam, solet et terram pe-
dibus pulsare, sed de renibus gravatur. praeterea et
supra veniet fastidium. intelligitur ergo οὖ curabitur
510: abstinentia diei et coperire etiam, ne algeat, et
sitienti dare ei potum tepidum et perungere vino et oleo
mixtis tepidis corpus universum. inanies etiam ventrem.
81 non reddiderit ad praedicta, duces stercora, quae in
ano sint. sanguine emittere etiam de capite debes, qui-
bus facile potest auferri iusta emissione. nec plus abstu-
leris: incidas animali viriculas. deinde ambulet et alio
die ambulandum ducere et dare herbam mollem coelotum.

SOTIONIS. 81 8 labore aut spisso cursu febricita-
verit, aut calore aut frigore aut plenitudine deambulat,
Si ἃ via &vide biberit aut cibum acceperit, intelligitur hoc
modo. oculos pinguiores habere videbitur, anhelat, nares
adaperit, testes collectos habet et capitibus ungularum
ingreditur οὖ convertere se non potest, posterioribus
pedibus facilius portatur et prioribus claudicat et per-
eussionem inspicere mollior. ergo per quemquem intelli-
gitur hac ratione. curatur autem haec passio emissione
sanguinis divisís deiuxta tempora e£ supercilia venis aut
ex his iuxta naturam, quae sunt caudae interiore parte,
quae est iuxta lumbos, longius ab ano digitis 4?*. auferes
lamen sanguinem secundum vires animalis et de prioribus
pedibus iuxta ungulam partes in apparenti venenata vena
deintro, et foris lavare calida et Tin abstinere a cibo. alia
die herbam, quae praesens fuerit, aut molle gramen, lo-
cum quantum ceperit. abstineto eum ἃ cibis. susternentes

4 dimissis | 5 naturam — αἰδοῖον | 12 debet [| 14 viriculas—
vires | 15 ad ambulandum? | coelotum — κοιλιολυτικόν || 17 dum
ambulat B || 18 &bi de | cisum | 19 piguiores | naras | 21 Veg.
II 2 || 25 divisa | et addidi ἢ 30 Jabare | in: eum? | 81 herbam:
86. dato | gramen lotum B ex p. 43, 28 | 82 substernes et?

80

MULOMEDICINA CHIRONIS 181---189 43

aliquid ex his, quae | mollitia praestant, ut diligenter 112"b
iaceant. οὖ genua eius calfacere spongiola vel calida et
post triduo herbam non multam dare, etiam ordiaceam
aut iriticeam farinam cum aqua mixta, caput similiter

5aqua tepida vaporare. alia die aqua calida lavato, et
cum defricueris, descende et copertum dimitte horis tribus
aut 4?*, deinde abicere cum operimentis, sic in locum
aequalem postea producere ad deambulandum et sinire
pascere.

10 — SOTIONIS. à plenitudine cibi febricitantium. si au- 187
lem ἃ plenitudine cibi febricitaverit, sic apparebit. fit
enim spiritui ductus gravissimus, nares aperti divisi, ruina
laterum ἃ cadendo. curare autem debemus emissione
sanguinis et siticulosum facere potum non afferendo nec

16 permodicum, et non continuum sed paulatim ordei et
ὑπο] et aliorum consparsorum per potum dare.

SOTIONIS. febricitantium per epiforam aliquam in pa- 188
lato vel faucibus. si autem febricitaverit per epiforam
aliquam in palato vel tussilis, habebit signa clarissima.

30similiter etiam et qui per laborem febricitaverit. adiu-
toris utemur concalfacientes et coperientes defricabimus
interiora ex melle et sale cum origano tritis mixto oleo
modico, inducere etiam in aqua usque ad genua, os etiam
defrieare herba brionia aut terra ἃ fictiliario aut tor-

35 refactum ordeum dato. awí simpliciter non dare, ne 189
asperitudo fructum incitet gingibas aut febrem aut
alia per corpus passionis. cum autem biduum aut iri-
duum transierit, dare herbam aut molle gramen lotum
nempe ieiuno, ne deficiant. dare etiam bibere pusillum

80 non continuum et iniermittentem producere caute et bolu-
tationes e£ urinam provocare. cum autem melius habuerit,
dare ordeum aspersum adiectionem cottidianis diebus fa-
cientes, et cibi similiter. sed emissiones sanguinis non
sunt faciendae, ne aliqua re vires animalis minuantur.

6 ascende? | 19 currere || 19 tussillis — tonsillis | 26 autem ||
90 perducere | bolutationes — βόλιτα || 88 civi

140

1188,

141

142

148

44 MULOMEDICINA CHIRONIS 140—148

S&epe enim quibus auctoribus utimur, reperi illos facientes.
et in impetu eius convertuntur. qui autem hoc modo
vexatur et non febricitat, gravidinem capitis patitur, cum
inclinabit caput, habebit et linguam asperam, os humidum,
cervicem extensam, caudam rectam et duram, oculos pitui- 5
tantes concavos | et subductos humidos, suspirium gravem
et ealidum, corpus etiam totum calidum. ad hoc aptum
erii hoc medicamentum: origanum et sale, murra et
ruífam agrestem et mel et oleum. haec commixta teres
in mortario et confrieato os animalis diligenter. debes 10
autem os aperire cottidie, ne fleumata glutiat aut illi in
ore permaneant, sed profluant. si autem non audiet, ad-
aperies flobotomo aut scalpello dieresin palato faciens
iuxta caninos dentes. si autem [non] protricaverit et per-
manserit haec passio, ei emissionem sanguinis de ipso 15
palato et de venis facies, quae sunt iuxta tempora et
maxillis, et de cervice venas adaperies ex ambabus par-
tibus et de humeris et de ilia et prioribus pedibus [pullo]
paulo superius quam genu et de his venis, quae in ex-
iremo aurium finiuntur. adaperire etiam ei illas sublatas 30
et pertendentes et dirigentes ἃ collo usque ad femora
venas necesse est febricitantis quidem et non febricitantis,
adaperire palatum flobotomo aut sealpello, sicut supra
dietum est, ex maxillas et de fronte, adhuc etiam et de
supercilis. claudicanti etiam de pede sanguinem auferri 36
oportet et venas adaperire et diligenter attendere, ne
Supra modum sanguis profluat, quod emorigia appellatur.
si emorigia fuerit, uti medicamento ischemo, quod appel-
latur, sie: apii radices et tragonicis, murra et alumen.
suecendes omnia, teres, sparges hine hoc pulvere. 30
81 quod iumentum ἃ plectura febricitaverit, naribus
spiritum ducit, ilia valde et plena iactabit, halitus fervens

2 ei: sed? | 4 inclinavit | liguam | 9 unam: uvam?

10 debet | 11 fleumata — flegmata | 13 dieres in palato

14 non delev: nunc? || 28 adaperiere | 28 hishemo: :ntellego

ἰσχαίμῳ | 31 Veg. II 7 | plectura — πληϑώρη || 32 iactavit ||
us

MULOMEDICINA CHIRONIS 144—146 45

erit et olidus, venam crebrius salientem cognosces, spinam
facilius dabit, vultus atrocior erit. si quis & te quaerit,
quare facilius spinam det, quam qui ἃ perfrictione febri-
citat, reddas rationem, ideo quia omnia membra magnis
5ealoribus solvuntur, frigore constringuntur. 510 eum cu-
rabis. sanguinem de cervice copiosum emittito et aceto
acro subinde nares confricato: copiosum sternutat. οὗ
eum tibi satis visum fuerit exisse sanguinis, fibulam
oppones. ne minus | ut semihora ambulet. illo die iumen- 144 118 Ὁ
10 ium abstineto ab aqua, ne nimis bibat. sic tamen de-
trahitur et abstineto, prout corpus habuerit. postero
die potionem dabis: ysopi pondo quadran., costi pondo
Sextan. , apii viridis pondo irien., ficus duplices mr X.
deinde haec omnia in ollam novam congialem, quam
1$aqua inplebis, decoques ad tertias et eminam tepidi
per eornum dabis. hoc per iriduo curabis dare ieiuno.
perunges eum acetum et rosam partem dimidiam, in qua 14
adicies, si calor fuerit et habueris, portulacam viridem,
eontundito et miscito; si non habueris, pulegium. idem
0 facito hoc triduo. in eandem potionem dato pastillum,
quod in compositionem habes, ex aqua mulsa dabis. si
eibaria non appetet, et per cornum dabis pollinem ex
aqua tepida, quantum potueris, vel offas ex farina triticia
et lacte conspersas vel ex aqua tepida novenas diurnas
35 dabis. sic appetet. cibariam minimissime dato. facito,
ui dormiat. solent alii ad causam et in suspirium et
in farcimen converti, si detractionem sanguinis non feceris.
CHIRONIS CENTAURI. febricitantis et periclitantis mori- 146
turi signa haec erunt. fixus immobilis tristis stat deiecto
80 eapite, labiis demissis, oculis adopertis vel tensis, auribus
immobilibus, naribus spiritum crebre ducit et ilia in-

1 olidus: aridus Veg. perperam || 2 dabit: flectit Veg. ||

6 solvuuntur | 12 quaran: — quadrantis | 18 extan: — sex-
tantis | trien: — trientis | X — drachmas | 15 de quoqus ||
23 et | 924 conspersa || 25 cibaria minimissima? minutis-

"unà L | 29 in marg. signa mortalia in animalibus | 80 ada-
perus

147

46 MULOMEDICINA CHIRONIS 147—149

irorsus subducit, totus gravato corpore stans in obliquo
nec caput suum portare potest. huic lingua, labia, palatum
livet et os putet et testibus deiectis erit, anhelans et
suspirans graviter, genu& subagitat, vena posterini cu-
bitum sinistri lateris et cor crebre saliens, cui cauda so- 5
luta praependet, anus introrsus fugit. quod prius intelligas,
cui muscae multae super tergus insident. iam habet enim
et alienatam mentem. mortis signa demonstrat. hie tar-
dius ingreditur. si eum producere voles, genibus et musculis
iremens prodiet, subnatans toto corpore, nulla re intendens, 10
qui 4ec cibum nec potum appetit. talem ergo desperato.

113"& 148 Τ] cumoNiS CENTAURI. coactio est | inimica corporis

149

iumentorum et multarum valitudinum mater, per quam
totius corporis coactio, id est consumptio nascitur. per
longam continuationem itineris et laboris, per indigesti- 15
onem au nimiam famem macies et sintexis nascitur. ex qua
re contingit cutem in corpore striectiorem fieri, et pilus hor-
ridior ad costas cohaerens. unde et nervi totius corporis
constringuntur ex ipso labore, ex quo et tempora cavata
fiunt et oculi depressi. cui contingit per stricturam 30
lergus diffieiliter reddere. ex qua causa de folliculo
urinam faciunt et diffieiiter bolutat. cum enim coactum
iumentum itinere vel labore plurimis diebus defatigatum
non bibit aut non edidit vel aestuavit aut perfrixit, sta-
lim totius eorporis compago et interiorum disposifio per 35
fatigationem nimiam invalida fiet ex imbecillitate omnium
membrorum, quam sentiunt. unde nec corpus resumere
potest. quae passio coaectio dieitur, quod & labore et
eogendo contingit et ex primitione et ex supra scriptis
rebus. quod si venerit aliqua causa ex rebus his, plus so
ad nocendum abundare...

— stercorat, cf. bolutationes p. 43,30 | 28 dispo sic | 29 pri-

MULOMEDICINA CHIRONIS 150—168 41

alias quoque passiones et valitudines et ex quibus
causis eveniant, scire oportet. ex nimia enim supra
modum emissione et conamento pulmonis tensio contingit.
unde et sanguis per nares profluet ex alto, et ictu plaga-
5 rum tensio omenti et interaneorum facile eveniet et ex onera
gravia et conamenta longi itineris. iocineris tensio vel
vitium tumoris accedit. ex aestualio pulmonis et contractio
et vomica et suspirium, tussis cum purulento profluvio,
gravido, febris, insania, ez aestuatio capitis dolor con-
10 tingunt. ex frigore vitia similiter pulmonis, tussis arida,
sintessis fiunt et coriaginosi, tefamici, opistotoni, roborisi.
ex inanitate longi itineris bulimus οὐ defectio idemque
aestuatio eveniet. ex sudore aut ex praecipitatione potii
vel vini nascuntur suffusio, febris, spasmus, tumor in
15 eruribus.
harum omnium causarum singularum signa et cura-
tiones inferius demonstrantur. coactionis enim ralio et
eura demonstranda est |
CHIRONIS CENTAURI, Sjcut supra dictum est. item
3 signa vitiorum intelligere, unde quaeque oriuntur omni-
bus subiugalibus, maxime ex quo et morbidi fiunt: ex
defectione aut ex feno aut ex frigore aut ex alta aliqua
pleetoria. rursus vitia haec fiunt, cum defatigatum iu-
mentum non bibat aut non edidit aut perfrixit. ita ex
:$fnrgore fiunt opistotoni, podagrici, tussici aut nascitur
gravedo, febris, insania, capitis dolor. ex sudore autem
nascitur tumor in cruribus, suffusio, febris, insania, spas-
mus, tussis. eorum omnium morborum signa et curationes
Scire oportet. ad unamquamque rem simul quaestione
3 vel lectione veniendum est. non enim similiter iumenta
alque homines, equus atque asinus, femina sive masculus

.1 alias corr. ex alices | ὅ οὐ addidi || 6 longe || 7 accedit —
accidit | ea estu &bsio: ex aestu lapsio B || 9 ex ego: et || 11 corizi-
ginosi et amtio epistotoni | roborisi — roborosi | 12 ea deiecti:
crr. B | quae | 18 et | 19 Veg. 11 10 | Cyronis || 20 ἐπ margine
non bene | 29 xil sic

150

151

113"b

152

158

154

155

48 MULOMEDICINA CHIRONIS 154—167

vel muli curantur. propter fatigationem utimur his...
Tsubveniri possit. et urere oportebit enim [in omnibus
Signis morborum], sicut supra scriptum est. multis enim
morbis ustionem necessaria res est, per quam ustionem vitia
insanabilia evinci possunt. omnia autem vitia ex hac
coaetio quae oriuntur, multis aliis signis, verissime in-
telliguntur humore per naribus profluente. ut scias, qualis
ex quibus causis humor profluat. humorem ergo per
naribus profluentem intellhgere oportet cuique iumento
propter imminentes ceoactionem valitudines intelligendas et
curandas profluere. ut scias, ex qua parte corporis vel
ex quibus valitudinibus humor per naribus profluat.
acutissime ergo hanc doctrinam intelligere oportet. a
cerebro capitis ex oneratione venit multa pituita crassa
et spissa, ἃ perfrictione humor erit tenuis, aquaticus et
frigidus. ex qua re fiunt coriaginosi et tetanici et tussici.
a tolibus et glandolis et arteriis humor erit candidus et
viscosus. ex qua re fit fastidium et faucium praefocatio
et sinance. à pulmone humor crassus, sanguilentus et male
odoratus et colore pallido. ex qua causa fiunt peripleu-

156 monici, vomicosi, ortopnoici et tussici. & morbo venit

114*a

157

humor multus et crassus, pallidus, catarroicus, profluvius
Atticus, suspiriosus, articularis. ab iocinere umor erit
luridus et viridis, non valde crassus neque | olidus. ex
qua re fiunt sintectici e£ ydropici [et] ex quo perniciosa

. Oritur ἃ febribus veteribus causis ex errore veterinariorum.

qui ne quidem error alieuius passionis veterinario igno-
ranti obstripiat, hanc doctrinam s. s. diligenter tenere
oportet.

ABSYRTUS de coactionibus. si equus de via coactus
venerit, sic intelligis. oculi ei intro eruní sive versabuntur
et spirat calidum crebre et oculos tensos habebit et

7 intelló síc || 16 perfictone | 17 tolibet sic: corr. Veg. ||
19 in ane: corr. Veg. | 20 periplomonici [| 21 ortothonici: corr.
Veg. | 22 catacroricus: corr. B | 25 fiunt et | perniciosa — per-
nicle8 | 27 nec | 28 obstripiat — obstrepat | 30 Veg. II 10, 5

90

MULOMEDICINA CHIRONIS 158—160 49

auriculas et reliquum corpus extensum erit et suspirat
graviter. sic eum curabis. abstinebis ab ordeo, ut non
nimis accipiat et aquatam cibariam sumat. potionem
dabis sic: ysopi pondo uncia, abrotowu pondo uncia, sam-

5 sucu pondo I, fenigraeci pondo I, lini seminis pondo II.
haec omnia tus& et criblata in cacabo novo, ex aquaque
sextarios sex admiscito, ficus duplices ZX decoquantur ad
dimidiam partem. haec omnia liquabis et admisces 188
vinum sextarios IIII et mellis eminam et piperis dragmam.

19 haec omnia mixta in uno rursum defervere facies. ex eo
caldam potionem dabis pluribus diebus. haec potio et
tussim lenit et corpus mirifice resumet, et sic sanum fiet.

si iumentum de via coactum veniet et suffusionem in
pedibus habuerit, cave ne ei calido detractionem sanguinis

15 facias, nonnunquam enim solent ab interiorem partem
moti esse et inde magis febricitare. itaque requietis
sanguine detrahito. potionem dato hanc. thuris masculi 159
drag. II, caprifici folia drag. 1, piperis grana numero XV,
fermenti 5 III, croci 4" partem 2 f Ü. haec omnia

40 bene trita in tres partes divides et ex posca iumentum
potionatum triduo. si hiems fuerit, calda fomentato,
aestate autem frigida. si tardius rectus factus fuerit,
furfurem et resinam, his coctis dum fervet, in wngulis
impones non semel sed aliquotiens diurnum, donee rectus

35 ambulet. si nec sanus factus fuerit, semissabis eum de
ungulis; facies, ut sanguis profluat, quod satis fuerit.
vulnera curabis traumatico primo die usque in tertium,
donec sanum fit.

FARNAX de lassitudine. si extra modum |lassescit, 160 114"b

1 curiculas: corr. Veg. | 3 aquam tam: corr. M || 4 abrotu:
abrotani infra 816 εἰ Veg. | 56 sucu: sampsuchi imfra et
Veg. | 6 aqua quae: ex aqua (sc. decoquantur), I quae B
7 1X add. Veg. | 18 Veg. II 10,8 | 18 XV: XXV Yep. |
19 ποία mihi obscura: drachmae Veg. | 20 ex post: ex-
pausatum vel exposcatum Veg. || 21 hiems Veg.: genis; non
puto genu aut gelus latere | 22 aestate Veg.: state | 28 vinculis:
eorr. Veg. | 25 nec (sic»? | 27 vulnere || 28 fiat W || 29 Veg.
II 10, 10 | lascescit

Mulomed. Chir. ed. Oder. 4

1601

1602

50 MULOMEDICINA CHIRONIS 161---1602

signa erunt haec. gráàvabitur toto corpore, et posteriora
erur& inligata habebit non naturaliter. fovebis eum sic.
posca et puleiu nares et totam faciem fovebis et panem
ei merum dabis, ut manducet. si resumpserit, offerebis
et laciucas vel gramen. potionabis eum sic. sucum
ptisanae, defrictum, ova, oleum roseum. his omnibus ad-
mixtis per triduum dabis. deinde cum coepent fortior
esse, dabis potionem, quae s. s. cur&bis ordeum infusum
siccatum cottidie in cibaria dare, donec fortior fiat. sic
revocas ad pristinam fortitudinem cibaria.

ABSIRTUS de lassitudinem. οὗ hoc quidem docere
oportet de iumento lasso, quod si ex usu et lassitudine
id iumentum Jlaboraverit, huie sanguis non oportebit
detrahi; non enim venae huius laboraverunt, sed nervi.
81 quae itaque ceperint huius venas, qui ex ]lassitu-
dine vexantur, horum statim nervi se contrahent.
quotiens enim venae caldae locis suis continentur, tunc
et nervos molliores praestant. oportebit autem eorum
humeros et genua vino et oleo adfrieare et manibus
pereatapsare totum iumentum, et non duro loco statuere,
sed ubi stercora sicca et mollora sunt posita. sicuti
qui validissime lassatus nimis labori fuerit, nec ordeum
dare debebis. hoc autem in omnibus observabis........
sed et hoc eum praeterió, quia operanté iumento e£ suci

4 auferebis: corr. Veg.||5 et: ei Veg. || 6 defrictum — defrutum [|
10 cibare: — τῇ τροφῇ | 11 H 39,19; Veg. II 10, 11 | $n
marg. non bene quod iumentum fatigatum non flobotomatur ||
16 coeperint: — invaserint B, an $nfimivus velut incidere
supplendus? | o6 γὰρ τὰς φλέβας κοπιᾷ, ἀλλὰ τὰ νεῦρα.
ἐὰν οὖν αὐτὰς νύξῃς, τὰ νεῦρα ἀποξηραίνεται: ne iumento
ex co&actionis iniuria laboranti pulses venas calentes Veg.
19 humero: ὦμους καὶ τὰ σκέλη | 20 stature | 91 ἀλλ᾽ 0x ov
κόπρια ὑπόκειται ἢ ἄλλα ὑποβλήματα ἁπαλά | nolliora | si
utique B | 22 ἐὰν δὲ ὑπέρτονος γένηται τῷ κόπῳ, μηδὲ δεῖπνον
κρυϑάς | quae | 283 debebus || 24 sg. praeter 1d qui operant iumento
ex usu 81 segregat: τὸ αὐτὸ δὲ καὶ Εὐμήλῳ δεδήλωται. παρῆχϑε
δὲ αὐτὸν τοῦτο, ὅτι ὁδοιποροῦντος τοῦ ἵππου γωρίς εἶσιν οἱ
ἐχῶρες καὶ οὐ μεμιγμένοι τῷ αἵματι

10

MULOMEDICINA CHIRONIS 163—166 51

86 Ssegregant ad sanguinis detractionem nec wisi requeto
spureities separaverit se ἃ sanguine. sic similiter eos,
quae febricitant, cognoscis, quorum caput ducitur usque ad
lerram. his ergo ex temporibus et ex ipsa parte sangui-
5 nem emittis, de posteriore autem parte eius sanguinis ne-
quaquam deitraxeris, eontraetionem enim patiuntur ner-
vorum. nervus, qui est ad articulum lumborum totiusque
eorporis dominatorem, non naturaliter hoc sed et de huius
morbi, qui appellatur maleos, causa solutus totus subiacet,
10 qui totiens se...sanguinis ne emittitur. contingit autem
hoc frequenti et ἃ cursione multa, ut iumentum evirietur,
et his nec stare nec procumbere potest. quotiens am-
bulat, primis pedibus calcat, et venae in cruribus plenae
sanguine erunt et tument ei crura. quibus necesse erit
15 de eoronis sanguinem detrahere, ut tumorem auferas.

III cmiRoNIS CENTAURI capitulum 3"? de morbo, qui
appellatur maleos, | quem quidam fprofluvium Atticum
voeaverunt. alii ariritem hune vocant graece, quod latine
articularium dieitur, quem et alii [hune morbum] suspirium

3 dixerunt. non dubito et alios hune morbum ex pluribus
signis, quibus se demonstrat praemixtis demonstrationibus,
alis nominibus vocare incaute. morbus verissime vocatur
maleos. ex quo morbo contagium patiuntur iumenta,
quodquod ungula rotunda caleant quidem. ergo morbus

35 maleus, corporis pestifera passio, corruptiowe sanguinis et
spiritui oritur aut ex malo catastemate aeris, unde et maleos
dieitur. simile est i» iumenta maleos, ut pestis in homi-
nibus, ut in bubus verago, ut in ovibus circius, ut in sues
aeceus, ut in canibus rabies. est autem maleus morbus

3 nequam et incurabilis, qui et plures coinquinat, unde et
contagium ab eo dietum est. hie enim maleos morbus

1 nec se: corr. B | requeto — requieto | 92 spurciüiis:
corr. B | si | b emittit || 10 se (contrahet», sanguis 81 emittitur? ||
14 Veg. II 10, 12 || 16 infra 344 sq. | 18 H 10 || 20 Veg. 1
17,4 | 21 demóst sic || 22 in marg. hic morbus contagiosus ||
24 quo quod | 26 corruptio [| 27 in addidi | Àn marg. non bene
quod sit maleus

A*

168

164
114" a

165

166

167

168

114"b

169

59 MULOMEDICINA CHIRONIS 166—169

Si evenerit, ut aliquod iumentum possideat in grege, et
hie si non velocius separetur longinqua regione pascuae,
illus gregis omnia iumenta coinquinat, et inde morbo
omnia consumit. ex qua re sollicite intelligendus est.
multis enim generibus et ab similibus signis se demonstrat,
unde plura nomina accepit pluribus auctoribus. cuicunque
evenit apud veteres nostros, 81] iumentum incidisse/ hunc
morbum in grege, qui non solum curari non potuit, sed
et similibus signis plura iumenta coinquinando morbo
consumeret, et nomen huie morbo imposuerunt, similia
Signa passionis in corpore illhus iumenti, ut quo facilius
et ab alis hic morbus intelligeretur et aggregare secerne-
retur de quo nunquam promittit sanare, sed propter
ceterorum magis corpora salvanda. in quibus praecipitur
suffumigari ea iumenta, ubi hic morbus se demonstravit,
rebus infra scriptis propter effugandum taetrum odorem
ilius morbi, ut rebus awsters vel amaris praemixtis
ceterorum corpora stagnanda ab hoe morbo liberari possint.
ergo illa iumenta curare magis sollicite oportet per om-
nem diligentiam et potionibus infra scriptis. οὐ quibus-
cunque aliqua suspectio in corpore inesse videtur, sanguinem
detrahimus, ut | possit ἃ corporibus eorum illa coinqui-
natio morbi, levior quae fuerit, in sanguine abstrahi
propter bonam valitudinem. sunt autem genera huius
morbi maleos numero VII: humidus, aridus, succutanus,
articularis, elefantiotes, subrenalis, farciminosus. haec
ipsa signa similiter alüs signis divisa plures faciunt.
humidus est, cui de naribus muecitudo humoris
effülut male odoratus et spissus, colore pallido. cuius et
gravatur caput et stridet pectore, gracilis fiet et pilo
horribili et tristem aspectum adferet. hic erit humidus,
qui istis signis s. s. cognoscuntur, quem profluvium Atticum
7 incidisse | 10 (a5 similia? | 11 iumentum || 12 à grege?
a gregale (sc. morbo) L | 13 Veg. I 17,3 || 1? absteris:
corr. B || 18 stangnada | 21 suspicio Veg. et infra | 34 Veg.
I 2; ef. infra, 350 | in marg. quod genera maleos | 28 Veg. 1 3

20

MULOMEDICINA CHIRONIS 170—178 53

dixerunt. cuicunque sanguilentus humor per nares profluet
ei croceus, mori proxima/.
aridus haec facit signa. cui nullus humor per nares
videtur profluere, suspirat graviter, nares extensos habebit
5et ilia introrsus adducit, cuius et tergus durum et con-
iractum invenitur, et cibum recusat et multum bibet,
propler quod ardorem siccum pulmonis patitur. tensis
oculis in obliquum respicit nec se facile proiciet ad ter-
ram. quem suspirum vocant, qui nec pluribus diebus
19 vivet, ut superius humidus.
succutanus autem signa ostendet alia. vulnera in
eorpore eius prodeunt scabie similia. ex quibus vulneribus
humor effluit liquidus et. viridis, qui hic statim in capite
affundit et scalpere et parietibus se adfricare facit, et
15 supra cetera vulnera urido stricta et aspera corticem
facit. cui nullus humor per naribus ambulans invenitur,
nec anhelans, nec cibum recusat. multum edet, libenter
bibet et multo tempore vivet. ideoque de hoc aliquando
aliqua liberantur. voluerunt quidam scabiem morbum
3 $uccutanum dicere, ab eo quod singula signa ostendet,
quae s. S. Sunt. quidem et haec scabies contagium est,
quae et ipsa plures coinquinat et tardius sanatur, sed necem
gregi non inferi. ideoque separavimus scabiem & maleos.
articularium sic cognoscimus per haec signa. clau-
35 dicabit hic similiter pedibus alternis [alterius] ternis vel
quaternis diebus, saepissime et plurissimis. claudicat ab
articulis, demutat.in singulis pedibus, cuius corium non
destit, et tergus | similiter durum et contractum erit et
pilo horridiori et recto et ab aspectu tristis erit. huie

2 cacrocius: crocinus? croco similis Veg. | proxima: corr.
Β! ἃ Veg. 14|5 illa| 10 bibet: insanabilem, nisi ab initio
festina curatione subveneris Veg. | 11 Veg. I 5 || 13 huic? ||
14 astundit: &bundit B || 15 ulcera corticem ducent Feg. || 17 nec
respuit potum "Peg. | 19 qd': quidem? || 20 adeo: corr. B ||
24 Veg. I 6; infra 344 | 26 interdum paucis interdum plurimis
diebus Veg. | 27 denutat L || 28 destit — distet B: ossibus
astringitur cutis ei ad tactum tractanti dura resistit Veg. ||
29 pilus erectus Veg.

170

171

172

178

115'a

174

175

176

177

54. MULOMEDICINA CHIRONIS 174—177 ᾿

perseverare solet clodimen in uno pede, quando in alternis
claudicet. cui nulla diligentia curae prodesse potest. hic
similiter cibum non recusat et tempus ducit et cottidie
deterior et maerior fiet ab eo, quod ad medullas eorum,
qui maleos prenduntur, nihil ex cibo pervenit. quorum
corrumpitur totum corpus ex sanguine. quae corruptio
sanguinis ex vi huius morbi praecurrit et in medullas
scapularum, et aeque cerebrum corrumpit ab indigestione.
ipsam enim escam ad inferiorem scapularum locum accipit.
propter quod comprehenditur caput similiter et pulmo,
ubi primum morbus se abscondit. ex qua re odore suo
plures coinquinat, unde et ipsa curatio eorum insanabilis
est. ideo autem hie morbus contingit in eis, prapter
quod omne iumentum, quod ungula solida caleant, fel
non habent. fel enim si haberent, in quo humorem
malignum totius corporis et perfrictionis longi temporis
reciperent, nunquam in eos humor amarus, morborum
pernicies, insideret aut medullas eorum perterebraret et
articularia signa ostenderet. ex qua re totum corpus
et articuli laborant ab ustione propter laxationem poste-
riorum partium, ubi morbus operatur. qui facile equabus,
id est feminae equae genere contingit, rarenter maribus,
propter quod feminarum matrix ipsum concipit morbum.
in qua per sanguinem morbus pro conceptu invalescit,
propter quod tabescit & renibus, id est ab articulis lum-
borum, unde regitur. in qua passione nec cibum nec
potum recusant et aspere tussiunt, vivunt per longum
tempus, tabescunt et sic moriuntur. quibus subvenitur
per ustionem, si celeriter succurras. hic morbus similiter

2 in marg. non de claudieatione iumenti unius aut alterius
pedis || 7 exui: exitui?||9 ipsa Lu in marg. fel non habet || 15 συμ-
βαίνει δὲ τοῦτο διὰ τὸ μὴ ὑπάρχειν và ξώῳ ἐπὶ τοῦ ἥπατος
ἀγγεῖον, τὸ λεγόμενον χοληδόχον, ἀλλ᾽ εἶναί τι νευρίον ἐμλεῖυς
μένον, ὃ ἀποδέχεται τοῦτον τὸν χυμὸν κἀκεῖθεν τὴν ἔκκρισιν
ποιεῖται καὶ μίγνυσι τῷ αἴματι wv. H 10, 20; infra 345 ||
17 reciperet | 21 operitur: cf. p. 55,27 | 22 naribus | sg. ge-
nere... feminarum $n» inferiore margine addita || 27 bibunt:
corr. B || 29 succarras

MULOMEDICINA CHIRONIS 178—180 55

contingit in feminas propter sanguinis corruptionem et
ipsius morbi, quod matricem earum magis prendat. unde
et hoc verissime intellgimus per haec signa. corpus
earum, id est verginalis, intumescit sine ulla vexatione,
5 patidior fiet propter corruptionem et fervorem ipsius
morbi, signa claudicationis ab ipsis posterioribus partibus
demonstrat. inde manifeste intelliguntur a maleos prensi
esse, si sine dubitatione escam suam conficientes et bene
bibentes deteriores corpore fiunt et tussiunt dure etiam,
f0 quam si putes in eius | pectore ossum asperum habere.
qui se difficiliter proiciunt ad terram, ideoque ad sum-
mum tergus manibus tractatum spinam difficiliter flectunt,
propter stricturam nervorum et imbecillitatem totius cor-
poris ἃ morbo alienat. unde et nulla curam faciunt.
15 quibus tamen subveniri oportet morbidis omnibus sanguinis
detractione et ustione subustis.
iam de farciminoso incipiam. 81 farcimen Aos tendere
coeperit, quod graece appellatur ferisoma. qui istis signis
intelligitur. in latera et in eoxis et in toto corpore col-
20 lectiones nascuntur locis necessariis plerumque super comis-
suram. quae collectiones per se rumpunt et post plurimas
eruptiones aliae renascuntur. et graciles fiunt. cibum et
potum sine dubitatione libenter accipiunt, sed ad medullas
eorum nihil pervenit. propter quod totius corporis gravi-
95 tatem patiuntur. et hilarem aspectum adferunt, propter
quod nulla pars corporis in eo vexata laborat nisi sanguis,
in quo hie morbus operatur. unde intelligitur sanguinis cor-
ruptio esse, dum in se collectionem in corpore per proximas
venas per saniem demonstrat. cum enim sanguis evagatur
30 extra illum naturalem...et corrumpitur, fit sanies. ex qua
re contingit eviriari. et quisque in hoc morbo inciderit, sae-
pissime contingit eos liberari, vivunt enim longo tempore.

9 etiam: et tam B|11 H 11,33 || 14 alienato | feciunt ||
16 subustus || 17 énfra 364 | farcimenos: eos? || 18 ferisoma:
περιττώματα δὲ λέγεται, ὃ ῥωμαϊστὶ καλοῦσι φαλκίνινα (lege
φαρκίμινα) H 229, 10 | 19 Veg. I7, cf. infra 364 || 22 et graciles
fiunt pone post patiuntur (i. 25) | 30 supple statum | 81 viriari

178

115'b

179

180

56 MULOMEDICINA CHIBONIS 181—183

quos sic curari oportet. huic sanguinem detrahere non
oportet in novissimo, sed in initio deplendus erit. con-

181 tingit enim eos eviriari. illas enim eruptiones et partem

182
115"a

188

sanguinis et per saniem evomendo auferunt. quas col-
lectiones cauterio etiam ciprino candenti erumpere oportet.
quae vulnera pice liquida cum oleo et melle mixto curantur
potionibus catarticis vel nimis amarioribus. quos oportet
sub divo in agro dimittere, ut solem et auram patiantur
et ambulando per tempore morbum digerant, dum varie-
iatem herbarum per suam voluntatem ill morbo repu-
gnantes paseunt. quare magis praecipitur omnes morbidos
agro proicere. quidquid enim ex wmore concipitur, solis
benefieio minuitur, vel quidquid caloris beneficio intra
corpus conceptum fuerit, rigore remediantur.

atque haec s. 8. signa morbum maleos in corporibus iumen-
torum intelligere obscura, et difficilis ratio intelligendi aput
prudentes veterinarios invenitur. multis enim generibus hic
morbus in corporibus aliter obscura signa demonstrat. quare
necesse habebimus nihil intermittere, sed omnia plenius
demonstrare. sic enim intelhgimus animal morbidum
esse, iumento priusquam aliqua signa manifesta in ceor-
poribus prodeant, tristem aspectum adferet et cibum non
tam libenter sumet nec potum. et nulla alia signa alicuius
valitudinis demonstrat, tanquam sanus. toto corpore
laborat interim, tussit aspere et emagrescet. ex nulla
diligentia curae proficit et magis deterior fit. cibum et
potum cottidianis diebus non recusat, in corpore demon-
strare solet tubera in lateribus vel in eruribus vel in
lestibus aut in cervice durissima, tanquam traconationes.

quibus tuberibus nulla re subveniri potest. aliis vero tumor 80

in pectore vel in musculis inguinorum vel in genibus
et in cruribus invenitur. qui tumor perseverare solet.

1 Veg.114,2|| 8 eo severiari | 6 qua || 7 Veg. 1 14,6 | 10 re-
pungnantes | 11 morbos | 12 avara: correxi cf. infra 188; a^
praestat amara, cf. 190? aura B || 18 aliter: animalium L
29 tragonaciones: — occallescentia, a τράγανον 4. e. cartélago
B || 30 res | B1 iguinorum

MULOMEDICINA CHIRONIS 184—187 5T

quibus eontingit οὐ in ventre tumorem fieri. quibus om- 184

nibus eura etiam magis contraria est, quae nihil ex nulla
re proficere possunt. aut in ipsis orificiis aspredo echino
similis invenitur. similiter et in folliculo eeretri invenitur.
5 alis tumores in capite, in temporibus collectiones faciunt,
quae eo per se erumpunt. hoc et in maxilis evenire
solet. alis et oculus unus intumescit nimis et de utris-
que oculis non crepare vel cancerare. sunt quibus et
glandulae inter maxillas, ubi pullaria nasci solent, in-
10 erescent carnibus et extumidiores fiunt. haec omnia
Signa s. 8. tussis non deserit. quibus in novissimo tempore
humor per nares putridus ambulare incipiet propter pul-
monis eorruplionem. sunt alü, quibus per totum corpus
pustulae prodeunt. similes cliendionum. 8118 toto corpore
15 similitudo et quaternaria pilo esf, ipse demonstrat scutulas
in toto eorpore, ut lichene in hominibus sine ulla exerci-
tatione apparet. interdum digeruntur per itineris exerci-
tationem, dum interdum et aliae renascuntur. his evenit per
longum tempus exercitationis beneficio et per | diastima vel
30 per sanguinis detractionem morbum digerere et firmiores
fieri. sunt ali, qui ex ipsis signis per longum tempus per
m&ciem pereunt. haec sunt huius morbi signa per varias
demonsirationes, singulis corporibus quae contingere solent.
ex quibus signis morbum maleos intelhgere possumus.
3$ — nunc sequitur et,hoc scire plenius, quomodo et qui-
bus eis subveniri possit ex omnibus succursionibus. pri-
mum cum intellexerimus aliquam suspicionem morbi in
eorpore inesse, sanguinis detractionem fieri oportet de
eervice copiosum et de venulis et de visceribus vel desub
80 eausa ilhus loci, ubi se humor morbi demonstraverit,
saepissime e£ de tempora et de palato propter capitis coin-
qunationem. οὖ urere morbidos oportet. sic palmas in
cervice aut in eandem causam et decusatim ilia aut
graticulatim super renibus permixtis punctis subrenalem
S eurabimus, vel quibuscunque tumor ex morbo inerescens
8 exhino | 4 feretri | 7 diutüsq3 | 15 pilos: suppl. B ||
18 interdum — interim W || 81 et addidi || 83 illa || 34 praemixtis?

185

186
115"b

187

188

189

190
116718

191

192

58 MULOMEDICINA CHIRONIS 188—192

ustione vincitur. ita enim hiec morbus se ad corpora in-
crescens ustione extinguitur vel sanguinis detraetione 510-
catur. quare iubemus eos in agrum proici, ut auram et
solem passi eandem similiter curam eis praestent, ut
ustio et sanguinis detractio. sol exurendo omnem hu-
morem huius morbi exiccat, &ura omnem corruptionem
corporis et plectoriam sanguinis et humoris plenitudinem,
et stringii omnia, quae ex duplici ratione calore vel
rigore concipiuntur, conirari& sibi. alterutrum omnibus
rebus subvenuit. prodest ei ergo pascere, ut, dum per
exercitationem cibum pascuae accipiunt vel ocius per
indigestionem, minus increscit morbus; vel dum intentione
pascuae adfectum vitae intendunt, ex illa ratione tristitiam
ilius morbi excludunt, dum ipsi sibi legunt herbas pascuae
praemixtas et suo corpori aptas. inter quibus utrumque
contingunt plurima contraria morbis, quaestum legunt
herbas ilh morbo contrarias, et fugit & corporibus eorum
morbus. 810 saepe sani fieri solent ἃ pascua per longum
tempus. eosque oportet et fumigare rebus austeris: |
origano asinali et aspalto et peucedanum οὖ castoreo et
oppoponaco. potionibus quoque maris et catarticis
potionabuntur, per quam amaritudinem amaritudo morbi
expellitur. sunt autem haec potiones infra scriptae, quae
morbo maleos prosunt.

item rationem huius morbi, unde nascitur, inquirere
debemus. multi dixerunt ex defatigatione aut ex feno auf
ex frigore aut ex alia aliqua plectoria hunc morbum maleos
nasci. falsum οὖ minus probabilem rationem dixerunt, quando
ex his omnibus singulis s. 8. rebus multae valitudines nasci
manifeste inveniuntur. propria autem ratio huius morbi
nascendi haec est ex catastamate aeris et coinquinatione
pestifera austro vento flante. statim magis spiritus conci-
pitur a pulmone et in sanguine nascitur hic omwübus. de-

8 curam | 8 calor. $c | 16 quam tum || 19 Veg. I 19, 2 |
quae | 20 asmali | 24 in marg. unde proveniat maleos
25 Veg. 117, 4 | 26 et || 29 res | 81 catastamate — catastemate
82 magis: malus? || 88 ovibus

80

MULOMEDICINA CHIRONIS 193—195 00

nique primum invenitur in uno iumento, non in omnibus. vel
nunc in corporibus eorum, qui iam possessi sunt, morbus
increscit, tune plures eoinquinat viresque adquirit magis.
Spiritus eorum: pluribus cohaerens maiorem aeris coinqui-

5 nationem facit et pascuae et aquae fontium ἃ pestifera
Africo vento volanti, qui non solum aeris excludit herbas,
sed et confuso ampliatoque odore illius morbi calore
coinquinat [sed et] ceteras greges armentorum inferius
morantes ab illa grege superius morante, ubi iam se

i?morbus ostendit. hoc morbo similiter omnia succedit. 198
ampliatur enim pufor calore vel a cadaverum eorum
gregis illius superioris, et increscit morbus. ex quo in
plurimas greges armentorum adhaerens contagium facit
et omnia iumenta hoc morbo consumit. ideoque prae-

15cipitur fumigare omnes hac fumigatione: aspaltum Iudai-
cum, peucedanum, oppoponacum, castoreum, origanum οὗ
sulfur vivum aliquid admixtum. observabitur, non prius 194
in agro prodeant, nec mane ex hae suffumigatione odorem
naribus percipiant, ut possint eo odore síagnata hunc mor-

30 bum continere iumenta. et eorum tamen cadavera obruenda
Sunt, qui ab hoc morbo moriuntur, ita ut vires ampliandi
huius morbi minuuntur, et cetera iumenta, quae sana sunt,
non ab eo odore coinquinentur. ita enim medicina cira-
ceos in omnibus provenire potest.

3; — delmaleos elepantioten. si quod iumentum elepantio- 1986 116'b
tem morbum habuerit, haec signa demonstrat. in corpore
huius toto urido nascitur, magis in tergus cortices squa-
mato similes. unde et elefantiotes dictus est. similiter in
pedibus et in capite aspera fiunt vel odienae nascuntur.

80 prusquam haec signa ostendet, ventre soluto erit et
macrescit, tussit aspere. cuius et lingua aspera et os

8 vires quae || 6 flante? cf. p. ὅδ, 32|| 8 sed et del. B ||
11 pudor | ad: corr. B || 12 greges || 15 cf. Veg. 1 20, 1; VI
12,3 | haec | 18 deant: suppl. B, deambulent M | nec —
nisi | 19 signata: corr. B | 20 Veg. I 17, 8 | obrienda
38 ciraceos — yvosvosog? | 25 infra 355 | 26 Veg. I 9,2
21 sq. squato: squamas similes corticibus Veg. | 29 hodie ne:
ozaenae Veg. || 81 ligua:

60 MULOMEDICINA CHIRONIS 196—199

lotum asperum vel coctum erit. qui plerumque morbus

196 nascitur in pullaminibus. si quis huie morbo subvenire

197

198

199

volet, non prius deforas causam curet aliquo medicamento,
nec hanc potionem diebus pluribus potionaverit. quod si
prius deforis aliquid inposuerit, morbus interius magis :5
fugit et cito eis necem inferat. quamvis diffieilter pul-
lamina ex ea causa liberentur, his omnibus passionibus
ex morbo s. s. aecidentibus haec potio praeparanda erit.
murra tragonite p libram, turis masculi p libram, mah
Punici corium p selibra, piper p 3, croci p 3, acacia rufa 10
p 3, eadimia botrite p 3, aes ustum p I, absintii Pontici
p 3, serpilli p —, vetonica p I, centaurià p —, sagapenu
p —, saxifrega p —, peucedanu p — . haec omnia tusa
bene et creta ex melle, quantum satis videbitur, admixtum,
ut habeat ad temperiem suam, habeto repositum in vaso 15
stagneo vel vitreo. hoc enim per vetustatem plus valet.
et ex eo medicamento coclearium unum singulis morbidis
ex aqua calida et oleo praemixto in primis diebus dabis.
eum coeperint meliores esse, quibus evenerit, ut liberan
possint, dabis ex vino et oleo ad cocliaria singula singulis 20
diebus. ex hac potione morbidos liberabis. saepe ex-
perimentata est haec potio. haec res amarae sunt, et
morbus amarus est. ita incipit haec potio amara amari-
tudinem morbi expellere.

quae sint aliae res potionibus aptae adversus mor- 96
bum maleos repugnantes, plenius demonsiro. .... haec
eompositio cum ulpico trito ex aqua dato, sicut in alio
libro docui, et certa die data morbo praevenit. alia
potio. catulum ]lactantem vivum in aqua fervente

missum, foris depilatum ibique decoctum, donec 058a so

1 vel — velut | 4 Veg. I 16,1 | nec — nisi | 9 Veg. I
16, 5| 10 1n marg. haec est potio ad omnia 11 ὦ. e. cadmea
botryitis | esistu || 16 ad del. B || 16 stangneo || 23 fra
346 | 26 cf. 204 et Veg. I 18 | repungmantes [ 27 alio
libro: énfra deest | 29 Chiron vero Centaurus praeter alias
compositiones, quae iam relatae sunt, asserit catulum lactan-
iem vivum in aqua ferventi missum 86 depilatum ita de-
coqui eqs. Veg. 1 17,16; cf. infra 812

MULOMEDICINA CHIRONIS 200—204 61

eius remaneant, conditur | eodem modo, ut pulmentum 116"a
sub iritura: similiter ut cocus condire solet liquamine
optimo et mero et oleo et piperis, quod satis fuerit. sit
haec potio abundans ad sextaria III. ex qua dabis
5singulis ad cotulas binas, quousque morbi vincantur.
alii quidem dixerunt eatulum lactantem occisum pilatum 200
exenteratum sine intestinis decoctum in aqua, similiter in
eadem aqua mixtum mel, quod satis videtur, ex eo potionare
morbidos oportere. facit et hoc: haedinum caput et pedes
10in aqua cocta, donec ossa remaneant, conditum similiter
ut pulmentarium, sicut in eatulo demonstravi. ex eodem
potionati morbidi liberari solent. ijdem similiter gallum
gallinacium album decoctum in potionem dabis, sicut s. s.
adversus maleos acronum porcinum in ptisana de- 201
15 coetum, donec oss& eius remaneant, ex eodem sucum cola-
tum admixto melle et oleum potionare oportet. facit et hoc.
titymallum radicem in vino dulci decoctum datur morbidis.
cucurbitae Aegyptiae semen frictum in vino similiter de-
coctum prodest in potione dare morbidis. vel cucumeris
30 silvaticae radicem concisam minutim cum absinthio in aqua
decoctum admixto nitro et melle potionem dare oportet.
valde facit, si ex eadem radice minutém concisa in cibaria 202
eis admiscatur, et si nitrum contusurh etceriblatum in cibaria '
misceatur, omnibus quadrupedibus, quodquod ungula solida
5 ealeant. omnis morbus maleos et omnis inbecillitas cor-
poris fugiunt et sani semper in operibus permanebunt.
ad profluvium Atticum per nares profluentem et pul- 208
monis similiter humores statuere mirifice facit potio ex loteo
putido ad cotulas duas cum oleo rosaceo ciatum unum mix-
80 ium per nares potionare. haee res profluvium statuent.
propter morbum imminentem, ne qua iumenta con- 204
ligat morbus, qui appellatur maleos, dabimus potionem

4 1II:VI Veg. | 7 exteneratum: corr. B | in qua: suppl. B
9 Veg. 1 17,17 | 12 in marg. aliud | 14 Veg. 11 28, 17 || 17 tyti-
mallum gracilem: radicem ... tithymali ... dare .. . suadet
(sc. Chiron) Veg. 1 17,18 | 18 Veg. 1 17,7 | 22 minutum: corr.
Bj928 n marg. non | 27 Veg. I 17,19 31 Veg. I 18

1167}
205

206

207

62 MULOMEDICINA CHIRONIS 205—207

ex VIII... vel VI, vel imminente necessitate per triduo.
hoc potionare oportet: ulpicum bene tritum cum sagapenum
et aquam ad mulütudinem gregis sui, singula iumenta
singulas eminas accipiant, cum oleo singulis ciatis ad-
mixtis per iriduo. et hoc potionata iumenta morbum
non pa|tientur. hoe quod annis praecipitur.

IV De ventris dolore. minus intelligentes circa orga-
num veniris veterinariorum iudico, qui putant prae-
cantationibus aut remediis dolorem ventris posse sanari.
nec hoc utique credendum est posse fieri. quidquid enim
per interiorem ventris dolere coeperit, statim proiciet iu-
mentum et volutat frequenter. hoc ergo idiotae et minus
selentes dicunt ventrem dolere et statim remedio sub-
veniunt, quando sint inter iliis. in ventrem quae oriuntur
genera doloris, numero sunt XIII: cordapsus, ilion, ilin-
gon, enfragma, strofus, coli dolor, lumbricorum et vermium
et tiniolarum. et vesicae vitia numero IIII: id est cau-
eulosum, ésehuria, disuria, stranguiria. quidquid ergo ex
his inciderit interius, statim prae dolore volutat et collidat
se, cui nec prout [se] causa fuerit, medicina subvenias,
sanum fieri non potest. prima enim doloris vita ex
praesenti nata inveniuntur. [in] interiorum singularum
partium dolor plures valitudines et dolores fieri nata iw
ventrem demonstrat per singula principalium loca, sicut
Supra dixi, cireum singula iumentorum corpora. ex qua
ratione vitiorum fit, ut aliquibus iumentis ex ventris do-
lore praesens vitae periculum faciant. vel nune tardius
aliqua liberatur, quoniam quidem sunt plura vitia, ex
quibus sunt aliqua sanabilia, aliqua insanabilia. in quo
vitio ventris doloribus succurrere nemo potest, nisi 8i
Selerit singulorum et interaneorum doloris signa et ratio-

1 VIII Cal. Jul. VII et VI Veg. | 2 ulpinum | 7 Veg. 11
11,2 | 8 iudicio | 9 physicum remedium Veg. | 10 nec ad-
didi | 11 dolore | 18 ylon: — εἰλεός | ilinigom: — εἴλιγγος B ||
17 cauculosum: — calculosum || 18 curia | dissuria || 20 nec —
nisi | 8e: 8i? scilicet? .B || 22 sg. nata inveniuntur in(ventre).
interiorum .... nata ventre demonstrat B | ?3 in addidt

25

80

MULOMEDICINA CHIRONIS 208—211 63

nem conceplionis et viti. quam rationem plenissime in
omnibus demonsirare necesse est.

primo de ipso venire, quod est aqualiculum. quod
principum omnium interaneorum est, totius corporis

5 dominator, in quo ventris capacitatem cibus et potus
mixtus convenit. in quo loco per digestionem separata
per totum organum interius distribuuntur. quae pars
corporis interius perfriectione longi temporis concipit mul-
tum doloris. vitia intestinorum inferent per hanc rationem:

10 omnem commixlionem cibi et potus in aqualiculo per ca-
lorem, quo coctionis digestio liquorem humoris in urinas
Separat, per calorem, si nulla perfrictionis causa digestio-
nem impedit. quod si perfrictio longi temporis concepta
in ventrem operari coeperit, parlem humoris et liquorem

5 ex frigore | eoagulat et glutinosum faciendo retinet in
parte intestinorum, quae sunt medio positae, quae ducunt
ab aqualiculo usque ad colum, quod appellatur typlon
enteron. unde fit sera digestio stercoris. fit hic ipse
intestinus. superius, quod dixi, stenon enteron appellatur,

30 quod latine dicunt ieiunum intestinum, ab eo quod nihil
in eodem stentino cibi aliquid permaneant. per hoc
enim intestinum cibus ab aqualiculo in colum velocem
transitum habent. in quo intestino ille humor coagulatus
οὗ perfrictione si natus abundaverit, non patitur transire

2; cibum ἃ venire in inferiores partes. obstat enim illa
spureities et praecludit partes intestinorum et facit ex-
lensionem ventris, id est aqualieuli dolorem ingentem et
magnum periculum. quae passio doloris enfragma dicitur,
quae latine obturationem vocatur.

ὃ facit et aliam causam doloris cordapsus, quod appel-
latur. quibus contingit ex nimia tensione stercoris aquam
per os refundere, cibum, stercus.

rarenter ex his duabus passionibus iumenta liberantur.
cito enim ex hae causa tensionis volutando omentum
13 perfectio | 18 digo sic | 19 interon [ 20 adeo: corr.

B|?4 e perfricione natus si B | 26 percludit || 30 Veg. 11
13 ἢ 82 hos || 84 volutendo

208

209

117'a

210

211

64 MULOMEDICINA CHIRONIS 212—214

rumpunt. ex qua re velocius haec vitia mortem inferunt.
ex hac enim eausa humoris coagulatí ex perfriectionibus et
eoliei fiunt, si cui contingerit, αὖ haec coagulatio humoris
frigidi in colum se conferat. ex qua similitudine superioris
demonstrationis praecluditur stercoris vadum, quod est 5
212 foramen ipsius coli. ex qua praeclusione tenditur ipse
colus, ex plenitudine stercoris, quoniam quidem simili
modo in eo loco intestini stercora conspissata protricant
propter secundam digestionem cuius loci. et perfrictione
faeta coli dolorem praestant propter tensionem loci tam 10
diu, donec hie humor eoagulatus, colare dissolvitur ster-
coris redundationem, intestina maiora laxaverit. qui dolor
coli per plures dies contingere solet ex ipso humore et ex
perfrietionis iterationibus. |
218 alia vitia inde fiunt, si quando stentina maiora hic humor 15
coagulatus et diffusus ex superiore in eadem intestina maiora
abundare coeperit. in qua intestina sinus per intervalla dis-
positi sunt, in quibus in his stercora conspissata formantur
in rotunditatem, separata simili modo per quadrum. ex his
loeis stentini exclusa rursum commixta in alterutrum cohae- 30
rentia botronatim procurrunt usque ad longaonis cataclidem,
1177 214 ubi fit reclusio intestini maioris. | haec idem intervalla
stentinorum ex eodem humore coagulato impediuntur,
quominus velocem cursum interaneorum per ventum
excludi possunt. quaedam loca eorum intestinorum prae- ?5
clauduntur ex illo humore, ubi plus abundare videtur.
quod fit magis proxime longaonis clausur&. ex qua prae-
clusionem magis ventus, quo minus exeundi vadum fit,
rabidus increscit, morsusque ac titillationis inpactum huius
humoris in stentinis praestat, et pergyrendo intestinam 30

2 quagulatim | 8 colci [ 5 demonstrationibus | badum ||
11 colare — coagulare | 12 laxerit | 14 iterationis | 16 Veg. II
14,1 || 18 in hiis: inviis? | 19 quadrum: coagulum? || 21 catacli-
dem — κατακλεῖδα | 27 sq. tunc ventus crassus vel praeclusione
ipsa inira viscera increscit ac saevit et dolores morsusque
excitat vehementes Veg. | 28 exundi: corr. B | 29 morsus quia:
corr. B .

MULOMEDICINA CHIRONIS 215—217 65

pro motum alicuius Awmoris interius excludendum. iumenta 216
volutast et pedibus exporrectis calcitrant id ipsum, quasi
excludere possint, quod cum magis in eis ventus maior
nutritur — omnis enim alicuius humoris motus cum quadam
5 parte venti — quod magis plus agiíatus fuerit spiritus,
qui per duplicationem crementi magis in novissimum maior
fit. hac ipsa ratione iumenta volutando tympana similiter
fiunt. quod vitium quidam tympanitem dixerunt. hoc
autem vitium pro certo ilion dixerunt ab eo, quod eorum,
10 qui hoc vitium patiuntur, intestina habent [aut] ex locis
suis exclusa, quasi helicas faciunt. unde haec valitudo
iion vocatur. est autem haec valitudo periculosa. cui 216
81 tardius aliqui succurrat, difficiliter liberantur. cito
enim ex hac ratione interius ruptionem omenti patiuntur.
1$eui tamen si celerius succurratur, ex hac ratione liberari
possunt... .fomentis quoque calidis renibus pro multitudine
adhiberi oportet, deinde extergere eum diligenter et per-
ungere oleo calido pice liquidae mixto vel oleo laurino.
similiter facere οὗ manibus percatapsare totum corpus et
3 testiculos, et in auriculas ex hoc oleo calido suffundere
oportet et defricationem per plures manus hominum totum
lumentum defriceare, donec ex hae calfactione ventum
reddere incipiat. quem potionabis sic. piperis grana 217
numero L, petrosilini quantum 457 digiti possunt capere,
35 eimini Alexandrini tantundem cum cimini Afri, argini semen,
murra, nepita, trisaginem aequis ponderibus, in quo ad-
miscebis nitrum ad dimidiam omnium eorum partem.
haec omnia bene trita, ex vino calido et oleo tantundem
aequis partibus et mellis quod satis fuerit, hanc potionem
3 dabis. haec potio et excalefacit οὖ cibum dabit et ventrem
Solvit. ex qua ratione omnis spurcitia humoris relaxata

1 humoris addidi | 2 volutat | venibus: corr. Veg. | calci-
tant| 8 quod — quo || 6 sagittatus: corr. Β || 8 Veg. II 14,2 ||
10 habent aut: ἃ venti vi B | 11 helias: obices Veg.| 16 la-
cunam cognovit. B || 18 liquide | 25 afriargini: cumini quoque
Áfrieani tantundem semen apii myrram Veg. || 26 4n marg.
recepta doloris ventris v

Mulomed. Ohir., ed. Oder. | δ

66 MULOMEDICINA CHIRONIS 218—221

218 excluditur. quod si hoc non proficerit, saciliones ex fur-
fure calido plenos super totum tergus et renes imponere
1178, oportet. quem et clisteriabis ex aqua calida et oleo, quod |
commiscis sale et melle, affronitra et ovum [et clisteri-
mabis]. si clistere non habueris, sal bene tritum et mel ὅ
commixtum ad spissitudinem tractationis in anum interius
Ssubicies. quae res omnem spurcitiam humoris intus ob-
Stantem abstrahit et ad sanitatem perducit. haec cur& ex
ordine adhibita omnibus doloribus, à ventre quae nascuntur,
subvenit, nec aliud est, quod plus subvenire possit. 10
219 sunt ali, quibus adsidue ventris dolor non inter longum
tempus contingere solet, si quando &b opere vel exerci-
tatione interius ventrem dolent, et non post multas horas
sine ulla diligentia medicinae saepissime refrigerari solent.
hi &utem, qui hoc vitium doloris patiuntur, strophus 15
appellantur. huius ergo vitii ratio, ex qu& re contingit,
220 cum signis intelhgendi reddenda est. hic autem strophus
eoncipitur, sicut sunt aliqua iumenta, quibus ex coaetione
sudor totius corporis, sicut fieri solet, humorem excludatur
foris extra cutes. hic humor sudoris in ventrem se de- 30
sidet inter intestina et ventris compaginem. vel itinere
laborantem calore totius corporis necesse est velocius
refrigescat quam totius corporis compago. sic idem tam-
diu punctiones doloris, ut perfrictio, interius praestat,
quamdiu (totius corporis fervor tepescat. contra illum 36
humorem fiat, et post illum dolorem requiem ex hac
291 ratione patiuntur. hi autem sunt strophosi. eorum et
signa haec sunt. cuicunque hoc vitium contingit a va-
pore, cucurrit, frequenter volutatur. ex quo cum sur-
rexit, terram pedibus tundet et interdum qussi mandu- 80
eare conatur et iacens quasi videtur pausare pusillum,

4 sq. haec clisterimabis B | que || 8 haec B: et || 11 ali-
quibus: animalia quibus Veg. II 15,1 || 16 strophus — stro-
phosi [| 20 sg. deridet || 25 οὖ cum totum ἃ labore cessaverit ac
refrixerit corpus animalis, cessat et dolor; sed cum ἃ labore
calefieri coeperit, rursus exoritur Veg.||29 cucurrit: concurrit
($. e. concursat) infra 382; concubuit vel concumbit? concutit
(ὦ. e. coneutitur)? cum currit B

MULOMEDICINA CHIRONIS 922-- 924 61

exurgens citius ambulare se ipsum cogit, et solent cito
refrigerari.
si eui contingerit eundem humorem interius plus iusto
abundare, volutando írequenter ex hoc humore interius
5 ventus nuiritur et fit tympanites. cui sic celeriter succur-
ratur, sicut superius demonstravi. volwtando et collidendo
se interius aliquid, plurimum omentum, rumpat et fit
tympanites. ex quo praesens vitae periculum faciunt.
hoc vitium si auferre voles et percurare, ne postero
19 patiatur, facies paracentesin de ventre et detrahis humorem
exteriorem partem, ex quo hoc vitium conceperunt. ef
potionabis decoct& ad causam facientem per plures dies.
eui e£ &copum facies termanticum et perungebis totum
lergus et renes cottidianis diebus numero XX | et per-
15 minutatim exerceque. mollibus cibis adiuvabis hune. deinde
post tertium numerum dierum renibus caustigabis et sic
in opere mittis. paracentesin de ventre sic facies. 771I di-
giis ab umbelico longius ad veretrum versus medio
climate ventris sagittam subicies ulterius, ut peritoneon
i ipsum aperias. metraliter facies, ne intestina laedas
propter perieulum vitae. exempta sagitta subicies fistu-
lam. incipiet humor se foris abstrahere. quem excipies
in vaso. invenies lotei similem, limpidum. malis vero
non minus sextarium. hoc facies et eis, qui stupidi et
35 magri sunt cogctionis longi temporis beneficio. similiter
eurabis, sicut supra scriptum est, per eandem potionem
corpus illus. sanum fiet. quibus dabis et nitrum cribla-
tum paulatim cottidianis diebus in cibariam. omnes acres
umores et spurcitiam «eorporis excludit et curatos facit.
ὃ vehementem et intolerabilem dolorem intestinorum
praestant lumbrici et vermes, interius si abundare coe-

. .1 et surgens Veg. | ὅ si | 6 volitando | 10 per acentas
mde: corr. Veg. ἢ 18 Veg. 11 15,5 | 16 civis | 17 per acentas
mde | 1111 prompsi ez Veg.: il | 18 feretrum || 20 metra-
liter: δὰ mensurgm Veg.| 21 sagittas | 23 malis: trahis? tolles
Veg.| 26 curati: curato? || 28 omme sacre sumere: corr. Veg. ||
29 curatus || 30 Veg. 11 16,1 | vehementer | 31 praestat

5*

117"b

228

294

68 MULOMEDICINA CHIRONIS 225—228

perint. similiter et tiniolae in uiri, quae pediculi ab alis
295 appellantur. haec enim interius rosionem aqualiculi et
intestinorum praestast intestinis et vulnera faciunt similia
eliendionibus. ex qua re cottidianis diebus sine febre et
sine dolore non sunt et macrescunt nimis, ut coriaginosi 5
fiant. ex qua causa vulnerum intestinorum si quando
appellantur, humores in ano inveniuntur fabae coctae
similes: est autem sanies. his contingit dolor ex in-
anitatem, si quando nihil... intestina magis corrodent.
226 qui cognoscentur sic. non sunt inf/aticii et vehementer 10
per dolorem volutant et in spinas se proiciunt et caput
Sibi inter pedes mittunt et ostendunt doloris sui locum
et ilia sibi quasi scalpunt. rodunt nonnunquam lumbos et
caudam parietibus fricant, aliquando et clamant per vim
rosionis, quam patiuntur. cum haec signa ostendere coe- 15
perit et clament, scias eum vivere non posse. sic eis
suecurres et percuras: olei sextarium unum cum absintio
Pontico decoctum οὗ fenugraecum infusum, nasturcii
semen, sandonicum, coriandri semen, sinopidis Ponticae,
&equis ponderibus p singulas uncias, fenugraecum infusum 90
297 p selibra. haec in se infusa et decocta in oleo, ut om-
nium virtus per coctionem in oleo permaneat, dabis ex
oleo eminam et aquae dimidiam. quae lenitia illius
olei et virtus medicamentorum excludet eos foras et occi-
118'a det. et ex hac re si per plures dies potionentur, | ad- ss
mixto nitro tuso et castoreo, similiter omnes lombricos et
liniolas et vermes discutit foras ἃ corpore, et sanum fiet.
998 si quod iumentum calculosum fuerit, signa demon-
Ssirant haec. torquebitur, gemet et tendit se ad conatu
mietionis et stilat eius veretrum guttas, [in| urinam mo- so
1 tiniolem | utrique: utri — utero | 2 aquaticuli | 8 prae-
stat| 9 supple fere inest cibi: cum his deest cibus, magis
vitaha consumuntur & vermibus Veg.| 10 congnoscentur | in-
fictiaci: inflati Veg.; infysiaci. (ἐμφυσιακοῖ) B | 17 olei viridis
ei amari sextarios II Veg. | 19 coriandri seminis, radicum se-
minis Veg.|| 20 unctias | 28 lenitiam | 28 Veg. II 18 | clalcu-

losum | 4n marg. de calculoso | 29 sq. conatum ictionis | 80 fe-
retrum | et urnam Veg.; veretrum, guttas in urinam B

MULOMEDICINA CHIRONIS 229—230 69

dice mittet, nunquam meiare potest. hoc cottidie patitur.
quod vitium plerumque in pusillas aetates contingit. quod
sie invenies. digitos in interiorem partem ani subicies
el a cervice vesicae sub ipso manum ad hippocentau-
5rum versus p&alpabis digitis et caucolum ibi invenies.
quod vitium difficiliter curatur. solet quidem eis contin-
gere conamento nimio virium vel ruptionem facere
vesicae ad cervicem proximum ad ipsum anum. quod si
evenerit, statim incipiet ex ipso ano urinam emittere
i0 quasi qui aquam adselletur. quod digitis eum locum
invenies longaonis extremam partem cavernam habere
secus ipsum anum. similiter et iw cervicem vesicam per
ipsum foramen digitos subicies interius deiossum ver-
sus et caucolum invenies. quod ex ipso feramine cau-

15 colum lithuleo exues et curabis elisteribus collecticis. quem
potionabis diuretica potione. cum haec tamen causa
evenerit, per anum fareiminalis sero venire solet, ut ex
ipsa retortione moriantur per ruptionem vesicae. diffi-
elis eius modi cura est.

8 δα sanandum omnem passionem doloris, ἃ ventre quae
nascitur ex vitiis s. s. quodcunque iumentum ex qualibet
causa volutavtem inveneris, oleo manum fperunges et
ipsum spineterem oleo satiabis et subicies in anum, in
interiorem partem longaonis, et ibi haec signa manu in-

?5telliges. 51 inveneris ipsum longaonem clibano subtili
patere, scias eum strophum pati. stercora si se post
ex aggravatione stercoris provocaverint, scias eum cito
refriperaturum. si manu missa longaonis praeclusionem
inveneris et stercoris modicum, duas aut tres caricas

. 1 merare: mingere Veg.||4 vesicae suppl. Veg.; cf. l. 12 |
1p80: 8c. ano, quod add. Veg. | hyppocentaurum: dis potaurium
Veg. et H; ypotauro infra 681| 1 vel scripsi: nec | 8 vesica |
manum | 11 cavernae || 12 in addidi | 15 lithuleo — λυθολκῷ,
aculeo Veg. perperam ὰ collectis: corr. Veg. | 16 potionem | sq.
causae venerit: corr. B | 17 vero || 20 Veg. 11 19} 22 volun-
tatem | 23 in add. Veg. | 24 tibi: corr. B || 27 et continuo
sSlereora eicies paulatim ad manum, quibus egestis cito no-
veris animal percurandum Veg.

ni

29

280

281

282
118*b

283

284

10 MULOMEDICINA CHIRONIS 281—284

scibelé, et praefocatum longaonem, quo manus vix in-
iroeat, scias eum emfragma pali et periclitan.

et si inflatus non fuerit, vehementer tamen et tarde
dolet, si manum miseris et similiter et totum ventrem
tympano similiter tractando senseris, eum ilio pati et s
cito periclitari scias. si vemium dare coeperit, tunc in
ilo spes erit vivendi.

81 manum miseris et, invenies sec valde patere longaonem,
Sicut est, manui, praefocato similiter, | ut superius dixi, et
stercora non multa, nec tamen inflatum esse, scias eum ven- 10
irem dolere, id est aqualiculum. cito refrigerare solet, si
celeriter eis succurratur. si tardius in dolore protrigaverit,
diffieiliter evadent. ex hac ratione chordapsum fieri solent.

si manu.miseris et similem rationem longaonis sine
ula inflatione inveneris, et non frequenter volutantem 15
sed proicientem se subinde in dextram partem, extendit
86 quasi ad conamen üctionis, depremito manu 86
dextram partem. ibi longaonis invenies duritiam ingentem
cucurbitae rotundae in longo similem. scies eum coli-
cum esse. hic enim locus intestini colus est, quem quanío so
duriorem inveneris, tanto plurimis diebus dolere eos scias.
rarenter quidem periclitatur. οὖ dolent per non minus
diebus duobus vel tribus, nec vero qui tardius, non plus
quinque post diem primum doloris. quantum molliorem
inveneris [in] eum locum, tanto velocius refrigeraturum et 25
non per plures dies dolore laboraturum scies. in quo
Stercora procedentia non multa paulatim in longaonem
invenies. qui non refrigerat, nisi multum stercoris adsel-
latus fuerit. statim hic locus intestini, colus, qui prae-
duraverit, non comparet, et sanus fiet. 30

1 scibelet: — σκυβάλον et B, squibala ;. e. scibala Veg.,
quod praefert B | 3 Veg. 11 20| 6 scias si add. Veg. | vetum ||
8 Veg. I1 21| nec ego: vel | 9 minui| 10 tam: corr. B | in
fatum: corr. Veg. | 11 dolorem || 13 hordapsum || 14 Veg. II 22 |
17 ictionis | 19 1n longaone? || 20 colus ego: locus | quando: corr.
B|?21 dolore | 24 meliorem: corr. Veg. || 29 culus | statim in-
testinum, quod de colo praeduratum fuerat et tumebat, non
apparebit Veg.

MULOMEDICINA CHIRONIS 235—238 11

similem dolorem ingentem sine inflatione et in cursu
se tollentem, huic manu et depremes in anum et veretrum
usque versus. ibi invenis vesicam pro magnitudine loteo
plenam. quam hane vesicam ad dextra sinistra parte le-
5 viter adduces hoc susum ad anum versus et deprimes cum
oleo, et minctionem facis tam diu, donec urinam faciat.
liberabitur periculo, de quo diffieiliter liberari solent.
sunt alii, qui assidue dolorem patiuntur ventris inter
longum tempus sine ulla inflatione nec vehementer volu-
1 iant et quasi in cursu se provocantes proicjunt se et ilia
Sibi assidue corrodent, quamsi sealpant. in huius modi
dolore manum mittes in ipsa longaone per circuitum in
interiorem partem per plurima loca: imvenies vermes bo-
ironatim cohaesisse in singulis locis, quasi eliendiones
15 vulnerum facient, ex quibus hunc dolorem patiuntur.
velles eas. vix quidem evelluntur, et ipsa hora (ibi in
manu similiter cohaerentur. vix eas proicies. ex qua ra-
lione multa iumenta nox» sine dolore caudam assidue parieti
infrieant propter morsos eorum vermium. quas expur-
30 gare | de longaone eas debebis ef potionem dare per plures
dies eam, quae ad lumbricos faciet. ita omnes vermes,
quas cossos appellamus et tíneolas, in ulteriori parte cum
Stereora per adsellationem purgabis. sanum facies et eum
Similiter, qui lumbricos habet. sic istis vitis in ventre
358. 3, subvenire oportet. oleo calido et pice liquida renes
et totum tergus perfricare oportet tam diu, donec manibus
excalfactione patiatur, et auriculas ex oleo perunguere, et
anum et ventrem et testiculos perunges. et salem tritum

οἱ melle mixtum in anum subicies, et. eum in ambula- .

1 Veg. II 23 | ante similem aut ante huic (l. 2) lacunam
statwt B | 2 in manum | 4 a dextra Veg. | 5 abanum ||
ὃ mixtionem: motionem B; minctionem provocas Veg. || 8 Veg.
II 24 | 18 invenies add. Veg. | 14 cheudiones: correxi, cf.
swpra 185 et 225 | 16 cibi | 17 cohaerent ut Veg. || 18 non
addidi | pariet et 816 | 19 quam: qua re B || 20 et Veg.: ex | dare
Veg.: clare | 22 coscos: corr. Veg. | tumaleos: corr. Veg. | cui ||
25 ealido post liquida positwm | 27 perunguero

285

286

chi- 289

ronis Oen-
tauri cap. 5

19 MULOMEDICINA CHIRONIS 239—941

liones assidue potionatum exercebis. si ex hac ratione
non refrigeraverit, clisterimabis eum calda et afronitrio
et sale, et super renibus et super totum tergus saccel-
lationes calidos ex furfure plenos impones; tam diu in-
novabis, donec ventum reddiderit. potionabis potione
Supra scripta. hace re sani fient.

V &i quod iumentum sincopaverit, sic intelligitur.
tardius ambulabit, tanquam si putas eum suffusione con-
Sirictum esse. unde intelligis eum magis suffudisse quam
sincopasse, dum facillime pedes a terra levat et sine dubi-
tatione flectibilibus cruribus incedit. hic autem totus
dolet per omnibus membris, interdum [de] se proicere
volet non sine gemitu et submittit et toto corpori se
iactat. quidem sine febre non erit, cibum non tam

240 libenter appetit nec potum, sed magis iacere vult. ex

941

118"b

quo magis intelligis eum sincopasse. 5? resurgit, fortiter se
relevat. οὖ si se excutire volet, tardius vix se excutit
propter dolorem omnium membrorum. quod contingit ex
magno labore et cursu nimio vel ex oneribus magnis,
in quo ilneris longi fatigatio et sudor plurimus omnia
membra plus iusto conquassando et nervos fatigat sine
vexatione ulla alicuius loci ab interiora. ex qua re et
ostocopus fiet, si aliquod levius in itinere laborans [non]
sudaverit; nervi enim sudore infestantur. est enim pars
ostocopws prior sincopationis. sic eum curare oportet. calida
eum fomentabis ab armoribus et renibus, et cura post
fomentum tergere eum diligenter, et mero et oleo calido
lotum perfrigare, ita ut in corpore digeratur. opertum
eum habeto et locis mollibus statuito, | et facito «ut

dormiat. hoc per triduum facere curabis. cui potionem so

dabis hane: murram -- II, tracantum IIII, crocu 3 IIII,

2 affonitrio | 8 sg. saccellationes — saccelliones | 7 Veg. II
25 | 8 sq. contrictum || 9 sg. Sincopasse quam suffodisse: irans-
posui; suffusi licet tardius ἃ terra levent pedes, tamen
flectentes crura incedere &olent Veg. | 10 a terra $n marg.
add. | 16 si suppl. B || 28 stocopus: corr. B | non(multum)? ||
24 84. parv stocopi sic

MULOMEDICINA CHIRONIS 242—245 13

mellilotu ^^ I, aliea lotieia p.I, thus masculum p.I.
haec omnia tusa et cribata, ex eo medicamento coclearia 942
duo eum ealdae emina succidiabis, ut sucum faciat. cui
admiscis mellis coclearia II et aquae emina et olei rosacei

5 ciatos IL. his omnia potionabis per plures dies, donec
sanum fiat. et vulsicis haec potio et tensioni valde prodest.

VI De impressione sanguinis. qui hoe morbo tenebitur, 248 cxi
ut ei molestus sanguis per nares ambulet, signum erit hoc. cord roe
suprà modum peractum esse iumentum scias. cui cele-

10 riter sic succurras. coriandri viridis sucum per cornum
naribus suffundes. vel porri sectivi sucum in naribus suf-
fundere debes, vel pollinis d£g et thuris polline tantundem,
algallici radicem pondo - et amulii p 3. commixta haec
omnia, his partem tertiam ex vino mgro suffundes.

15 VII De sanguinis molestatione. sanguis si molestus 244 cri.
iumento fuerit, signa erunt haec. corpus et cervices fri- "9^is Cen-
gidae sunt et oculi turgescunt et iristis fiet. et fastidium «a». VH
patietur et attonitus difficiliter se iactabit. sic eum cu-
rabis. sanguinis detractionem facies de cervice, abstinebis

20 80 aqua primo die, ne nimis bibat. potionem dabis sic:
irisaginem οὖ centauream violaceam οὖ nitrum aequis
ponderibus admixta, bene tusa et criblata. ex his cocle-
aria diurna ex aqua dabis. haec potio et sanguinis et
humores et morbos imminentes purgat, et sanus fiet.

25 VIII De sanguinis detractione, unde fieri debeat san- 246 cu.
guinis detractio. morbidis sive valitudinariis sanguinis de- "?"is Cen-
tractio debet fieri, ex quibus morborum vitia evincenda sunt. cep. (VIII)
dico autem de superiore vena cervicis, quae est inter eas
prima, praeterea quam solam observare debeamus; haec

80 enim sola maxime ad salutem pertinet. ex qua conser-

1 alicaloticia: loticia — lota; symphyti vel anagallici
Veg. | 2 cribata& — cribrata | 8 caldas manus accidiabis: cum
aquae calidae hemina Veg.| 7 Veg. II 26 | 11 sertivi|| 12 pol-
linis triticei Veg. || 18 &myli semiunciam Veg. || 14 suffundes
sanguinemque praecludes Veg. | 15 Veg. II 27 || 18 difficile-
que curabitur Veg. ἢ 20 somnique indulgebitur copia mollibus
stratis add. Veg. || 28 aquae tepidae Veg. | 27 debet addidi ||
28 cf. supra 7

948
119*a

247

248

249

250

14 MULOMEDICINA CHIRONIS 246—950

vatur omnis status corporis. omnem iumentum, si fuerit
eorpore plenum et crassum, coóinquinatum morbum statim
80 incipit scalpere aut etiam parietibus se adfrigare et
dentibus comedet et subinde commovet | totum caput
et auriculas demittit, auscitatur frequenter et priora genua
iactat alternis et oculos lucidiores adferet et plurimum
dormitat et nonnunquam sanguinem adsellatur vel etiam
meiet. eorum autem debet superior vena aut duo aut
ires aut 4?'... sanguinis laxari, quae & verticibus usque
ad tempora descendunt. similiter eorum, qui febricitant.
816 cognosces: quorum caput ducitur usque ad terram.
his ergo & temporibus ex ipsa facie debet sanguis de-
irahi. οὖ ex alio loco aut ex posteriore parte eius san-
guinem quisquam deiraxerit, contractionem patiuntur ner-
vorum. nervus enim, qui est ad articulum lumborum,
totius corporis principalis, non tantum hoe sed et de huius
morbi, qui appellatur maleos, causa solutus totus sub-
iaceat, quotiens ei sanguis emittitur. contingit autem hoc
& frequentia cursionis multa, ut iumentum evirietur. et
hi nee stare nec procumbere possunt. quotiens inambu-
lant, prioribus pedibus calcant, venae in cruribus plenae
sanguine erunt et tument ei crura. quibus necesse erit
de coronis sanguinem detrahi, ut tumorem eis auferas.
VIIII Quascunque valitudines aterapeutae sunt ef cronia,
cura su& curari oportet. eas cielo eurari oportet. [et] cui
autem ciclus curae adhibendus erit, sic curabis. abstinebis
eum &b hordeo triduo, mollibus cibis eum temperabis.
lertia die sanguinem ei deirahes dextra sinistra de collo
quod satis fuerit, prout ipsa aetas animalis dictaverit.
post sanguinis detractionem eum triduo viridi cibo tem-
perabis caulieulo vel lactuca: quantum satis est, pro
modo dabis. post tertium diem cibo abstinebis eum cef ab

2 conquinatum || 6 auscitatus | 7 nunquam || 9 supple
digitos ἃ cervice || 16 hoc -- propter hoo | 19 adfrequentia ||
21 bene: corr. B ] 28 adferas | 24 Veg. III 6 | aterapen-
lescet sic || 26 et del. B | 26 aut | 27 temporabis | 38 de roatrice
Veg. || 30 temporabis || 81 colliculo, superscr. cau || 82 et addids

5

90

MULOMEDICINA CHIRONIS 261—263 15

aqua. nono die colceulos madefactos offabis cum liqwa-
mine et oleo optimo. dabis ei offas non minus XX. cibum
dabis lactucam. hoc per iriduo facies. ἃ secundo tamen
die adaquabis ita, ut sitàiat. cum venirem senseris solu-
5 tum esse, desines coliclorum offas, dare debebis furfurem
ei paleam, alio die nihil aliud nisi bibere. altero die
ducis eum in balneo et mittis eum in cellam caldarem
et fac ut desudet et cura ne nimis tardet. ei ne inter-
cludatur, eicies eum. et diligenter terges mero et oleo
10 eataplasmabis et defricito bene. dabis ei folia radicis
nitrio | aspersa quantum satis est. potionabis eum per
iriduo oleo decoctum cum radicibus cucumeris silvaticae
viridis minutatim concisae. in vase novo ita decoques,
ut terlàiam deperdat. οὖ ex eodem singulas eminas per
is iriduo potionabis. curabis, ut ventrem solvant. si videris
eum nimis soluto ventre esse, lenticulam et ordeum pari
mensura fíriges ei ex eodem bilibres singulas per dies
singulos cum furfure eti palea dabis. reficies eum per
dies V et promoves perminutatim, ut intelligas, quomodo
30 senserit ipsum corpus cirea eam valitudinem, quam patie-
batur. post haec omnia dispumabis eum pro arbitrio.
altera die purges e$ caput ex oriza vel ex rafanida
agrea vel ex radice lunaria. si haec non fuerint, ex liqua-
mine optimo cum oleo mixto per nares dato. pro modo
35 coplas eum et tendes in expureitiam currere. cum bene
purgaris, solves eum et dabis ei per nares butirum cum
oleo rosaceo mixtum per singulas nares singulas cotulas.
$i venirem ex supra scriptis rebus non solverit, elebori-
zabis eum sic. elebori albi 3.. una et vino dulci emina
30 bene tritum potionabis. 51 et eleborum non habueris,
1 sq. lggamine | 3 ter in die Veg. | 5 collicorum || 6 pa-
lam | 7 caldarem caldariam | 8 ne intercluso spiritu pereat
Veg.|| 12 cucumeris asinini Veg. | 18 reficiens || 22 ea | et ho-
riza vel extra fida: ex oriza vel ex radice Dianaria, quam
Artemisiam dicimus Veg. | 23 lanaria | 25 cuius caput pedes-
que conectis Veg. || 28 solveris? | elaborizabis | 29 n lacuna 5 5:
albi pondus unius denarii cum hemina dulcis vini Veg.

251

119'b

252

2568

16 MULOMEDICINA CHIRONIS 254—257

dabis ei scammonium dragmas numero “Π' bene iritum
eum vino dulei eminam, ut s. 8., dabis. si videris eum
nimis soluto venire fatigatum, potionabis eum ypocistida
p —- trita bene cum sueco ptisanae vel cum aqua. si
ypocistida non fuerit, dabis ei algallicum cum suco ptisa- 5
254 nge. cui cibum dabis lenticulam et ordeum, sicut s. s.
post haec omnia adhibita sinapidiabis eas partes causarias
eiusdem valitudinis. post sinapidiationem ures ea loca,
quae sinapidiasti, et curabis usta, quomodo oportet. potio-
nabis eum per dies plures ex antidoto polieresto. per 10
plures dies promovebis perminutatim, adiectionem cibariae
paulatim facies, donec ad pristinum modum cibariae per-
256 veniat. per hoc ciclum valitudinis incurabiles sani fieri
promittuntur. haec sunt autem valitudines, quas ciclo
eurare oportet: insani, carobarici, eaduci (cielo euraté c&- 15
pite uruntur), morbidi, disenterici, coriaginosi, ortopmoici,
119a strophosi (ciclo eurati renibus uruntur). |
Chi- 266 X De capitis valitudinibus, quae et quomodo et & quibus
te θα rebus accedent. scire oportet, si quando in corpora iumen-
torum alieui contigerit, ut plenitudo sanguinis a cruditate 90
per indigestionem in eos corrumpatur. quod fit imbecilli-
tate corporis ex perfrictionem vel aestu. quae corruptio
sanguinis, quam Graeci diafforam appellant, in capite. se
derivaverit circà membrana cerebri et venas ex perfric-
tione, tendideritque membrana totius capitis. si nondum 95
cerebrum gravaverint, distentionem faciunt 80 eo, quod
26? somnum...unde fit scotomaticus. est autem valitudo levis
inifjum valitudinum infra scriptarum. quod sí coeperint ipsa
membrana cerebri gravari ex eadem corruptione sanguinis,

8 ypocislia: ὧν marg. ypaquistidos | 8 eisdem || 10 4. e.
πολυχρήστῳ | 15 carobarici — καρηβαρικοί B, insani cor-
roborari Veg. perperam | curato || 16 morbidis intecti: corr.
Veg. | 11 ortotonicis: corr. Veg. || 18 Veg. III 1,3 (11I 8) ||
23 dyaforam | 25 quae | 84. noxii sanguinis virus in caput se
rapit. tunc enim repletus venis cerebri membrana distenditur
et somni salubritas frequenter excluditur Veg. || 97 stomaticus:
corr. B | 28 in ictum: corr. B | scriptum | quo sic: corr.

MULOMEDICINA CHIRONIS 258—261 “1

facit capitis dolorem, quae graece cephaloponian appellant.
quod si in una parte cerebri haec corruptio venií et
inundaverit, ex eadem parte doloris gravatus amens
fit apiosus. ex qua gravedine in illam partem cor-
5 poris girat tanquam post molam. unde nec videt, cerebro
enim visus i oculis pascitur et in eorde sensus. inde
haec omnes valitudines, quae e cerebro oriuntur, nec vi-
dent nec sanae mentis sunt.
freneticus autem fit, cum medio cerebro corruptio san-
10 guinis gravando membrana tenderit nimis. ex quo fer-
vore sanguinis et tensionis totius capitis ἃ cerebro et
insanus fit. unde subito persaliet, praesepium exilit vel
parietibus, et exfrenat et inregibilis impingit.
eardiacus autem fib a nimia epifora totius stomaci et
i5 toracis strictura et concussione cerebri et pressura cordis
a corruptione sanguinis ex ratione s. s. unde contingit
totius corporis sudor et alienatio mentis, de qua causa
difficiliter liberantur.
haec similis ratio toracis si apioso contingerit, rabio-
20 sum facit ex ardore nimio iocineris...cordis et spasmus
nervorum in corde constringitur. ex qua constrictione
et rosione ipsius loci mordendo se comedet et amen-
tatus ἃ corde fit his valitudinibus s. s. aliquando iumen-
ium de periculo liberatum, si contingerit ei post cu-
45 rationem, ut aliqua pars cerebri minuabitur vel plus
intumuerit, post sanitatem semper erit iwepiwm. cuius
signa erunt haec. piger fiet, etiam et in ambnlandum
tardius sequitur et in illa parte capitis, wbi vili ea causa
inesse videtur, difficiliter se praegirat et in eam partem
so ambulans illo latere parieti se iungit. 81 eum in oon-
lraria parte conatus fueris in ambulandum ducere, vix

258.

259

260

261

1 cephalonian | 2 Veg. III 2 | venisset | ὅ ad molam Veg. || .

6 visis | pascitus | 9 Veg. III 3 | 10 gradando | 14 Veg.
111 4 | stoci, ci suprascr. j 19 Veg. III 5 | toricis | & opioso ||
20 exardere: ex ardore enim nimio iecinoris et sanguinis venae
cordis nervique praefocantur Veg. | spaumus || 26 ineptum suppl.
Veg. || 28 subici: corr. Veg. | 930 ambulas

1197}

263

264

18 MULOMEDICINA CHIRONIS 262—264

persequitur. si per aliam partem tenueris | eum ad am-
bulandum ducere, facilius sequiéwr. hic erit semper habens
pabulam.: in &àmbulandum non sentiet plagam, qui et
ambulataram su&m perdit. &mbulabit semper submisso
capite, quam vix & terr& allevabit. sed sí eum sta- s
tuere voles, quomodocunque steterit, et si c&ncellatis pe-
dibus vel extensis, non se movet nisi difficiliter, quasi de
somno experrectus videbitur. hic et minus viderit semper
curato corpore οὗ sanus. qui nec cibum nec potum re-
cusat. quod est insaniae genus, cuius curatio difficilis est. 10
quem sic curare volens curabis eum cyclo. difficiliter post
curam ad sinceritatem mentis reverti possunt. omnibus
autem valitudinibus s. s. sanguinis emissio de temporibus
prior est, sed οὐ de matrice aliquando. cura autem
omnium paene similis adhibetur. quarum cvalitudinum 15
cura et potiones singulis capitulis suis inferius demon-
stratur.

XI De cerebro commoto. si quod iumentum cere-
brum commoverit, hic morbus nequam erit. signa erunt
haec. pravus ambulabit et pedibus subinde offendit. simul 2o
si iungere eum voles et eius caput si sirinxeris, validus
sub iugo cadet. sic eum curabis. baccas lauri numero XX,
nitrium p semis, rutae manipulum, omnia haec bene irita
cum a&6eto acro et oleo rosaceo optimo. ex his omnibus
praemixtis perungito caput eius et cerebrum, et inter auri- s5
eulas imponito crebellare de pelle lanata aut pannum
similiter. $i haec non habueris, sumito farinam ordeaceam
eti resin&m, ex eo cataplasma imponito in cerebro. si nec
hoc habueris, cerotum facito [et] ex oleo Ciprino et cero-
tum in linteolo inducito et imponito inter auriculas. reli- so
quum corpus potionibus curabis sic. eancros fluviatioos

1 sg. δὰ ambulandum ducere del. B tamquam διττόν
ez p. 77,81} 2 sed sic| habens: avens 7M; &mens pabulans
B | 8 pabulans || 5 sic ἢ 8 expertus: corr. B | 9 cur&tu |
vanus: corr. B |, 10 insania | 11 si curare voles B | 14 et
add. Veg. | 18 Veg. ΠῚ 7; H 251, 5; Pelag. 50 || 24 non
acro Veg.

MULOMEDICINA CHIRONIS 265—267 19

tres conteres eti brassicae perinfandito —-, laetis sexta-
ri&m, olei ciatos If, percolato, haec ita dato per os.
81 hsec non habueris, aqnam mulsam facito, mellis 266
ciatos -IL-, aquae caldae sextarium .1., croci ciatum .I.,

5 eadem coquito et da p libram. ex his omnibus a&dmirtis
pastillo facies, qui s. s. ex aqua frigida diluitur et
cremorem facito et dare bibere. et si non habueris
aquam, noli dare, ut illud bibat. si hieme curabis, su-
mito farinam triticeam et dato eodem modo, sicut s. s.

1€ 516 sanum fiet.

XII ABSIRTUS de capitis dolore. capitis dolor si faerit, 266
qui morbus graece cephaloponia dicitur, id est cephalargia,
signa erunt haec. caput, auriculae ei iacebunt et oculi
gravitatem patiuntur | temporaque gravitate conligata 120'a

i5 erunt nec cibum appetit. et quibus iam morbus inest,
Tcesusa caput post se, ambulans vacillat corpore toto
erebroque et umbram suam naribus aspiciet. hoc accidit
ex corruptione sanguinis, quae Graeci diaffora appellant,
tunc, cibum, quem conceptum venire oportet in duas partes,

40 18, μὲ natura postulat, si in his constet venis, quae circa
tempora, et membranis, quae cerebro sunt. quibus venis 267
praeobfuratis distentio sequitur. quae non solum capitis
dolorem praestat, sed et reliquum corrumpit corpus. cu-
ratio eius rei haec erit. sanguinem ei detrahito a tem-

?5 poribus. cum satis tibi visum fuerit, oleo et aceto com-
mixto caput perunges. si autem hiems erit, ordeum pridie
infundito et decoquito, ut caldum fiat, et in saccellum
mittito et caput eius bene fovetío quamdiu; antequam
refrigescat, bene vaporato. sanum fiet.

1 conteres diligenter et cum duabus unciis succi caulium
addito laetis sextario Veg. | 2 col&tum per os diffundes ad
cornu Veg. | 4 aqua | calde post sextarium I || 5 da: adipis
lib. I Gothanus Veg. | " tremorem || 8 sigeme || 14 tempore
quae | 16 Veg. III 8, 1 sq. | causa: quassat 48 | post se:
ponit? | 17 umbramque suam velut odorantes expavescunt
Veg. | 18 dyafora | 20 ut seripsi: in | quo | 21 membra
neque || 22 praeobduratio || 26 rems: corr. Veg. | 28 vene
fovero | aqua diu B

268 -

Sotio- 269

80 MULOMEDICINA CHIRONIS 268—271

XIII rAnRNAXx de capitis dolore. qui capitis dolore
vexabitur, sign& eius erunt haec. tumor circa oculos erit,
caput mobile habebit et pabulum recusabit, et lingua et
palatum et labia turgescunt. ex his locus si obduraverit,
quantum morbus crescit, eo magis caput turgescit. sic s
eum curato. sanguinem de palato mittito. creta Cimolea
ex &ceto [et| infusam et merdam bubalam recentem et
cominum tritum, h&ec omni& admisces, bene maturam
facito et in cacabo super carbonibus bene caldum linito.
curabis tamen, ne eam cretam in capite eius adstringas, 10
et aceto &acro rigabis. deinde et calda ad curandum eum
fomentabis. hoc idem facies, donec sanum fiet.

XIV De capitis dolore. si caput doluerit, sic intelligas

nis de ca- . . .
pitis dolore 9X gravedine et ex eo quod assidue praesepio caput deponat,

14 cap.

270

et ex eo quod adlaerimatur. sed oportet flebotomare i15
eum desub oculis auí temporibus vel de palato. et absti-
neto & cibo et potu primo die et sequenti die, et pro
modo dabis ei bibere, deinde fenum adponere et furfures
et paleas debes. vesperum potu dato et ordeum pusillum
cum palea et paulatim cibum et potum adicito, quousque 20
sanum fiet.

XV ΒΟΤΙΟΝΙΒ aliter de capitis dolore, si fuerit. et
hoe circ& boves fieri solet. et si aliquod rotundae ungulae
caput doluerit, diffieilis cura videtur esse. signa habebit

120'b haec. tempora | eius colligantur et male escatur et am-s5

bulans vacillat et agitat se toto corpore. evenit autem
haec valitudo, quando in venis cibus corruptus fuerit.

271 curabitur autem sic. sanguis mittetur eis de temporibus.

hoc quando statueris, perunges eum aceto et oleo mixtum,
hieme vino et oleo similiter, et perungetur sequenti die 30
ex ordeo sacellione vaporato hieme ex aqua triticea cruda,
aestate ordeacea. et si minus videatur ἃ te profecisse,

1 Veg. III 8, 1 et 4 | 8 ligua | 4 hic | se obduraverit.
ΒΒ. et primum del. Veg., et alterum potius B | 10 adstrin-
gat | 11 aceto addidi J 18 Veg. III 8,5 | 14 in marg.
pro cap. extat haec moto 7 | 16 autem | sg. abstinet | 17 pn-
mo (i. e. I) addidi || 26 facillat | 80 vini || 82 a testate | a te
ut διττόν (pro à testate) del. B; autem?

MULOMEDICINA CHIRONIS 272—975 81

ficus virides in sacellione mittes et decoques et facies cum
aqua ad sextarium, infundes per os et deambulet pusil-
lum. unctionem autem facias baccas lauri grana nu-
mero XV et irin llliriea 3 II, rutae quod sufficiat. haec

sligwes diligenter, perunges tempora et nares eius et fron-
iem calido, si hiemps fuerit; si aestas, sic illa uteris,
quomodo est. hoc et circa omnes caput dolentes fac.
utere autem et clistere ex nitro et melle et oleo et aqua.
ante produces stercora ex aqua calida et cataplasma ex

10 farina ordeacea commisces, resinam duram aut fici radices
coques. adiuvat enim et in bubus.

XVI De capitis morbo FARNAX. quem sic cognosces.
caput et auriculas demissas habuerit et in ambulationem
eonquassatur, toto corpore feritur, nec enim cibum sumit.

16 810 eum curabis. sanguinem de temporibus detrahes et
desub oculis. tempora curabis sic, wf s. s. s&num fiet.
de capitis morbo PoLIiCLETUS sie scripsi cum &
eapite morbus oritur, primum cadet ilh reuma in caput
et caput ei grave fit nec oculos erigere possit. nisi forte
0 accesseris ad. . auriculae ei stabunt, oculi graviores erunt,
et spiritus crebro ducit, nonnulli rigores insequuntur et
pilos horridiores habebit, difficilis servit. eum morbum
810 curato: οὐ sanguinem emittito dextra sinistra de collo
οὗ abstineto 80 aqua, ne nimis bibat. curato caput eius,
36 S)cub supra scriptum est. 810 sanum fiet.

XVII ranRNAX de distensione. quod iumentum a
distensionem laborabit, signa erunt haec. caliginem
patietur sive tremet totus. haec autem valitudo accedit,
31 quandó: iumentum ex aquae epifora et indigestione

80 non dormierit et substrictus manserit. | huic membrana
capitis tenduntur et refrigerationem sanguinis non pa-

1 eum | 5 liges | 6 collido vel callido cod. || 14 fervitur
M|16 ut scripsi: eum | 17 Pollicletus | 20 ei M: et | 26 sicut
supra scriptum est im cod. ad initium cap. XVII delata (sicut
usque ad totus |l. 28 rubro scr): transposwit L | 21 ad extensi-
onem: corr. B | 28 Veg. III 9| 29 aqua || 30 membra | 31 dis-
lenduntur Veg.

Mulomed. Chir., ed. Oder. 6

278

274

275

120"a

276

271

82 MULOMEDICINA CHIRONIS 276—278

tiuntur, unde et minus vident. haec autem valitudo
initium est et ceterarum valitudinum: quod membrana
capitis sine somno, oriuntur. si hoc enim in initio cu-
ratum non fuerit, ex hac re fiunt apiosi, insani, rabiosi,
frenetici, cardiaci. horum autem omnium cura capitis
prima est. ceterae prout se ostendiderint causae, aliis
adiutoris adiunctis medentur. sic eum curabis. qui a dis-
lensione pressum fuerit, sanguinem ei de cervice emittito,
in quantum pro magnitudine corporis aestimabis. et aceto
et oleo aestate totum corpus perunctum perfrigabis. sed
loco refrigeranti et tenebrigoso inclusum habeto et ster-
cora mollia obponito, ut se proicere possit. devita loca
ealidiora et exiguo cibo eum alimentato furfure et
palea vel lactucarum folia, non multum, sed ut alimen-
tum habeat. potum praeterea similiter exiguum dabis.
et sí coeperit melius habere, mediocribus &mbulationibus
eum exercebis. cum iam tibi visus erit posse cibaria ac-
cipere, ordeo infuso paulatim per crementum adduces. si
intra dies V vel VI non proficerit, sanguinem ei iterum
de temporibus emittito et curato caput et hune curando

278 deserere noli. potionem dabis eam, quam opioso. accepta

sanantur. nasturcii semen p uncia, apii semen p —-, argal-
leum p-, petroselhlluum p-:-, anefum p-:-, papaveris
sileesári semen pondo —-, piperis 3 numero .IIL, croci

5.L. haec omnia bene trita et cribellata ex aqua tem- 36

pera et trociscos facies, ut habeant 5 singulas. et hoc ex
aqua dabis dissolutum trociscum unum in dies singulos
per plures dies, donec sanum sit. si cibum non appetit,
[et] ex suco ptisanae unum trociscwm solutum diurnum

dabis. vinum wwnquam dederis. h&ec enim valitudines so

accepto vino in peiora vertuntur.

8 somno: sc. sunt | 7 medetur | 10 perfrigabit | 12 debita:
corr. B, declinabis Veg. | 15 positum: corr. Veg. | 16 sic
operit melius ab re: cum convalescere coeperit Veg. | 17 cibaria
largiora Veg. | 19 VI scripsi: ei (ut puto, pro ui $. e. VI); die
septimo Veg. | 22 apii seminis, (seminis lactucae) Veg. | 23 an-
irum || 24 &iluri: cf. infra. 286 | 27 trocis: suppl. Veg. | 29 tpi-
sane | trocis | 80 nunquam Veg.: quem

MULOMEDICINA CHIRONIS 279—282 83

XVIII Si quod iumentum opiosum fuerit, signa demon- 279
Ssitrant haec. in praesepio incumbit, oculos fensos habebit et
auriculis dimicat, et non multum videt et oculi eius lacrima-
buntur, et girat tanquam post molas. hic erit opiosus.

δ — sedsi in rabiem conversus fuerit, sic intelligis.| subito 280 1207»
hinniet tanquam sanus, et morsw appetit aut parem suum
aut hominem, aut praesepium perrodet aut ilia sibi mor-
sicis comedet. sic eum curabis, tanquam opiosum. loco
tenebroso eum includes, ordeum ne dederis, et mollibus

1 Cibaris iuvabis. magis tamen apium viridem prius, quan-
ium volueris, ei da. sanguinem de temporibus detrahe
vel de cervice quod satis fuerit. caput ei curabis sic
acopo peruneto hoe: oppoponace p -:-, resina terbentina
p IL, g&Blbani p —-, [opponace p —-], resina frieta 3,

15 mastice Chia pondo —-, cerae libra, oleum vetus pondo —— .
ex hoc ei cerebrum frigas, et oleum liquidum in auriculas 281
suffundito, et ex sacellione cerebellum vaporabis cerebel-
lare opposito vel acopo. quo modo caput inungito et ex
potione sic cottidie potionato et collirio acri sic eum in-

v unguefo cottidie, ut caligo eius auferri possit. si ex hoc
non profecerit, caput ei ures et tempora sie sub ipso
protocomio semisse iustissime ures, vel pinna empiema
facies, hoc similiter et super venas temporales facere
curabis. plerique tamen tabwlare in palato usto solo sani

5 ΠΘΙῚ possunt. illa enim ustionis restauratio οὐ nimius 282
fervor facit membrana capitis alienata ad sanam mentem
pristinam et sanitatem reverti et salivae plüs flegmatis
awfert. medio autem die adposito freno herbam aut fenum

1 4n marg. XIX cap. | 2 densos: corr. Veg. | 4 maleos:
corr. Veg. | 5 Veg. III 11 | 6 inniet | morsus: corr. Veg.
7 porro det , mordicans Veg. | 10 iubabis | 11 voluerit Veg.
12 sg. si cacabo: corr. Veg. | 14 resinae frixae uncias
Veg. | 156 masticis tritae uncias II Veg. | utrius: corr. Veg. ||
16 solum: corr. Veg. || 18 apposito Veg. | vel coco: corr. Veg. |
inumto sic || 19 potionata | collirii | 84. in unguero ἢ 22 hiem-
pima: ἐμπύημα B || 24 tabi lare: corr. Veg. | 26 et nimius B:
enim his | 26 fervor enim foci debilitatem capitis tollit Veg. ||
27 salibera: corr. B ! flegmates || 28 adfert

6*

84 MULOMEDICINA CHIRONIS 283—285

adpones et ordei pusillum, deinde innovabis ei clisteria,
iolles et ante stercora ano inhaerentia et iniusta, et post
exinanitionem iterum infundes cucumeris agrestis aqua
decocta, et fumigatur farina infusa& in vinum aut galba-
288 num, et infunditur intr& cucwmeris agrestis reliqua pars 5
tusarum, miscentur galbani, nitri obolum, deinde solvitur
aqu&, ex sextario infunditur per quatriduum tantumdem
cottidie, aut stercore sicco humano, quod commiscetur post
sanguinis detractionem. sed si non refrigaverit, infunde
compositionem talem. rutae agrestis et arthemisiae ae- τὸ
quam partem, radicem tundis et conteres et addes galbani,
nitri obolum, resolves in aqua, sextario uno infunde per qua-
triduum, 4" partem medicamenti per singulos dies dabis.
121'a 284 XIX. ΒΟΤΙΟΝΙΒ de insania. | si quod iumentum a bile
sicca insanius fuerit factum, tanquam rabiosum sit et 15
propter pedum dolorem rabiaverit, signa erunt haec. oculos
habent fulgentes et sanguineos, et totus mali odoris fit,
naribus etiam adaperíis et quasi sudans fit, aliquando et
excutiet se et levius sudat et labia... adiutoria utemur
sanguinis detraetione de capite et iugularibus venis et de so
280 pulpis pedum. calefaectionem &utem praestare ab igne et
fumo et infundere aceto cum aqua aequali mensura ad
sextarium unum tepidum, ut faciliter ebibat, ut iterum
possis dare. et adpone herbam síafisagriam et teres, tum
vini sextarium .I. plenum infundes ei per narem sinistram 35
etsi non vi. ambulet. ex hae respiret. elebori albi 5 .I-
leres et cofnmisces cum vini dulcis sextario et infundes
per os, αὖ venter ei solvatur. sed si eleborum defuerit,
scammonea 5. II similiter, sicut 8, οὐ dabis. οὖ si inutilis
fuerit aut senes aut novellus, exiguo uteris. 30

1 ciclisteria | 2 iniusta: mista? | 4 unum | 6 cucumeris
addidi | * quam triduum: corr. B | 10 sq. acervam partem:
corr. B; an acetabulum? cf. p. 92,8 || 11 sq. galbani tribulum ||
12 sq. quam triduum || 14 Veg. III 12 || 16 insanis | 18 adaperus
sic | 19 supple demittit, cf. supra 115 || 20 de iugularibus
venis, de palato et. post de cruribus Veg. || 21 ingne | 24 istam
fis agriam | 26 et si non vis || 29 escamonea | et dabis

MULOMEDICINA CHIRONIS 286—289 85

XX $Si quod iumentum insania plenum fuerit, signa
erunt haec. subito somnum patietur et contremiscit toto
eorpore, cirea musculos armorum frequens erit tremor et
sudor nimius cirea totum corpus, rigido capite attonito,

5quasi de curru veniens auriculas diniicat, quasi quo
spiritu terreatur; salivae multae candidae per os fluent,
stare nescit, sed frequenter girat et pedibus terram con-
tundit. sie eum curabis. sanguinis emissionem facies ex
temporibus et de palato. potionem dabis hanc. opii p II,

10 hyoseiami —-, anesi —-, apii semen 5 II, papaveris sil-
vesti 5 .l, haec omni& tusa et irita. ex his coclea-
rum 1: ex aqua dabis, vel si cibum non accipit, [vel] ex
sueo iisanae similiter potionabis. curabis loco tenebroso
eum stare et refrigeranti. cuius caput et auriculas 6160

16 εὐ pice liquida saturabis et tempora ei munias vel cere-
bellarem impones, sudorem absterges, ex aceto et oleo et
miria arida contusa commixta totum corpus perfrigabis, et
Silentium facias, ut dormiat. ordeum ne dederis. apio
viride vel lactuca cibabis. hae ratione si sanum non fuerit,

30 prosequi solent signa h&ec: hebes fiet, non suae mentis
ert et in &mbulationem non per... post ustionem cura
tamquam roborosos.

XX] PoLiCcLETUS de insania. si quod iumentum insania
temptatum fuerit, signa huius erunt haec. oculis arden-

36 libus erit, tanquam reumatiei videbuntur, auri|eulae sta-
bunt, et nemo eum capere potest tanquam indomitum;
eum prensus fuerit, conatus in pariete pectore expellet.
Sic eum curato. sanguinem de toto corpore emittito, co-
operito caput illus de vestimentis vel quadrupedem de-

s ligato, et opertoriis operitur bene, ut sudet. si sudaverit
et dormierit, sanus erit. et in tenebras eum statuito, et
Silentium fiat, ut dormiat. sic eum curato. potionem hanc

5 quos | 8 Veg. 111 12,5 | 10 sq. silur1|| 12 [vel] ex Veg. ||
10 minuas: corr. Veg.| 21 per(get»? prodiet? | 23 Veg. III
12,1 | Pollicletus || 27 parietibus se illidens conetur effugere
Veg. | 28 $i | 32 Veg. 111 12,6 | si

286

281

288

121'b

289

290

291

86 MULOMEDICINA CHIRONIS 290—292

dato. herbam saxifregam, quae nascitur locis humidis,
pondo -II., pistato in pila, ex aqua mulsa dato. si hoc
non habueris, lactis caprini sextarium .I. . quod s. s. , in
unum dato, usque dum somnum adducas. si somnum ad-
duxeris, sanum fiet. si hoc non proficerit, potionem hanc
dato. cominum rusticum, qui similis nascitur aniso, p -II-,
tundito in pila et cribellata ex aqua mulsa dato et oleum
obolum addito et sic ei potionem dato. 81 hoc non ha-
bueris, de suo sibi circum brachiolo vellito οὐ fumigato.
sanum fet. |

XXII soTrioNiS de insania. si verligimaverit et furiam
passus fuerit, hoc eglipsis patitur assidue, et laboriose
giraverit. intelligitur autem passio ex eo, quod sangui-
neos oculos habeat et se ipsum mordet et tremet, totus

10

sudat et calcitrat et exili ad mordendum homines et 15

fodit terram, in praesepium se proicit et ad parietem
caput ponit. curatur autem hoc modo. solve illus iugu-
lares venas, satis sanguine detrahito, abstines & cibo illa

. die, qua flebotomabis, et infunde per os. turis dr., ex acre

292

solves aceti albi sextarium -I., e£ panacis radicem, et auferes
quae in ano sunt stercora. clisteria per quatriduo et da
manducare in cibarüs aut porros aut fenum molle aut
herbam. at ubi refeceris, da ei cibum, quod consuetus erat.

XXIII ΒΟΤΊΟΝΙΒ de insania, 81 quod iumentum in-
saniam patitur. evenit hoc autem & calore solis va-
lido et si multum cibum ediderit. cognoscetur autem ex
eo, quod pes eius conitrahet, iterum se transferet et quod
in altum saliat et se convertat etiam, ut mordeat, et
caput in praesepium conlidet. defluent de ore flegmata
gracilia multum, et sanguineos habet oculos et in greseu
gravabitur et adlevare caput non potest, piger fiet et

1 saxifragae Veg. | 3 Veg. III 12,4 | 11 vertigmaverit ἢ
12 hoc — ob dioc | glipsis: — ἐκλείψεις B | 17 Veg. III 12, 2 |
sq. iugulare | 19 flomabis | drecare: dr., ea resolves B || 20 Veg.
III 12, 3| epanacis|[ 22 tibarüs | 23 δὖ B: aut | refecteris |
25 evenit B: et venit || 26 ediderit — ederit | 29 Veg. II
12,1

MULOMEDICINA CHIRONIS 298—296 8T

lensus intus ululat, mugit, os convertit. cooperies ei ocu-
lum et colligas firmissime, ut insano et caeco similiter.
curatur autem sic, sanguinis detractione multa | de pa- 298 121"a
lato aut de collo et de cruribus, et alia die mane bibat

5 aquam frigidam. deinde datur ei fenum et tertia die in-
funditur anacallidis tritae. est autem genus herbae flore rus-
seum pusilum, et granula in partes in foliis pusilla in-
haerentia; dicitur a quibusdam miosota Tur... anagal-
lidem tritam cum aqua sextario 11: [trita] ei in os in-

10 funde. sed frenum impone, ut contineat...

...Sequetur. quasi oculis dormitantibus erit et in 994
praesepio assidue decumbit et capite parietem expellit,
qui nec cibum appetit, [et] nisi ei manipulos offeras,
ut manducet. subito quasi dormiens hebes fiet, labrum

i5 Superius depravare incipiet, quasi paraliticus aut sidera-
ticius, et vix ad se redit. eius labra soleet in novissimo
acrovaricia fieri, vel alia signa insaníae peiora ostenderit.

Sic eum curabis. sanguinem ei de cervice dextra sinistra
mittito, prout se corpus habuerit. potionabis sicut s. s.

20 solet haec valitudo haec signa in novissimo adferre, 296
ut fiat insanus simile rabioso. tensus erit, ut &estimes
eum Suae mentis esse. oculi lucidiores sunt et quasi
sanguinei, et morsibus hominem persequitur et propodas
hominem percutit similiter et calcibus, non patietur ho-

35 minem sibi accedere, sed ut fera bestia hominem ore
patenti capiet. cibum suum conficit. interdum aliqui-
bus diebus quasi suae mentis factus adquiescit, et in-
terdum iterum similiter faciet. 810 eum curabis. religas 296
eum ad praesepem et curcubam ei impones, caput vervenis

80 fovebis et sinapisabis et suffumigabis soporibus. hoc facies

— —

1 sensus: corr. M | 8 Veg. I1I 12,2 || 6 infra 533 flos-
culum habet oculum rotundum et valde exiguum | florisseum:
corr. B | 8 miossotaur 8ὲ6: — μυόςωτα, postea macula rubra,
in qua is(?) g legere mihi videor: miosota teris ergo B | anangal-
lidem | 13 et 81 B | 14 Veg. III 39,1 || 16 solet || 17 1. e.
ἄκρως varica (— distorta) B | insane | ostenderet || 80 follebis

297

121"b

298

uii.

88 MULOMEDICINA CHIRONIS 297—298

per plures dies. si ex hoc non proficerit, ures ei medio
eaput a vertice a fronte tribus locis in irigono duobus
digitis distantibus. ures ei temporales venas decusatim
similiter et labium per contrariam partem, sicut sidoratici
uruntur, sicut s. $. , pice liquida et oleo perungues. solent
et religari et stercore obrwi, ut imseudent et obdormiant.
cui 51 somnus venerit, sanum fiet.

LIBER IV.

de rabioso
de cardiaco
de cardiaco
de frenetico
linioso
de emplectico |
de alienato
de rovoroso, ibidem est et potio
de sinacen
10 de fragmam
11 de ydrofoban
12 de spasmo
13 de caduco
14 de caduco
15 qui aquam voment
16 de ciferinon
17 de sideraticio
18 de solis pereussum
19 de cruditate
20 de bulimo
21 de paralitico
22 de polippo
23 de maleos, id est morbos articuülares

«D OO -1 O» Q* i Q2 D μὰ
£u
i:

4 sidoratici — sideratici | 6 Veg. III 12, 7 | obririutim
(sic) sudent: corr. Veg. || " subscr. explicit liber tertius in-
cipit liber quartus | 18 linioso — lienoso | 16 potius | 17 sna-
cen || 19 ydrofaban | 24 quiferinon | 27 ruditate || 28 bulinio

5

10

15

20

25

30

10

MULOMEDICINA CHIRONIS 299—800

eruptione vulsi
plectora

suspiria

suspirio: arido
suecutaneo qui 8. 8.
farciminoso

arida tusse
pulmonis labore
dolore qui s. s.

33 si vexabitur a qui 8. 8.

234 de

ortopnoico
ortopnoico
litargico

morbo regio

bile

bile arida
vomica

podagra
orthocolo

tussi ab inferioribus
emífraxin, id esí de obturatione
limpanitico
obturatione
ydropico

fartoso

ecedermia
Sintectico

letero

strophoso
iocineris dolore
labore qui supra
dolore qui supra
ventris inflatione
Sstentini versione |

89

299

800

122'a

1 volusi: corr. infra 357 | 8 suspirioso $*fra 360 || 5b suc-
cutano: corr. infra 363 | 11 ortotonico | 12 ortotonito || 21 cenen
fraxinides | 26 ecederamus || 27 emtection || 34 versatione infra 420

801

802

808

90 MULOMEDICINA CHIRONIS 301—308

I Si quod iumentum rabiaverit, sic intelliges. subito
hinniet, auriculis erectis dimicat, capite erecto erit, nec
Stare poterit, sed girat interdum, quasi quaerens aliquid.
Solet tremor et sudor aliquando esse, et non patietur ac-
cedi sibi et [non] praesepium corrodet; aut si quis circa
eum iumentum steterit, totum eum comedet. solent ila
sibi sic comedere, ut intestina sua& foris extrahant, et
clamant frequenter. plerumque haec valitudo sanis con-
tingere solet, cui tamen obripi poterit. sic eum curabis.
sanguinis detractionem facies de temporibus et de auri-
culis aut de cervice dextra sinistra, paene de omnibus
membris. haec enim valitudo accedit ex abundatione san-
guinis. potionibus autem adiuvatur haec cura eis simi-
liter, sicut superius insano demonstravsi. sanum fiet. quos
soli depressos inveneris, recludes eos et frigida perfundes,
aut moriuntur. solent autem et quiqui ab eo morsi fuerint,
similiter rabiare.

II ABSIRTUS de cardiaco. 81 quod iumentum cardia-
cum fuerit, signa erunt haec. cuiusmodi autem fit nitidus
loto corpore et totum ventrem sursum versus ducit et diu
subversus plurimum expectat, qui et tristis fit... haec
sunt signa. quae curantur sic, ex rebus termaticis qui
excalfaciunt, quas et per nares suffundes et per os prensa
lingua: piper tritum bene, in quo admiscebis vinum et oleum,
aut scila trita aut lauri folia aut thus aut aristologiam
aut mirram aut cominum aut aliis rebus similiter, quae
solent excalfacere. escis eum aridis cibare iubeto. habeant

1 cf. Veg. III 11| 2 inniet | demicat | 8 guirat | 5 non:
nonnunquam? vel morsu? mordicans Veg. l 9 obripi z- Obrepi
B, abripi? | 14 insana demonstrabis || 15 solide pressos | 16 aut
scripsi: et | 18 Η 98 ]|| 19 λαγαρὸς “γίνεται: scriptor Latinus
λιπαρὸς vel legit 4n exemplari suo Graeco vel confudit cum λα-
γαρός | 20 sq. ἀνεσπακὼς τὴν γαστέρα, κατωπός ἔστι καὶ λελυ-
πημένος οἵ τε ὄρχεις οἱδοῦσι καὶ τὸ γόνυ | 21 expectat —
spectat 28 prenssa | 24 hgua || 2ὅ stilla | 26 7 σμύρναν
3 ϑύμον | 7] τοῖς ἄλλοις ϑερμαντικοῖς || 21 vescis: corr. B |
aridiis

MULOMEDICINA CHIRONIS 304—306 91

opertum corpus. vino et oleo suffricabis. habeat autem 804
coopertum pectus, et totum ventrem eius sulfure irito
et oleo fricare te oportebit. curabis autem, ut, ubi stat,
mundum sit ei substratum habeat e rebus, quae odorem
5 faciant, muria aut laurum aut huius simile aliquid. cum
quando autem hoc vitium sigma haec [equa] excesserit, .
ut s. s. est, αὖ ambulare non possit et pedibus infirmus
sit, et de pariete in parietem se conlidet, et fantasietur
οὐ eaput demissum habeat, dolore satietur, et quotiens
io adlevare se volet, non potest, ut exuitus s. 8. . . . qui
exuitus eius incadet et vix meilet. scire autem debebis
in hoc et fele eius in ipso iecore solvere. unde hic vi-
vere non potest.
III Si quod iumentum cardiacum fuerit, signa | erunt: 806 1227b
15 huius inclnabit caput, in ambulationibus non sequitur.
haec ergo signa cui accedent, talem ergo desperare de-
bebis. «curabis autem, sicut s. s.
IV PoLiCLETUS de frenetico. si quod iumentum frene- 806
ticum fuerit, signa erunt huius: oculos subturbolentos —

1 ἔστω δὲ ἐσκεπασμένος τὴν κοιλίαν, μάλιστα δὲ và στῆϑος,
καὶ τρίβειν θεῖον μετὰ ἐλαίου καὶ διδόναι || 2 subsiricto: sul-
fure trito substitui | 4 substractum | e addidi | 5 faciat ||
6 si(gna» M: si | sqq. ὅταν δὲ γένηται πρὸς τοῖς γεγραμ-
μένοις σημείοις, ἀδυνατεῖ τοῦ περιπατεῖν, ἀναγκαζόμενος
δὲ παραφέρεται sig τοὺς τοίχους καὶ τῷ ἀπαντιῶντι ἐμ-
πίπτει καὶ κατωπός ἐστιν, ὡς προείρηται, καὶ ἱδροῖ τὴν
χοιλίαν καὶ τοὺς ὥμους, ὡς καὶ τρόμον ἐν αὐτῷ καὶ σπασμὸν
γίνεσθαι καὶ πίπτειν ἀϑρόως καὶ μὴ πλατύνεσθαι, ἀλλ᾽ ἐπὶ τὴν
κοιλίαν κατακεῖσθαι ὀδυνώμενον σφόδρα καὶ μὴ ὑπομένειν.
ἐγείρεσθαι δὲ ϑέλοντα μὴ δύνασθαι ἀλλὰ μετὰ βίας, καὶ ἀνεσπα-
κότα τοὺς διδύμους εἶναι, τό τε αἰδοῖον προβάλλειν καὶ προίεσθαι
τὸ οὖρον κατ᾽ ὀλίγον. γινώσκειν δὲ δεῖ, ὡς τοῦ τοιούτου παρ-
ἐμπέπτωκεν εἰς τὰς ἀρτηρίας ἡ χολὴ καὶ ἐπὶ τὴν καρδίαν ἐν-
ήνεκται καὶ ξῆν οὐ δύναται. || 10 exuitus — αἰδοῖονξ | sq. non pot-
est, ub ex vi testes (quoque eius adsurgant) et vix meiet. scire
autem debebis in hoc causam esse fellis», quia venis eius
incadit, et fel eius in ipso se corde solvere B | 15 inoppina-
bit | 18 Pollicretus | 19 erunt haec aut huius (haec» W | sub-
turbolentus

807

808

809

92 MULOMEDICINA CHIRONIS 307—809

habebit, nares et auriculas subrectas, sed mordebit nec
patietur accedi ad se. oportebit ergo ex cervice vel ex
pectore huic sanguinem emittere quasi ad sextaria III,
uti autem lavationibus. et hoc ill dabis. radicem silei
in vino leni odoratu infusam wnam emin&m per nares
infundes tam diu, donec sanum fiat. sunt autem somni-
fera optima. ad defectiones autem et ad lassitudines silci
radicem 3 IIII, rutae acetabulum. tantundem infusis et
liquatis uteris.

V De lininoso. 81 quod iumentum lininosum fuerit, signa
erunt haec. in oculis amguli vertuntur, et tardius ambulat.
est &utem haec passio initum rovorosi, quibus accedere
solet, ut latera eorum tumorem ingentem adferant paene
usque ad cervicem et medi& spina alvei similis concava
fiat, quibus et maxillae constriectae fient et in oculis an-
gui; vertuntur. hic erit limiosus, ab eo quod planeto ner-
vum media spina positum constringat totum caput et
cervicem, «nde et [in] anguli oculorum convertuntur et
Siriciuram omnéum commissurarum patiuntur. hoc autem
accidit ex nimia perfrigatione, si quando tergora eorum
"nives aut grandine aut pluvia nimia passa sunt, inde
quo plerisque contingit. sic eum curato. sanguinem de
eauda detrahito non multum, ne rigor rigorem insequatur.
in eo sanguine a&dmisces merum et oleum, calefacies et
ipsa hora perungues cito totum tergus et cervices et supra
sacelhionem ex furfure calido impones, ut totam spinam
et lumbos tegat. altera die destringes eum diligenter et
eam unctionem eum perfrigabis. super quam similiter sa-
cellionem vaporabis: medulla cervin& pondo libra, manna

4 silcu | 5 unam scripsi: in eam || 7 ὧν marg. non de silci
radice | 10 Veg. V 27 | 11 agruli: cf. 316 || 192 in intm sic:
principium Veg. | 14 a&lbei simile conca | 15 sg. li
scripsi: sanguine | 16 hiis erit ligosus adeo | 18 munde |
in: ei? | agruli | 19 omnem | 20 tergo | sg. cum animalium
dorsa &ut frigore aut pluvi& aut grandine caeduntur aut
nivibus Veg. | 21 nives aut B ex Veg.: universa ut | sq.
id quod B || 28 unctione eadem Veg.

10 3

1

σι

25

MULOMEDICINA CHIRONIS 810---819 93

thuris uncias III, vidella uncias III, castoreum 3 II, oppo-
ponace 5 IL, apochima 3 Il, resina terbentina 3X II, resina
fricta 5 III, cerae pondus —-, oleum laurinum sextarium
l, oleum Cyprinum emina, oleum daucinum sextarium.
omnia haec s. $, sicca quae fuerint, tusa et criblata, iam
cetera supra carbones | soluta in tepida, admisces ea quae
ereta sunt, et repone in vase novo. potione hac eum cot-
tidie potionabis: absintium pondo 3 .g., aristologia 5 III,
vectonica 2.., petroselino 5, trisaginis f£, turis masculi
III, eastorei 5 II, magma croci 3 II. haec omnia tun-
dito et cernito ex aqua mulsa et oleo. potionato. sa-
num fiet.

VI De emplectico, id est epilentico. 81 emplecticum
faetum fuerit, sic eum cognosces. erit autem totus obli-
gaius, οὗ quasi constrictus pedibus ambulabit, et subnatat
a pedibus et rectum ambulare non potest conligationis
beneficio, et in parietibus impinget. in qua parte se morbus
profuderit, tanquam sideratus, sie erit obligatus. sic eum
curabis, sieut superius lininosum. 51 ex hoc non proficerit,
ures eum in cervice, pàlmas dabis. sanum fiet.

VII De alienato. si quod iumentum alienatum mor-
bum habuerit, signa haec ostendit. oculos patentes habebit,
nec Sentit homine. quibus et labia et ipsa orifieia in-
tumeseunt, quasi ab aliqua interdum bestiola morsi sint.
hic morbus valde nequam est. ex quo iumenta inflantur
et subito moriuntur, quasi nihil habentes. praeterea ubi
iumenta crassa ei curata facta erunt, subito cadent et
moriuntur; ei nemo intelligit, ex qua causa moriantur,
ubi iumenta ex hac ratione morti consumuntur. hic est

1 unctias: thuris uncias IV Veg. | vidella — bdellii |
opopanacis uncias III Veg. | 29 apochinia: uncias III yu.
4 glaucinum Veg. gleucinum Gesner | 6 soluto in tepidu |
9 betonicae uncias duas Veg. | petroselmo | trixaginis unciam
vel semunciam Veg. | 18 cf. Veg. V 28 | epilentico — 'epi-
lemptico | 156 contrictus | 21 Vo). V 22 | 98 nem sentit 816
(se macula migra obductae):; nec sentit hominis adventum
Veg. || 29 ibi: corr. B

122"a
310

811

812

818

814

122}
81

316

94 MULOMEDICINA CHIRONIS 313—316

morbus alienatus maleus, qui eireumhaeret et contagium
faciet. hoc est, quod hie morbus differat 8. maleos arti-
culari: huic enim morbo subvenitur, articulari non sub-
venitur. hi autem alienati vermibus confossi, ex hac con-
inquinatione aliquando huius morbi aqualieulo suffoeati
subito moriuntur. sic eos curabis. sanguinem ei emitüito
de cervice. potionem hanc dabis. sandonicum libra, yso-
pum libra, abrotanum semis libra, aristologia rotunda
semis libra, magma croci 5 II, absinthium erraticum 3 II,
irisagine 5 IIIL. haec omnia contundito et cernito et
utere .àd omnem morbi huius locum, et ex aqua mulsa
decoctam facies, et exinde totam gregem potionabis et
fumigabis, sicut supra in articulario. quibus et pascua
muiabis — utinam possint — in alia regione eos trans-
mittere debes. 1118 enim paseua iam labis suis coin-
quinaverunt. ita sani velocius fiunt. |

VIII De rovoroso. quodcunque iumentum rovorosum
fuerit, quem quidam tetanicum dicunt. hic autem ab aliis
opistotonuws appellatur. cuius ego signa et curationem de-
monstro, et unde haec valitudo accedat, et ex quibus pas-
sionibus plurima vocabula acceperunt. sunt autem robo-
ros) signa haec. erit autem 810 consirietus toto corpore,
naribus extensis et aurieulis immobilibus et rigidis, qui
nec OS aperire potest, cervice recta, capite extenso, dextra

10

20

sinistraà in cervice ab humeris tensus, conligatus ab armis »5

eruribusque et omnibus pedibus constrictus. nullam com-
missuram pedum flectere potest nec cervicem recurvare.
eui per ierigia in oculis anguli invertuntur. cui caput
engere si volueris, praecluduntur terrigiis oculi. cui tergus

durum et constrictum a nervis erit, ex qua causa caudam so

erigit nec eam movere nec flectere potest. varus & poste-

4 hic | confessi: corr. B || 5 pertuso aqualiculo Veg. ||
9 magacroci | erraticum — ἄγριον | sq. uncias tres Veg.
ter ἢ 18 supra 193 || 14 ut si fieri potest Veg., ut iuvari pos-
sint B | 15 lavis: labris Veg. | 17 Veg. V 38 || 19 pisto-
tonis | singna | 23 extensus | 28 cf. infra 462 | per addisd: |
iyrigia | 81 varius

MULOMEDICINA CHIRONIS 317—319 95

rioribus conatur ambulare. cuius commissurae in ambu-
landum a nervis crepiíant ex tensione nervorum totius 607-
poris, unde et ilia dura et tens& a renibus habebit. ex
quo se nec proicere ad terram poterit nec cervicem in-
clinare nec nulla commissura pedum flectere. hic enit
ligno similis, unde roborosus dictus est. quod contingit
ex nimia perfrictione et spasmo nervorum οὖ tremore,
unde et íetanici dicli sunt. solent autem hac valitudine
incidere hi, qui ab igne castraté, si quando in fervura
10 neglecti inambulant et in frigore repercussi ἃ chrema-
Steribus nervorum spasmum passi fuerunt. similiter et
usta iumenta in pedibus, vel quoquo loco nervi usti fue-
rint, hac ratione, sicut supra dixi, in robor incidere solent.
ali vero vel ex nivibus vel ex gelicidia vel ex nimio
rigore sudabundi vel calidi si repercussi fuerint, statim
rovorosi fieri solent. haec igitur passio nervorum quibus
contigerit, ut plurimum a posteriori parte prensi sunt
et a priore minus, 8516 facilissime curantur. qui desidet
in lumbos tanquam canis, unde et opistotonus dictus est.
20 Si quem autem robor a prioribus partibus prendiderit, ita

ut os in totum aperire non possit, hunc desperato. scito

ergo eum vivere non posse. qui autem ex toto corpore

aequaliter prensus est, ita ut ex aliqua parte os aperire

possit, sie[ut] eum eurato. unctionibus calidis eum per-
35 frigato tam diu, donee sudet, et | [et] epitogis coperito,

loco calido eum statuito et ignem facito, ut desudet. sur-

eulos laureos pollice validos in ore ei inter molas mittito.

facito cauterium, assidue moveat. cui fabam solidam et

baccam lauri inmixtam mane ieiunum dabis. cum aqua
so calida et castoreo mixta per clisterios delavabis vel po-

tionem per narem sinistram cum suco plisanae mixtum

Q

1

Q

1 conatus | 2 crepidant | 7 spasmum | 8 tanici | solet ||
9 incedere | castrato | 10 nec lenti: qui.... negliguntur et
inambulantes frigore laeduntur Veg.|| 14 exige hnceidia: corr.
B; ex nivibus quoque et pruinis Veg. | 15 callidi: e calidis
stabulis Veg. | 18 cf. infra 488 | 19 epistotonus | 27 molas —
malas | 28 moveat: sc. malas

817

318

123!a
819

820

821

899

96 MULOMEDICINA CHIRONIS 320—322

oleum dabis vel nune per os eam potionem, quae infra
8. S. est. similter οὐ eadem unctione infra scripta inter
alternis diebus uteris, wt insudet. «cui ordeum molitum
cum furfure mixtum edere dabis, donec sanus sit. alii
quidem dixerunt eos oportere aere candenti in arena col-
ligata obruere, ita ut eaput foras habeat et nares, ne
praefocetur. οὖ sanguinem detrahere debes. tam diu
in arena protricet, donec insudet. hac re sanum fieri
dixerunt. ego tamen ex cura s. s. saepissime plures
sànavi. qui ex hae re non profecerit, ures ei cervicem
dextram sinistram similiter decusatim, et perungues eum
unetione infra scripta et saecellionem ex furfure super
totum tergus calidum inpones per triduo. curabis, ut 8.
sanum fiet.

potio ad roborosos ac tefamicos et opistotonos. dauci
semen p 1: 5 II, euminum Alexandrinum p 3, sil Gallicum
p 5, eastoreum p 3, abrotanum p 5, trixagine p 5 II,
magma croci p 5, ysopi p 5, piper album semi 5, haec
omnia tusa et creta bene, dantur ex eodem medicamento
eoclearia duo. alis ex sueo tisanae mixtum lassis et peri-
eulosiws se habentibus, aliis vero ex aqua calida et oleo,
alis vero ex vino veteri datur, nunquam tamen sine oleo
propter leniendam austeritatem potionis et faucium len-
hitiam.

unctio ad valitudines s. s. cera p libra, afromitrum
pondo libra, terebentina pondo semis, galbanum p g., 68-
Sstoreum pondo S. oppoponacis pondo .L, piperis pondo
semiuncia, medulla cervina p g-, olei veteris quod satis
fuerit, vino veteri optimo admixtum. hanc unctionem
uteris ad valitudines s. s. nunc vero facis ad praesens

3 aut | 5 area: in arena fluviali vel maritima colligatos
Veg.|| 1 debet | 8 area | 15 Veg. V 23, 12 | attenaticos
epistotonos | 16 uncias ll, anagalliei Veg. | 11 a&protanum
irixagne | 18 ysopi: antea succari unciam add. Veg. | 90 sg.
periculosis: eorr. B || 22 ali | 98 liniendam | sq. lenitiam:
corr. B | 26 Veg. V 23,10 | afronitri Veg.: aut toritum. ἢ
28 semiunctia

25

ΜΌΠΟΜΕΘΒΙΟΙΝΑ CHIRONIS 328—825 ΟἽ

Sic. picem liquidam eum oleo et vino | ealefacito totum-
que iumentum perungere curabis, ex qualibet unctione in
auriculis suffundere cum oleo liquefacito. sanum facies.
IX De sinacen. 81] quod iumentum sinacicum factum
5 fuerit anguina, latine stranguilia, haec signa demonstrabit.
haec cito periculum vitae facit ab ligatione temporwm [per],
lingua eius proeadet foras, et eis similiter caput et oculi
tument, et obturatur eius gula et ipsa arteria faucium, et
nec manducare potest nec bibere nec se extendere. qui

10 euratur sic. fomentatur eius caput caldo et tempora et

lingua, deinde super fauces oblinis fel taurinum, et suf-
fundes vinum et oleum vetus. quod si vetus non habueris,
eo quod habes uteris. dicitur autem et hoc facere. ficus deco-
ques οὗ cum aqua earum nitrum miscebis et sie suffundes.

15 facit et hoc, vestitura belluae vel colubrae pellem. ex eo
eonfrigabis corpus. quod remissionem [non] fecerit et desi-
deraverit escam esse, dabis ei et viride fenum. melius
autem facies, si eum in pascua miseris. quod si non
fderit, dabis fenum aridum aspersum nitro similiter. nullo

20 loco deples nisi ex superiore venam. cum rectam habuerit,
purgabis eum per cucumerem et nitrum.

. . οὐ si in auricula vulnus fuerit auri similis
colori, qui melliceris appellatur. quod oportet excidere
recie, quomodo atum est. quod curatur ex melle

25 οὗ alumine. necessarium est utique fieri ad eius modi

8 liquefacto vel tepefacto Veg. | 4 περὶ κυνάγχης H 64 |
sinace | 5 stranguiria | 6 84. tempore per liguam . . faras: σύν-
δεσμος γίνεται τῶν κροτάφων καὶ ἡ γλῶσσα ἐκπίπτει ἔξω καὶ
οἷδεῖ | 8 alteria | 10 si || 18 ἔστω δὲ τὸ ἔλαιον παλαιόν. εἰ δὲ
οὖκ ἔστι, τῷ ὅντι χρῶ: unde supplew | 16 ἁρμόξει δὲ καὶ
τὸ διὰ βδελλίου ἀνιέντας συγχρίειν αὐτόν: confudit, Chiron
βδέλλα (— βδέλλιον) et βδέλλα "hirudo? || 16 feceris: ἐνδόσεως
δὲ γενομένης καὶ émifntobvrog φαγεῖν, διδόναι χόρτον γλωρόν ||
19 τὸν ξηρὸν καταρραίνειν virgo καὶ τὰς κριθὰς ὡσαύτως
παραβάλλειν || 20 ἀσύμφορος δὲ ἡ τοῦ αἵματος ἀφαίρεσις ἐκ τῶν
ἄλλων τόπων, ἐκ δὲ τῆς ὑπερῴας μόνης ἁρμόξει. ὡς ἂν δὲ
καλῶς ἔχοι, καϑαίρειν αὐτὸν διὰ τοῦ σικύου καὶ τοῦ νίτρου ||
22 auri ego: aut | 24 donatum: corr. B; an demonstratum?
cf. supra 61 8η.

Mulomed. Chir., ed. Oder. 4

123'b

828

824

825

98 MULOMEDICINA CHIRONIS 826—328

morbos medicamentum. nidum Mhirundinum cum pullis
hirundininis in ollam novam fictilem coquito in furno et
sinito, dum cinis fiat; tunc eximito, et quod intro est
contundito usque bene, cernito diligenter, sic servato. uté
eum voles, cuique in aqua calida et in suo sibi stercore δ
mixtum ad causam imponi οὗ in potione per triduum
dabis, eodem modo temperabis et in reliquis potionibus
eoicles. et 8i maior tumor erit, ex eodem pulvere in vinum

et aquam coquito et ad fauces alligato.

826 X De fragma. si quod iumentum fragmam habuerit, 10
signa erunt haec. febricitabit, oculos introversus habebit,
auriculae sunt tensae habentes rigorem, pendet et terram
pedibus tundit. sic eum curato. sanguinem de cervice
emittito et.perunge totum iumentum, vino et oleo in unum

1288 ungito | et sic frigato, et loco calido statuito. sic sanum fiet. 15

827 XI De ydrofoba. si quod iumentum aquam timebit,
hoc quod dicitur ydrofobas. si autem ab aquae habitate,
hoc est cruditate, sic eum intelligis. venis omnibus fensis,
sudabit, oculis suffusis, tremorem et frendorem patiuntur,
solent in rabiem converti. sic eum curato. sanguinem ei 30
de inferioribus detrahito et eum loco tenebroso statuito
et ἃ cibariis abstineto. his vinum austerissimum et lum-
brieae semen tusum ciatum unum tempera et da triduo
potionem, quam singulis eminis dabis, et cibariis siecis-
simis utatur. 516 sanum fiet. 25

828 de ydrofoba. 581 quod iumentum ydrofobam patietur,
in pariete inlidet se, sitiebit et timebit aquam. sic curato.
concludito in loco tenebroso, ne lumen videre possit. sed
silentio magno sic aquam offerito in alveo, ita ne stre-
pitum audiat. opponito escam, ne satur fiat. si esuriet, so
non tam vehementer vexabit. caput perungito ei et su-

4 uti B: ut | 6 imponi — impone | 7 tempurabis || 10 Veg.
V 29 | 12 pendet: frendet B || 18 cervice: matrice Veg. ||
14 adiunctoque oleo et vino tepefacies Veg. || 16 Veg.
V 30 | itrofova | 17 aqua | 18 densis: corr. Veg. || 28 tem-
pora | 26 Veg. V 30,2 | ydrofova | ydrofabam | 81 vexabit —
vexabitur

MULOMEDICINA CHIRONIS 829---381 99

mito manipulum rutae, conterito, et baccas lauri in nu-
mero XV, rosa Ciperi p libra, aceti pondo 3, commiscito
et perungueío caput. sanum fiet.

XII De spasmo. si quod iumentum spasmabitur, signa 829
erunt haec. subito cadet et articulamenta eius extensa
sunt et subsalit toto corpore; aliquando quidem et spumam
de ore emittit. est autem hoc, quod in hominibus Aera
nosos appellatur. huic autem sic escam offeres. aspergis
ei nitrum in escam, οὖ postea et purgatio offerenda est
i0 per eucumerem et nitrum per dies VIL et hoc ei mon

continget subinde. dicitur autem facere et hoc. testu-
dinis marinae sanguinem dimidiam cotulam, aceti tantum
et vini tantundem et lasari ciatum, omnia in unum mi-
scebis et suffundes ei in nares. utile erit et hoc. per-
15 unges eorum tergus oleo et aceto et nitro, frequenter
eum confrigabis.
XIII De caduco. si quod iumentum caducum fuerit. 380
hos autem caducos luna traducet nova; cum decresceret
οὐ minuet, sic caducitas mentis dimidia. signa quae sunt
20 accipere. | noli hu»sc tenere. girat, sicut mola, oricula 123"b
eurva, dextra cervix vertitur, pedibus contundet. tunc
cadet, tanquam occidatur, qui equus iacet per horam.
sic curatur. ranam viventem involvito et sic dato. san-
guinem emittito multum ex utrisque temporibus. cum
decrescit luna, tune curari optime oportet. veretrum po-
tionabis album et non cadet. radicem panacis, mannam
thuris 5 cum vino infundito, tepida foveto, aceto postea
perungueío. ventrem si solves, facile sanabitur.

XIV Quodcunque iumentum caducum fuerit, sic eum 381
so intelligis. saepius cadet diurnum ter vel quater. aliquando

cum ceciderit, subito contremescit toto corpore, et salivae

οι

to
iu

2 olei rosei Veg. | 3 perunguero | 4 Veg. V 31; H 258 '
espasmabitur | 5 τῶν ἄρϑρων ἃ μὲν ἀνίεται ἃ δὲ συντείνεται ||
6 subsalito ἢ 7 84. serenosos: ἔστι δὲ τοῦτο ἐν ἀνθρώποις ἱερὰ
νόσος λεγόμενον || 10 84. ei contingit: non addidi; καὶ οὐ συμβήσε-
ται συνεχῶς αὐτῷ | 15 nitrum || 18 novam: cum supplevi; inde
erescet, et minuet sic caducitas mensis dimidia B | 20 huc ||
25 veretrum — veratrum || 27 tepidam || 28 perunguero || 29 Veg. V 32

"

100 MULOMEDICINA CHIRONIS 882---884

per os eius multae effluent. postmodum porrectus pro
mortuo iacebit, non post multum subsurget et pabulum
appetere quaerit....autem, huius vitium si recens fuerit.
sic eum intelligis plus casurum. cartilaginem narum eius
digito mulieris subtemperabis. quanto frigidiorem invene- 5
ris, plus casurum eum scies; si minus frigida fuerit, hoc

882 minus cadet. verum si calidam ecartilaginem eius invene-
ris, non cadet. hunc in recenti si non curaveris et sine
vitio feceris, semper hic cadebit subito inter tempus.
Sic eum curabis. sanguinem ei copiosum de cervice emit- 10
tito, post quintum diem ei de temporibus sanguinem de-
irahito, loco calido statuito et tenebroso, totum corpus
defrieationibus termanticis defricito et cerebrum eius simi-
liter et auriculas, vel pice liquida cum oleo laurino mixto

8883 idem facito et munito caput eius. potionem hanc dabis ei. 15
silei radicem 3 II, panacis radicem 5 .L, castorei p 3,
oppoponacis p 3, nitri tusi pondo [p] 5-I-, drachidi[pon] p 5,
ecucumeris agrestis pondo 3. haec omnia sibi quisque
bene triià conmisces et cum mellis sextario uno, et
ex eo potionabis aqua calida et oleo admixto ad pon- so
dus 5 1", et uteris cottidie usque ad pondus 5 IIT, si
corpus eius iamen sic declaraverit. hac re sanum fiet.
et si sanum non fuerit, ures ei caput similiter wt apioso,

124'a cura tamen ei caput frequenter. |

884 XV De his, qui cum biberunt, in praesepio aquam 55
voment. quod contingit id ex paralisin stomaci defec-
lione nimia. est autem cura difficilis. quae curatur sic.
sanguinem de cervice detrahito, potionabis /hermanticis, et
unctionibus similibus et ustione were in pectore, purgare
caput et in primo sinapidiare oportet. sanum fiet. 30

2 parvulum | 8 (vix est sanabilis, erit? autem B || 4 in
marg. non bene || ὅ molliter Cinmisso y temptabis B; digito
temptabis Veg.|| 9 tempus: opus B | 16 silei Veg.; ef. supra
306 | 17 drac idipon: diagridii Veg ; syllabam pon, sicui
antea, del. M || 18 quisque — quidque | 19 uno (decoques

g. | 22 tamen: iam? | 28 ut Veg.: et (— καί) .L | 25 Veg.
y 33 [| 28 hermanticis | 29 utere supplevi: unciionibus calidis-
simis armi pectusque confricantur Veg.

MULOMEDICINA CHIRONIS 336—838 101

XVI De ciferinon. si iumento sanguis per naribus ef- 896
fluet, quod vitium appellatur graece cyferinon. si hoc vitio
vexabitur, signum erit supra modum peractum esse iumen-
ium. curatio huius rei est haec. perunges illum oleo vel

5 aceto, et corpus totum. cooperire autem debebis, et da ope-
ram, ut molliter stet. cui et ambulationem intermitte et
attende cibo post hoc, deinde rutae manipulum cum lacte
eontritum infunde. quod si non habueris, aristologiam et
erocum tritum ex vino dulci infunde ei. quod si hoe non

19 habueris, coriandri viridis sucum liquabis et ei per nares
suffundes. sanum fiet.

XVII De sideratico. si quod iumentum a sidore per- 386
eussum fuerit. hoc autem sidus si venas vacuas a frigore
aw ab aestu percusserit, aut cruditas maior in plectura

1 reversa fuerit, &ut ieiunus in bulimum inciderit, singula
signa cognosces sic. vaste temptabitur, toto tempore
stupebit et titubans ambulabit. hunc mollibus cibariis
et lenibus potionibus potionabis. et in lasaris 5 aquae
mulsae commisces eminam efí cremorem tisanae. et am-

0 bulationem . .. ad calorem enim uteris refrigerationibus,
aceto et rosae aequis partibus. si a frigore, uteris vino
et oleo. his unctionibus uteris.

XVIII De solis pereussu. si quod iumentum sole per- 887
eussum fuerit, detrahes de temporibus sanguinem et simili

?5ratione curabis. sic eum íamen intelligis. in priore at-
tendat et caput dolorosum portabit.

XIX De cruditate. si quod iumentum cruditate per- 888
cussum fuerit, ei sanguinem de cervice detrahito et a ciba-
ris abstineto maioribus, tantum ut aceío et aqua& sit, et

1 sq. Veg. III 37 ; infra 550 fere ad verbum redit || 2 graece
add. «nfra | 6 stet: cubet ónfra et Veg. | cum: cui et infra;
tum B | 8 habuerit | 129 Veg. V 34 | sidere W || 14 aut ab
Scripsi: a, vita , 15 bubum: corr. Veg. | 16 vaste B (cf. p. 103, 9):
bates || 17 totum bas: corr. Veg. | 18 plenibus | et in: ita
Veg.| 19 et scripsi: i. e. sic|| 20 ambulationem: sc. adhibe ||
ἐδ Veg. V 35 || 26 dolorosum: deorsum (diossum) B | 27 Veg.
V 36 | 29 aceto B: a cibo | sitet | sq. si aestas est,
refrigeratorias accipient potiones Veg.

889

124:

840

941

842

102 MULOMEDICINA CHIRONIS 339—342

refrigerationibus, si tempus anni permiserit, naíafionibus
uteris. sic sanum fiet. sic eum cognosces: modo in unam
partem ambulant, modo in alteram.

XX De bulumo. si quod iumentum ἃ bulumo temp-
tabitur, sic cognoscis. totus spasmabitur, oculi interius re-
fugient, | οὐ visus non tam certus eius. subito ne ei ciba-
ria datur, sed primo eum refrigera et minutatim cibaria
dato et ungueío calido vino et oleo. 81 quis tibi dicit:
bulumo quid prodest unctio? respondeto: quid tibi cibum
prodesse videtur? sic etenim οὖ singula signa sudoris,
quorum ratio reddi potest, intelliguntur et curantur.

sed si inflatio est hoc, quod dicitur anAelatio, cuius
causae rationem reddi non posset, sed a superioribus signis
eausarum, quae prima curatione sequimur [sequenti]. spon-
giis uteris in capite ex posca, calida enim maiorem refri-
gerationem habet; in auriculis rosam Campanam adicies,
et frigidissimo statues loco. et subinde sternutamentum
dabis paleam in naribus, et eiciet et sic sternutabit. haec
cura eiusmodi causas et medicamentis saepissime curatur.

XX] De paralitico sive epilentico. quodcunque iumen- 95

tum paraliticum fuerit, signa erunt haec. pravus ambu-
labit in latus, quomodo crancus, recte ambulare non potest.
si coegeris eum ambulare, parietibus impinget. pabulum
et potum non recusat. sed [si curvus] maligne et prave
mandueabit, cuius cibaria uda erit semper. sic eum cu-
rabis. sanguinem ei detrahis de parte temporis contraria,
non qua contractus est. unctionibus termanticis eum per-
catapsato et cervices eius assidue corrigito vel cretellas
imponito in cervices ... fractae curari solent. curabis quo-

5

modo rovorosum; similiter et loco calido et potionem simi- 80

1 nacionibus || 4 Veg. V 37 || 6 totius | 8 unguero || 9 cibum:
chylon Veg. | 10 prodesse scripsi: esse | 12 Veg. V 38 | anbel-
lacio: anhelitus Veg. || 14 inter sequimur et sequenti lacunam
statuit B | 16 in capite B (cerebro Veg.): incipiat | 18 palam ||
20 Veg. V 40 | 22 crancus — cancer || 23 coegeris Veg.: cogno-
veris || 24 cervicem incurvabit Veg.; si(c» curvus ante quomodo
l. 22 ponit B | 26 contrarie || 29 (810 ut cervices) fractae
suppleo; imponito, ut cervices fractae B

MULOMEDICINA CHIRONIS 343—844 103

lem, quae in rovoroso, uteris. si per plures has res sanus
non fuerit, ures ei cervicem ex contraria parte, non qua
contractus est. palmam dabis usque ad verticem auriculae
el in tempus semisse ures et in aliam stellam cauterio
5facies et in parte renum usque ad mediam spinam vir-
gulam dabis, e&uterio sequeris, eademque cura, quae s. 8.,
et usta curabis. sanum fiet.
XXII De polippo. si quod iumentum polippum fac-
ium fuerit in nasum, vexatur vaste iumentum, obturantur
io ei nares et pus de naribus exiet male odoratum, et sufflat
ex his vasíe et languidus toto corpore erit et tristis est
semper et hinnire non potest. similiter et ipse polippus est
magnitudine mori pusilli. curatur autem, cum pars eius se
foras ostenderit. qui, cum paruerit, praeciditur. de cal-
18 οἴου cum aceto mixta grassam facies et sic super obli-
"ies. hoc saepe facies. aut amurgam coctam cum aristo-
logia mixtum δὲ in|pones. cum autem fuerit de interioribus
partibus putridum, non habet hoc vitium curationem. dici-
tur ab aliquibus plumbo oportere suffrigare. contingit hic
20 autem Sarmaticiis.
XXIII cHiRONIS CENTAURI. de morbo qui appellatur
maleos, quem quidam profluvium appellant, quod latine

4 in alia autem parte temporis Veg. || 5 sq. ungulam: corr.
Veg. | 6 cauteriose queris | 8 sq. cf. Veg. III 88 et nfra 551;
H 70 πολύποδος γενομένου iv τῷ μυκτῆρι τοῦ ἵππου ὀχλεῖται
τὸ ξῶον. συμφράσσεται γὰρ ὁ ῥώϑων καὶ φέρεται πύα ἐξ αὖ-
τοῦ ὀσμὴν ἔχοντα σαπρὰν καὶ φυσᾷ δεινόν, ἀτροφεῖ δὲ ὅλῳ τῷ
σώματι καὶ σκυϑρωπός ἔστι πάντοτε καὶ χρεμετίξειν οὐ δύναται.
ἔστι δὲ ὁ πολύπους τῷ μεγέθει ὡς συκάμινον, τῇ περιοχῇ ἐλάσ-
σων. ϑεραπεύεται δὲ, ὅταν ἔξω φαινόμενος ἦ, ἢ μέρος τι ἐξ
αὐτοῦ ἐκτεμνόμενον, καὶ χαλκίτιδι ὠμῇ καταπασσόμενος. ἀρ-
μόξει δὲ ἡ αὐτὴ καὶ μετὰ ὄξους πάχος ἔχουσα, καταχριομένη
πυκνότερον, ἢ ἀμόργῃ ἑφϑῇ μετὰ ἀριστολοχείας μιγεῖσα. ὅταν
δὲ ἡ ἐνδοτέρω καὶ μετέωρος, οὐκ ἔστιν αὐτοῦ ϑεραπεία. λέγεται
γὰρ ὑπό τινων καὶ μολύβδῳ παρατρίβειν αὐτόν͵ συμβαίνει δὲ
τοῦτο μᾶλλον ἐν τοῖς κατὰ Σαρματίαν τόποις. | polibum | 9 sq.
obdurant ure in | 10 plus | odoratur | 11 vasse || 18 in ore
pusille aut cum || 14 sq. decalcitent | 16 grassam τες crassam |
faciet | oblimes | 17 et inpones | 19 plubo || 21 supra 164
8ηᾳ.; H 10

348

124"a

944

845

104 MULOMEDICINA CHIRONIS 345

suspirium appellatur. verissime autem continebit hic mor-
bus appellationis nomen artrites, quae latine articularia
dicunt. qui adferet signa sic. plenitudines profluunt olen-
les naribus grassae et male odoratae colore pallido, et
cuius caput gravatur et siridet pectore et sfatim a cor-
pore gracilis fiet, ab hoc quia escam non accipit, propter
quod ad medullas eorum non pervenit. alternisque pe-
dibus ab articulis claudicationes interveniunt, tt in qua-
cunque parte procubuerit, exuleeratur, et illa pars corporis
sub cute unde et articuli laborant, ex amaritudine ipsius
morbi. ideo autem contingit eis plerumque, propter quod
omne iumentum fel non habet. pro felle inhaerent eis nervi
graciles laxantes, in quo humorem recipiunt et sucum huius
morbi. οὗ sic vitae periculum faciunt, et ei commixtws
sanguis praecurrit per omnia arteria, quae iuxta sunt dorsis
ei spinis, praecurrit et in medullas scapularum, aeque ce-
rebrum eorrumpit; escam enim ab inferiore scapularum loco
accipit. propter quod continetur caput, itemque linguae
constitutionem praestat, quae est principalis omnium arti-

1 ἔστι δὲ τῇ ἀληϑείᾳ ἀρϑοῖτις | 2 artrices J 8 sq. olent:
ἰχῶρες ἀποστάξουσιν ἐκ τῶν μυκτήρων παχεῖς Ócu&g ἔχοντες
μήλινοι τὸ χρῶμα | 5 satim | 6 ad hoc qui: καὶ ἀπισχναί-
veta, διὰ d εἶναι ἀνόρεκτον, καὶ τῇ παρ᾽ ἑκατέρᾳ ἐναλλάξεε
τῶν ἄρϑρων χωλάσματα ἐπιγίνεται. καὶ οὗ ἂν τύχοι κατακεί-
μενος μέρους, ἕλκονται τὸ μέρος ἐκεῖνο τοῦ σώματος διὰ τὸ εἶναι
ἀνάχυσιν ὑπὸ τὴν βύρσαν καὶ τὰ ἄρθρα χυμοῦ δριμυτάτον
πλήρη | 9 exulcerat uret illa | pars: sc. laborat || 11 supra 175 ||
18 gracilia laxant: εἶναί τι vevolov ἐκλελυμένον, ὃ ἀποδέχεται
τοῦτον τὸν χυμὸν κἀκεῖθεν τὴν ἔκκρισιν ποιεῖται καὶ μίγνυσιε
τῷ αἴματι διὰ τῶν ἀρτηριῶν τῶν πρὸς τῇ ῥάχει πῤῥοσηρμοσμένων.
εἶτα ἐπενεχϑεὶς ἐπὶ τὸν νωτιαῖον μυελὸν ὁ χυμὸς καὶ τὸν ἐγκέ-
φαλον φϑείρει | 14 eum commixta: corr. B (ei - umori) ||
16 arteria scripsi: latera (?. e. alteria) | 16 praecurrunt | 17 enim
addidi: τὴν γὰρ τροφὴν ἀπὸ τοῦ νωτιαίου λαμβάνει; (1d) escam
ab B || 18 sq. διὸ καὶ τὴν κεφαλὴν κατακρατεῖται καὶ τὴν γλῶτ-
ταν. εἶναι γὰρ καὶ αὐτὴν (ἀρχὴν B) τῶν ἐναρίϑμων ἄρϑρων.
ϑεραπεύων δ᾽ ἄν τις ἐπιτυγχάνοι αἵματος ἀφαιρέσει λύων τὰς
ἐν τῷ προσώπῳ φλέβας καὶ τὰς ἐν τῷ στήϑει. ἔτι δὲ διακόπτων
τὰ μεσοκύνια προσφορᾷ τε τροφῆς παντοδαπῆς χρώμενος καὶ
ἐγχυματισμῷ. | quae ligua

MULOMEDICINA. CHIRONIS 846---848 105

culorum. quod si cui contingit, jcurrenti efficere posses
succurrendo, succurres. sanguinis detractionem facies, solves
venas in faciem οὖ in pectore, persecueris omnes et circa
elaviculas. et escam omnem uti debebis et potionem hane:
5 centauream, absinthium, peucedanum, serpillum, sagape-
num, vetonicam, saxifragam, aristologiam rotundam. haec
omnia tundes et cernis aequis ponderibus et coques ex
aqua vel cum vino et sic ei dabis. et hae res amarae
sunt et morbus amarus est. ita incipit haec potio amara
10 amaritudinem expellere. item et aliam potionem dabis, si
hoe non proficerit, cucurbitae Aegiptiae semen quod capit
acetabulum, friges et contundes minutum, commisces- cum
vino | albo cotulas II, et per lentiolum colato, sucum eius
per dextram narem gementis suffundito. haec ipsa autem
15 compositio et ad disinteriam ἴδοι. sic curabis. si Aegip-
liae cucurbitae semen non habueris, sumito cucumeris sil-
valicae radicem et contundito et in eo adicies aquae co-
iulas II et ibi sinito una nocte macerari; deinde sublatam
eonteres et colabis et commisces in eo nitrum. sic repre-
30 hensa li»gua iumenti per os rem suffundes per dies octo,
partem dimidiam medicamenti in dies VII partes VII bibere
dare eurabis, et aliam partem dimidiam in VII partes divi-
sam, quotiens eum adaquabis, et VII diebus miscebis cibis
ei aquae. iem nitri crudi contusi mixti in vinum cotula
85 per nares suffundito; ipsum vinum tepidum sit semper,
ex quo ordeum aspergis. itemque et fenum, quotiens eum
adaquabis, ex eo nitro tuso adicies. quodquod autem ante
eastrati sunt aut castrantur, non incident in hunc morbum.
plerumque his enim contingit maxime pullis, cum excepti
30 sunt protinus de grege et solitam exercitationem caruerunt

1 sq. (nisi) recenti (nil) efficere possis succurrendo. sic
curetur B | 2 succurret | 8 persequeris | 5 swpra 197; Veg.I
13,5 || 6 saxifragiam | 11 "supra 201; Η 11,1 ἡμέτερα δὲ
εὑρήματα ταῦτα | 12 minutim? | 14 gementis: iumenti M | καὶ
αὐτῇ δὲ τῇ ἐντεριώνῃ χρῆσϑαι πεφρυγμένῃ add. H ] 16 facis |
16 ἄριστον δὲ καὶ τοῦ ἀγρίου συκίου τὴν ῥίζαν κόψαι
λεπτήν | 20 ligua | os rem: orem .M | dies septem? || 21 vi-
vere: ποτίξοντας | 28 sq. cibis et aquae suppl. B

846.

124"b
847

848

849

850

125'a

851

106 MULOMEDICINA CHIRONIS 349—361

et ad standum venerunt. hoc vitium huius morbi in eos
decurrit plerumque. qui appellatur artrites, qui latine dici-
tur articularis. qui et cum inciderint in hunc morbum,
de vita de his promittere noli. in quo magis sit vitium
hieme cognoscitur. quod sic cognoscis, prius quam de nari-
bus mueci grassitudines exeunt. incipient enim tune sic
tussire, tanquam si putes eum aliquid devorasse. inde
ergo intelligis et palam tibi facies, quia ab articulario
vitio possessus tenetwr. huic celerissime necesse habebis
succurrere, quemadmodum supra scriptum est. erit autem
hoe utilissimum, ut hac succursione uteris. si fuerit tem-
pus autumni, hoc uteris: uvam albam exprimes, herbam,
quae [quae] appellatur aristologia, quam contundes et cernis
ad coclearia plena tria, et sic dabis per nares per dies VII.

sunt autem genera maleos 4?': humida, arida, articu-
laris e£ succutana. et harum [suceutationum ex qua] sunt
aliquae sanabiles, aliae insanabiles, alia quidem difficiliter
sanantur. facilissime autem curantur inter eos, quae est
humida. quae signa adferent haec: distillatio narium !
humida et gracilis, aquae similis. his autem similiter et
succutana, ex qua contingit scabies. οὖ haec articularis,
quae diffieiliter sanantur, quemadmodum supra scriptum
est. nam illa insanabilis est arida, et quae per nares
nullam pituitatem adferet. qui nec idem manducare [esse]
nec potionis quidquam recipiet, et illud quidquid recipere
potest, coneoctionem non facit, propter quod corporis gra-
cilitatem patiuntur....scapulae autem eius extensae et tumi-

2 artites | 3 incederit | 4 magis: μάλις B || 5 si: ἐπιγνω-
σϑήσεται δὲ πρὸ τοῦ φέρεσθαι διὰ τῶν ῥινῶν | 9 possis suste-
neto: corr. B | καὶ εὔγνωστόν ἐστιν ὅτι ἔχεται ὑπὸ τῆς ἀρϑοίτι-
δος καὶ ὡς τάχιστα δεῖ βοηϑεῖν, καϑὼς ἄνω γέγραπται || 12 unam:
σταφυλὴν λευκὴν || 14 tria: κοτυλῶν δύο | 15 Η 12; cf. supra
168 sq. || 16 τούτων αἱ μέν εἰσιν εὐθεράπευτοι, ἡ δὲ δυσϑερά-
πευτος, ἡ δὲ ἀϑεράπευτος | 20 atque: ὕμοιον ὕδατι 24 ne
quidem B || 21 sq. αἵ τε ῥῖνες αὐτοῦ ἀνεῳγμέναι εἰσὶ καὶ φυσᾷ
βαρέως ἑλκόμενόν τε οὐκ εὐχερῶς ἀλλὰ ὅλον συστρέφεται, λα-
γόνες περιτεταμέναι εἰσί, τυμπανοειδεῖς μετέωροι, καὶ ἡ βύρσα
σκληρύνεται

20

MULOMEDICINA CHIRONIS 852—353 101

diores erunt, tympano similes, cuius et corium [non] dwre-
scit. οὖ sic curationem nullam recipit et ex vita recedit.
dictum est autem et Ewmelo medico.
cuius arida maleos nec ego nec alü medicorum hanc 882
5sanare arida maleos potest. cuius et rationem ego pro-
tinus reddam, quare et statura et curationis insanabilis
est: quia pulmo eorum corrumpitur, qui corruptus ad latus
decurrit, et sic incipiet esse pleureticus. quemadmodum
intelligere quis possit, qua ratione succurrere huie vitio
10 nemo potest. pulmoni corrupto tussis insequitur. scru-
lemur, si possimus huie rei succurrere. sic curato. thuris
pollinem contrito in vino odorato cotulae unius suffundito
pef nares. ne quidem omni parte negligens videtur, ex
omni ratione succurrere debeo sic. radices quoque con-
is$cisas minutatim valde commiscito cum ordeo, sie dato.
et hoc iam inventum est maioribus nostris, non tamen
praeteream [aut] unwm. morbum, qui appellatur maleos, 953
debemus fumigare in omnem pecus, quod ungulas calcat.
hoc quoque, ut eaput eius totum coperias assidue. et
30 totum per triduo origanum decoctum in olla nova per

1 descit: corr. M | 2 81 [ 8 eo mlto sic: ὡς εἴρηται καὶ

Εὐμήλῳ τῷ Θηβαίῳ | 4 τῆς δὲ ξηρᾶς μάλεως οὔτε ἐγὼ ἰατρὸς
οὔτε ἄλλος τις | 6 statura -- status; perduratura? | 7 sq.
[aui corruptus] ad latus dextrum et? τὴν δὲ αἰτίαν δηλώσω,
τι ὁ πνεύμων ῥήγνυται πρὸς τὴν δεξιὰν πλευρὰν καὶ ἔστι
πλευριτικός. βοηϑήματα δὲ καὶ τούτῳ ταῦτα, ὡς ἄν τις αἴσϑη-
ται ἑαλωκότα τὸν ἵππον τῇ μάλει καὶ βήσσοντα᾽ μάννης καὶ
λιβάνου ἀνὰ τριώβολον ἐν οἴνῳ τρίψας κοτύλῃ μιᾷ ἐγχυματιξέτω
διὰ τῆς ἀριστερᾶς ῥινός. βοηϑείτω δὲ καὶ ῥαφάνους κατατέμνων
εἰς λεπτὰ wol μιγνὺς τῦϊς κριϑαῖς καὶ παραβάλλων | 12 odo-
rati | 18 videtur — videbor, ἃ. e. videar | 16 hoc tamen | maio-
ribus M: corporibus | εὑρέϑη δὲ καὶ τοῦτο τοῖς πρὸ ἡμῶν τὸ
ὑποχαπνίξειν τὴν μάλιν ἕν τε τοῖς ἵπποις καὶ τοῖς ἄλλοις ὑπο-
ξυγίοις ὅσα μώνυχας ὁπλὰς ἔχει, τῇ ὁριγάνῳ καλύψαντα τὴν
κεφαλὴν ἐν χύτρᾳ καινῇ μαρίλλαν ἐχούσῃ w«9' ἡμέραν μὲν μὴ
πλέον ἡμερῶν τριῶν, παρ᾽ ἡμέραν δὲ ἐπὶ πλείονας || 11 praeterea
aut uno: praedecessore uno JM | aut — vel? | 18 quodquod
ungula rotunda calcant quidem supra 164 || 19 quaequae: corr.
B (hoc quoque sc. inventum est); aeque M | cf. supra. 190

108 MULOMEDICINA CHIRONIS 354—355

nares proicito, ut bibere des per triduo, aut per alternis
diebus stet pluribus diebus. cura, ut [si] sit origanum
asi»ale. cum factus est maleos adhue tenero pullo, qui
eum maxime [aut] mamilla matricis suae sugit, nihil
prius debet quam mairix curari. debet &utem cibis sie, δ᾽
quemadmodum s. s. est. οὖ radices ei dato. haec enim
curationes prosunt et i sitim iumentum adducunt. quod-
quod autem in gregem incidunt, eos statim debebis a
reliquis secernere. hic enim morbus facilime plures coin-
quinat. 10
854 sed cum et tumores cirea cervicem creverint et venae
lensae fuerint circa collum, eas venas curvas habebit
125'b et tumentes in | modum draconationis, similiter et in ca-
pite et in facie tumentes, et nares distentas habebit. qui
adferet spumas sanguilentas per ore. statim anhelitus et :5
suspiria ab inferioribus partibus reddit, ía&quam 81] per
naribus sufflet. quotiens escam et potum accipere volet,
955 non potest; dolorem enim contrarium sensit. sed et quod
sumit, exiguum accipit; vulsiones quoque totius corporis
sentiens usque eo, αὖ exulcerentur extrema, omnia cacumina 20
narum itemque et labia. οὖ statim humores eius semper
ex ore emittunt, unde et limgua obligatur; salivas eicere

2 stet: si et B | 3 asmale: μάλιστα δὲ ἔστω ὀρεῖτις (lege
óvitig) ὀρίγανος | 4 aut 1 bille sc, mamille i» marg.: μάλεως ὃὲ
γενομένης iv τῷ πώλῳ ἕτι νεογνῷ ὄντι καὶ τιτϑευομένῳ ἐπιμε-
λεῖσϑαι δεῖ τῆς τιτθευούσης | 1 1n addidi, an iumentum — iu-
mento? | 84. ὅσοι δὲ ἐν ταῖς ἀγέλαις μαλιῶσι | 11 H 21; cf.
supra 195 sq. || 18 tragonationes supra 183 | 16 sqq. ἕλκεται
δὲ wol ἐκ τῶν λαγόνων καὶ ἀναφυσᾷ διὰ τῶν μυκτήρων καὶ
προϑυμούμενος τρώγειν οὐ δύναται 600b πίνειν, ἀλλὰ κατὰ
μικρὸν λαμβάνει ῥῆξίν τε τοῦ σώματος πανταχοῦ ποιεῖται, ὥστε
ἑλκοῦσϑαι μάλιστα τὰ ἄκρα ῥῖνας χείλη ὦτα, καὶ ἀποπίπτειν
κάτω αὐτόματον, ἢ τε γλῶσσα συνδεῖται, ἣν καὶ προβάλλει ἕκλευ-
xov καὶ παρὰ φύσιν ἄμορφον. καὶ χρεμετίξζξειν ἀδυνάτως ἔχει.
ὁ τοιοῦτος ἐλεφαντιᾷ καὶ οὐδὲν εἰς αὐτὸν ὑπάρχει βοήθημα.
οὐ δεῖ δὲ τοῦτον μετὰ ἑτέρου ἱστάναι, ἀλλὰ ἐκβάλλεσθαι μα-
κράν. | 16 inferioribus: corr. B | reddita quam: corr. B ||
20 exvulnerentur | sg. cacuminarum: suppl. B | 21 semper:
spumae JB | 22 ligua

MULOMEDICINA CHIRONIS 356—359 109

non potest et album sputum remittit insuetum et alieni-
genum. haec signa sunt, quae adferent elefantiotes. cui
succurrere nemo ex una re potest, cum ista signa se
ostenderint. sic quoque solus sibi separatus debet stare
5locis secretis et tenebrosis. vita inane debebis adcuran-
dum cum rebus aquae ealidae cotulas II et nitri contusi
validissime minutatim coclearia III, quod commisces in
ealda et oleo viridi ciatos tres. haec omnia mixta suf-
fundes per nares assidue, donec sanum fiet. dictum est
1 autem in hoc vitium facere Tin vinum cervinum, ex quo
radices minutim miscebis. ex hoc evenit sanum fieri.

XXIV De eruptione vulsi. si quod iumentum vulsum
fuerit, signa erunt haec. stranguríabitur [iter οὐ] exerea-
bitque purulentum, e/ quotiens volutatus fuerit, se non

15 revolvitur, nec excutiet se. quodsi recens fuerit, sangui-
nem excreabit. periculum promitti debebit. curabitur sic
cibo levi et leni; etiam exercitationibus desinere oportet.
potionem dabis talem: thuris masculi p —-, opium p 3,
eliotropium p π΄, quod nos intubam agrestem appellamus,

s) rutae tantundem cum vino austero mensuris Atticis IIII
infundere in singulos dies, donec desinat.

XXV De plectora. 51 quod iumentum ἃ plectora labo-
rabit, signa erunt haec. ubi plus ebiberit, caput emittit
et super emittit, oscitatur. ordeum autem si nimis

46 ediderint, sic intelliges. eaudam inter se complicabit et
iremulus erit in cursu. qui est deterior, si cruditatem
senserit. haee 510 cognoscis | 80 itinere eum calidum
hordeum nimis edisse et non digestum esse. quem sie

306

957

125"a

cognosces. sudabit et prioribus armis inligatus erit et 9859

6 ceteris | vitare lumina aut bituminare B | sq. ad curan-
dum eum dabis» B | 10 facem | [in] vinum genuinum? (me-
dullam) cervinam? inguinum (4. e. inguen) cervinum M; ve-
nenum cervinum awi lhxivium aut in vinum «infusum cinerem
eornum» cervinum B | 12 Veg. V 41 | quodsi: transposw ||
18 stranguilabitur | iter et: stertet B, cf. p. 112, 22 | excriabit-
que | 14 ex | s || 18 ad opium ἐπ marg. nota —— add. || 19 quos |
intubem | 22 Veg. V 43 | 98 et 24 demittit? || 24 emittito
scitatur | 26 complicavit | 28 dedisse: edidisse?

860

961

110 MULOMEDICINA CHIRONIS 360—862

incertus ambulabit. sic eum curabis. sanguinem de cer-
viee emittito et aceto et oleo totum corpus perungito et
ambulationibus levibus moveto. hordeum ne dederis. po-
tionem hane dabis. brassicae folias contusas et sucum
eius exprimes et mirrae a&dmiscebis et vino optimo et s
liquaminis pusillo. hoc per triduum dabis. sanum fiet.

XXVI De suspirioso. si quod iumentum suspiriosum
factum fuerit vel anhelito vexabitur, signa erunt haec.
ilia suspensa erunt, oculi intensi, et longa suspirabit. ergo
ili de cervice vel palato sanguinem detrahito et post 10
sulfuris vivi 5 ΠῚ contusas cum aqua et... suffundito.
οὐ si haec non fuerit, terrae intestinum, id est lum-
bricos, necato in loteo quasi mensuram Atticam, et aquae
eiatos tres unam mixtis infundes per sinistram narem. 8]
suspirium evadet, signa habebit talia. tussire incipit, in 15
naribus muci erunt.

XXVII Si suspirium aridum habuerit, sic intelligis.
suspirat graviter et ilia introrsus nimis adducet, cervice
recta et capite erecto, in obliquo tensis oculis attonite
respiciet, et graviter suspirans sonitum dat ipsius spiritus, 20
et cibum nec potum non adficitur accipere, nec proiciet se.
cui nulla pituita per nares neque per os effluet, [et] unde
suspirium aridum dictum est. si ei subvenis, ne praeter-
mittamus aliquid — saepissime solent remedia provenire —
pro remedio secabis inter nares, et ibi aquam impones, $5
W"bi stat, propter dolorem in aquam nares mittens assi-
due, suspirium in eo distabescat. potionem ei dabis su-
eum tisanae et sepo caprino in eo decocto, cui admiscebis
sulfuris vivi et turis masculi aequis ponderibus mixtis.

1 insertus: corr. Veg. | 6 mire: myrrhae pulverem Veg. |
11 (vino5? | 12 tere: corr. B | 18 nec to || 17 cf. supra 170
21 cibum recusat et multum bibei swpra | 26 setabis: inter
nares iumenti scalpello (sagittella) secabis et aquam frigidam
per fistulam latam eius ori (in situla latiore cod. Sangal-
ensis) suppones naresque ipsius (ipsas) assidue diebus plurimis
merges, ut suspirium ditabescat in aqua Veg. I 11, 13 ||
26 substa et: corr. B | mittens — si mittat

MULOMEDICINA CHIRONIS 363—366 111

ex eo coclearia singula diurna dabis cum suco tisanae.
cum coeperit fortior esse, sanguinem de cervice detrah:to.
hune sime repromissione curato.

XXVIII Suspirium si erit umidum (alii vero succuta- 868

5 neum), sic cognoscis. de naribus mucci ei exeunt crassi et
puiridi, et tussiet valde nec cibum nec potum appetit et
eorpori | deterior fiet et ex prioribus humeris incertus 195"b
erit. cui nulla res subvenire poterit. hunc ergo nec ari-
dum promittere non debemus. curari enim non possunt.

10 curabis tamen, sicut supra.

XXIX De farciminoso. 81 quod iumentum farcimino- 864
sum fuerit, signa haec demonstrabunt. in locis necessariis
nascuntur tubergula plena sarie, quae et per se erumpunt
οὐ sanatur sibi et alis locis renascuntur similiter. et vivet

1 et per longum tempus et corpore gracilis fiet. evenit eos
liberare posse. quem curabimus sic. 68. tubercula urito
cauteris rectis, ut non per se rumpant; ita enim in-
eipient alias nasci. perungues ea loca sale et oleo, post
VII dies distringito et delavato. cum usta ceciderint,

30 eurabis, quomodo vulnera curari oportet. οὖ potionabis
eum potione s. $&, quae ad morbida iumenta composita
esl. curato eis sanguine de capite emittere.

XXX De arida tussi. si quod iumentum arida tussi 865
laboraverit, difficilis est huius curatio. signa habebit (alia.

:; tussiet frequenter, distentus et difficilis spiritus erit in eo
et ilia contrahit. curabis eum sie wí suspirium aridum,
hoc est quam bilem aridam vocant quidam. quod curari
non potest.

XXXI De pulmonis labore. si quod iumentum a pul- 866

80 mone laboraverit, signa erunt haec. stertet ἃ cerebro et
laborat per viscera [uterque reficiet corpus] et tussiet

4 cf. supra 169; Veg. I 3 | tumidum | succutaneum: sc.
vocant | 7 insertus | 11 cf. supra 179; Veg. I 7 | 14 sanantur
lbi, set? | sq. 16 curavimus | urit boc auteris | 17 cf. Veg. I
14, 3 || 19 delabato || 24 alia: corr. B || 26 ut addid: | 27 vilem ||
29 Veg. V 44 || 81 ut aegre reficiat corpus ve! itereque deficiet
corpus (cf. 113, 18) B

867

126'a

868

869

112 MULOMEDICINA CHIRONIS 367—369

graviter et in corpore ipsius exire solet non adsimiles
forunculos. sic eum curabis. turis masculi pondo II, mag-
ma croci 5 .. . mirr&a 3 II, baec omnia bene tusa. et
ex eo medicamento coclearium ex ovis numero ΠῚ et
aquam temper&bis et sic ei dabis. si cibum non appetit,
id medicamentum ex lacte caprino mixtum et mellis de-
cocti eoclearium .I. dabis. vel sucum tis&nae cum ovo et
oleo rosaceo cum eodem medicamento mixtum potionem
dabis. curabis ei et offas dare ez farinae triticiae sexta-
rios duos et 6701 polline sextarium 11-. admisces eo medi-
camento s. s. coclearia V, et ex lacte cuiuscunque pecoris
conspergis, οὗ ad offas numero VII diurnas sie ei dabis
post potionem eottidianis diebus, usque dum cibum libenter
appetat. cui offerens omnem escam viridem propter fasti-
dium vel lenticula vel triticum vel ordeum torrefactum
cum palea dabis, quodlquod ex his libenter accipere volet.
cura, ut cottidie lacte recens des, et si non habueris,
aquas. sinito eum ambulare, quo usque fortius se habeat;
postmodum paulatim per crementum exercebis. sie sa-
num fiet.

XXXII Si pulmonem dolebit, sic eum intelligis. an-
helat, suspirat graviter et tussis insequitur, ita ut ster-
leat, exereabitque purulentum. post dies aliquos, non in
recenti, et prioribus pedibus claudicat, et putorem per

30

nares gravem ostendit, difficiliter se iactabit et febricitans s

in praesepio incumbit, fatigationis beneficio stercora ad-
sellatur [et] dura et vix conatur ad adsellandum et anxiatur.
hi solent et corruptum adsellari, sí quando in digestione
male accepti fuerint. horum curatio difficilis erit. sic eum

curas ad modum s. s. aquam eis bibere dabis, in qua 30

ervum antecessus lotum mansit, et aquam eius bibere
dabis. quodquod pulmonis causa laborant, detrahendus

1 sq. similia furunculis tubercula nascuntur Veg. | 93 hys-
SOpi uncias duas, trifoli unciam unam add. Veg. | 5 tempu-
rabis ||9 ex Veg. et | 10 elbi]|| 21 Veg. V 44} 28 sic: corr. B ||
29 mali | fuerit | 30 qua B: aqua

MULOMEDICINA CHIRONIS 370—372 113

erii sanguis de palato vel de cervice, quorum tamen cor-
pora fortiora sunt, et quibus fastidium non fuerit. item
aliam curam ad eos facientem ex hac potione ostendo.
vini odorati quartarium antiquum misce et da, aut ciceris
sinfusi aquam bibere dato. detrahendus erit sanguis eis
de palato et de temporibus et de cervice verno et
autumno. exercitalionibus et ceteris uti debebis. si gra-
vius vexabitur, morbus est. lentisci r&dicem, thuris 5 IT
vel si hoc non fuerit, mirrae 5 .l. cum croco suffunde
1 eum vino. aliam eodem modo: costi 5 III, T vini tantun-
dem contrita cum vino dulci infunde per os. aut uvam
albam exprime in os. aut radicis semen ex eodem modo

870

dato, nuces amaras, id est amigdalas frietas cum aqua

eodem modo. aliter: cardamomum infusum in vino albo
1 odoris boni et cotilam, similiter utere.

XXXIII 8i ἃ pulmone vexabitur, signa haec erunt.
tumescunt intra ilia concavationes graves, cursibus retar-
dabitur, itineribus deficiet. curari non poterit. curatio
huius rei curanda est maxime, ut habeat virium. escam

sx infundere debes ordei, sic dare. &mbulationibus cedere,
unde insanus fit pabulum opponere et potionem. gura-
tionibus longis utatur, item unctionibus pinguibus. deum
gravibus, molliter cubet. potionem | hieme da ex farina
triticia, aestaíe hordeacia. si &utem deprehensus fuerit,

35 costi et cinnami 5 II, siringa, cassia, storace €, his rebus
cum tisanae suco potionabis.

XXXIV De orthopnoico. si quod iumentum ortho-
pnoicum fuerit, haec signa erunt. inambulationem subinde

8 facientibus: facientem (plus» B || 4 sg. cineres quoque
ulmi loti et infusi Veg. | 8 lentisci drachmam Veg. || 9 cum
Cr0co0: succari semiunciam re [| 10 costi unc. IT, cinnamomi
unc. I, eryngii radicis unc. lI, storacis semen Veg. || 12 ra-
dici ᾿ 14 cardamonium || 17 convacationes | 19 vicium: ut
abeat vitium B || 20 (ab» ambulationibus W; postea lacunam
datwit B | cedere — desistere; caedere B || 21 84. curatio-
nibus | 22 piguibus | sq. eum gravibus: unguatur B ||23 mol-
litur: corr. 5 [924 aestate scripsi: est autem || 25 Veg. V 44
fin. | 31 Veg. V 45 | orthonico | orthonicum

Malomed. Chir., ed. Oder. 8

811

126'b

872

114 MULOMEDICINA CHIRONIS 373—376

ei praestas et ambulare non vult, et suspirat graviter
anhelito magno toto corpore et ambulare non potest, et
subinde se proicit frequenter et cadet, et cum procubu-
erii, extendere se non potest nee dilatare, et cum ceci-

378 derit,magis resurgere vult. quod curatur 510. sulfur vivum
3 II conteres usque et macerabis in vino odorato albo et
melle, per'nares saepius infundes, liquidae picis pusillum et
nitrum coctum valde commisces melle et vino et suffun-
des usque, donec spiritum contineat et careat vitio. non
algeat et exercitationibus utatur. in potionem adicies,
eodemque fenum aspergis. et si haec medicamenta eum
sanabunt, eatarticis uteris. curabis huic et sanguinem de
cervice detrahere vel de pectore. sanum fiet.

374 XXXV De orthopnoico. si quod iumentum ογίλο-
pnoeam habuerit, signa erunt huius haec. ilia ducit vehe-
menter οὗ suspirat cum sonito, runcos ducit et curvatus
erii, cibum nec potum recusat, et praefocaüione in anhe-
litu patitur et manducans tussit, stans et iacens a&equa-
lter runcos ducit. et vivit, per longum tempus protrahit;
nam ex eo vitio liberari non potest. pulmo enim eorum

875 se contrahendo conmurit. unde et macrescib in novis-
simo tempore et (abidus moritur. huic curam adhibes sic.
sanguinem ei de pectore detrahes in recenti et ipso san-
guine cum mero et oleo tepefacto eum perunges. lixivio
cum oleo temperato per nares eum potionabis per dies V,
postmodum sinapis Alexandrini fírieti et sulfuris vivi
ei mirrae, cardamomé? aequis ponderibus. ex melle de-
cocto tusa omnia ei criblata misces. ex quo medicamento
nueis magnitudinem ex vino nigro calido potionabis.

876 XXXVI De litargico. si quod iumentum litargum

2 mangno | 6 odoratu | 17 liquiet de pussilm: corr. B
ez Veg. | 10 adicies: scil. nitrum || 14 Veg. V 45 | ortho-
nico | ortonam || 16 runcos — ronchos || 17 praefocione || 19 bibit:
corr. B, protrahat vitam Veg. | 21 conmurit — comburit; com-
burit vel convoret Veg. | macrescit B: in ea crescit; unde et
macies cum morte insequi consuevit Veg. | 22 agidus: corr. B ||

27 cardamó | sic | 80 Veg. V 47

10

20

- MULOMEDICINA CHIRONIS 877—880 115

fuerit, signa eius erunt haec. iacebit et semper dormit
nec cibum accipiet nec potum, somno consumitur. quem
eum excitasti, statim adgravatus se magis proiciet. et sic
amens marcescit, nec ulla res illum delectabit. et si po-

5 tionem | dederis, dormitans vix eam accipit. sic eum cu- 126"a
rato. in stabulo, ubi stet, substernito stercora mollia.
noli eum permittere proicere se, οὖ assidue eum excitato.
in auricula eius scarabeum vel blattam muüttito, et ita
religato, et ibi vivat. et fomentabis ei caput calda cum 877

10 pulegio decocta et postmodum perungebis oleo cum adarce
irito, caput eius perfrieato. cui potionem dabis: came-
melon, irin llliriaca et Artemisia in aqua decoques, ex ea
aqua cotulas II et olei rosacei ciatos II cottidie potio-
nabis. ΟἿΣ et pedes priores frequenter non simul caida

5 fomentabis. solet enim haec passio et ab strictura pedum
contingere. hae re sanum fiet. est quidem periculosa cura.

item et alia signa litargici haec erunt: oculi eius lacrima- 878
buntur, quasi qui lippiat, somno operam dass vel stans et
in praesepio incumbens dormit, et a posterioribus natabit

*! ambulans et totus gravabitur. sic eum curabis. detrahes
ei sanguinem de priori pede dextro et 8 femore sinistro.
potionem dabis hane. herbam Artemisiam contusam et
eriblaiam dabis ex cinericia sextarium -l., ex eo et oleo
eijatos IL, hoc per triduum uteris, quarto die intermittas.

* 8ὲ eibariam non appetit, ervum mollitum ex aqua tepida 879
bibat in die unum sexiariwm, in quo bibere dabis. si hoc
non proficerit, lini semen coquis ex aqua in ollam. post-
quam coxeris, dabis ei per dies singulos eminas singulas
et mellis quod satis est et effectum faciet. haec res et

Ὃ ad febrieitantes prosunt. sanum fiet.

XXXVII De morbo regio. si quod iumentum morbum 880
habuerit regium, signa erunt haec. utrique oculi viridica-
bunt, cervicem inclinatam habebit in dextram partem, in

2 potum add. Veg. || 9 ut ibi? | ibat || 11 perfricat || 14 simul:
semel? | adda | 18 quia si | sompnio | das || 19 natabit: nutat
red | 28 cum lixivii sextario Veg. | 26 si addidi | mollitum aut
mellitum Veg. || 26 s(extarium) suppl. B || 29 hee || 81 Veg. V 48

8Ὲ

116 MULOMEDICINA CHIRONIS 881—384

sinistro videbitur claudicare, eísi in dextrum habuerit clau-
diginem. it& curato. include eum loco tenebroso, ubi nec
lumen viderit. ignem ibi facito et sagis operito ita, ne
oculi eius appareant. bis die oleo et vino defricato. lapi-

881 des molares ne minus V in ignem imponito. cum bene ὁ
caldaverit, pecus ad pedes caput copulato et sub nares oleo

126'b eos perfusos fumigato, | et per dies VII his potionibus
eum curabis: sanguinem caprinum cum laete ovili sil
Gallicum, costum, oleum; 866 in uno inmisceeto et per
dies XVII potione dato. sanum fiet. 10

882 XXXVIII De bile. si quod iumentum bile molesta-
bitur, signa erunt haec. concurrit ac volutatur temporibus,
similiter ut strofosws. sic hoc curato. sanguinem emittito
de cervice et potionem dato: herbam trisaginem nigram
sescunciam, herbam trisaginem albam pondo sescuncia, mag- 15
man croci 3. inmiscebis vinum et pisatum cum nitro et
potionem dato ex aqua mulsa eminam per narem sini-
Slram, αὖ s. 8. est. sanum fiet.

888 XXXIX De bile arida. si quod iumentum bile arida
vexabitur, nihil ewm curare poterit. ergo murtam agre- s
stem cum vino contriiam infundere in dextram narem
debebis, ordeo autem non satiare, in farre iriticeo potio-
nem dare ex aqua oportet.

884 XL De vomica. si quod iumentum ἃ vomica vexa-
bitur, hie morbus valde gravis est. signa erunt huius :5
haec. incidens difficiliter resurgit, et olebit ei spiritus,
graviter incumbet in eo loco, ἃ quo vexabitur, tussit et
aliquando purulentum excreat. sic eum curabis. thuris
3 V...in unum contusa cum vino tepefacto ei per nares

1 sed si|| 5 non minus pondera quinque Veg.|| 6 pedes
complantato: animalis caput copulatur ad pedes Veg. || 7 per-
fuso || 8 sg. simul calidum: corr. Veg. || 9 oleoque pariter admixto
Veg. | 10 dies XII ve. | 11 Veg. V 49 || 12 concurrit (?. e. con-
eursat); commovetur Veg. | tempuribus: — frequenter || 13 stro-
phosos | 16 sescunciam: suprascr. 5 | ponde | sescuncia ego: ex
tuncia | 19 Veg. V 50; H 202,18 || 20 enim curari: corr. M ||
22 triti: pro hordeo far triticeum dabis Veg. || 24 Veg. V 52 | vo-
mita || 28 sg. turis dragmas duas, aristolochiae uncias duas Veg.

MULOMEDICINA CHIRONIS 885—886 111

infundes. quod si non habueris, sulfuris 5 II, aristo-
logiae 5 -I. eodem modo dato. cibo autem maxime dili-
gendus est, ut habeat nufírimentum. vitium [ut etiam]
ambulationibus lenibus cum etiam ruperit se, utere cau-
5$teribus circa pectus oportet.

XLI De podagra. si quod iumentum podagricum fuerit, 985
Signa erunt haec. stare non potest nec ambulare, sed clau-
dicabit aliquando et alternis pedibus, et proiciet se simi-
liter, tanquam qui ordeum nimis acceperit. cui tali vehe-

10 menter dolebunt. cui si palpare volueris, non patiatur
doloris aliquid beneficio huius rationis, dum interdum in
totum nihil conceoquet. οὗ horridum et fervens habens
totum corpus sudet, eí superiores eius venae extant, et
testieuli eius subinde salient alternis, veretrum procadet

15 et subinde arriget, et pedibus inaequalibus stat, et stercus
in ungulis eius haerent propter nimiam excalfactionem,
quemadmodum subtricio. sic eum | curabis. non patieris 88612'77a
eum accumbere, et coges eum ambulare perminutatim loco
lecto usque, donec sudet, et defrieabis eüm manibus totum

* corpus, donec persudet. sanguinem ei detrahes a capite
de superioribus venis, sed noli multum. et iterum per
dies VII sanguinem de posterioribus locis emittes supra
talos οὐ de gambis eius, et noli multum, vel desub ipsis

1 sq. aristolochiae unciam semis Veg.|| 8 iumentum: corr.
Veg.; ut, habeat (ad»iumentum virium: uti etiam . . ambula-
tionibus lenibus (oportet»: cum etiam ruperit se, ... pectus.
B|6 Veg. III 53; H 164 | sq. ποδάγρᾳ εἶ ἐμπέσοι ἵππος, οὔτε
ἑστάναι δύναται οὔτε περιπατεῖν, ἀλλὰ κατακλίνεται ἐοικὼς τῷ
κεχριϑιακότι καὶ ἔστιν ἀνόρεκτος πρὸς πᾶν τὸ προςφερόμενον
καὶ τὸ στόμα (σῶμα Chiron) ϑερμὸν ἔχει καὶ κατάξηρον τήν τε
ὑπερῴαν μετέωρον, οἵ τε ὄρχεις αὐτοῦ ἐνάλλονται ἐναλλὰξ wo"
να καὶ ὃ καυλὸς προπίπτει καὶ ἐπαίρεται, καὶ οἱ πόδες ἐν τῇ
στάσει προςλαμβάνονται τὰ κόπρια διὰ τὴν πύρωσιν ὡς καὶ ἐν τῇ
ὑποτρίψει. | 10 palpebre | 12 torridum B || 18 et suet superiores:
aestuet B || 21 sq. καὶ πάλιν δι’ ἡμερῶν ἑπτὰ ἐκ τῶν ὀπισϑίων
ὑποχάτω τῶν ἀγκυλῶν παρὰ τοὺς ἀστραγάλους ὡσαύτως μὴ πολλῇ
τῇ ῥύσει Éx τε τῶν ἐμπροσϑίων | 21 non multum Veg. | 22 se-
quenti (ἡ. e. IT) die Veg. | 928 tertio de gambis Veg. | non
mulum Veg.

118 MULOMEDICINA CHIRONIS 387—890

dolorum locis. bibere ei dabis aquam calidam, in aquam

887 adicies nitrium et farinam iriticeam. est autem οὖ hoe:
[heren in] manu plena [vel] heranthemum et thuris pollinem
acetabulum plenum maceratum in vino suffundes ei per
nares triduo cotulas singulas. facit et hoc: beta cocta s
ex aqua, deinde cocta exprimis et aquam eius adicies
ciatos tres, suffundito, deinde exercebis eum. omnibus [de]
his uteris. set maxime plus expedit purgare eum iumen-

888 tum, qui hoc vitio tenetur. expurgatione enim totius cor-
poris levioris facies et eas venas, quas in pedibus habet,
et non erit spurcities, quae in eius pedes recurrat. sed
post purgationem hoe utere. timi acetabulum plenum in
vino veteri dulei macerato cotulam .I. et per nares ei
suffunde et fenum ill oppones. quod si non habueris
novum, fenum vetus nitrio asperso da. quod si non rese- 15
derit vitium, eastrato ewm, et sanum fiet.

889 XLII De ortaculo, quem stilosum vocant. de orta-
culo, quem quidam stilosum vocant. quem sic cognoscis.
patitur hie contractionem nervorum in pedibus prioribus,
et capitibus ungularum calcat. rectis articulis erit. quare 30
et ortaculi vocantur, quod stilo recto similes pedes habet,
inde stilosi dicti sunt. plenas ungulas in terram ponere
non possunt, pendentibus taxillis incedunt recte, quasi
clodigine. quibus nervi in articulis dextra sinistra emi-
nentes erunt, quasi scauros futuros sic eos multi aesti- 36
mant. quod contingit hoe vitium sarcinaris causa magno-
rum onerum et viae fragosae labore, unde nervorum síric-

590 turam patiuntur. quod vitium curatur sic. sanguinem ei

μ᾿

0

2 et autem: facit autem B || 3 heren in — ἱεράν | rathenium:
ἱρανθέμου ῥίξης δράκα καὶ μάννης ὀξύβαφον | sg. polline in:
corr. B | b beta M: ut a; betas etiam excoques et aquam earum
ad tres cyathos suffundes Veg. || 6 μέξαντα ἑλαίου κυάϑους τρεῖς
κοτύλαις τρισίν | 8 set B: et | 9 τοῦ γὰρ σώματος ὅλου εὖ διακει-
μένου τὰς slg τοὺς πόδας ἐπιρροίας βελτίους εἶναι συμβήσεται |
expurgatio | 11 spurcitias || 12 ἱρανϑέμου ὀξύβαφον οἴνῳ διέντα,
thymi Veg. | 14 fenum viride Veg. || 16 eo | 17 Veg. 171 54 | orta-
culo 2 ὀρθοκώλῳ || 18 quidem [| ?1 articuli | 22 inde B: i. e. δὲς]
telosi | plenas: planas Veg.|| 25 eo | extimant .

MULOMEDICINA CHIRONIS 391—892 119

desub cirro detr&hes vel de coronis, ungulas bene com-
ponis, polüne ex ordeo et resin& et axungia cocta ter in

die mittes, aqua cum vervenis fovebis, et acopo perfri-

gabis | tota eius crura per dies VI. cataplasmabis eum 127'b
5ex polline ordeacei et lini semine et fenugraeci aequis
partibus ex vino cocta. cataplasmam inpones in omnibus

eruris ante acopo perunetis cum articulis totis, ab arti-

eulos usque ad genu munitos facies et fasciabis. bis aut 891
ler diurnum promovebis eum paulatim. 851 hoc non pro-

1 fecerit, malagmen hane in artieulis eis inpones: ammoniaci
5 II, galbani 5 II, oppoponacis 3 II, medullae cervinae
5 II, resinae terbentinae 5 II, ciclaminis libra, apocématis
libra, resina fricta libra et semis, oleum vetus pro modo.
coques igne lento et colabis, temperabis eam, ut non sit

15 strict&, mollius, impone in aluta per dies plures, donec
sani sint. hac re sani fient. difficiliter quidem pro-
veniunt. sic remanere solent, si tardius eis cura adhibita
fuerit. alii vero urent eos decontra in articulis palmatim.

Sed et sic raro proveniet.

88 XLIII De tussi ab interiora si quod iumentum 892
tussiet ab interioribus, sic eum intelligis. nares ei prae-
cludes, «t spiritum reddendi non habeat, et aspicies iliam,
quomodo ducat: si spissius iliam duxerit, scito esse tussim
lotius iocineris vel pulmonis vel pr&ecordiorum causa

36 6886. sed recentem. si lente iliam duxerit, scito esse
veterilem et ex interioribus, ilia ubi cinguntur intestina,
quod quidam sapientiam vocant; eorum tensionem intus
esse scias et inde eum tussire. h? convulsi appellantur.

2 prolinees: corr. Veg.| 3 quam vervenis: tepida quoque
aqua in qu& verbenae decoctae fuerint, confovebis Veg.|| 7 antea
capo | cum articulis totis om. Veg. | 12 apocismatis: — ἀποχύ-
ματος || 14 temporabis|| 18 palmati: paulatim Veg. perperam ||
20 Veg. V 64|| 21 sq. percludes et: corr. Veg.| 22 habeai: sc.
facultatem || 23 spissis pulsibus Veg. || 25 siliente: si lentis pul-
sibus Veg. || 26 inter: suppl. Veg.; ex interiore ilia, ubi aw
ex interilia (fictum wt internatium, interscapulum aia) B | in
quibus intestina iumentorum ligantur Veg.|| 21 sapientiam —
getvagt "28 hic

120 MULOMEDICINA CHIRONIS 898---896ὅ

$98 sime cursum laborant. ex qua re haec omnia s. 8. in
equis, qui vulsionem patiuntur, intelliguntur. Tquem cum
Sibi idem nec cura sana sunt, cicalrices eorum locorum
Siricluram faciunt, quorum titillaginem passi perpetuam 5
iussim patiuntur. quae res magis leniter parastaticari
potest, persanari non potest, ut non tussiat. sic eum
curabis. fenugraeci ei lini seminis sucum et dragantum,
thus masculum et mirram et crocum et ervi polline,
haec omnia tusa et criblata bene aequis ponderibus ante 10
894 pridie in caldam infus& maneant. altero die madefaeta
ex hoc suco s. 8. mixtam temperabis, ex aqua per cornu,
ut possit commeari intus. dabis cotulas singulas admixto
1978. oleo rosaceo per dies plures. ex hac compositione | valde
bene accipiuntur. si recenti dederis, persanabuntur. δά 16
huiusmodi vitia ne quit aliquis austeriorem dederis potio-
nem, ne cito occidat. haec enim res lenes et catarroicas
et simplices et collecticas et refrigerantes potiones 800ὶ-
piendo leniuntur et ad sanitatem gaudent. ergo simile
aliquid dederis. sanitate gaudet. 30
3965 XLIV De emfraxi. si quod iumentum emfraxin tenu-
erii, quod latine praeobturatio dicitur, signa erunt haec.
vitium praeterea et quare contingit, monstrandum est.
fi& autem hoc ab arido cibo, si sitim abstineat [et] iumen-
ium. ex qua re fit frequens suspiratio et difficilis in s
eura. unde fit flegmon, quae appellatur inflatio. ex
quo vilio seapulae eis et ilia inflata fient, et duriorem
ventrem facit et remittit stercus durum tanquam glae-
bulas et sufflat per anum. hoe ipsum vitium autem

ex [a]qua re perpetuo tussiunt magis, et si qui facilis-

1 tussi suni: cursu nimio vel latiore saltu... ex nimio
quoque aestu vel intolerabih frigore interiora vitiantur et tussim
faciunt Veg. | 8 sq. quae cum adhibita omni cura sana sunt .B
5 titillaginem — titillationem || 8 sq. Veg. pondera sisgula. add.
12 temporabis: teporabis B, ex aqua tepida Veg. || 17 lenis | ca-
torieans || 18 colecticas: — κολλητικάς || 21 cf. Veg. 11 12,3 | tene-
fraxi | cenefraxin | habuerit? ἢ 22 praeoccupatio Veg. || 28 vitium
Qut ad tenuerit olóm pertinuit. aut post quod. énserendwm B ||
26 flegmone? | 29 vitium del. B

MULOMEDICINA CHIRONIS 896—399 121

quidam dicunt spiritum spinae ipsius esse. quidam em-
fragma appellant. in quo vitio quidam sie succurrunt,
ut elisterient eos per anum. curam...cucumeris agrestis
radicem contusam et eius sucum expressum ad cotulas IIT
5 el vinum tantumdem et olei cotulam .1: et admixtis om-
nibus sic uteris et per os suffundes. alii quidem et hanc
succursionem demonstraverunt. stercus columbinum r7).I.
vel gallinarum domesticarum macerari in vino dixerunt
et admixto nitro potionem dare. et hoc autem bene-
10 fieium, ut nitrium contusum bene in cibo ei dabis, ex
quo et polionabis, ex oleo et aqua mixto: prodest. cave
ne quis eum molestet et ad laborem aut ne iungat, sed
inambulet perminutatim et fiat ei frequens defricatio ex
vino et oleo calido. sed defricationem . . . facit, autem
1 et hoe, si sanguis ei de cauda detrahatur longius ab ano
digitis 455, ibi de ea vena sanguinem emittis. sunt alii
quidem, quibus nares patent et suspirare non possunt, et
decidunt a ventre et lateribus. hoc autem vitium incidet
in eos & sicca esea. subvenitur autem his...et ad per-
80 curandum herbam viridem offeras ei escam.

XLV De timpanitico. si quod iumentum tympani-
ticum fuerit, signa erunt haec. non tam libenter cibariam
appetit nec facile dormit nec tam libenter bibit, non-
nunquam ilia subducet. si nares mundos habuerit, ita |

36 in illo spes erit vivendi. 510 eum curabis . . . deinde
aliam potionem decoctam dabis: ysopi p iriew., alium
viridem quod satis erit, palmas XX numero, fenugraeci
eiatos VI, aquam cisterninam et vinum optimum admisces
tepida, triduo potionem dabis.

* 3 XLVI De praeobturationes. si quod iumentum prae-

1 sq. enflagma | 10 beneficium est nitrium B | 12 ut ne? ||
14 ad defricationem? | 21 Veg. V 26,4 | 28 si per nares
mucos coeperit emittere, desperandum est add. Veg.|| 25 cre-
morem pisanae οὐ defruti binos cyathos per triduum da-
bis tepidos add. Veg. | 26 trie: — trientis, cf. supra 144;
uncias quatuor Veg. | 28 vinum odoratum vetus Veg. | 30 sq.
H 146 ἐμφράγματος γενομένου σημεῖα τάδε. οὐρὰν ἀποτετα-
μένην ἔχει͵ ῥώϑωνας διεσταλμένους καὶ τῷ ποδὶ τύπτει τὴν γῆν

896

897

898

127" b

899

122 MULOMEDICINA CHIRONIS 400

obturatum factum fuerit, signa erunt haec. habebit cau-
dam extensam, et nares ei ^o^ constabunt, et [de] de
pedes feriet terram, et omne stereus odoratur, et subala
ei sudat, aliquando 76 quae et tremor ei fit, et tanquam
qui meiare volet, volutat. contingit autem ob hoc, si.
stentinus reversabit se, per quem solent iumenta ad-
sellari, cum eius stentini pars foras se misit et vix
redit. quod curatur sic: vini veteris et olei cotulis binis
eí ambulatione plurima et feno viridi. s? volutare vult,
noli mutare. e& vitia difficihter vincitur.

400 XLVII De ydropico. si quod iumentum ydropim

καὶ τῆς κόπρου ὀσφραίνεται ἱδροῖ τε τὰς μασχάλας (trad.
μάλας) καὶ τρόμος περὶ τοὺς ὥμους ἐνίοτε γίνεται καὶ ὡς οὐρη-
τιῶν προχαλᾷ τὸ αἰδοῖον καὶ κυλίεται. συμβαίνει δὲ τοῦτο, ὅταν
ἀπὸ τῆς κοιλίας τὸ ἐπὶ τῆς ἐξόδου ἔντερον ἐπιστροφὴν λάβῃ καὶ
τὰ ἐν αὐτῷ ἐγκείμενα εὐέξοδα μὴ γένηται. ϑεραπεύεται δὲ
ἐγχυματιξόμενος οἴνου καὶ ἐλαίου κοτύλαις δυσὶ καὶ περιπάτῳ
πλείονι καὶ χόρτῳ γλωρῷ χρώμενος καὶ ποτιξόμενος τῷ νίτρῳ.
κυλιόμενον δΐ μὴ κωλύειν. ὁ δὲ τοιοῦτος δυσχερῶς περιγίνεται.

2 non ααἀαϊαϊὶ || 4 e cervice tremor B | bei | 9 οὐ B: ex [81 αααϊαὶ
11 sq. Veg. V 24, 2; H 134 ἐπιγνώσῃ δὲ ἔχον μεγάλην γαστέρα, oi-
δοῦν τὰ σκέλη καὶ vovg διδύμους καὶ τῶν ἐμπροσϑίων τοὺς ἀγκῶνας
ἢ γόνατα λεγόμενα, ξηρὰν ῥάχιν, ἰσχία καὶ λαγόνας ὡσαύτως,
αἴ τε κυϑάραι παρ᾽ ἑκάτερα τοῦ νώτου ὀστοφανοῦσι, τάς τε ἐν τῇ
κεφαλῇ φλέβας ἀδήλους ἔχει καὶ τῷ προσώπῳ ὡραύτως καὶ τὰς
ὑπὸ τῇ γλώσσῃ. ἁψαμένῳ δὲ τοῦ οἰδήματος τῇ χειρὶ εἴκει καὶ
ἐντυποῦται, καὶ κατακλινόμενος ἐπὶ τὴν κοιλίαν οὐ μένει ἀλλ᾽
ἐκτείνει ἑαυτὸν καὶ πλατύνεται, καὶ ἐν τῇ τρίψει ἐκρεῖ τὰς
τρίχας. θεραπεύεται δὲ περιπάτοις ἐκ προραγωγῆς (προαγω-
γῆς trad.) κατ᾽ ὀλίγον τὸ πλέον ἐν τῷ ἡλίῳ ἐσκεπασμένος
σισύραις ἐξ ἑρίου, αἱ ἱδρῶτα κινοῦσι. τρίψει δὲ χρῆσϑαι Ov
ὅλου τοῦ σώματος καὶ τροφὴν διδόναι ῥαφανίδὰς καὶ τὰ φύλλα
αὐτῶν καὶ σέλινα, καὶ ὅσα καϑαρτικά εἰσι καὶ διουρητικά, καὶ
χόρτον χλωρόν, ἐὰν ἡ ὁ καιρός, εἰ δ᾽ οὐχί, ξηρὸν καταρραίνοντα
νίτρῳ. ἔστω δὲ μάλιστα ἡ τροφὴ μηδικὴ, ἢ ἐρεβίνθους τοὺς
λεπτοὺς βεβρεγμένους ἐν ὕδατι νύκτα καὶ ἡμέραν καὶ ἐστραγ-
γισμένους παραβάλλειν. μὴ ἐνδιδόντος δὲ τοῦ πάϑους παρα-
κεντεῖν τε ἀπὸ τοῦ ὀμφαλοῦ ἢ τῆς κεντρίτιδος λεγομένης ἀπὸ
δακτύλων τριῶν τοῦ πρὸς τὴν χώραν μέρους καὶ ἐντυϑέναι κα-
λαμίσκον, δι’ οὗ ῥύσις γίνεται τοῦ ὑγροῦ. ὅταν δὲ ἀπορρυῇ,
ἀρτηριάξεσϑαι καὶ ϑεραπεύεσθϑαι ὡς τραῦμα. ἔστω δὲ ἡ δια
ρεσις μὴ μεγάλη, ἵνα μὴ ὁ ἐπίπλους ἀκολουθήσῃ. γενομένου δὲ
ὑγιοῦς τοῦ τραύματος ποιεῖν αὐτὸν μᾶλλον τρέχειν, ἵν᾽ ἐπὶ τὸ

Cx

MULOMEDICINA CHIRONIS 401—403 123

passum fuerit, signa erunt haec. venter ei turget et
crura et testes et tibia, cum ambulabit, aut genu; similiter
lumbi, latera, scapulae et circa totum dorsum, usque eo
lotum, ut ne quidem venae eius nee in eapite videri
5 possunt. eidem sub lingua cum tetigisti easdem manu,
subtussiet. fit totus tympanites. quotiens eum reclinas
in ventrem, sufferre se nan potest et tenditur e dila-
latur. sie facies. ambulationibus brevibus perminutatim
plurimum in sole eum ducito opertum sagis, qui sudare
10 sustineat. quem defrieabis adversum pilum per totum
corpus. cui cibum radices et folia earum, quia et
expurgationem faciunt et expellent vitium, vel si fenum
habueris viridem, dabis [nitrio asperso]; vel si viridem
non habueris, dabis aridum nitrio et aqua sparsum.
15aut lupinos maceratos die et nocte in aqua deinde
siccabis et sic ei dabis idem manducare ciatum diurnum.
Si [se] morbus ex hoc se non abstraxerit, paracentesin
facies de ventre. quem non diu exiccabis et paulatim per
dies ab umbelico IIII digitis longius ad veretrum versus
?0sagitta pungis, ut peritoneon ipsum rumpas. οὖ subicies
fistulam centetalem et sustines humorem currere. quem
exciples in vaso, quod satis tibi videtur. et auferas
fistulam et duo grana salis in plaga subicies, ut possit
non cludere, et super | emplastellum. cum exiccaveris to-
35 tum humorem, curato vulnus diligenter et potionibus catar-
tieis eum potionato et exerceto eum inter dies, donec sudet.
quanto fortior fuerit, tanto agilius gurato. abstineto a
potu cottidianis diebus. modicum bibat. sanum fiet.
XL VIII De farto. si quod iumentum fartosum [in] ventrem
39 habuerit, cum ebiberit, tantum sufflatinflatus. sic eum curabis.
cineris lixiva sextarium -I-, plantaginis semen conterito et dato
iumento 7 οὖ s. s. cito, usque quo resedeat inflatio. sanum fiet.
πλεῖον ἱδρῶτες γένωνται. ἐμποδίξειν δὲ αὐτὸν πίνοντα ἐπὶ
πλεῖον, ἵνα μὴ οἱ κενεῶνες πληρωϑῶσιν. | 2 tibia B: ubi | 5 Ἰίσυδ
cum tetigistis eadem || 6 reclinans | 7 et B: nec | 11 quae et P
l7 οὗ. supra 233; infra 679 ei 708 | 19 feretrem, v superscr. |

91 certe talem: centeralem Veg. || 27 curato: corr. B | 82 ex s. s.
B, cf. p. 126, 28 sq.

401

402

128'a

408

404

405

406

128'b

407

124 MULOMEDICINA CHIRONIS 404—407

XLIX De ecedermia. si quod iumentum ecedermiam
habuerit, quod latine coriaginem appellant, signa erunt
huius haec. corpus non reficiet, nimis emacrescit et sine
febre non erit, et corium illius ad costas haerebit, nee
stercus reddere potest eviriationjs causa, corpus eius 5
horrescit, et in tergus eius nonnunquam furunculi exire
Solent, qui nee spinam reddit et multum manducat. et
Sic eum curabis. tumum et sale cum vino rubro con-
lerito et tubera, si qua sunt in eo, confrgato. et aliam
unetionem ei parato: picem, ceram et resinam cabialem 10
et thuris polline aequis ponderibus in unum coquito et
iemperato oleo veteri et ex eo perungito eum totum.
quem potionabis his rebus: vino et oleo et mirra aut
piper album grana numero 30. conteres omnia et dabis
aut rutam in vino decoctam, aut apoponacem in vino de- 16
eoquis et dabis. vinum in quocunque medicamento ne
plus quam cotulam adicies et olei viridis ciatum -l-. hoc
autem ipsum vitium, quod videtur sine causa esse,
ralionem suam habet, nascitur autem ex perfrietione et
ex co&ctione, cum penuriam cibi passi sunt et inediam. o
nam multi auctores dixerunt hoc vitium causam non
habere. qui enim hoc vitio tenebitur, si coeperit non
cibari et corpori fuerit solutus et capillos stantes habebit,
hoc dare ei debebis: serophae sanguinem, sed novellae,
non vetulae, cum vino; aequis portionibus dabis, per os s5
ebibat; sed videto, ne plus aliquando sanguinis dederis,
occidet enim. quod magis expedit minus dare. faeit et hoc
ad vitium: cepas Germanas et erucae semen aequis par-
tibus | dabis, per os ebibat 5 III diurnas, utrisque bene
iritis misce vinum et cotulas per singulas dabis. cura autem so
reliqua eius plenissima adhiberi oportet, ut in roboroso.

L De sintetico. 81 quod iumentum sintecticum fuerit
factum, sie cognosces. erit hie sine febre, ut sanum.

1 Veg. V 583 | cedermiam || 12 sq. totumque: corr. B; an
totum. (tum5que? B | 13 myrrhae semiunciam Veg. || 16 fasci-
culum rutae Veg.|| 20 inediarum | 22 sic operit| 28 aerucae:
rutae Veg.|| 80 cur|| 31 roboro suo | 32 Veg. V δά

MULOMEDICINA CHIRONIS 408—410 125

nimis maeer fiet et cottidie consumit se ipsum, corpus
illus et fiet eminentibus omnibus ossibus. et manducans
multum esurit, et quidquid invenerit, rodere vult famis
beneficio. stercus semper durum adsellatur, et trahet per
5longum tempus, eo usque vivunt. nec surgere possunt
el iacentes fatigati sic manducant, quasi putes eos refi-
cere se posse. hi autem, qui hoc vitio tenentur, multum
manducantes fame moriuntur. consumit hoc vitium eorum
medullas. quidquid enim escam accipiunt, ad stercus
10 se ducit. similiter et potus ad urinam, et nihil ex his
ad medullas eorum pervenit, propter quod stomacus
eorum coneoctionem caloris non patitur nimio enim
frigore constrictus iocineri nihil propinat, ubi totius
eorporis virtus ad nutriendum corpws per sanguinem
15 praeparatur, increscit et venis et cordí; ex eo medullae,
quae nihi| sumunt ex parte superiore. t&bescit in eis
ipsum iocur, minwet. paulatim totum corpus per lon-
gum tempus ita erit, ut arbor, quae partis maioris
radicis suae ex aliqua re perdidit. οὖ quae minor radix
3 fuerit huius arboris, si valeat, ad praesens praestat ei
vietum; tamen per tempora stans arescit. ita sintectici
simili modo moriuntur. quos 516 curari oportet. primo
in tempore unctionem facies: sale, cera pondo ΠῚ, resinae
terbentinae libra, medullae cervinae libra, axungiae veteris
36 sine sale p libra, propolin p selibra, irin Illiriea p se-
ἔργα, oleum laurinum quantum satis fuerit. coques ea
omnia S. 8... et temperatum id medicamentum ad ceroti
molhtiam colabis et tepido admisces irin Illiricam tusam
el cretam, idem tudiclabis, ut una refrigiscat. ex hoc
80 medicamento perungito totum iumentum et perfricato
manibus, usque donec excalefaciant. hoc facito in ternos
dies, et copertum sit et cottidie paulatim exercitetur,

4 sq. trahunt longam ac miserabilem vitam Veg. || 13 con-
strictum | 14 victus MM (cf. 1. 21) | corporis: corr. Veg. | 15 prae-
paratus: eorr. Veg. | cordis | 16 qui [| 17 minum et: corr. B,
minuitur Veg. | 32 quo || 24 axungia: corr. Veg. || 26 (samsuci
libram) oleum Veg. || 29 tutuclabis: tuditabis M; agitabis Veg.

408

409

410

1288

411

412

418

126 MULOMEDICINA CHIRONIS 411—418

ut digestionem patiatur. cui potionem dabis hane: abro-
tani 5 IIII, sandonici 3 IIII, trisaginem 5 IIJII, camepiti
5 IHIL, gentianae 3 II, aristologiae 5 II, murra 5 Il, |
panacis radices 3 II, croci semen 3 I, rutae semen 3 .1",
haec omnia bene tusa. ex eo medicamento coclearia II
in vinum decocta cottidie sic dabis per dies numero IX.
post dies IX potionabis eum suco ptíisanae, in quo acro
decocetus est, in qua miscebis ervi pollinem coclearia duo.
hoc dabis pluribus diebus, αὖ virieulas accipiat et resumat.
deinde reverteris ad potionem superiorem. similiter facies
Sicut 5, iterum revertere ad sucum ptisanae. hoe facien-
dum est alternis periodis, donec sa&num sit. dabis ei
interdum et vacuis diebus ex farina triticiaà cum laete
consparsa, dabis et furfurem triticium et paleam. or-
deum nunquam dederis nec infusum. herbam ne dederis,
nisi coeperit corpus reficere.

LI De icterico. si quod iumentum habuerit icteron,
signa erunt haec. oculos viridiores habet, et de oculis
eius exiet similitudo fabae, et corium eius durescit et
pilos horridiores habebit et fatigatus erit, ambulans genuis
claudicabit. 516 eum curabis. panacis radicem οἱ apii
semen p libra et mel Atticum tantundem contundito et
ex aqua lupinorum ad sextarios singulos, et ex medica-
mento s. s. coclearia tria et admixto cito et dato potio-
nem. si hoe non potueris Tvincerari vini sextarium 1’
addito in pultario novo, qui capit sextarios III, et cani-
num stercus album p 35 admisceto, pultarium sub divum
ponito. postero die potionem dato ne minus sextarium .]",

impleto calda aqua. οὐ hac maceratione utere diebus V,

2 amepiti: camepiteos Veg. | 4 opopanacis uncias duas,
eiusdem radicis, succari semiunciam Veg. | 6 vinum Veg.:
unum [| 9 at | 13 offas ex farina Veg.|| 15 nec: nisi fortassis
Veg. | herbam viridem Veg. | 11 Veg. V 55 | interico | in-
leron || 19 fave: corr. Veg. || 22 sg. contundito atque cribrato
Veg. || 24 superius descripto add. Veg. | IV cochleari& miscebis
Veg.||25 non profecerit [vincerari] malim; si kardius adiuvat Veg. ;
vincere aut eum curare B | 27 subditum: sub divo Veg. ἢ 29 ad
aque ex: daque ex hac B

20

MULOMEDICINA ΟΒΙΒΟΝΙΝΗ 414—416 127

deinde renovato cicer et stercus caninum quinto die.
utere, quemadmodum 5s. 8. , usque dum sanum fiet.
LII De strofoso. si quod iumentum strophosum fuerit,
signa erunt haec. volutabitur, ad ilia sibi respiciet, maligne
5 manducabit, stercus durum adsellabit, prae dolore pedibus
terram tundet, et non post multum solet sibi refrigerare.
sic eum curabis. acori 5L, anisi 5 .1, apoponace 5 11",
haec in uno contundes et cribro tenui cernis, coclearia II
in vini sextario et in oleo semis immisce et tepidum per
10 cornu dabis triduo. 51 hoc non proficerit, caprofici folia
quod satis est, et olus siccanum in uno ceonteris et in
aqua tepida triduo dabis. si hoc non proficerit, dabis,
quemadmodum s. s. sic sanum fiet. |
LIII De iocineris dolore. si quod iumentum iocineris
1 dolorem habuerit, signa erunt haec. cibaria non tam
libenter appetit et multum bibet et corpus non recipit et
ventrem inflatum habebit. 516 eum curabis, tisanae cre-
morem et olei rosacei ciatos III. 51 hoe non proficerit,
hissopi quadran. , apii semen ciatis VI, abrotani p 3,
3 alium viridis, quod satis est, et ex vino optimo in tertias
decoques. per aliquod dies potionem dabis, et ab interiori
parle motus sanum fiet.
LIV Si quod iumentum ἃ iocinere laborabit, signa
erunt haec. tumescet infra ilia et nervos contendit, an-
35 helitus gravis erit, in cursibus gravantur et itineribus,

8 Veg. V 56 | sthrofoso || 7 sq. Pel. 128 | singulas libras Veg. |
14 Veg. V 57 || 19 hisoper quaran: hyssopi uncias tres Veg. ; pondo
quadran? | apii seminis uncias ires Veg.|| 20 vel sicci paulo
minus, si viridem abnegat tempus add. Veg. | 28 sqq. H 109
Agathotychi τὸ ἧπαρ ἀλγῶν ἵππος σημεῖα ποιεῖ τάδε. ὀγκοῦ-
ται τὴν λαγόνα τὴν δεξιάν͵ ἀναπνοὴν ἀγρίαν ἔχει, ἐν τοῖς δρό-
μβοις τε ὑστερεῖ καὶ ἐν τῷ περιπάτῳ βράδιον κινεῖ τὰ ὀπίσϑια
σχέλη καὶ τὴν κοίτην ἀποφεύγει. διαιτηϑήσεται δὲ μάλιστα
τῇ ὑγιαξούσῃ καὶ ὑγροτέρᾳ τροφῇ καὶ περιπάτοις κουφοτέροις
πεχόμενός τὸ γυμνασίας. τὴν τροφὴν δὲ αὐτῷ δίδου κατ᾽ ὀλίγον
καὶ κοίτην εὐτρέπιξε μαλακωτάτην καὶ ἐνάλειφε λιπαρῶς τό τε
ὕδωρ δίδου συνεψημένον ἀβροτόνῳ, διὰ γὰρ τῶν ποτῶν μᾶλλον
ἢ τῶν ἐγχυματισμῶν ϑεραπεύεται || 24 in dextra ilia?

414

128"b
415

416

417

418

419
129*a

128 MULOMEDICINA CHIRONIS 417—419

subsidunt et posteriores pedes, effugit cubitus. pabulo
itaque oportet uti humido, ut eam escam habeat, utere
ambulationibus, et bibere minutatim, cubitos facere longi-
ores. Oportet itaque uti unetionibus pinguibus et stra-
mentis mollibus. aquam bibat eum abrotano, propter quod 5
suffusionibus non utimur.

sí quod iumentum iocur doluerit, signa habebit talia.
febricitabit, cibaria non conficiet, testiculus dexter ei tumebit
et durus erit. sic eum curato. fenugraeci ciatis III et
in olla addes aquae fontamae sextarios ΠῚ et coques ad τὸ
lertiam partem et ex eo potionem dato. sanum fiet.

LV Si quod iumentum iocur aliqua doluerit, non pot-
erii sanum esse. difficilis enim eura est. si tamen ei
eura adhibita fuerit, turis 5 1 conteris bene et addes
vini quod satis, et inde totum corpus perfricato. bene 15
operito iumentum cooperimentis, ut insudet. 51 sudabit,
intellhgis eum posse parastaticari.

LVI De ventris inflatione. 51 quod iumentum ventris
inflationem vel dolorem habuerit, signa erunt haec. su-
dant ei et latera et seapulae. non minus ipse venter 90
tensus est, et sudantibus testibus, alternis pedibus terram
batit, et subinde in alteram partem corporis se vertet et
eaput ad ilia sua vertet, tanquam qui ostendat doloris
sui locum, et gemet, plerumque tremor totius corporis
erit. curabis eum sic. iubes eum ambulare perminutatim 995
el manum unctam in anum mittis et stercora excutito,
deinde salem et mel in ipso foramine stentini inmittito,
ui idem faciat. si hiems fuerit, oleo et pice liquida
lumbos | et auriculas saturabis. potione hae ei dabis.
laurum viridem aut baecas lauri, piper, cuminum Alexan- 80
drinum, petroselium, feniculi semen, argii semen et
nitrium, contundis in unum et cribellabis. ex eo pastillwm

1 effudit | 3 vivere | 4 ut | 7 Veg. V 57,2 | & B:
sed | 10 aquae fontanae suppl. Veg. | 18 cure || 16 Veg.
V 57 fim. | 18 Veg. V 58 | 28 os tondat | 28 ut idem B:
Idem 8í£c; ut adsellandi augeat facultatem Veg. | 32 pa-
stillo

MULOMEDICINA CHIRONIS 420—422 129

ad vitium in potione dabis, ex vino et oleo et calda
pusila potionabis. et iubes eum deambulare, donec dolor
ille pauset, et sanum fiet.
LVII De stentini versatione. signa erunt haec. in-
5 testinum, qui vocatur monenteron, quod quidam colum
appellant, propter hoc quoniam nullam obligationem hoc
stentinum patitur intestinis, sed volutatur singularis, propter
quod sírepitum reddet et in cursum et in ambulationem.
signa autem adferet haec. cum ambulat, prioribus pedibus
19transvaricat pusillum, posteriora subporriget, ipse prae-
gyrat, sugglutit doloribus. nam intestinorum natura non
est aequalis in ommibus. aliqui enim habent intestina
magna pedum XX et unum, interiora pedum XVIII, tenu-
iora pedum 52. et haec quidem de eo quidquid ... cum
15 Sarmatae eorum minores habent propter aetatem. qui hoc

420

421

vitio tenentur, sic eos curabis. ambulationibus contingit .

eis resolvi in stentimis pariter. deinde suffundes οἱ
per nares lazar Cyrineicum, et sic ei suffundes, ut s. s.
sanum fiet.

so . LIBER V.

1 de coleribus siccis
2 de coleribus
9 de coleribus humidis

4 sq. H 132, 4 συμβαίνει δὲ τοῦτο τῷ μεγάλῳ ἐντέρῳ, ὃ
λέγεται μονέντερον. τινὲς δὲ κῶλον λέγουσι διὰ τὸ μὴ ἔχειν
σύνδεσμον τοῖς λοιποῖς ἐντέροις, ἀλλὰ κυλίεσϑαι καϑ᾽ ἑαυτό, διὸ
χαὶ ἦχον ἀποτελεῖ καὶ ψόφον ἐν τῷ περιπάτῳ καὶ δρόμῳ. ση-
μεῖα δὲ φέρει τάδε. περιπατῶν τοῖς ἐμπροσϑίοις διαβαίνει
μιχρὰ καὶ τὰ ὀπίσϑια προςφέρει αὐτοῖς καὶ συγκάμπτει ἑαυτὸν
ὀδυνώμενος. ἡ δὲ τῶν ἑντέρων φύσις οὖκ ἔστιν ἴση παρὰ πᾶσιν.
οἱ μὲν γὰρ ἔχουσιν ἔντερα μεγάλα ποδῶν κβ΄, λεπτὰ δὲ ποδῶν EB,
τινὲς δὲ λέγουσι ν΄ καὶ β΄, καὶ οὗτοι μὲν ἀφ᾽ οὗ ἂν τὸν καταρ-
τισμὸν φύγωσιν. ὁ δὲ τούτων νεώτερος ἐλάσσω καϑ᾽ ἡλικίαν. |
stentinis | 5 monentoron | 7 stintinum | singulares || 8 strepitum
scripsi: scriptum | 9 Veg. V 59]|| 11 sugglutit: confudtt Chiron
xduzvo et κάπτω | 12 hominibus | 14 hee || 17 instentiniter
vel instenti pariter cod. || 19 subscr. Explicit liber 4*5 Incipit
liber quintus

Mulomed. Chir., ed. Oder. 9

422

1291.
428

180 MULOMEDICINA CHIRONIS 428

4 de disinteria

5 de coeliaco

6 de lumbricibus

7 de lumbricibus

8 de splene

9 de splene

10 de pedieuloso

11 de vermibus

12 de pediculis

13 de vermibus

14 de cruditate

15 in potione si sudaverit
16 de omento vexato

17 si vexari coeperit qui 8 8
18 ab interioribus commotus |
19 de colo

20 de vitiis vesicae

21 de stranguiribus

22 loteum si non faciet
23 de opistotono

24 de morbo subrenali
25 de vitio quo 8 8

26 musculi vexati

27 si sanguinem adsellatur
28 lumborum tremor

29 de disinteria

30 de extale

31 de renum dolore

382 de renum vulsione

33 de musculi renum

34 defectio pectinis

35 de testiculorum dolore
36 si dolebit qui $5

37 si dolebit qui $8

88 de opistotono

14 quis: alterum 8 addidi || 22 alterum 8 addidi | 31 de-

iectio infra p. 156, 27 | 82 de addidi

10

20

25

35

e

10

15

20

25

MULOMEDICINA CHIRONIS 424—496 131

39 de sirmatieo

40 de vulneribus in ventre natis
41 de impetigine

42 de fascinatione

48 de cordis dolore

44 si potionatus tremet
45 pulveris vexatio

46 de serpentibus

47 de mure caeco

48 de colubra

49 de aranei puncto

50 si comederunt qui ὃ 8
51 de vipera

52 de falangione

53 de vipera

94 de mure praegnante
ὅδ de cane rabioso

56 de scorpione

57 de morsu omnium.

494.

I De colera sicca. si quod iumentum colera sicca 426

passum fuerit, signa erunt haec. exfervescit toto corpore,
maxime venter eorum, refugit recumbere, livet, et cum
adsellatur, stercus vix depellet. exarescunt in eo stercora |
fervoris beneficio, et adsiecatur in eig omnis humor.
propter quod et si ἃ dolore adduntur, quibus et . . ...

II 8i quod iumentum coleribus hwmidis praeoccu-

1 sirimatico ||7 si addidi || 11 arenei || 12 quis: alterum 8 addidi |
16 pringnante | 20 H 200 || 21 ϑερμὸς ὅλος γίνεται τῷ σώματι, μά-
λιστα δὲ τῇ κοιλίᾳ, καὶ ἀφοδεύων μετὰ βίας ἐκκρίνει, διὸ καὶ ξηρὰ
λέγεται, καὶ διαφεύγει τὸ κατακεῖσθαι || 22 libet || 28 repellet || 25 sq.
post et quattuor fere codicis lineae vacuae; 1n, marg. deficit quia
eadueum erat | 26 humidis addidi | H 201,10 ὑγρᾶς δὲ ém-
γενομένης ἐπιγνωσθήσεται διὰ τούτων. ὀφθαλμοὶ μήλινοι yiyov-
ται καὶ στίλβοντες, ῥώθωνας διεσταλμένους ἔχει, ἱδροῖ vs τὰ
ὦτα καὶ τὰς λαγόνας τό τε στόμα ϑερμὸν ἔχει καὶ αἱ ὑπὸ τὴν
γλῶσσαν φλέβες ὡραύτως μήλινοι καὶ ἐκτινάσσων ἑαυτὸν στένει.

ο"

129"a

426

427

132 MULOMEDICINA CHIRONIS 497—428

patum fuerit, sic cognoscis. oculi fiunt eius pallidi,
Splendentes, et auriculae sudant et scapulae, et os habet
calidum et sub li»gua humores ei fiunt pallidi et mali, et
quotiens excutiet se, suspirat. aliquando quidem & genuis
subelaudicat, quae et tument eis. et cum recubuit, excutit 5
se et suspirat. cui succurritur sic per suffusionem puscae
ab aequalibus partibus aqua et aceto tanquam cotulas
duabus. nos autem qui usi sumus cuminum et thumum,
quae conteres, et vino et melle et oleo et aqua singulis
cotulis commixta suffundes per os. οὖ sanguinem mittis 10
de venis mesocimis, quae sunt cirea vitales, quae latine
claviculae appellantur. quidam dicunt oportere fumigare
cum lavacro, ali quidem ab igne et gestatione uti et
fumigatione.

III Si quod iumentum colera humida habuerit, sic 15
cognoscito. in quale praesepium pectore irudet et
ealeitrat et corpus eius horrescit. si autem viridis fuerit,
hic morbus solet fieri ex aquae mutatione aut ex hordeo
novo. sive calidus de itinere venerit et frigidam biberit,
hic morbus sic accedit, et in fatigationem et solutionem 90
ventris currens aegrotat. sic curabis. advenienti de
itinere dabis medium panis candidi empticii in poscam
poleiatam. ante ei faciem eius plurimum fomentas et

498 terno die potionabis . . . . . in quo &dmisees defriti

ciatos III, et oleo rosato tantundem, et ova IIII?' ad- 96
misces. medicamenti cocliaria tria ex hoc, quod infra scrip-

ἐνίοτε δὲ καὶ χωλαίνει τινὰ τῶν σκελῶν καὶ οἱδοῦντα ἔχει, οὐρεῖ
δὲ ὠχρὸν καὶ χολῶδες, κατακλιθεὶς δὲ καὶ ἐκτείνας ἑαυτὸν στέ-
νει. . . . ἡμεῖς δὲ ἐχρησάμεϑα καὶ τούτοις 8 Ἰίσυα | et ||
4 scutiet | 6 pascuae: corr. B | 8 qui del. B | 11 mesoliris: ἐκ
τῶν μεσοκυνίων | que || 18 aliquid | παραγγέλλουσι δέ τινες λούειν
αὐτόν. ἕτεροι δὲ ἀπὸ τοῦ πυρὸς χρῶνται ἀλέᾳ καὶ καπνοῦ: Chi-
ron ergo ἐλασίᾳ vel ἀπελασίᾳ in contextu Graeco legit aut. con-
fudit; minus probabile est pro gestatione scribendum esse cal-
factione | 16 congnoscito | aquale (cf. equile infra 490: ἑστὼς
ἐν τῇ ἱπποστασίᾳ τὸ στῆθος πρὸς τὸν τοῖχον ὠϑεῖ Hierocles H
201, 26 | crudet: corr. B | 17 viridis: 86. herba || 24 port
potionabis spatiwm vacwwm fere octo litteris sufficiens | defnti
— defruti|| 26 sg. scriptum est B: s. s. et

MULOMEDICINA. CHIRONIS 429—431 133

tum est, mirra 5 II, cumini Alexandrini 5 1I, petrosillion in
Tporistide 5 II, plantaginis.., sideritis herbae 5 II. dabis
ex hac potione. si ex hoc non proficerit, aliam potionem
ei dabis: nuces grandes commustas numero X, valan-
5stium 5 IIII, lapidariae semen 5 IIT, cocleas Germanas
numero X, argallicum 3 IIIT, haec omnia tusa | et crebel-
lata. dabis autem ex eo [in] medicamento cocliaria duo
ex laete caprino decocta cotulis II per singulos dies,
donec sanum fiet.

Ὁ IV De disintena. si quod iumentum disinteriam
habuerit, signa huius erunt haec. erporrectus cubat et
anum comprimet et gemet et plurimum mucidum ad-
sellatur, sanguilentum aliquando, et assidue se proicit et
eonsurgit, caput ad ventrem vertit, respicit passionis suae

15]ocum et fastidium eum sequitur. sic eum curabis. cu-
mini 3 III et porri secáivi manum plenam et ]lasaris
Cyrinei íanquam granum fabae. haec contundito, et ex
eo medicamento singulas 5 in aquam diluito caldam
ad cotulas II, potionato per dies plures. si hoc non

30 proficerit, lacte caprinum ad cotulas II in vaso novo cu-
rato decoquere cum salis pusillum. cui admiscebis post
decoctíonem ex hoc medicamento coclearia duo: glandis, id
est ilieis arboris corticem pondo libra, et cumini tantun-
dem et murrae 5 IIII contundito et cernito. ex eo medica-

35 mento s. s. potionato, donec sanum fiat.

V De coeliaeo. si quod iumentum coeliacum fuerit,
816 eum cognoscis. crura sibi Tconabit et in itinere de-
fieiet ab eo, quod stercus retinere non potest, et per os
salivas multas emittit et fatigatior fiet. cibum non tam

80 libenter appetiet nec potum nec facile dormit. quae
passio aecidit, si quando iumentum ab itinere calidum

' 2 porm sectivi (cf. 1, 16)? am ὀὁρεστίς herba? | 4 commustas —
combustas | sg. balaninum? || 7 in del. B | 8 decocto || 11 spor-
rectus | 12 mucitum || 16 sicibi] 17 cyquam: corr. B; an latet
κύαμον i. e. (cf. Pelag. 268; 214)? | 26 coelyaco: — κοιλιακῷ ||
21 rodabit (— rodet)? mordebit? conplicabit B; conabit (--co-
nabitur) infinitivo suppleto W || 28 retinere aut continere in cod.

129" b

429

430

481

134 MULOMEDICINA CHIRONIS 432—435

. aqua... muta&bit ad bibendum aut ordeum novum manducans
482 cruditaverit, inde hoc patiuntur. 816 eum curabis. fabam
sine sale coctam conteris et saties ad suis, ὁ. e. hyos cola
cocta. cui admiscebis ex hoc medicamento, quantwm satis
tibi videtur, gallas sutoricias 5 IIT, piperis albi 5 IT, haec 5
omnia bene tus& et ereta. ex eo medicamento per pluribus
diebus potionabis. mollibus cibariis utatur, herbam ne
dederis. sanum fiet.

488 VI De lumbricibus. 581 quod iumentum ]lumbricos
habuerit, signa erunt haec. corpus non reficiet et macer 10
fiet. sic eum curabis. nasturcii semen frigidum ciatum .I.
et...conterito ex vino et oleo, potionem dato per os. si
hoe non proficerit, nastureium per se terito in mortario

130'a leviter, potionem dato | ex vino et oleo cyatis IT, calidum
dato. si hoec non proficerit, olei & I. dato per nares et 15
facito bolutet. sanum fiet.

484 VII 8i quod iumentum lumbrieos habuerit, sie co-
gnoscis. volutabitur et anum comprimet et caput mo-
vebit nec stare poterit prae dolore, sed cadit. sic eum
eurato, quemadmodum $8. 8. est. 30

485 VIII De spleneticis. si quod iumentum spleneticum
fuerit, signa erunt haec. habebit hiec ventrem magnum
ei sinistram partem duriorem habebit, spiritum ducit
Subinde. quod curatur sic a&mbulationibus pluribus et
eursionibus, «sque donec sudet. et suffundes ei per narem 9:
Sinistram mirobalini expressi suco, conterito . . . et in

wv

1 utabit: aqua(m frigidam biberit aut aqua) mutabit
B (coll. p. 132,18) || 9 eruditaberit | 8 suhyocolla || 4 quantis |i
13 p se — pondo $? || 16 volutet || 20 alterum 8 addidv | 21 .H
140|| 22 ἐπιγνώσῃ ἐν và μεγάλην ἔχειν τὴν ᾿γαστέρα κατὰ τὸ
εὐώνυμον μέρος καὶ σκληρυτέραν καὶ πνευστιᾶν πικρότερον (lege
πυκνότερον). ϑεραπεύεται δὲ περιπάτοις πλείοσι καὶ δρόμοις ἐκ
προσαγωγῆς, ἵνα ἱδρῶτες γένωνται, καὶ ἐγχυματιξύμενος διὰ τοῦ
ἀριστεροῦ μυκτῆρος μυροβαλάνου ἀποπιέσματι τριβέντος μετὰ
ὀξυκράτου ἢ μυρίκης καρπῷ κοπέντι μετὰ ὀξυκράτου ἢ χαμελαίᾳ
τετριμμένῃ μετὰ οἴνου. ἔστω δὲ τὸ πᾶν κοτύλη. καὶ τοῦτο δὲ
γινέσθω ἐπὶ πλείονας ἡμέρας. ἔστι γὰρ δυσϑεράπευτον τὸ πάθος ||
28 ad einislram partem et? || 25 cursionibus quae: corr.

MULOMEDICINA CHIRONIS 436—438 135

poscam datio, aut cameleonta iritum similiter in vino,
iia ut omnia singulae cotulae, et fiat singulis diebus.
res enim difficilis morbus. oportebit autem in potione
eius nitrium adici. item in feno et in ordeo spargis.
5facit autem et alwnen ad hoc. dicitur quidem ab ali-
quibus oportere eos inuri nobis autem non placet,
ipse en?m locus naturaliter perducit,. propter quod cau-
lerium refugit.

IX Si quod iumentum splenis dolore laboraverit, sic

10 cognoscis. venter crescit et sine ullis respiramentis erit
οὗ in equitatu expavescil. sic eum curabis. sanguinem
de brachiolis ei detrahis et ab ordeo eum abstinebis, ut
emacrescat. in potione autem eius dabis calami Syriaci 3.1",
in die dabis denarium unius pondus ex vino cyatis tribus.

16 851 hoc non proficerit, tune absinthii unius pondus ex vino
dulee ciatis tribus dabis. si hoc non proficerit, caulae
eapparis aut capparem salsum tritum argenteorum II[9"»
pondus et mellis libras II ex aqua tepida permixta dabis.
cottidie eum manu fricato. quod si permanserit valitudo,

80 adures eum ex utrisque partibus.

X De pediculoso. si quod iumentum pediculos habuerit
in praecorduüs, signa huius sunt haec. torquebitur solide,
proieiet se et volutabit, nonnunquam ip lumbos sedet et
dolore hinniet. sic eum curabis. folia caprofiei conteris,

?$ex vino dabis, cibariis mollibus utere. si hoe non pro-
fecerit, hoc ei dabis. coriandrum viridem ex &qua mulsa
et nitrio potionem dabis. deiciet omnes, etiamsi lumbricos
habeat. |

XI De vermibus. si quod iumentum vermes in ventre

80 habuerit, signa erunt haec. volutatur et caput in ventrem
habebit ad iliam, nihil [eis] cibi capiet et bibet et sine

2 omnia sint I cotula B | ὅ alumen ad addidi: ἕνιοι μέντοι
ἀντὶ τοῦ νίτρου στυπτηρίαν ἐμβάλλουσι τῷ ποτῷ ἢ 7 -ipe n. ϑῖς cod.:
ϑυροειδοῦς γὰρ ὑπάρχοντος τοῦ τόπου ὑποτρέχει τὸ καυτήριον ||
9 Veg. V 27,7; Pelag. 312; H 141,15 || 16 unius: sc. denarii,
X suppl. B, "ef. Pra p. 45, 18 | 16 caulae — caulem | 21 Pelag.
118 | 24 inniet

486

487

130'b
488

136 MULOMEDICINA CHIRONIS 439—442

febre non erit. sic eum curato. de ano manum plenam
stercoris educito et anum lavato, postea sumito capparis
radicem et pistato, in eum adieito aceti sextarium .1',
permiscito οὐ potionato. si hoe non proficerit, item aliud
dabis, iunci Marsici semen ciatis ΠῚ bene contritos, et 5
addito aceti quam acrius sextarium .L, aqua sextarium -I.,
permiscito et dato potione. s&num fiet.

489 XII 8i quod iumentum peduclum in intestinis habu-
erit, signa erunt haec. in pectore caput primo . . quae
signa ostendat. oculi eius humidi erunt, et auriculam 10
dextram contractam habebit, venae inter femora viscerales
dextra sinistra extensae sunt et inter pedes tuberum erit,
pedes posteriores implicitos habebit. si utrumque tra-
xerit, scito eum morbo pressum esse. si recens fuerit,
sic curato. defractione facito de capite et de ambobus 15

440 femoribus et sub crur& venae quae sunt exinani. alio
die potionem dabis panacis radicem p quadran. haec
in uno conteres et ex vino et melle decocta in vino
miscis et per triduo potionem dabis. alio triduo sil
Gallieum aqua mulsa et mirram et costum. haec omnia se
articula oausticato et unctionem parato et sub aura dor-
miat et offam per triduo dabis, axungi& et pice liquida

i offas. sanum fiet.

441 XIII Si quod iumentum ἃ vermibus molestabitur,
Signa huius erunt haec. calcitrat, exporrigit pedes, volu- ss
tatur. sic eum curato. cornu cervinum inradito, lupinum
fricito et contundito. bene cum erit minutum, addito
stercus columbinum et dato bolum in die in vino ne
minus sextarium .L., tepidum bibat. hoc vermes necat.
ex hac re sanum fiet. 80

445 XIV De cruditate. si quod iumentum cruditatem
passum fuerit, signa erunt haec. sudabit et prioribus
armis inligatum erit, vix ambulat, febricitat assidue, se
in terram proicit, quoniam stercorare non potest. huius-

6 acrissimi B [ 9 primo grato sic: premit gravaturque?

primo eurato B | 13 implicito | 15 deratione || 17 quaran ||
26 sporrigit | 27 ficito

MULOMEDICINA CHIRONIS 448—446 131

modi caute intelligendi sunt, solent enim ex hac re ab

interioribus Trepare vexati esse et inde solide febricitare.
itaque requieto etiam bene intelligito et sic curato. de
brachiolis | sanguinem emittito et priores pedes fasciato
5eí de suo sibi stercore circa coronam imponito, et salis
sextarium .I. in sole eis infundito et ex eo armus eius
perungito. quam plurimum ambulet et cibariam sub-
ducito per triduo. sic sinito. fomento curato diebus
tribus. si effectum non habuerit, ungulas eius curato, et
10 αὖ stremmes vel semisses contra venam, quaternario simi-
lem tollito et sinito sanguinem currere, quantum satis
existimabis, et curato aceto, sale et oleo, et caleiaturam
eontra venam imponito, tertio die solvito et simili modo
eurato. septimo quoque die alium pedem similiter curas et
15 sequeris eam regulam curandi s.s. percurabis íraumatico
ei axungia, cum cicatrices fortes fuerint. sanum fiet.
XV Si quod iumentum tepidum ad potionem veniet et
expavescit et ex sudore subito perfunditur, scito eum bibisse
et eundem incommodar? simili passione ut 8. 8. quod ergo
0 ἃ potu intellexeris contigisse. sic eum curabis. ficum,
ali, rutam et folia olivae decocta in aquam, ex eo
potione per triduo dato. sanum fet.
XVI 51 quod iumentum omentum tendiderit, signa
ostendit haec. submisso capite stabit et oculis apertis et
85 naribus erebris tense anhelant et genuis subsistant et ilia
solide ducit et vena T posterinis cubitum cordis variis
pulsibus solide pulsabit et destrigmenta adsellabitur et
non proiciet se nec cibo nec potum appetit. hic triduo
non durat. quicunque autem levius omentum vexabit
80 sine ruptura, his quidem signis supra s. cognoscuntur,
et cibum appetit et proiciet se. et his quidem contingit
aliquem liberari posse. sic eum curabimus. tisanae cre-

2 οὐ hepate? || 4 &dciato: corr. B | 6 solea? sed cf. in sole
5.138,17 | armos? || 12 calcaturam || 15 draumaticum || 17 cf. ?nfra
888 | 8 quod supplevi | tipicum || 18 uuusse stc | 19 in commo-
daris|| 25 tensis crebre? || 26 cf. supra p. 46,4 || 81 set cibum
B|32 curavimus | sq. tremore

130" a

448

444

415

446

188 MULOMEDICINA CHIRONIS 447—448

more et argallicum et ova in se haec commixta dabis
potionem. oleum ne adiceris, omni glutinationi enim
repugnat. sed post horas potionis digestae propter im-
petum caloris uvae lupinae folia trita cum aqua et oleo
5 ros&ceo mixto tepefacto potionabis. hae res valde calorem
leniunt et refrigerant. quare his omnibus febricitantibus
hoc facere observandum est. huie autem cibum dare de-
bebis magis intubos, qui glutinationem praestat, vel quid-
quid eum delectaverit, et. mollia.
441 10 XVII Si quod iumentum omento vexari coeperit, in-
flabitur totus, ita ut oculos aperiat. erit autem vitium
130" b morbi a ventre. ad remedium erit ergo | huie sanguinem
emittere de collo, si minus, de armis aut de reliquis
partibus. et exceptum sanguinem et acetum et nitrium
i5libra, aut si nitrium non fuerit, salis tertiam partem
bilibre in uno permisces et inde totum corpus laborantis
perunges et diligenter in sole frieabis biduo. tertia die
bibere aquam frigidam dabis et patieris respirare. deinde
iterum perungere et frequenter hoe facere debebis, donec
80 Se reficiat iumentum [ab interioribus motum.

448 | XVIII Si quod iumentum ab interioribus motum fuerit,
Signa erunt haec. cibaria non appetit et nec facile dor-
miet nec tam libenter bibet, aliquando et labia subducit.
Sij nares mundas habuerit, ita in illo spes erit vivendi.

?$5 516 eum curabis. tisanae cremorem sextarium -L, defriti
eiatis II, olei rosací, his admixtis in se potionem dabis.

3 repungnat ||5 hac||6 hii: in B|| 10 mento || 11 vitium: initium
B || 16 bilibrae | 24 &i nares scríps:: sinceres | 26 olei ros sic

Chiron Vegetius V 14

fieum decoques in aqua cotulis 4**, (14) ficus praeterea
in quo commisces nitri tusi uncia, | optimas decoques in
so similiter dabis. item dabis polio- | 20uU& coty lis quatuor
. . mixtoque nitri pulvere
flum, decoques in vino cotula | similiter defundes
una, eodem modo dato similiter.

30 sq. pollofilum

MULOMEDICINA CHIRONIS 449---460 139

81 hoc non proficerit, aliam potionem decoctam dabis.
ysopi 5 II, apium yiridem quod satis est, palmas XXX,
fenugraeci sextarium .15. facito potionem ex aqua cister-
nina, decoques eam ad tertias, deinde adicias vini partis III

5 et vescat. deinde per triduum singulas eminas per dies
singulos dabis. sanum fiet.

XIX De collieulo. si quod iumentum collicum fuerit,
signa erunt haec. sine ulla inflatione erit et frequenter
volutabit, sed wí non possi, et cum mietu et énfervallo,

10 quas? pauset in ventre. his complietus iacet et ventrem
Sibi respiciet, quasi ostendat doloris sui locum, deinde
porrectus pausat volutatione et aliquando surgit. salis
minuti acetabulum in anum mittito, ut si qu& spurciíia
interius ei obstet, eam manu abstrahas. duleido enim

15 Sequitur et solutio ventris et sie dolorem caret. similiter
et hanc aquam calda fovebis renes et totos lumbos et
composilione uteris hac. avenam agreste cum vino dulce
cotulas II miscebis et per narem sinistram dabis. et
hoc facit in aditum:

7 collieulo — colico || 9 sq. volitavit se sed non posside
ei cum mictuet meruallo quas: corr. B | 10 complictus —
complicitus | 12 sgg. salis — caret Veg. V 14, 4 [18 spurticia ||
14 eum | 16 Veg. V 14,14 | 16 etiam aqua B || 17 cumino:
vini dulcissimi Veg. | 19 in &ditum: ad id vitium B | ea quae
secuntur quomodo sese habeant, Apsyrtà (auctoris omnium), Ve-
geti?, Pelagon?i locis adlatis cognoscemus : sit hoc wnwm specimen
pro multis, quanto peius Chironis quam ceterorum testówm libri
aetatem iulerint, et'qua ratione genwina versio latina (quam
Pelagonius nondwm adhibwit) restitui possit.

20 Apsyrtus Η 112, 8 sq. Pelagon?us ed. Ihm

σῦκα τε ἑψήσαντα ἐν ὕδατος
κοτύλαις τέτρασι τρίψαντα καὶ
μίξαντα νίτρον ὅσον γ αἱ
ἐγχυματίζξειν, ὡσαύτως πολιό-

35 φυλλὸοὸν ἑψήσαντα ἐν οἴνου κο-
τύλῃ μιᾷ τὸ αὐτὸ ποιεῖν.

449

450

140

Chiron -
inambulet et procurrat, sed non
magno cursu. cui curabis ante
omnia ordeum abstrahere, quod
5in totum non tangat per triduum;
ab ipso die, cum iumentum inci-
deri ne potionem ei quoque of-
feras. quod si fuerit fenum no-
vum vel ferrago, illum magis
10 dato. cum i&m melius se ha-
131'a buerit, minutatim | ordeum adau-
401 geto. curato et hoc utique scire,
ex qua causa haec vilia na-
Seuntur, quam nunquam nemo
15 scripsit. conüngit enim dysuria,
eum iumentum in opere aut in
cursu cottidie cogetur et [in] spa-
lium urinae faciendi non patiatur.
quod maxime subinde curreníi iu-
20 mento offerri mictione facienda
spatium debet. contingit enim a
vesicae cursu usque ad vereiri
intumescere. incipiat difficiliter
excludere loteum ab hae causa,
25 quod inde tumor ingentem dolo-
rem ei praestat. aliquando qui-
dem si consuetum est iumentum
exercitari et stet diebus plurimis.
síando enim nascitur in eis spur-
30 citie et fertur usque ad vesicam.
deinde morsus et punctionis fistu-
lae ei praestant, quae veretro

2 procurai | 6 incidere | 10 sed
12 sciret | 15 dysiria | 17 in: ei?
18 patiatur: datur B || 19 cur-
rendi || 20 mixtione || 22 feretri ||
29 scando

MULOMEDICINA CHIRONIS 451

Vegetius

(13) 1nambulationibus
etl leni cursu exercebis

(15) memineris autem
ex eo momento cum in
hanc inciderit passio-
nem, hordeum ei sub-
irahendum penitus et
potum, herbam viridem
vel farraginem ad sub-
stantiam dandas.

(6) ex his autem cau-
sis passio ita descendit,
si iumentum in opere
aut cursu magna parte
diei cogatur et urinae
faciendae spatium de-
negetur, tunc & vesicae
meatu usque ad vere-
irum nascitur tumor et.
cum dolore egestionis.
foramen angustatur.

(T) e diverso &i iu-
mentum exerceri soli-
tum diebus plurimis
steterit, ^ indigestione
nascuntur spurcitiae et.
humores efferuntur us-
que ad vesicam, com-
punctiones etiam et.
morsus urinali fistulae
praestant,

MULOMEDICINA CHIRONIS 451

Apsyrtus

καὶ ἐντροχαξέτω δὲ καὶ περι-
πατείτω δρόμῳ μὴ συντόνῳ.
ὑποστολῇ δὲ τῶν κρυιϑῶν χρήσῃ
τὸ ὅλον μὴ διδοὺς μέχρι ἡμερῶν
τριῶν᾽ ἐν ἡ δὲ συμβέβηκε πο-
τὸν μὴ διδόναι. εἰ δὲ χόρτος
χλωρός ἐστι, μάλιστα ἐκείνῳ
χρῶ. τὰς δὲ κρυϑὰς ἐκ προσ-
ἀγωγῆς πρόσφερε διελϑουσῶν
τῶν ἡμερῶν.

ἄριστον δὲ καὶ τὰς αἰτίας
εἰδέναι, δι᾿ ἃς γίνεται τὰ πά-
ϑη τῆς δυσουρίας, ἃ οὐδενὶ
γέγραπται. συμβαίνει δυσουρία
ἐπὶ πλεῖστον, ὅταν ὁδοιπορῶν
ἢ τροχάξζων δι᾽ ὕλης ἡμέρας
μὴ οὐρήσῃ διὰ τῆς ὁδοῦ. διὸ
δεῖ ἀναγκάζειν ἐκνεύοντα καὶ
ἐχκαλεῖσϑαι πρὸς τὸ οὐρεῖν.
τὸν γὰρ ἀπὸ τῆς φύσης πόρον
ἐπὶ τὸν οὐρητῆρα συμβαίνει
φλεγμαίνειν, καὶ μετὰ βίας
προϊέναι τὸ οὖρον, δι᾽ ἣν αἰτίαν
ἀλγεῖ καὶ ὀδυνᾶται. ἔσϑ᾽ ὅτε
δὲ καὶ διὰ τὸ ἑστάναι καὶ μὴ
γυμνάξεσϑαι γεννᾷ χυμοὺς δρι-
μυτάτους, οἴτινες φερόμενοι
ἐπὶ τὴν κύστιν δηγμὸν παρέ-
χουσι τῇ διόδῳ τῆς οὐρήσεως

141

Pelagonius

141 evenit autem supra-
βοχιρίῳ passio nimio cursu,
sed frequentius de itinere, cum
per totum diem ambulaverit
et potestas meiandi non fuerit
data; unde oportet frequentius
adhortari, ut urinam faciat.

interdum et nimio otio, de-
scendens enim acrior umor
urinam prohibet.

142
Chiron,

ministrat, propter quod plerum-
452 que stranguirica facit. tamen et
ex perfrictione magna nascitur,

5 propter quod debet eis vitiis ignem
facere. ita Ὁ concalefactivum su-
sum in uranam emittere . . . .
ab hoc ruptionem accipit vesicae,
ob hoec quod corruptum et per-
10 frigiscat interioris Tab oste, quae
appellatur dorsana, quibus iuxta
est vesica. propter quod cum cor-
rupta est, statim vitae periculum
facit. nam equo nunquam contin-

15 gere potest, quia calidiores partes
^ eorporis habet. quibus magis con-
lingit ventris dolorem pati ex
eruditate, cum non conficit ordei
cibaria nec eam concoctam per
40 Stércora emittit. aut cum avide
bibit pleno ventre aqua, sic do-
lorem patiuntur et alterno cor-
pore vertitur. aut casus contingit
Taut si ἃ via aliqua bestiola mortua

e5 Stat in feno et mandueanti offe-
458 ratur, αὖ eam commanducet. ma-
xime enim canes et cruditatem
facit et tortionem ingentem. ple-

2 ministrant | 8 straguilica || 5 vitis ||
6 convalefactivum | 84. susu in mura-
nam: — οὐράνη 1. e. οὐρήϑρα:; ità con-
calefacti possunt urinam emittere (et
hoc scito, quia mulus» si viburnam
comederit, ab hoc B||10 aortae?||11 iu-
8t& || 18 eum || 20 stercore mittit: corr.
B | eum madide || 24 aut 81 ἃ via:
alitis aut B || 27 sanis? ea res B

MULOMEDICINA CHIRONIS 452—463

Vegetius

ex quo siran
plerumque contingit.

o ex perfrictionis
indignatione dysuria so-
let venire, cum nimio
rigore meatus intumue-
rit, et ideo calefactio-
nibus diversis a frigoris
Bolvenda est celeriter
iniuria.

(9) interdum ex indi-
gestione hordei vel cum
aquam frigidam avidis-
sime biberint, dolorem
ventris animalia patiup-
iur et propter vicinita-
tem commoia vesica
siranguriam sustinent.
aliquando et stercus pul-
linum vel alia noxia in
cibo sumpta, cum in-
flationem fuerint, im-
pediunt minctionem.

MULOMEDICINA CHIRONIS 452—458

Apsyrtus
xal διὰ τοῦτο στραγγουριᾷ.
πολλάκις δὲ καὶ χειμῶνος δι᾽
ὑπερβολὴν ψύχους γίνεται διὸ
δεῖ τῷ τοιούτῳ πῦρ παρακαίειν
χαὶ οὐρήσει.

καὶ τοῦτο δὲ γίνωσκε, ὅτι καὶ
ἡμίονος ἐὰν φάγῃ φοδοδάφνας,
πλείονα ῥῆξιν λαμβάνει ἡ κύ-
στις διὰ τὸ παραλύεσϑαι καὶ
ψύχεσθαι τὰς ἐντὸς ἀρτηρίας
τὰς λεγομένας ἐπιραχίτιδας, αἷς
πρόσκειται ἡ φύσα, καὶ διὰ
τοῦτο ῥήγνυται καὶ διαφωνεῖ.
ἵππῳ ὃδὲ οὐ δύναται τοῦτο
συμβῆναι, διὰ τὸ ϑθερμοτέραν
ἔχειν τὴν σύστασιν τοῦ σώμα-
τος καὶ ταχὺ καταπέττειν τὰ
σιτία. τὴν δὲ γαστέρα συμ-
βαίνει πονεῖν δι᾽ ὠμότητα, ἤτοι
ὅταν μὴ καταπέττων τὰς κρι-
ϑὰς ὅλας ἀφοδεύῃ, ἢ καὶ τού-
TOv ἐμμείνωσι πλείονες. ἐμ-
πλησθεὶς γὰρ τοῦ ποτοῦ τὴν
(p. 118) γαστέρα ὀδυνᾶται καὶ
στροφεῖται. ἢ ὁπόταν ἐν τῷ
προσφερομένῳ χόρτῳ ἐμπέσῃ
ἐσθίοντι στρουθίου πτερόν (num
κόπρον Chiron legit?), καὶ τοῦτο
γὰρ πλησμονὴν παρέχει καὶ
στρόφον.

148

Pelagonmius

interdum nimio frigore, cum
satis alserit aut loco frigido
&uí umecto steterit: hic, qui
frigore hoc patitur, calore cu-

ratur, aut in calido stet aut

contra focum &ut aqua calida
foveatur.

sane rhododaphnen si burdo
comederit, vesica ipsius rum-
pitur et inde moritur;

equus autem si comederit,
liberatur vino et crebris po-
lionibus, quae aut ventrem
moveant aut veneno resistant.

144
Chiron
rumque 68 res eis contingit: ves-
siolus, qui appellatur buprestis,
qui nascitur in feno. est autem
'& haec ipsa bestiola similis araneis.
hanc cum in feno comederit, prae-
foeabitur et laborabit. contingit
autem et propter aquam turbo-
lentam. aliquando tamen si ver-
19 mes habeat aut lumbricos, si
hoc eis venter doleat. et cum
ex lumbricibus dolorem habeant,
non 516 periclitantur. est enim
ista res, quae cito se foras evocet,
15 el ipso enim stentino. si vermes
habuerit, magnum laborem patitur
et periculum propterea quod non fa-
cile ex eo pungantur. cui cognoscis
hoc contigisse et ex istis signis acci-
20 disse, οὖ mordente terram videbis
454 propter dolorem. sie eis succur-
res. brassicae folia confricabis, quae
fuerit levissima, in qua commi-
34 Scebis vini cotulas IIII et olei
1311 wnam, per senesteriorem | narem
profundis. deinde sulfur vivum
conteris cum oleo et ex eo con-
fricabis et ventrem. facit autem
ad id vitium absinthium decoctum
30 vino similiter suffusum. item et
hoc eis optime facit, si ordeum

9 sq. vessiolus — bestiolus || 5 pustu-
la: bestula W || 7 laboravit | 10 lum-
bricoso || 14 iusta: corr. B || 17 quod
non facile l. B | 18 pungnantur ||
19 accidisse: i&ciente se B || 24 sq.
olei unam supplevi || 25 senestiorem

MULOMEDICINA CHIRONIS 464

Vegetius

(10) bestiolus etiam, qui
appellatur ^ buprestis
&ar&neae similis, 81 cum
foeno devoratus fuerit,
animal praefocabit.

aqua quoque coeno
vel limo turbida si bi-
batur, meatus impedit
minciionis. (11) vermes
quoque vel lumbrici si
intestinum exulcerave-
rint, vesicam laedunt et
dupliciter ^ animalibus
discrimen important.
quod his deprehendi-
tur signis. animal quod
tardius mingit, latera
Sibi scalpit vel terram
mordet, scias illud ver-
mibus vel lumbricis tor-
queri.

(12) cui hac
ratione succurris. bras-
sicae folia subtilissime
contundis et commisces
boni vinicotylas quatuor
et per sinisíiram narem
infundis. sulfur etiam vi-
vum in pulverem rediges
et cum oleo totum ven-
irem animalis et vere-
irum perfricabis. ab-
sinthium etiam largiter
cum vino decoques et per
sinisiram narem defun-

MULOMEDICINA CHIRONIS 454

Awysyrtus

γίνεται δὲ xol ὃ καλοῦσι
οὔπριστιν, ὅμοιον φαλαγγίῳ,
ὃ ἐγγεννᾶται ἐν τῷ χόρτῳ.
ἐὰν προσλάβῃ τρώγων, ὡσαύτως
ἐμπρισθήσεται (ἐμπνιγήσεταιν
ἐμπνιχϑήσεται ἢ) καὶ κινδυ-
νεύσει. γίνεται δὲ καὶ διὰ φαυ-
λότητα ὑἡδάτων καὶ ξενισμόν.
ἔσϑ' ὅτε δὲ καὶ ἐὰν σκώληκας
σχῇ ἢ ἔλμινθας, καὶ διὰ τοῦτο
πονεῖ τὴν κοιλίαν. καὶ διὰ
μὲν τὰς ἔλμινθας οὐχ οὕτως
κινδυνεύει διὰ τὸ εἶναι αὐτὰς
ἐν τοῖς ἐντέροις καὶ εὐεξόδους,
διὰ δὲ τοὺς σκώληκας καὶ διὰ
τὴν τραχύτητα τῆς κοιλίας τῷ μὴ
εὐχερῶς ἐκκαϑαίρεσϑθϑαι αὐτούς.
ὃν ἐπιγνώσῃ ἐν τῷ συμβαίνειν
ῥίπτειν δαυτὸν καὶ δάκνειν τὴν
γῆν διὰ τὸν πόνον. τούτῳ δὲ
τῷ βοηϑήματι χρηστέον τρί-
βοντας κράμβης φύλλα λειότατα
καὶ οἴνου ἐπιχέαντας πλῆϑος
ὡς τέσσαρας κοτύλας καὶ ἐλαίου
μἱαν ἐγχυματίξειν διὰ τῆς ἀρι-
στερᾶς ῥινὸς καὶ ϑεῖον τρίψαν-
τας μετὰ ἐλαίου ἐπαλείφειν τὴν
κοιλίαν. καὶ ἀψφίνϑιον δὲ τού-
τῳ ἁρμόξει ἑψόμενον ἐν οἴνῳ.

βοηϑεῖ οὲ καὶ τὰς κριϑὰς ἀλεί-
φοντας ἐλαίῳ παραβάλλειν, καὶ
μάλιστα τῷ τὰς ἕλμινϑας ἔχοντι.

Mulomed. Chir, ed. Oder.

145

Pelagontus

142 coliculorum fasciculos
cum foliis suis decoque, inde
exprime folia et proice, et
aquae, in qua coliculi decocti
sunt, id est ut habeat aqua
ipsa mensuram sextarii, iunge
vini heminam et olei acetabu-
lum et per narem dextram
suprascripta infunde (cf. Apsyr-
tus H 111,8)

148 absinthium cum vino
decoque ad sextarium non ple-

num et ui supra per narem
infundis.

10

140

Chiron ᾿
eius oleo aspersum perungéas et
810 ad eos des manducare. et eis
maxime facit hoc, qui & lumbri-
δ cibus molestantur. 510 succurrito
οὗ ei, quem dissuria molestat.
permiscere ipsum ordeum quan-
tum capit acetabulum, eum vino
coques ad cotulam unam et ali-
455 quantum suffündis. similiter facit
11 lasaris Suriatici et nitrium, coques
et vinum et sic suffundis. deinde
protrieabis eum melere, adduces
eum in eum locum, quo 80-
15lent alia iumenta urinam facere,
ibit ad odorem lotei alieni pro-
tricatus et ipse melet. quod si
locus non fuerit is, quo solent
iumenta meiere, in lutum aut in
30 voraginem adducis, et ibi meiet.
eti hoc quod ἃ rusticis ma-
gis inventum est, non prae-
termittamus, quod appellant
ostium charcedonium. dicit
35 enim, quod dissuria sanet eo
quod desubtus pedes ipsa ramenta
pedum eonterere, commusta im-
miscere in vino cotula. suffundas
per nares, et meiet.

2 perunge eas || 6 molestant || 7 pe-
risterei [ipsum ordeum] B || 8 cumino:
corr. B || 11 riaticil l 15 aliqua ||
21 quod B: quidem | 24c artedonium:
pro Μάγωνος τοῦ legit Chiron μάγων
ὀστοῦ | 26 sanet — sanetur||26 sa-
menta: corr. B | 9" contendere ||
28 cotulas

MULOMEDICINA CHIRONIS 456

Vegetius

des, laser quoque Sy-
riacum et niri pulve-
rem cum vino deco-
quens per os digeres.

(18) inambulationi-
bus et leni cursu exer-
cebis in loco molli vel
herbido, vel ad aquam
leniter labentem ad uri-
nam invitabise. facilius
autem provocabitur, si
ubi aliud animal min-
xerit, teneatur.

(19) ad urinas inven-
tus est qui affirmaret
priores ungulas equi
lpsius radi et teri cum
vini sextario et per na-
res infundi ad celerita-
tem minctionis physica.
ratione prodesse.

MULOMEDICINA CHIRONIS 455

Apsyrius

x«l τοῦτο δὲ βοηϑεῖ τῷ ÓOvc-
ουριῶντι' περιστερέας ὅσον ὀξύ-
βαφον οἴνου κοτύλῃ διέντα ἐγχυ-
ματίξειν.

ὁμοίως ὁπὸν Συριακὸν ὅσον
μέγεθος κυάμου καὶ νίτρου
ὀπτοῦ ὁλκὴν μίαν διέντας ἐν
οἴνῳ ἐγχυματίξειν, ὡς προγέ-
γραπται. προκαλούμενον δὲ αὐ-
τὸν ἄγειν ἐπὶ ἀπούρησιν, ὕπου
ἕτερα κτήνη ἐκ τῆς οὐρήσξως
σύστημα πεποίηνται, ἐφ᾽ ἣν
ἐὰν ἔλϑη, ὡς τάχιστα οὐρήσει.
εἰ δὲ οὐκ ἔστιν ἔγγιστα, τοῦτον
δεῖ εἰς πηλὸν εἰςάγειν καὶ ὡσαύ-
toc οὐρήσει.

καὶ τοῦτο δὲ ἐκ τῶν Γε-
ωργικῶν Μάγωνος τοῦ
Καρχηδονίου (trad. Χαλκη-
δονίου) εὕρηται.

λέγει γὰρ τοῦ δυσουριῶντος
ἵππου τοὺς ἐμπροσϑίους πόδας
χάτωϑεν ὑποξύσαντα ἐκ τοῦ
κατ᾽ ὄνυχα μέρους τὰ ὑποξύσ-
ματα αὐτῆς τῇς ὁπλῆς τρίβειν
iv οἴνῳ ὅσον κοτύλη καὶ
ἐγχυματίζξειν διὰ τῆς ῥινὸς καὶ
οὐρήσει.

141

Pelagonius

160 Aliud ad eos qui non
meiant, «(Magonis) Carche-
donii, quod solus adseveravit.

dicib enim debere de priori-
bus pedibus ungulas subter
ipsius equi radi et teri cum
vini sext. ei naribus infundi.
adseverat certissimum reme-
dium.

10*

148
Chiron

hoc quidem rescivi, quod solet
fieri apud Sarmatas: imponas ster-
core eum et involvere a collo usque
5 ad lumbos et ventrem eis suffumi-
gare. castorium impones in vivis
carbonibus et totum ventrem eius

el testiculos suffumigato, deinde
subdueito vaporem carbonum, et

10 cito inambulet equus et protinus
meiet. oportebit autem et hoc te
scire: tanquam balani plenitudi-
nem facere ex sale et melle et in
longaonem eius pingue subicies. et

15 in animali haec res suecurrit tribus
generibus vitiis his: quibus venter
dolet, et qui praefocatum ventrem
habet, maxime autem ad eos qui
difficiliter urinam faciunt, cogit

30 enim ex praesentem eos meiere.
487 XX Genera autem doloris urinae
sunt iria, ex quibus quemadmo-
dum quod et contingit, sie voca-
bulum accipit. dissuria ideo ap-

35 pellatur, cum quando difficiliter
urinam Ííacit. stranguiria appel-
latur, quia cum quando guttas
mittit per veretrum. ischuria ideo
appellatur, quia cum quando lum-

30 bos exporrigit ad conatum mietionis
et non est meiere. nam cum

ex istis his generibus nihil

456

8 fieri imponas sermatas: apud
supplevi; fier in Ponto, Sarmatas
sternere eum B || 14 pigue | 28 siria |
32 supple fere duo curan possunt.
quod vero

MULOMEDICINA CHIRONIS 466—457

Vegetius

(16) Sarmatarum au-
tem, (quorum) equitatus
apud veteres plurimum
valuerunt, usus invenit,
ut animalia a collo us-
que ad pedes involvan-
tur de sagis, suppositis-
que carbonibus vivis
addito castoreo suffumi-
gentur, uttotum ventrem
testiculosque eorum ca-
storei fumus vaporet et
confestim detractis car-
bonibus cooperti deam-
bulant et mingunt.

(17) alumen scissum
et sales fricato admixto-
que oleo et melle col-
lyrium longum et tenue
facito et in scapi ipsius
foramen inserito, con-
tinuo provocabitur.

(2) et si difficulter
mingit, dysuria appel-
latur. si quando guttas
per veretrum mittit
cum labore, stranguria

dicitur. cum in totum
non polest mingere,

ischuria appellatur et
vicinus est morti.

21 scapi — longaonis?
an — vereiri? cf. infra
p. 152, 18

10

MULOMEDICINA CHIRONIS 456—457

Apsyrius

ἔγνων δὲ ἐγὼ καὶ
τοῦτο παρὰ Σαρμάταις. δεῖ
στήσαντα τὸν ἵππον καταπετά-
σαι ἀπὸ τοῦ τραχήλου μέχρι τῶν
ἰχνῶν ἱμάτιον καὶ ὑποϑυμιᾶν
ὑπὸ τὴν κοιλίαν καὶ τοὺς δι-
δύμους καστόριον ἐπ᾿ ἀνϑρά-
κων, εἶτα ὑφελόντα τὸ ἀγγεῖον,
ἐν d ὑποϑυμιᾶται, ποιῆσαι
διακινῆσαι τὸ κτῆνος, καὶ ὡς
τάχιστα οὐρήσει. δεῖ δὲ καὶ βά-
λανον ποιῆσαι ἐξ ἁλὸς καὶ μέ-
λιτος ἑφϑοῦ ἡλίκον dà» καὶ
ἐνθεῖναι εἰς τὴν ἔδραν. τοῦτο
γὰρ βοηϑεῖ ἀμφοτέροις τῷ τε
τὴν κοιλίαν ἀλγοῦντι καὶ ἐμπε-
πρισμένῳ (ἐμπεπνιγμένῳ ἢ) καὶ
τῷ δυσουριῶντι, ποιήσει γὰρ
αὐτὸν οὐρῆσαι.

τῆς δὲ ἐν τῇ οὐρήσει ὀδύνης
εἰσὶ γένη τρία, ὧν κατὰ τὸ
συμβαῖνον ἡ προσηγορία σα-
ραλαμβάνεται. δυσουρία γὰρ
λέγεται, ὅταν T$ δυσκόλως οὐ-
ρῶν. στραγγουρία δὲ, ὅταν κατὰ
στράγγα ἢ προϊέμενος. ἰσχουρία
δὲ, ὅταν καϑόλου μὴ δύνηται
οὐρῆσαι.

ὧν αἱ μὲν δύο βοη-
ϑοῦνται, καϑὼς γέγραπται.

149

Pelagonius

151 item aliud Apsyrti, quod
se apud Sarmatas vidisse ad-
severavit. nam dicit cooperiri
debere equum diligenter, ita
ut usque ad terram cooper-
toria demittantur, ne fumus
ihymiamatis exeat, et sic ca-
8toreo carbonibus imposito om-
nem ventrem et testes ipsius
equi fumigari: statim meiat.
prodesse tamen mel coctum
salibus iungi et facere pilulas
in modum ovi et in ano ponere.

152 sane ipsius passionis
enera sunt ira: unum quod

icitur dysuria, quando tar-
dius meiat, alterum stranguria,
quando cum dolore et difficul-
iate meiat, tertium ischuria,
quando omnino non meliat,
quod non facile curatur.

150

Chiron
facit, ut in totum non meiat iu-
mentum, ei succurri difficiliter po-
test ex periculo magno laboranti.
5 nam in medicamentis, qui faciunt
ad urinam, quae sunt res vitiosae,
et quotiens offeratur eis, morbus
131'a488 eorum | magis intenditur, vul-
siones eis praestasse. quibus vitio
10 laborantíbus uti oportebit fomentis
calidis cum spongiolis adplicitis
ad inguina: calfaciet. potionabis
eum [in] dulcibus, aqua mulsa tem-
perato, suffundes per narem sinis-
15 tram. facit autem ad hoc vitium
betae et malvae decoctio expressa
et mixta cum passo, suffunde per
459 nares. utilissimum autem est ad
hoec fenum dari. quodsi non fuerit
30 fenum novum, quodcunque fuerit,
ex aqua mulsa asperges. cum istis
herbis usum fecerit tantum dul-
cibus, solutio fit vulsionis et non
deducit veretrum. oportebit autem
$5 οὗ ordeum eis fieri tanquam tisa-
nae et aspargi cum aqua mulsa,
et sic et [et] esca offeres. si
quando contigerit, ut equa dif-
fieiliter meiat, adiungito ei equ-
80 um salacem. qui cum conatur

4 laborant | 6 quae — aliquae ||
9 sgg. 81 qui ( 2 vitio laborant,
oportebit ..... inguina calfaci
(— calefieri), et potionabis B || 10 la-
borant | uti supplevi | 11 eum ||
12 iguina | 24 educit? | 27 sic-
cet | 29 eum

MULOMEDICINA CHIRONIS 458—469

Vegetius

(20) betas quoque et
et malvas decoques et
aquam earum calentem
cum melle ad unum
sextarium maribus in-
fundes. (21) si tempus
virides denegat cibos,
foenum melicrato ad-
spersum praebebis, vel
sucum ptisanae hordea-
ceae cum melicrato
similiter dabis.

MULOMEDICINA CHIRONIS 458—459

Apsyrius

ὁ δὲ καϑόλου μὴ δυνάμενος οὐ-
φεῖν, οὐ ῥᾳδίως βοηϑεῖται, ἀλλὰ
κινδυνεύει. προσφερομένων δὲ
τῶν διουρητικῶν δριμέων ὄντων
ἐπιτείνεται τὸ πάϑος κνησμονὴν
ἔχοντος τοῦ πόρου.

δεῖ δὲ τῷ
τοιούτῳ τὰς πυρίας προσάγειν
τὰς διὰ ϑερμοῦ ὅδατος σπόγγῳ
περὶ τὴν χώραν λεγομένην καὶ
ἐγχυματισμοῖς χρῆσθαι γλυκέσι
κεκραμένοις ἐν θερμῷ ὕδατι ἴσον
ἑκατέρου μὴ πλείω κοτυλῶν δύο.
τὸ αὐτὸ δὲ καὶ δι᾽ ὑδρομέλιτος
ποιοῦντα ὡσαύτως ἐγχυματίξειν
διὰ τῆς ἀριστερᾶς ῥινός.
ἁρμόξει δὲ τῷ τοιούτῳ καὶ τὸ
φέψημα τοῦ σεύτλου καὶ τῆς
μαλάχης διὰ τοῦ γλυκέος ἐγχυ-
ματίξειν καὶ τὸν χλωρὸν χόρτον
διδόναι. εἰ δὲ οὗν ἔστιν͵ μελι-
χράτῳ καταρραίνειν τὸν ξηρὸν,
ὡσαύτως καὶ τὴν λοιπὴν τρο-
φὴν καταρραίνοντα παραβαῖ-
&v.
τοιούτων γὰρ προσφερο-
μένων λύσις γίνεται τοῦ κνησμοῦ
καὶ οὐκ ἐπαίρεται ὁ καυλός. δεῖ
δὲ καὶ τὰς κριϑὰς ποιοῦντα
πτισάνην καταρραΐίνειν τῷ με-
λικράτῳ καὶ οὕτως διδόναι.
ἐὰν δέ ποτε συμβῇ δυσουριάσαι
τὴν ϑήλειαν, παραστατέον αὐτῇ
ἄρρενα ἵππον ὡς λαγνότατον

151

Pelagonius

cui eliam pro diligentia et
pro amore equorum remedium
et medelas negare non debes,
sed calidis rebus uti, ita ut
spongias calidas locis omnibus
naturalibus admoveas, et po-
tiones frequenter melle et passo
mixtis cum aquae calidae sex-
laris propeduobus per sini-
siram narem infundere.

facit etiam ipsi passioni et
prodest aqua, in qua betae aut
malvae fuerint decoctae cum
melle data. cibos virides dare
quod si tempus non patietur,
faenum melicrato aspergere et
de hordeo tisanam cum meli-
cralo dare utilissimum ᾿ est.
his autem rebus praebitis omne
intrinsecus malum, quod ex
acerbis umoribus nascitur, dul-
cedine ipsa mellis vel aliarum
rerum similium dissolvitur at-
que curatur.

152 MULOMEDICINA CHIRONIS 460—462

Chiron Vegetius
admiscere, continuo meiat. haec
est demonstratio horum monstru-
orum et sanatio.

2 sg. morborum B

460 XXI De straeguiria. si quod iumentum a stranguiria 5
molestatum fuerit, signa erunt haec. meiare non poterit,
crur& quatuor flectentur, ventrem δα terram remittet,
et de veretro eis guttae procadunt, unde stranguiri&
appellatur. sic eum curato. sumito oleum et manum
perungito, id est brachium, et demittito brachium in anwm 10
sensu magno in partem dexiram et reversato in partem
sinistriorem, vesicam manu plana premito leviter, ne
valde presseris et intricato. sic meiet. sanum fiet. .

461 XXII Quapdo animal non potest stercorizare. si quod
iumentum ]loteum facere non poterit, si quod subilia 15
molesta sunt, alumen scissum, salem bene frigito et oleum
admisceto. inde turundulam longam et tenuem facito,
ungito, intro in capum addito, αὖ anum impleat et loteum
facit. item facit oleum modo melle coctum. ex sale
turundulam facito longam, ut ungueas, intro ducito, 50
meiat. [de ecauculoso, quod in novissimo est adscriptum.]

462 XXII De opistotono. si quod iumentum opistotonum
fuerit, signa erunt haec. ἃ summo capite iumenti, quasi
quae signa faciunt iumenti, primo & coda prenditur.
codam feriet ad renibus rigidam, ambulat et vanus fiet, 35
corium extensum habet. si quem 80 armos prendi-
derit, hac re effugit, aut & cervice. item quod prius

5 straguiria | straguiria | 10 anem || 11 sensum | 12 vesica |
plena ] 18 intrit&to | 18 ugto sic | c&pud adito: in scapi
ipsius foramen inserito Veg., cf. supra p. 148, 14 || 22 cf. supra
25; infra 488; Veg. V 46; Pong. 267 sq. | epistotono
epistotonum l 28 capite: capo? cf. l. 18 | 21 acre: corr B
gitaut | prius: supra 316

MULOMEDICINA CHIRONIS 463—465 153

Apsyrtus Pelagonsus

καὶ ἐρεθιξζομένη τάχιστα οὐρή-

σει. ὡς ἐν κεφαλαίῳ δὲ εἰπεῖν,

αὕτη σοι ἐπίδειξις τούτων τῶν
5 παϑῶν καὶ ϑεραπεία.

dixi, et in oeulis anguli invertuntur, ut statim producitur,
et pedibus et cruribus rigidus ambulat. sed si totum
prendiderit cervicem et torquet, [et] sic monruntur. 8]
posteriorem partem prendidit, sic eum curato. | in loco 468 131"b

1) ealido imponito illum et epitogis coperito aut pellibus
lanatis, sic tamen ubi oves deglupseris. sic imponito
ealda, sie potionem dato. primum sanguinem mitto,
potionem dato herbam trixaginem 3:S., serpillum 5.1",
ysopum 5 L, tragoriganum sextan., magma croci 5 Il.

15 haec omnia pisato in vaso novo et percerne et potionem
ex aqua muls& medicamentum dato et s. s perungeto
eum a capo, et sie sanum fiet. cum perunxeris, fricatio-
nibus deesse nolito, et ambulet plus minus mille passus
diebus septem, sicut supra s. s. est.

x; XXIV De morbo subrenal. si quod iumentum mor- 464
bum subrenalem habuerit, quod vitium graece nefreten
appellatur, latine subrenale, signa erunt haec. protrahit
posteriores pedes et strepitum ab inferioribus locis red-
det, et cum prodire incipiet, impingit sese de pariete.

»$81 recens fuerit, impinget et non cadet, sin dierum
septem, ineipiet eadere, cum ambulare vellet. hic autem
morbus eum inciderit, sic eum curabis. ures eum per 460
totos lumbos usque ad vertibula lumborum, vesicae puncta
non plus 24?' alternis dorsis digitos tres, ordines tres

11 tam || 14 extan || 20 supra 38; H 100; Veg. 18]| 23 in-
lerioribus swpra | 24 sese de scripsi: se sed et; de pariete in
parietem supra | 26 cadet sin sic: si non? sed numero? cf.
p 154,30 || 28 et vesicae supra

184 MULOMEDICINA CHIRONIS 466—469

facientes, ab aliis alio distantes, latitudine digitis tribus.
subrenalem sic urimus. haec ipsa vitia, quae inuri de-
bet, parapresmata appellantur. quae fiunt in concavis
testieulorum, quas melliceridas appellamus. et haec ipsa
adures, sí fuerint mollia et nova. cum induraverint et ve- 5
466 teruerint, in totum non sunt tangenda. nam plantas et
genua urent ez hanc rationem non plus altitudine eorum,
ideo quia ipsa loca exilia sunt et gracilia et nerviosa.
eum quando enim iumentum ex via aut ex sarcina ducti-
onis laboraverit, naturalem habens tenuem corium, dum 10
in quo maxime frequenter facit offensum, dolori accipiat.
inde claudicat per aliquod temporis et per negligentiam
467 crescat, aut lapsus ceciderit. ideo offendat osswm. rarum
quoque intervallum faciat eodem, et plantae laborant ex
labore viarum aut ex sarcinae ductionem. inde enim 15
contingit dolorem fieri. qui sunt in plantis nervi labo-
rant, passi protinus intumescunt. maxime eis contingit,
qui propensioribus et lassae aetatis sunt. quibus magis
13272468 ustio maxime fieri non debet. quibus huius morbi | vitium
se profundit in plantis, quae parapresmata appellantur, 20
aut mellicerides, quae aquatilia vocantur, quod vitio
ante facto in genuis, non debet wrí. similiter quae sunt
in concavis articulorum, inuri non debet. contingit enim
contractionem eis fieri. quod peccant facientes. non enim
potest deducere, sed fit. clodicus. 25
quod vocant graece ferisoma, latine farcimina. sunt
autem per se vitia corpore furunculi, collectionem foris
faciunt, qui et per se rumpunt. sed et haec non debent uri.
469 XXV &i quod iumentum vitio subrenali prensum fuerit,
quod appellatur graece nefrites. si fuerit vitium diebus 30

1 in altitudinem supra | 8 sq. concava articulorum
supra | 5 dura& fuerint: corr. supra | eum | 7 urentes
hanc | 9 arenio | 18 Os sic, cf. supra p. 16,6 || 15 arci-
nae | 18 propensionibus | lasse stuati: corr. supra || 19 non
add. supra | deb — debent? | 21 aut quod supra | ustio:
corr. supra || 22 non debitor: corr. supra || 21 in corpore similia
furunculis quae supra

MULOMEDICINA. CHIRONIS 470—472 155

septem et non cadet et per se, uié eodem medicamento,
Scito, quia in interioribus aliqua corporis pars corrupta
est. ex qua vivere non possit, sed magis tempus ducit.
adurenda erunt haec vitia tempore bono vere et aestate.
5 XXVI De musculorum vexatione. si quod iumentum ab
utrisque musculis vexabitur, qui subiecti sunt renibus,
signa huius erunt haec...si dexteriores fuerint, nihil mali
est. sed si sinisteriorem partem cadens subcumbet, opti-
mum est non movere illum iumentum de loco. quotiens
10 ceciderit, perfundere eum aqua frigida et alio loco unctio-
nibus uti.
XXVII De his, qui sanguinem adsellantur vel meient.
81 quod iumentum sanguinem adsellaverit vel minxerit,
810 eum curabis. sanguinis detractionem facies de superi-
15 ori vena et potionem dabis hanc. affodill radicem con-
teres vini albi dulcis eotulis duobus, facies autem, ne
nimis vinum adicies. post hoc uteris farina iriticia cum
adipe suillo et mali granafíi corium. ea omnia in aqua
diu decoques, sed noli crassum facere. coctam simul per
30 0s infundes. ab ambulationibus et cursibus eum absti-
neto propter glutinationem venae, [et] quae interius
ruptionem passa est. hoc enim contingit ad cursum vel
sallum, ut vena interius subdossana ruptionem patiatur,
et inde hoc vitium concipiunt. quod curabis rebus col-
36 leeticis et süpticis, et curato, ne algeat. cui et super
renes anacolleema impones hoc: bulbos numero V,
eoclias numero V, ova numero V, argallicu p libra.
haec omnia bene irita in se admisces et ex eo renibus
imponis. hoc facit et eis qui renes volserit, simul et
80 eis, quibus per nares sanguis venire solet. sic eis succur-
res: fovitionibus frigidis magis | posca eis caput fovebis,
habeat salem modicum, et curato, ut nimis aqua sit fri-

1 per se ui: perseverat B || 2 interibus [ 5 Veg. V 4 |
De addidi | 12 Veg. V 9} 15 affodilli — asphodeli [ 18 grani:
corr. Veg. | 286 scipticis | curatione algeat | 26 V ego: I;
L Veg.|9" V scripsi: 1}} 31 fobitionibus

470

471

472

132'b

156 MULOMEDICINA CHIRONIS 478—474

gida. postmodum anacollema s. s. in capite et tempo-
ribus oblinies. sanum fiet.

478 XXVIII De tremore lumborum. si quod iumentum
itremorem habuerit ex pereussu aut morbo factum aut
bestioli alicuius percussw, sic eum curabis. cucumeris 5
silvesiris radicem in aquam marinam decoques aut ex
aqua ex sale, ex aqua calida spongis fomentabis, deinde
uteris ipsi uncticio et oleo et adipe taurino, et ex ovo
albo ipsum fundes et in uno commisces et ex eo oblinies
causam. quod si ei vitia ex alia causa intumuerit, quod 10
non sit ex percussum, si quemadmodum nos »escimus, sic
uteris. bis in die fumentabis aquis calidis, in aquam
nihil adicies et oblinies erectam . . . qui mollia ex aceto
macerata et absinthium, viridis radicem atque eis in
potionem uteris. nihil autem melius facit quam primitium 15
ex aqua maceratum. veretrum eis oblinieris. cum autem
lestis proceciderit, qui non possit loco reverti, exit vitium.

474 quidam excidendum eum dicunt esse, aut in flumine eum
ducunt fumeniari. alii quidem dicunt in mare eum de-
ponere oportere et religare susum versus. ex ceroto com- 20
miscebis adipe suilum et nitrium minutum, et testem
reducere. ante tamen fumentabis ex aqua frigida, usque
quo faciat redire illo. eum melius autem fuerit, si fuerit,
aqua marina, si minus, in aquam salem adicies. facit
autem et hoc. stantis equi in ipso ad extremum cole ia- 36
eulum interpunge, per ipsum extremum follieculi eis testes
langis, deinde acetum acerrimum in ipsis punctis aspergis
et sic eum testieculum susum [in]versus in loco naturali pro-
pelles. idem facit, si confricabis et imposueris aquae. et si
ipsum colum ex acum purnxeris, reducebis eum in loco. 80

1 mane cole ma | timporibus || 4 factu || 5 percussus ||
6 siluris sic | 8 untietio || 11 uscinus: corr. B || 18 erectam —
veretrum erectum || 16 eum | 920 verres | 23 illo cum:
in locum B [| 25 stanti se | coleiaculum: cole — veretro;
coleum? folliculum? | 27 macerrimum || 29 imposuerit | 28 in
del. B | 30 mulum | puxeris

MULOMEDICINA CHIRONIS 475—478 151

XXIX De disinteria. si quod iumentum disinteriam
habuerit, reversatio est extalis. quod si coeperit curari,
cireumsecabis eum sic, ne intestinum tangas. quod sten-
linum si non tetigeris et iterum non rediet, sic remanet

5patulus extalis. ex eo procedit stentinum foras, qui
praepositus est extali. qui cum processerit foras, statim
vitae periculum faciunt, quibus hoe contingerit.

XXX Si cui extalis ergo procederit et ex perfrictionem,
sic eum Scalpello exscarifabis. praeterea in eadem loca

19eminentior&a, quae videntur vesicae similes esse, ei etiam
nune post exsearifationem | digitis expremis, ita ut de-
carnes et ex sale trito confricas, donec adsiccetur totus
humor cum sanguine. quod cum adsiccaverit, posca calida
et sale tardius fovebis, post fomentum deprimes eum

1$intus, et statim rediet. si non proceciderit, et altero die
eurabis intus digitis, lipparam vel ceroto utere et curare
simul, donec sanum fiet. [si] quod si proceciderit, et no-
lebis ferro tangere, hoc medicamento curabis cottidie:
eastoreum 3 III, salis nostri p II, sal ammoniacum pondo

0 lbra, sinopidis Ponticae sex 5, haec omnia tusa et cre-
bellata bene. ex eo medicamento in eundem extalem im-
positum alligabis. cottidie lexiva calida fumentas et
medicamento imposito simul curas, donec sanus sit. quem
et potionabis rebus íermanticis, et sanum fiet

3 — XXXI De dolore renum. 51 quod iumentum renes
doluerit, sic eum intelligis. posteriores ungulas trahit,
eti lumbi ei dextra vacilantur, ilia dura et contracta
erunt, cauda deiecta erit, meiet faeculentum. sic eum
curabis potionibus, quae ad valitudinem congruent dare.

3 et si maior exactio fuerit, puneta interponere ustionibus

1 Veg. V 10; H 188 | bisinteria | bisinteriam | 8 Veg. V 5|
procederit — prociderit | perfrectionem || 9 exadpello: scal-
pello sacrificabis praecipue lola Veg. || 11 exscarificionem || 18 pos-
€&: post Veg. perperam | 15 proceciderit: profecerit Veg. | 17 quod
vitium si ferro tangere dubitas Veg. | 19 nré s?c: nostratis Veg. |
armoniacum | pond' sic || 20 Ponticae sescunciam Veg. | 24 erma-
ticis| 256 Veg. V 3| 27 dextra (sinistra? M | bacillantur

416

476

132" a

471

478

158 MULOMEDICINA CHIRONIS 479—482

quam . . dexira atque sinistra, et herbis levioribus eum
adducere, donec convalescat.

479 XXXII De renum vulsione. si quod iumentum renes
vulserit, signa erunt haec. pedes posteriores trahit et
ut intelligere eum possis, iubes eum currere, et. dum cur- 5
rerit, subito eum flectere. si flecti non potuerit, inde
intelliges, aut lumbis aut renibus vulsus sit. et non-
nunquam sanguinem meiet. sed si vivum sanguinem
meiet, scito eum non posse vivere. si blaíteias mixerit,

480 scito eum posse curari sic eum curabis detractione 10
sanguinis. potionem hanc ei dabis. porri sectivi sucum
ex aqua dabis. si urinam facere non poterit, stercus
suilum recens in vino veteri diluito et dato, bibat.
Statim urinam facit. item si urinam non fecerit, eiméces
ires in sinistra manu sumito et eos ei perfrieato [et] ori- 15
fidum, qua consuerit urinam facere. statim sanum fiet.

481 XXXIII 51 quod iumentum musculos subiectos renibus
vexabit, signa huius erunt haec. tergus durum et con-
iractum habebit et coxam trahit et vultus eis tristis erit,
non revolvitur. haec autem valitudo nascitur aut longa 20
fatigatione itineris aut a clivosa [sut 8] via aut a curru
aut saltw οὐ quidem plurimum ex fatigationem. cum sie
sentiunt, sie curabis. sanguinem 8, visceribus ei emit-

132"b tis, | prout se corpus habuerit. potionem uteris ad

valitudinem facientem. mollibus dormitionibus eum collo- 25
eabis. sanum fiet.

482 XXXIV Si quod iumentum deiectionem pectinis vexa-
bitur, signa huius erunt haec. color oculorum mutabitur,
et quidquid remittit, nimis humidum erit. sic eum eu-

1 quam mntts (4. e. nullis) sie | erbis | 8 cf. infra 715 ||
6 intelleges: corr. B || 9 siblato teias: — blatteas, cf. infra 655
8η.; parum cruoris Veg. || 11 sectibi|| 18 in marg. non d' (sie:
— nota de B) stercore porcino quomodo statim mingere facit
iumentum || 14 cinnas | 17 Veg. V 4,2 | 21 adclibisos:
anfractu clivosarum viarum, incitatio quoque cursus et saltus
extensio hanc adferunt causam Veg. | currus | 22 saltus | et
add. B || 28 sq. visceribus et se mittitis: oportet emitti Veg.;
semissabis? | 27 defectio index supra p. 130,31

MULOMEDICINA CHIRONIS 488—486 159

rabis. uvae albae 3 IIII tere cum vino austero et infun-
dito per os. quod si hoc non fuerit, folia ramni pulentae
iriiciae immisce simul contrita et offas dare debes vel
folia sideritis et turis 5 -I- cum vino aeque rubro infunde,
5reiriiaà et coniriia dabis. vel ex tritico tosto factam
pulentam in aqua frigida bene bibere dato. quod si non
bibet, infundere per os oportebit ei et opertum eum in
aquam statuere ea qua usque ad ventrem hora 1. si
minus, tritici tosti [et] bilibrem et folia herbae: sideritis,

10 subministrare etiam gramen. quod si haec non fuerit,

eannae foliam vel caprinam herbam aut paleam dato. in

quo enim magis stipticis uteris, tanto facilius sanabitur.

id autem iumentum vel [quod]quodcunque si languet et

pabulum nec potum adpetet, desperato eum, vivere enim
15 non potest.

XXXV De testiculorum dolore. 581 quod iumentum
testiculorum dolore vexabitur, signa erunt haec. incedere
non potuerit nee cubare cruribus nec iisdem insurgere.
debebit ergo concalfactionibus foveri, aridis pabulis uti

3: et rebus ad urinam facientibus potionari et cataplas-
malibus uti, potionibus competentibus foveri quoque. οὗ
nasturcio tantum cum vino contrito linito pannum, in
alütudinem renum imponito, et sanguinem emittere de
visceribus debebis. si ex hae re sanum non fuerit, urito

35 eum stellis in testibus et curato, quomodo oportet ustionem
eurare. sanum fiet.

XXXVI ΚΞ: quod iumentum testes dolebunt vel ei
tumebunt, aquam de ordeo quae fieri solet, inde crassum
sumito et commurito et ei adipem suillum bene com-

3? miscito, ex eodem medicamento bis in die oblinito mane
el vespere. id medicamentum praeterea optimum erit.
alio modo: felle canino testes oblinito. sanum fiet.

XXXVII Si eui iumento testes dolebunt, ilia ei ob-

2 profuerit? | folie | 4 rubre || 8 quae usque || 9 tridigi-
tosti | si dederitis: corr. B | 10 profecerit vel profuerit? ||
16 infra 724, cf. Veg. V 6 || 19 conadfractionibus || 27 «infra
725; Veg. V 7| 29 ei B: οὐ [ 388 Veg. V 6

488

484

488

486

133'a
487

488

160 MULOMEDICINA CHIRONIS 487—489

durescunt et inflantur. sic curato. sanguinem de utris-
que femoribus mittito et testes sie foveto. loteum vetus
putridum in vaso adicito et in eo lapides molares fer-
ventes dimittito. ita facito, ut ἃ vapore femina ef testes
bene sudent. postea aqua calida foveto bene, postea su-
mito nitrium pondo trien. , aluminis pondo...bene trita
eum oleo pro modo admiscis et oleo | et testes perunges.
si lapides molares non habueris, testes fumigato vel ligno
vel oleo cypressini scapi, uteris cypressi oleum et cum
medicamento ungeto. eidem rei alio modo: lentis pondo
semis coquito, terito.in mortario et admisceto cum vino
pondo serupula IIII et cypressi folia. ^ omnia bene
iria in se commisceto et adipem suillum addito tantun-
dem, ut mollius medicamentum fiat, et vinum et oleum
in testibus imponito, usque dum sanum fiat. 51 minus
profieerit, testes subtus urito vel curato ita, ut 8. sa-
num fit.

XXXVIII De opistotono. opistotoni, qui & posterio-
ribus prenduntur. si autem equus aut aliquod subiugale
partes posteriores opistotono vexabitur, est quidem pars
extrema, et signa sunt huius haec. quomodo canis resedet,
et non sequentur posteriora eis priora, sed quasi colligata
retinentur et discole trahuntur a prioribus, tensa habet
posteriora. curatur autem sic. sanguinem detrahes de
interioribus partibus femorum, de inguinibus et de uredira,

489 qui est canalis uringe. ubi statueris sanguinem, vino

et oleo tepefacto perungeto, deinde in altero die fumentes
erunes aqua calida et femora; et ubi fumentaveris, reunge
vino et oleo tepefacto. crunes confrieas, vapora, aut
crassamina palearum aut ervi aut ordei infunde aut

4 facit: corr. B | feminei testes: corr. B | 5 bene: venae
iestium Veg. | 6 swpple pari vel trien.: nitrum et alumen
scissum pariter Veg.|| 8 ligui| 9 cypressinis capi|| 10 modu ||
11 trito | 12 cypressi folia scrip ΠῚ Veg. || 19 subiugales || 20 sg.
pars extrema: per se stremma JB || 21 cf. supra 318 || 26 igui-
nibus | 25 uredira — οὐρήϑρα | 26 urmre | 28 crunes —
clunes | fumentaberis

30

MULOMEDICINA CHIRONIS 490---498 161

ei murra aut crocum aut dauci semen 3 Il, apii se-
men 3 III. haec teres cum vini albi cotula I et infunde
per narem dextram et potu calido utere.
XXXIX Quodcunque iumentum syrmaticum fuerit, his
5signis intelligitur. prodiens de equile vel de quo loco
stabit, subito coxam trahit, unde et syrmaticus dicitur. in-

mobilem et alienatam quasi vulsam coxam demonstrat.

eius ungula transversa corona irahitur, his evenit, et
citius reversatur. ita si super ipsum pedem celse eum
10 dederis, statim rediet ad se et ambulabit rectum sine
ula claudicatione. quod vitium non absimile est cadu-
cae. hoc enim inter tempus contingit luna crescente,
simul quod contingit et hane rationem. in ipsa vertebuli
eommissura et humor nascitur ex corruptione corporis et
15 ex eonfricationem se in illis partibus derivat et in partes
nervorum se diffundit ex cruditate et statim torpore ner-
vis praestat et acinetos facit nervos. facit immobiles et
abalienatas partes commissurarum humor | alienus, qui
eum suo loco redibit, in quo consuevit morari, satis
30 abií;: rediet ad se sanitas illius loci et fiet rectus. quod
810 curatur. sanguinem οἱ detrahes copiosum de sub-
gamba et in eo sanguine admisces salem, adarcem,
sulfur, manna thuris, feclam, nitrium, baccas lauri aequis
ponderibus, tusa et creta, nitro et oleo mixta eum sanguine
15 haee unctio praeparatur, et post inflationem coxae leniuntur.
calda vervenarum foveto per plures dies, et ita innovato
unctionem. 81 ex hac re sanum non fuerit, mittes eum
in sudibus. et post sanitatem vulnerum ures eum in
ipso vertibulo, similiter ut sciaticum. sanum fiet.
ὃ ΧΙ, De vulneribus in ventre et saniem habentibus
aut per multum temporis tussem siccam habentibus.

4 Veg. V 21|| 5 procliens: corr. Veg. | 65g. in mobilem:
alienata horum vel emota coxa Veg. || 9 celsi: cessim repel-
lantur Veg. | 12 cf. supra 390 || 18 ex hanc? | ipso vestebulo:
corr. Veg. | 16 et || 20 abi | 22 sanguinem || 24 tuse || 26 leniun-
tur liniuntur | 28 sudibus: mittis ei sudis Veg. sic || 29 ve-
sübulo | similiter Veg.: sst | sciaticum — ἰσχιατικόν

Mulomed. Chir, ed. Oder. 11

490

491

133'*b

492

498

165 MULOMEDICINA CHIRONIB 494—400

[sed] si vulnus. im ventrem: habuerit, intelligitur e* eo,
quod capite gravato sit et cerviv eis graücihw flat: et
saepe volutans non transferet se, nec' corpus exetület sed
eagput solum, et suspirat. inffemtur erim, et πο τὴ fos-
sum polest transire mv desmbulwtionibus. sic intelhgimus 5
autem siceant tussem: cum: escatur, tussit, aeute et cito
gemit, ambulans econcidet/ et vir se levat, curatur dutem
Sic. eattulum exocrigtumv eU extentznatum' mitis in acetf
sexlari& FX. succendes, quousque dune partes remanezn'.
494 deinde exossbis; adde murram 3L .... haee conteres, ad- 10
musce suco illi, et iterum coque cum catulo, quousque-
tertia pars iutis remaneat et düo sextari&^ remaneant.
hoe mfünde per os tepidum. sí levi purpsíone uti: vo-
lueris, dimidio uteris, si plenissima, totum simul sed si
infirmum fuerit iumentum, aqua pro aceto: utere; mittens 15
tantundem. thuris, nrurrzge 3) II, conteres in: se culue-
aceli sextariw IT, tertium: aquae sexüurium: deinde divides
im tres partes, imfündes per triduo; abstimes: ἃ cibo usque
ad' vesperum. ad medrum diem dh bibere aqugm ctm
farin& ordeacea et ad vesperum d& herbam, quantunr zo
£96 voluerit: sit autem locum, ubi st&t, calidum: imfünde-
autem scillam, bulbum: adbum involves lufo; assa diligenter,
δα Ὁ} coria& laxawverint. deirm/e eu et auférre medium
el contere cuml vino dulce et sdfünde: ad! cimtum per
nares, gdubt reiecerti suniem:; coques im aquum coloefium. 25
poreinum, et madefiet cum iure, ei infínides per os
ciatum. sY plurimo tempere impediutür, dw sie. f&bae.
133"a sextarim IF | vino: infündes, sed: si volaeris, infumde: ei sie:
496 da cotiidie aestate et suttmno. Hierme autem et vermo:
ervum: simul infundes, ds et contundbs, in aqu eis 30
ordeum dübis. ervo autem utere, herbe viridem veFP
Siccam aut fenum molle adspargens passo adpone. ordeum
autem: infundens in: seminis lini coctü aqua diíbis. οἱ

4 gravztos | 6 &ut | eum | escs tritus: corr. B [8 exerte-
ratum (exbeneratum irad:) supra: p: 61,7 || 18 sic || 19 colue [y
17 aquae im marg. add. | 29'detrae || 27 ciatus || 9€ Seme |
neruo

NULOMEDICINA CHIRONIS 497—499 163

deinde «ex eodem sueco polionsbis et oieer imfundes. si
quid aliud) qued commetit, dx.

XLE Cura. inpendigimis. inpewdigimmw pumice cum
aeeto confrieas et perwnpes sale et. butiro aut oleum

5 miseos οἱ statues m looo molli

ELE Befhscvinatione-e 9i volueris praecccupsre, ne mor- 497
bus 4ceedat. fascinato gutem infunde per mures bitumen, sul-
fur, frucfam lauri, resolventes aqu, et cipsumferentes. iuxiu
ium egriamdrum et taedium. σὺ sukfuy eisdem et fumigentes:

10 simu] observundum: et cirez al: quadrupedim ineipientes
infirmitates omnium rotundae unguime aut Dobis, s eoepe-
rimb infivmuri. aut im potu mittes seillaxm et rami: radices:
est autem ramnus populus, et 5816 màtte in potu cotti-
dxeno die, quousque sanus fidt. σὲ si volueris praeoccu-

15 pare desperatam. valitadinem, «t n$ihil eorum animalis
patiuntur, verno incipiente dx supxameripts in potu, ut
nonnullo tenipore des dífferendo. di» autum per dies IX,
eb nunquamr deeipierig: Moo füciens.

XLI] De cordis doloré. si » corde aliquod vexutum 498

20 fuerit aut rotundae ungulae aut bovum, signa hsbebit
haec: suspirat spissum. et oculus dexter ei lhorimatur et
& cibo resmilit, quidmra et cornteahuntur et consident in
genu —tetun autem. corpus. delet eU mamme caput con-
irabit, id awteti evadere non possi. σαγασι σι autem

?5 sie. smmgUumem dgtxmhis ex cervieerm οὐ perunges eunr
vino et oleo et infundi ei ocineci semem adi dimidium
aceüxbulmn. et anisi Üwtundem. haec teres eti cernes, 499
&diee vint slbi emine eU comimiscis, infunde per namen
sitisbüw. tertio autem die detrahes sanguinem. de gemi-

s0 bus et perunges simul. infunde ei accipiens conmum ad

8 de impetigine index supra; p. 131, 8 || ῦ miscentes || 6 Veg:
V 738 | ohe: corr. ndex supru p. 1 131,4 "8 volueris swp-
ple ex 1. 14 | Ἴ Ven Veg.: vitium | 8 fungum: corr. B;

cum. gr&nis laurví Veg. | 1o Pimiliter? l ἡ τῆι E: 74 | vobis Ϊ
st addidi | 15 σὲ ἢ τῳ ει t&| 17. per XIV diey contimuos
Veg. | 19 of. ΕΓ 100, £1 ( nel .| 20 bonum | 22' residit: corr.

B | 25 detrahit et i perunget

11*

133"b
500

164 MULOMEDICINA CHIRONIS 500—8508

magnitudinem fabae levigans et mellis acetabula II et
nitrium. haec omnia commiscens infunde aquae sextaria II
et aceti AI [haec omnia commiscens] infunde per os ad
sextarium. deinde [inde] ipsum accipies et operies totum,
fac deambulare, infunde autem medicamentum. in tertium |
diem subduces ordeum. utere autem aut herba aut fenum

'aut accipiens piper et levigans cum vino et oleo infunde

$01

502

508

per os aut per narem &ut semen querci simul aut scilla
levigata simul aut thus aut murram aut tumum aut al
quod aliud, quod ealefacere possit. dare autem et ordeum
et fenum siccum debes. defricatione de vino et oleo
utere hieme, aestate aceto et oleum, et pectus ef ilia per-
fricare. sit autem, ubi stat, mundum.

XLIV Quodcunque iumentum potionatum fuerit. quod-
cunque aquae potione sive ex vino magis temperata et
potionatum contremuerit, ita ut museuli omnes in eo
saliant, scito eum ab epifor& cruditatis vitio datum ab indi-
gestione. ex qua re pereussus stomacus per potum toto
corpori spasmum praestat, ex qua re contremescunt. hoc
quidem fieri solet et a potu, si calidus nimis ab equalem
vel a sole biberit frigidam. simul fit tremidus totius
corporis ab spasmo stomaei ex ratione 8.8. quod signum
demonstrat imminentem &liquam corporis imbecillitatem
ex sanguinis plectoria. qui et sibi quidem post unam
horam sani fiunt. quibus tamen oportet sanguinem de
palato detrahere, ut relevetur corpus propter imminentem
causam 8.8. ali quidem, quibus evenit, dum potionantur,
ut tussiant et eis sudor post polionem superveniat et ire-
mor omniorum musculorum et follieaáio gravis superveniat
et submisso capite sustinere se non possunt. his evenit
hoec, si quando potio resalierit eis in spiritalis pulmonis,
unde fit et periculum non modicum. quare observandum
erit, tussienti iumento pendenti ne potionem adicies. qui-

8 scylle || 9 srt: similiter? || 12 rectus: corr. M | ex illa ||
15 aquae . B | 17 vitio B: mution sic | 19 corporis pau-
mum | 20 equalem — equili | 26 reveletur | 27 Veg. V 75 |
causa | potionatur | 28 positionem || 29 follicio

20

MULOMEDICINA CHIRONIS δ04---ὅ06 165

bus hoe evenerit, subvenis sic. aqua tepida et oleo
potionabis eum saepius et puleiata posca nares fovebis.
sanum facies. observandum erit, ut quodeunque iumentum
potionabitur, deduci ei et de herbaria debebit, ut tem-
5 pori herbam finiat et digestus ad potionem veniat nee vi
indigestionis epifora spasmum praestat. '
XLV De curricularibus equis [quis] et de pulveris
vexatione omnibus subiugalibus. his qui in curribus iun-
gunt, non eadem est cura, quae est singularibus, quomodo
10 nee his, qui subiugalia sunt, non enim idem est labor.
potiona ergo sanos equos medicamento bis in anno ad
bonos spiritus. &nimadverte enim spissitudinem spiritus
et sudoris et subiugalium equorum | necessitatem. qui in
ewrribus sunt, nares ducunt in pulverem, quando est et
i5 sudor magnus, deinde et pulmo et arteria implentur
pulvere, et deinde sicca conceidet. οὖ sic siranguiriae et
lapides et sírophi et gravidines et aliae multaeque de
his eis contingunt. etiam pulvere vesarum conclusio
fiet, unde debent purgari equorum arteria, wt tussiendo
20 possit expellere pulvere. οὖ si qua collecta sunt nare,
hoc mediceamento....alia potio. ..equum in fine, ad nullo
in tempore, quo incipis velle currus movere et in fine,
ubi ieiunaverint, et intermittes promovere, deinde con-
suetudine». et alia cetera subiugalia simul curas et medi-
?5 camentum eonficies sic. si ut puta fuerint equi centum,
accipe cedri fructum modicum et murra libram et vini
sextaria X, haec contundes et liques et utere. sed si
in breviorem numerum equorum uii volueris, ad rationem
compositionis utere medicamento.
80 XLVI De serpentium et bestiorum morsibus. bubrestu
si ediderit in feno vel pabulo, sic enim intelligitur. in-
flatur stalim et venter et a cibo resilit et stercoram

4 erbaria | 5 erbum | nec ei? || 18 sb'e sic | 14 cruribus
17 scrophi | grabidines | quod e | 18 pulverem venerarum
19 aut || 21 ad — at | 28 sq. consuetudine | 28 breviorum |
30 Veg. V 77 | buprestem Veg. | 82 ἃ cibo Veg. (cf. p. 163, 22;
169, 5): ab orbo; «minus placet ἃ corbe vel ab herba

504.

134* a

505

506

166 MULGMEDICINA CHIRONI8 607—599

adsidue οὐ münutadmm reddi. adimtorium adhibere epontet
ei in contmentia ad eomrmam ippoducepe, οὐ ezxiendentás
Bie cmput οὐ mawes scsÀpellebis Éebobomo, adaperige, mt
senguimem defluenéem 4iransglu&et. ei deinde eneiare ad
deambulandum οὐ infundere ei purrum et ünücseum cum 5
passu, aut si hoc defuerit, uvam psessan conberene nBol-
ventes in vino el sic imfmmdere tepefachum.
907 — XLWII Bi mns caecus momerderit, equo, labium eietim
. el intumesemnti ioífum δῷ nares. eui aceto et olemm deimde
eoelo choc perunge, οὐ iposbe& cawteriza morsum et £u- 10
mentia loca ex apins artüeulis ant nerwiosis locis. (ra
vulnera, sieut praedicium est, et cataplasma [facies mat
ordiaeia farum αὐ iriüiceg enm vine et oleo, quousque
ustie, eL postea farenta aqua calida, deiade wimum,
ei alwx»en scisenm levigaio ez adipe snile. his pma- 15
nibus oomazgigtis et commoladis estapiasmns, qnenaqme
sanum fief. οὐ quaerere debes eundem müugealem cornburere
$08 et fumiügare ei e£ loeum ipsum inurere. -alü sic eurant.
morbida in aqma xeponitwr, «bi xete iranskui,.acefjum aere
194'b jnfandentes. amuferent lufnm | de eadem -oxbite et anie 30
pungentes aeo &uf ;grafiolo loea, quae ὧν o*usie mni, per-
wnguni. sed loeg εὦ segrdicant οἱ encurbitam impenunt
et sangnuimmem dXleiÓrahani, &uie praefrieantes aceto, deinde
luto pernngenies locum, «qued «de orbit& eum aeefe eol-
509 lectum abeeipitur. sed si morünus fueri& οἱ statim intel- 326
lectum fuerii, loieo terram de orbila conspargentes per-
unpuent eut ipsum iarentes infmnduni. ali, aniegnam
perungami, [siii] οὖ taeda eut cor&u aut galbano loea
fumigant, deinde sic perungumt. δὶ aliquod ex «queadxa-
pedibus ἃ Juve caeno morsum fuerit, ipsum mágalem 80

1 minutarum: minutatim Ve. | 4 defluente | *rensluceat:
corr. Veg. | 5 purrum — porrum | 8 cf. .H 220 sq.; Veg. V 76;
Pelag. 279 :8q. " 10 84. tumentia B: cum etiam 1 19 9g. foces

autoreliacia | 18 gut swpplevi | 15 «οὐ δὲ} 41 migalem — μυγοδϑὴν ||
19 reponie | ubi suppleri | üansibit | 241 ggar | sg. per-
punguni: corr. B | 25 et addid: | 26 sg. per unguenta ut:
corr. B | 39 et

MULOMEDICINA CHIBONIS8 ὅμ0---δ12 164

4liscoria, &ed interioxa eius tollis, tere illo diligenter, ut
ianquam medulla fiat, deiude in &qu& .commisees, adicies
[in] acetum et infundes ei per nares. valde enim hoc
10edicamentum anaiuraliter facit.

5 XLVJLII 8i iumentum quodounque .colubra percusserit,
qui Alligari poterit .o&rnem quemoeunque recentem .calidam
praeter percigam imponito in eum looum, οὐ saepius si
jvolnmerit eims iumentum est .succurrexe voluerit. .oocidito
praeter poraum qgnemeunque voles pecudem οὐ sanguinem

10 Πρ .q&rnem .Alügato et potionem dato δορὶ .Pon-
lid p S eontuswmn.ex vino veteri amplius sextarium et
salem. οὖ si eum locum percusserit, qui alligari non
poterit, scarificato .circa vaste et sanguis copiosus exeal
& pxoxima vega eis longe, sanguine oum sale οὖ aceto

16 mixto fricato. οὐ polienem eam .dato, si Lumer jperseve-
rabit. vilem &8&lbam silvesírem copiosam .comburito et
liavam facito et potionem, id est sextarium, in die dato.
οὐ ex eadem lixivam et .aaeto .àequis partibus macerato,
οὐ imponito et aqua frigida foveto. 81 nihil proficerit,

40 urito. quis locus erit usta, curato. ἀπ «ungulis quae-
onngue inceciderit, aequali ratione coronae bublae mani-
pulum bene tinusum in aoeto et oleo coquito et omnem
locum ungito. .postea eum locum et cetera secus urito
οὗ farinam ordeaceam ex vino et oleo coctam in cicairi-

86 0em imponito.

IL Si iumentum araneum pepugerit, araneum in luto
coquito, supra fumum suspendito, locum qui tumebit ex
90 iangilo et faece madida inducito.

TL Si iumentum araneum comederit in ;pabulo, signa

$ haec erunt. huie tumor in toto corpore erit, plurimus
cCiroum auriculas οὐ oculos et nares et femina. eum sic

1 4escoria || 8 &arnum || 5 .cf. Veg. V 78,3 ,| 6 guia
ligari | 8 volneri eius tumenti succurrere volueris vel sic
unere eius tument. si succurrere volueris :B | 12 eic

X4 longi || 16 silvrezm ἢ 26 pepuierit | lotio? || 29 Pw. y 79
81 femineum

510

511

612

168 MULOMEDICINA CHIRONIS 518—516

134" a curato. sanguinem | ... salis eminam, haec unam

5018

5614

5165

616

eum sanguine misceto et perungito et operito eum. 88-
num fiet.

LI Si quod iumentum vipera percusserit, signa erunt
haec. tumores eius erunt in totum corpus et ex eo loco
exibit aqua. sic eum curato. scarifieato totum locum et
sale et aceto et oleo perungito eum locum. 81 tumores
ampliores remanserint, cretam Cimolea madefacito [et]
ex aceto acro et tumorem oblinito. potionem dato. ra-
dicem eartami albi contundito, ex vino et oleo potio-
nem dato, et ex pastilis qui supra scripti sunt, ei dato.
sanum fiet.

LII Falangus si momorderit iumentum, 516 cognosces.
prae dolore extant οἱ veretra et simulat se posse miecturire.

LIII Vipera si momorderit iumentum, ex morsu eis
p«s solet exire. nam 81 praegnans erit, rumpitur to-
tum corpus.

LIV Mus [si] praegnans si momorderit iumentum, sic
cognoscis. pustulae exeunt per totum corpus. sic curabis,
sicut supra scriptum est.

LV Canis rabiosus si quod iumentum momorderit, et
ipse, qui morsus est, sive homo sive iumentum facile
r&biabit. sic eum curato. eum locum cauteriis urito et
loco tenebroso eum habeto et sic eum adaquabis in tene-
bris, ne aquam videat, et iecur eius canis coctum escam
dato, ei feni flos commures cum vetere axangia et ad mor-
sum ponis. sanum fiet.

LVI &i scorpio aliquod iumentum pereusserit, sic in-
telligitur. nascitur ei genuorum contractionem et clau-
dieationem et non manducat et fluent ei de naribus
pituitae virides et aceumbit et vix idem resurgit. simi-

1 de palato sanguinem tolles eumque exceptum cum
sextario aceti et hemina salis miscebis Veg. | 10 cartami —
καρδάμου } 18 Veg. V 80 | cognoscet | 14 et | micturre
16 Veg. 78 | pius: corr. Veg. | 18 Veg. V 81,3 fim. ]
21 Veg. V 83 | 26 nefreni flos commurescunt aut exungia:
corr. Veg. | 27 ponit | 28 Veg. V 82| 81 8ᾳ. simul et

20

80

MULOMEDICINA CHIRONIS 517—519 169

l4er his curatur, quomodo supra scriptum est, et viperae
morsus. |
LVII Omnis quadrupedis ab scorpio percussi aut mure
caeco aut a colabra aut & vipera aut similiorum hoc
5 habebis signum. a cibo resilit, pedes trahit et quando
producitur, succubat ad singulos ingressus, fit fluxus sanie,
per nares profluunt, gravedo capitis ad terram, marcor fit
corporis, vires deficiunt ad concitandum. cura autem sic fit.
adaperi venas omnes, quae inpetum ostendunt, et lavacris
10 calidis et operturis et deambulatione utere et ad cibum
mitte, farinae ordiaciae ad|misces et fumiga locum cum
ovis et oleo miscens aut cornu cervino aut galbano.
lertia die inani per clistere ante ei eiciens, quap sunt
ano stercora. sed si haee non laxaverit, inure, quae in
16 causis sunt et inter scapulas et commissuras articulorum,
quae sunt in lumbis. sed nunquam inuras articulum
aut aliquem locum in quaecumque passione nec in ner-
viosis locis, sed aut supra pusilum aut infra. infunde
autem ab initio ex ea die aut ex ea hora, qua passus fuerit.
:)haec aecipies. mellis Attice? acetabulum οὖ tere dili-
genter et commisces vino, calefactum. imponis stercus
suillum. ali: et melantio admiscis vino, calefactum
inponis stercus. alii: Ὁ bibo commiscentes plasmentum.
ali autem loteo cataplasmaní aut suprascriptis et de
85 singulis sibi quisque cataplasmant, simul adsidue hoc
facientes. sed antequam cataplasment, tunc utuntur
suprascriptis fumigationibus [utuntur] hoe autem. facit
et ad omnes enim, ut persuadet. (tunc deinde ieiunus

8Veg.V76|| 4 colabra —colubra || 5 habebit||6 fluxu sanguine:
defluit sanies τ | 7 gravedo nascitur capitis, it& ut deiciatur

ad terram Veg. | mergor || 8 itandum 86: δα surgendum vel

incedendum ὯΝ sic add. B || 9 in potum || 10 ἃ | 11 succensis

lestis ovorum v4 | 16 asticulum | 17 aut add. Veg. | qua:

corr. Veg. || 19 aut Ι 20 atticum || 22 melancio: — μελάνϑιον ||
28 vino commiscent et cataplasment eum? | 24 cataplasmant
eut B: cataplasmam | 28 enim ut persuadet: venas ut perva-
&

017

1834" b

518

619

520

621

135'a

110 MULOMEBIOINA-CHIRONIB 520—861

bibere debeat.

tum utere.

. Δ. & &umore:| ut B: in | 2 subscr. Explicit liber quintus In-
Oipit liber sextus | 10 de .addidé | 19 et 14 clameonia | $8 li-

i
9
ὃ

4
ὄ
6
4
8
9
10

16

29

&d tumorem cataplasmate "μή suprasorip-

LIBER VI.
si equo caput tuxgebit
eaput ἃ plectoxma& si obturserit
cerebrum jpereuesum
&) aures doluerint
auriculae dolor
de oculis
4e oeuls .claucomatiois
Β' zecens fuerií quae 8. 8.
de olaucoma
de oqnlo perousso
.de recenti clauoowa
de plumbo in oculo
de lippitudine
in oculo vulnus
de lagua incis&
«de dent»um dolore
de mento fracto
eorrupta oartilago
&rterià si rupent
de strumis
de sangmànis per nares cureu
de ;polippo (4 naribus
eruptio [in] faneium
de glanduhs
de glandulis |
de glandulis
de parotidis
de (olibus
de iussi

gua | 26 in addidi || 81 colibus: corr. infra 557

10

15

20

25

80

$MULOMEDIGINA CHÍRONIS 522—594 171

40 «de iussi
321 de sideratieio
92 4e smideraticio
33 de ven& maine
5 94 de :cerwàee 3i ei exierit
25 de malandwis
86 de eerwicis diglullataone
97 e seapulis
88 de pala
10 39 de paniiee.

Weierin& bestia, nanc omnis eubumgalia ip opera labo- $22
ramíia, repeniigo casu ex praemixüs peesionibns goeiden-
libus vexari solent. βῆ 8 wero o&usae per longum tem-
pus se im era demonstrant &beqwe his xalitudinibus,

15 quae in qminie libre plenissime demonstrata sunt. quid-
quid ita & summo .capite «eorperibas Aceedere polest, in
hoe sexío libro omnie demonsiro, ne quid minus eliquid
in .ceferis Alibris &ubieckum i.

I &i equo caput iurgehit simul et lingua et paladum 528

3 ei labia, et Bi totus ehduraverii, quantum morbus crescit,

80 magis ceput iturgeseit. et si neglexeris oum, eanaemare
solet. &8ie primo .quoque die ecnrare oportet, neam in
maximum periculum incident. lapides molares plures
eandefaeiko. ubi bene ealebunt, caput operito et vas

3; plegum loieo &dponito, unum lapidem e&ndentem aittito,
ile faeito ex bis omnibus omaes de loíeo vapores ut
equo in o8 .e&nti. cum per singulos lapides dexuiseris, 524
postea aquam marinam .eAlefacito et.eodem &ceto misceto
et caput eis bene fovete, postea suxmito coronam bubalam

80 manipulum et eo addito acetum acrum sextarium T, unam
fervere facite et ei caput ungito οὖ os intrinsecus linguam

1 supplevi [|| 5 εἰ 1 de addàsds || 1 silletione: corr. mira
570 | 11 nnnc — laborantia glossema puíat .B | 19 V.
18, δ᾽) lgua| 57 per vices singulos Va s | 29 fimum .bu
Veg. | 30 unam — una .eaepius | 31 liguam

525

135'b

626

527

172 MULOMEDICINA CHIRONIS 595—597

et labra bene fricato, postea farinam ordeaceam in aquam
addito et dato, bibat. huic et tumores...aquae et fari-
nam ordeaceam unam dato ei. sanum fiet.

II Si cui iumento caput plector& obturserit, sic intel-
liges. oculi sanguinei erunt et venae tensae erunt, halitus 5
praeobturatur. sic eum curato. sanguinem de tempo-
ribus emittito. si tumorem non patietur, sanguinem
emittito de palato. οὖ totum caput cretam Cimoleam
duabus | partibus et tertiam caninae nigrae ex vino
&ustero temperato, calida imponito. sic perduces ad 10
sanitatem.

III 8i cerebrum pereussum habuerit, sie intelliges.
spasmabitur iumentum, ad herbariam non accedit, totus
in priori parte fessus erit. si sine vulnere erit, totam curati-
onem haec est. de temporibus copiosum sanguinem emit- 15
tito, spongiam Afram et oleo et aceto aequis partibus
mixtam imponito et cibaria mollia dato. si non accipiet,
el per cornum dato polline (iritieiam ex aqua mulsa
quantum opus fuerit, et fabam molitam minutam misceto.
si aliquod viridioris [viridiorem] appetierit, gramen aqua 30
salsa lavato et dato. si per nares humorem crassum
dabit, reliwquito: scito ei cerebrum profluere, relinque
quamdiu. et si nares siccae in eo erunt, erit aliqua spes
curationis.

IV Si aures doluerint ab aqua, si intraverit intus, 36
Sic curato. oleum vetus et acetum aequis partibus,
nitrium quod videbitur satis esse, contundes et miscebis
et vinum calidum addes et auriculas lana molli obturabis.
81 vulnera facta erunt, uteris lippara vel terra ... farina
cum oleo rosaceo. 816 &d sanitatem perducis. 30

2 hinc et umores aquae B | 4 Veg. III 29; Pelag. 58 |
abtruserit: corr. index | 5 alitus: auditus v. 1. Veg. || 6 timpo-
ribus | 9 candidae (— λευκῆς) cretae Veg.; calcis Pelag. ||
12 Veg. 111 13, 8; Pelag. 60 | 14 tensus addid?; in prio-
rem partem se tendit Pelag. | 16 spongia | Afra&m: aqua
Veg. || 20 gramina qua || 22 reliquito: 86. tamquam insanabilem ||
28 quamdiu et: quamdiu vivet B | 25 Veg. III 14,6; Pelag.
ὅδ | 29 vel triticea farina B; cf. p. 173, 889.

MULOMEDICINA CHIRONIS 528—580 1173

V Si quod iumentum auriculam condoluerit, haec
signa erunt. saepe caput commovebit, parvum erit et
dentibus frendent, in sole cum aspirationem pulvis aut
arista aut cauculus incederit. si non diligenter curam

5 egeris, i»sanies sequi solet et difficile sanabitur. sic curato.
Spongiam novam sumito οὖ nitrium conterito et ab aqua
auriculam extergito diligenter, sumito melotrida et invol-
vito eam et lanam madidam facito et rosaceo T erita
demittito et foveto auriculam ἃ lexiva calida et nitro.

10 hoe facito, donec sanum fiat.

VI De oculis. 8i quod iumentum claucomam aut suf-
fusionem humorem temptavit, sic intellgis. usum sibi
caracteres non reddat et color oculi alius erit et tensiores
oculos habebit. si lacrimaverit, taliter intelligis nullam

1$ esse suffusionem. —. hi autem solent et J]lunatici dici.
quos magis deprehenditur esse tricesimarios. hi autem sic
intelliguntur. vitrei similitudinem in oculis habebunt et
lotei cauculum similem, ostendent. hi autem humores,
qui temporibus crescunt, lunatiei | esse appellantur.

3 haec curatio [non] est imponenda et utilissime experientia
curabis sic. iumentum bene abstinere ab aqua uno die et
nocte, quam deponas iumentum. palpebra utraque fibulas
salutaris in superiorem raicies, aut supercilhum in in-
feriorem aut maxillam interiorem alligabis. 81 potueris

35 statim eicere aut certius iacenti in dentes, maiori peri-
eulo laborabit. sic autem incipies. substrictis utrisque
palpebrís digitum in superiorem partem oculi coicies et
bulbum extendes. itaque et subtilissima fibularia venas
partes oculis subicies, laxabis membrana singula, donec

,. ἃ Veg. III 14, 5; Pelag. 54 || 8 in sole eum auspicionem:
insolitum . . suspicio ne B || 5 sanies: corr. Veg. | " melo
trida: supra d swperscr. t | 8 sg. erit adimittito: tinctam vel
contriiàm demittito B; cf. p. 172, 29 | 9 faveto | 11 cf.
pra 69 sqq.; Veg. 111 16 sgq. | clauconiam | sg. sive fusio-
nem | 18 colore integro swpra | alios | 16 tcesimarios sic
20 non: nune? | 21 astinere || 26 laboravit | 26 utriusque |
27 palpebres | 28 bulbum -α βολβόν | extendens || 29 membra-
nas in gula: corr. B

528

629

1857 8
ὅ80

^

174 MULOMEDICINA CHIRONIS 631-.. 884

ὅ88᾽ «ὦ humerem perverise, δο]ϑὺ δϑαΐοιθ. imter proximas

tuniea& esse humor graesus cunt Βέσθο, quod efficit simili-
tudinem vitre? aut caucol. οὔ cum inde exicemweris.
Üumicas sic, dum. tamen ne plas putes esse quam septem,
quarum numevunt Sic cognoseas. ad quae xembrans pervenies 5
gie, semties et curabis sic. quasi percuesum statim: filralas
resolvis, palpebra dimittito et sanguinem: de temporibus
emittito σὺ lanam mollissimam albam subactum ex oleo
rosaceo ei ovi albore et vino veteri aut. passum δὲ habu-
eris, misceto et eam lanam madefaeito, iw oculum im-:0

ὅσ. ponite. et eo die abstineto. altero die &betimeto. amuli

aliquid admiseeto, thuris masculi aequis partibus eb vien.
&dicitio: οὐ spougium mollenv dat penecillum super alíp&ts
et. vito liono ocularem aut bruesrium. equestrene impoenuito,
ne alliguéurs cadet. sequens diimde collieio pmrosequevis, 15
quod! hebes in cuimeentario. si humor post dtes V non
resederit, tum venas, quaeé im temponmbus. sunt οὔ dàümorem
praestant oauferio eandentà praecludis, et ex euüdem στε.
ratione & s. curato. it& reeentia. vulnera in oeuls sic
ourato. eieatrieis crüssitudine sdper turiüess siápüdbas 60- 20

588 gnosees. sir. gülem per ommes Üunioad. suffesio erit, dif-

135" b

584

fieiliter eur&tür, ut oculis speciem serves, quuüntnnm. ad
albedinem: atfinet. nunquam te moveat, quod wastior esf.
si aequülior fuerit, magis in summa. parte erit σὺ feilius
curmmi peterint, et herbam aut &lgalliden moli cónteniuee. 56
háee ndsciüur im hortis et culte lecis: floseuium: habet.
oculum rotundum et valde: exigGura. huius sueur muelle
et sale aequis partibus | témperate, vetustisirtd. oculutum
vitium sanat, aestivo tempore eant leges id: οὔθ... mut iw
mense Augusto. 80
VII Si oeulum celaucomaticum habuerit et vetus, haec
addite. caliginem: desupre T fuci enim. bene, aqnam. maxime

2' quo deficit || 1 dognoscatque:: ad? suppl B. καὶ 1 tim
bus | 9 οἱ supplevi || 10 of. infu 798 an ἢ | 17 epo us
18 praeoludit | 28. vestiores Ts ef. spr&- 9. 879, 6] orntis x5
29: aemativo | evcidW in nenas lie | 88 αἰ αοοι ἀπ σαύμῇ 89 faci
vel antea frica suppl.

MULOMEDICINA CHIRONIS 536—044 175

puramr, et cornum bDubalum comburito; in: ipt turelum
it& addito οὔ mellis pondo: uncia, tus maseulum, stercus
hurarmnur:comburito οὔ salem aemoniacum, murram, piper
longum; ossum sepine, aeruginis flos, vinum. vetus; crocum;

5rutiam. haec omnia commisceto, deinde inungite, usque
dum santm fiet,

VHE Si recens fuerit! claucoma; crocum; salem» aemo- ὅδ
niacum, murruüm, rüta, aeruginis flos, mel Atticum: vini
vetus et ius masedlüm, Huee' omnia miBeeto: et inde un-

10 gito, usque: dum sanum: fiti

IX Si' quodeunutue' iumentum. clitacómaüne Habuerit, haec. 5988-
erunt) sigr&. in ipse; pupilly quomodo. vitidum. habebit,
et hie autem non poteri sanus esse: οὖ si' percussum.
fuer aut album fuerit, sepiae- marinae ossutmi Puüdito, ero-

15 eut eb, rrarrim teigonitum, salis atmoniaci; coeodzilli ster-
eus. hsec ori unm irito Bene, ut levim. sint, eU sic ad-
miseeto: mellis quam optimi, conterito, unam. eonaibeeto
ef inde: inungito, ante tamen: sanguinem! de temporibus
eiittitio:

X» X Bb recens füerit aut percussus oculus, sanguinem 587
emittitio: dt" temporibus aut de cartlügine vel' desub oculo.
sanum ffet.

XT Sí recens claueoma& in perpetuo neon revolverit, 588
intercidito. s&num facis ex eo. oeulos: imungebis: ei.

δ} XIT Si equo plümbum in oculo natum fuerit, marmor 589
bene titm: e? iw σσα]σ- inflato, idem lesarís spieati eort-
titm r&dieem cum oleo bis in die:

NHFE Oculus s: Ippiet, aeris combus6, mügma. croci, 640
crocum Siculum, olei tantundem una bene contunde et

3? sic umgito oculum. sanum fiet.

XIV Si iumentum vulnus habuerit in ocnlo, sic eum 541
compemito oceulo: collirium: et inde inungiio οὐ sumito:

. T €hirom apud'Veg: VE 27, 6 | torulutt -2« terulum || 2- pondo

emeini j| 8- arrtiorigcum: || 7: elauconia | armoniacum: || 11 clau-
codtam |' 149 Cron apud Veg. VI 27,7 | serie srinsosu: oorr.
Veg. | 15 srmornisci || 16 trito — terito:| lenis: corr. B:| 18
timporibus | 28 clauconia | 76 et | lassaris

110 MULOMEDICINA CHIRONIS 542—644

cocodrilli stereus, crocum huic addito, lenem ex petiolis
berbecinis medullam addito et eodem terito, levem facito.
ex eo inungito cottidie, usque dum vulnus sanum fiet.
inungito collirium, quod s. s. habes, ad album, usque dum
sanum fiat. δ
642 XV &Si iumento lingua incisa fuerit, consuito lingua
13672 fibulis, deinde vino lavato. | his diebus gallam contundito
minutatim, ex eo imponito, usque dum sanum fiat. et
dabis ei fenum quam mollissimum concisum et pro ordeo
furfurem. hoc manducet, usque dum sanum fiat. 10

648 XVI Si iumento loculamenta dentium aut dentes do-
luerint, sic intelligitur. ordeum solidum glutiet, corpus
non reservabit, gingivae intumescunt, salivarum multum
reddet. sic curato. cretam Cimoleam aceto acerrissimo
macerato, et caldu maxillis inducito ne minus dies quin- 15
que. gingivas melle et mali granati cortice contusam
minutum una temperato, teriia die gingivas fricato, donec
sanum fiat. hoc crede fieri, si cui capiti malignus hu-
mor in gingivas destilaverit. hoc contingit hominibus,
et quidam putant dentes excrescere, sí fieri illud solet. sed?
aliter intelliguntur fracti dentes et recisura sanantur.

644 XVII 8i iumentum mentum iuxta colomellos, ubi cha-
mum sedet, eo loco fregerit ex aliqua vitia, ut dentibus et
labris diu propendentibus sit et morsum cludere non pot-
eSt fracturae beneficio, sic eum curato. in continenti?
calida fomentato eum, labium cum dentibus corrigito, el
fascioaàm quam tenerissimam aceto et oleo madefactam
diligenter fasciolato. deinde ex pannis parastaficos made-

4 8. 8. B: si | 6 Veg. III 31; cf. Pelag. 66 | ligua | cocito:
corr. Veg. | ligua | 7 his diebus: post Veg.| 11 Veg. III 32;
Pelag. 69 | 18 reservavit: macescit Veg. || 16 callum ex illis:
corr. B; cadentem exirinsecus maxillis inducito Veg.|| 16 gr&
niti | 19 omnibus? | 20 si addidi | 21 recisurae | ?9 Veg. III
33 | mentum add. $ndex | iuxta columellares (trad. collum vel
molares) vel alio oris loco os fregerit, ut morsum claudere non
possit et apertis dentibus horreat propendentibus labris Veg. |
chamum — camus || 23 sed et: corr. B | frigerit | 24 lava-
bis | morrum | 26 enim || 26 lavium || 28 parasticos

MULOMEDICINA CHIRONIS 545—648 . 1T

factos ab interiore. parte; componito, et rursum iterum

alia fasciola bene fasciolato, ne flecti possit. cui et cur-

545

cubam constriebam impones utrisque dentibus, constrictio- ἡ

nem facies, ne praebet labium inferius. ac simili ratione
5 cottidie curabis. cum solveris ad curandum, facito eum
locum contineas manu, et furfurem, ordei farinam mix-
iam ei in cofino subtili offeras, et sinito manducet. quam-
diu manducaverit, manus tibi ἃ loco non discedat. cum
iam edere noluerit, offerito ei aquam, bibat. cum. biberit,
10 curato similiter, ut. s. s. est. cui et sucum tisanae dare

546

per nares oportet, [et] si minus manducaverit. hac ratione :

cottidie curare eum necesse erit per dies numero XL.
sanus fiet. οὗ plures in eadem fractura a .me curati
sunt, et ex cura S. 8. Sani facti sunt. |

i5 — XVIII Si iumento in naribus cartilago rupta fuerit 547

ei sanguis premi non potuerit, sic eum curato. spongiam
AÁfram ex aceto et thuris polline mixta imponito ei in
eum locum. etiam si vulnus factum fuerit, donec: sub-
primat, sic curabis, quomodo praeceptum habes. etiam si

136' b

30 sanguinem de palato emiseris et subpremere non potueris, :

spongiam supra scriptam imponjdge et "but eis sursum

instringito, et aqua frigida renes et cerebrum, testiculos

perfumeníato. si sic etiam subpremere non potueris, acaciam

nigram et thuris polline aequis partibus ex aceto tempera-
35. bis, capite toto impOgito, donec subpremas.

XIX Arteria si erüperit, signa haec erunt.. suspirat 648

graviter, stertet, tussit et spumam eiciet purulentam et
pedibus prioribus claudicat. sic eum curabis. ervum
in aqua macerato biduo et duabus noctibus, aquam mu-
X tato triduo et perqgrato eum bene. maceráto i» aceto et
molito, ?inutum córnito et ex eo cum melle mixto cu-

[^]

4 hac similis | 5 eum | cum || 6 colum: orm B | manum:
manu quae ante composueris contineto Veg. | " confino
10 m? sic | 11 et del. B| 15 Veg. III 34; [M 63 || 17 et
18 sq. subrimat || 22 aquam frigidam || 23. perfumigato: per-
fundis. Veg. | si addidi || 26 alteria j 30 in aceto B: facito ||
31 mollito |.Àn nutum | 2

Mulomed. Chir., ed. Oder. 12

549

550

136"a
551

552

118 MULOMEDICINA CHIRONIS 649—552

r&to per dies numero VIL sic hoc facies, donec sanum |
fiet. tisanae maxime cremorem dabis. |
XX £&istrumis vexari coeperit, signa haec erunt. infra
auriculas intumescunt usque ad iugulum interdum, et tractus
longus aurae erit et singultus, neo salivas continet, currunt $
pi»guitudinis similes de ore. remedium hoc erit, et cum
eum &dures et farinam ordeaceam impomes. et cum matu-
rum erit, secari oportet sagitta [acuminis] vel scalpello crassz
acuminis [sit], sic autem ^e iugulum tangas. si non re-
spondet, adure cauteriis rectis ordinibus duobus. sanum fiet. 10
XXI Si sanguis per nares fluet, quod vitium appel-
latur graece ciferinon. 81: hoe morbo vexabitur, signum
erii supra modum peractum esse iumentum. curatio illius
haec erit. perunge illum oleo et aceto, corpus totum
eoperito et da operam, ut molliter cubet. «cui et &mbu- 15
lationem dimitíe et attende cibo post hoc, deinde ruta |
ei 5 cum lacte contrito infunde. [46] quod si non ha-
bueris, aristologiae 3 I et croci conterito, ex vino dulci
effundito. eidem rei &d vinum coriandri viridis sucum
expremis, sed per cornum adicito in nares. | ΓΝ
XXII De polippo, qui in naribus est. si polippus in
naribus erit, signa erunt haec. síramguilabitur, stertet
de naribus, humidam fluent. est autem morbus pericu-
losus. remedium est huius tale. si prope fuerit polip-
pus, secare illum ferramento pleni &cuminis. 81 &utem 35
intus erit, cauterium plumbeum facito quadratum et ex
eo calefacere debebis polippum.
XXIII Si eruptionem. faucium laborabit iumentum,
signa erunt haec. stranguilabitur excreabilque purulentum,
et quo&ens volutatus fuerit, non revolvitur, nec excutiet 80

6 curae || 6 piguitudines | οὐ cum: locum B || 8 sagittae
crasse | 9 si: corr. B | ne add. B | 11 supra 335; Veg. III 3? |
12 qui ferinon || 15 ad opera molliter: corr. supra || 16 dimittite |
rutae manipulum suprá || 19 unum || 21 supra 343; Veg. 11138 |
22 si saguin&bitur: corr. Veg.; cf. 1. 29 || 38 humidam —
humida | 28 supra 357; Veg. V 41 | laboravit | 29 excreabit
add. supra | quae || 80 sq. excutiet se. quod si supra

MULOMEDICINA CHIRONIS 558—555 119

se, αἱ quod recens fuerit, sanguinem excreabit. -'maditer
οὐ difficlliter remittere eum debebis. saturari debet, ut
infra extrahendum est cibo, et desinere et exercitationibus.
thuris et opii..., tantundem heliotropi, quod nos intibum
5 agrestem vocamus, ruti tantundem cum vini austeri mensuris
AÁiticis IIII'infunde per singulos dies, donec sanum fiet.

XXIV De glandulis quae fiunt in pullitia ex prima 558
dentione. videntur enim haec vitia tunc se ostendere. ex
quo contingit in pullis magis. quae cum faetum est,

1 fieri solet articularis, et recurrit morbus in capite et in
iota spureitia, et sic vilae periculum faciunt.
. XXV Si equus aut mulus aut alia bestia veterina glan- 564
dulas habuerit inter maxillas. hic morbus necesse et difficile |
sanabitur. sic ex hoo sanum fiet. [et] eximito glandu-
15]as et urito eum loeum, usta curato et de sale perungito.
hoc facito quod VIII dies numero, VIIII die lavato nitrio
et aceto. si nitrium non habueris, loteo calido lavato et
oleo, et farina erveam inponito per biduum, tertia die
vinum tantum utere, ex farinam erveam imponito. hac
3 curatione curato, usque dum sanum fiat.

XXVI &i glandulae fuerint, sio intelliges. tumor 556
eri sursum &d summas fauces, hoc est inter maxillas, et
salivas multas mittet, naribus siridet et sine umore erit,
αὖ suspiriosum putes. sic curato. farinam ordeaceam

3 οἱ aquam mulsam et resinam austolosam temperabis
aceto et aqua coques cataplasmam et unges axungiam
veterinam et bene caldum inpones saepe, donec autem
foras erunt. vulnera trauwmatico curato. ei viscum super-
imponito, donec sanum fiet.

1 sed | excreavit | rariter?; cum aderit (sc. sanguis) .M
2 (non debet? || 4 elyotropi | in typum || 6 cumini: corr. supra
1 ef. supra 89; Veg. 17] 25 | 10 morbus ost articularis ponit .B
12 Pelag. ὅδ; cf. Veg. III 24 || 14 si: set B || 16 quod nume-
rum VII die: supplevi ex Veg. | 18 erveam B ez Pel. (farinam de
ervo): et aerucam || 19 unium: corr. Pelag. et Veg. | et aerucam
22 sursum acripsi: salsum || 28 tumore: corr. B, cf. supra p.53,3
24 Pelag. 61 || 25 austolosant — astulosam | 27 aut: — vel?
28 foras erumpent Pelag. | trautromatico

12*

180 MULOMEDICINA CHIRONIS 556—560

556 XXVII &1 parotides fuerint, dolores narium simili

ratione curabis fomentis et potionibus glutinosis et sum-
1867} mum eaput cale|factionibus foveto.

057 XXVIII Si toles fuerint, manum supinam ín orem
eoicies et temptabis genus vesicae superiori parte, sic $
invenies. curabis et ex axungia veteri offas facies ex
melle, butiro et pice liquida. manu offas dimittes, hoc
primum facies. offas ne minus ternas. deinde glutinosam
dabis potionem et caput ealidis unctionibus curabis et
lanis cerebellare iubebis uti, usque quo in capite causa 10
fuerit. detraetio sanguinis his omnibus causis non est
contraria, sic tamen, prout impetum causae cognoveris.

558 XXIX Ad tussim et si de ore salivae fluere coeperit
οὗ de naribus humor ambulat. tamaricu foli et aquae
sextarium I sub divo ponito, ut ros tangat, et mane 15
leviter defundito, postea sumito thuris boni, cimini Pon-
lici, in vino Ámineo diluito et aquam misceto, ei per
quadriduo continuo da, bibat.

559 XXX Eidem rei alio genere, si valde tussit et pus
per os et nares fluet. sapis suilli pondus .g- ex minuto 30
contundito et in loteo putido indito, biduum sinito, tertio
die adipem eximéto et liquidum facito et oleo [60] addito
resinae terbintinae. postea thuris contundito [et in loteo
indito, biduum sinito, tertio die adipem eximito et liqui-
dum facito et oleo addito resinae terbentinae, postea 35
thuris contundito, in loteo putido indito, biduum sinito,
tertia die adipem eximito et liquidum facito] et ei addito
aquam et per cornum dato bibere per dies continuos IIII.

560 XXXI Si quod iumentum frietum fuerit maxillam
unam, hoc est sidoratum, sic eum curabis. sanguinem 80
emittito de tempora. si sinistrae partes pravus factus
fuerit, dextram partem emittito; si dextram, idem facito

1 perarotides | 4 in orem scripsi: minorem || 7 mlle sic
8 primum: prona B.| 10 cere ballare | 12 si|| 14 tramaricu
19 plus | 20 sapis — sebi | et|| 22 de eadipem | ex minuto
28 termanticae | 29 Veg. 111 89, 8 | frictum: tortum Veg.;
cf. p. 181, 11.

MULOMEDICINA CHIRONIS 561—564 181

Sénisira, sic cur&to. hoc medicamento facito. famactum
bubalum colligito et ex aceto famactum contemperato et
inducito in illa parte, unde sanguinem emisisti, sic iamen
wt caldum inducas. sic potionem dato. herbam iriraginem,

5 ysopum silvaticum, tragoriganum, serpillum, aristologiam,
magma croci. haec omnia in pila coicito et pisato et cer-
nito eribro minuto et sic potionem dato. ex a&qua. mulsa
et oleo in uno eminam per narem sinistram dabis. 88-
num fet.

10 XXXII 8i quod iumentum sidoratum erit, sic intel-
liges. labia eis per unam partem torta invenies |
simul et maxilla equia et nares tortos intelligis. vix
cibaria dentibus colliget, eius cibaria umida invenies. hic
cum bibere volet, totum rostrum usque ad nares in aquam

1$ demergit, ideo quia labia eis evanida videtur esse. sic
eum curabis. aceto et sale labia eis ex spartilagine fri-
gabis, usque eo ut sanguinent. deinde tertio die causticum
erudum in illam partem labii impones, quae pars sidorata
videtur, sic tamen, ut ante linguam alliges, ne ab eo

30 medicamento noceatur. cum satis medicamento usta labia

661

videris, aqua lavabis, deinde aceto et oleo fovebis. cu- .

rabis sicut vulnera. cum saniata fuerint, sanum invenies
iumentum.

XXXIII .De.cervice sanguinem iumento cum emittere

86 volueris, ἃ cibo et potu abstineto, [id est].. .post aliquis

leneat et lorum stringat, quod satis erit, ut venam inve-

nire possis. supra laqueum deinde sinistro pollice venam

deprimito, quo minus /wdat vena, cum sagittiam prae-

——

1 sinistra addidi | sio | famactum: fimacium? fimum Veg.
81 tamen et: corr. B | 4 tritaginem || 10 Ve. III 39,1

H tortam Ϊ 12 ert ἢ 18 umita | 15 evanita | 16 lingua eius et
labia Veg. | spartilagine 2 sparto || 18 qua || 19 81 | liguam ||
94 Veg. II] 40 et I 22, 8; α 6 sg.|| 26 abstinebis et Y potu,
aequali loco constitues. tunc lorum supra cervicem alius teneat
et adsiringat ad normam, ut ven& facilus appareat Veg., T.
supra | 26 locorum | et l 27 possit || 28 ludat swppl. Veg. et
supra | venam

564

189 MULOMEDICINA CHIRONIS 565—568

miseris. duae autem venae 8 capite summo discendunt,
conveniunt sed sub maxillam usque ad gulam. inde a
geminis venis inferius infra digitis IIII mittito, ne de
gulam mittas et bifurcium tangas et iumentum occidas.

$65 tene sagittam duobus digitis, summam venam teneto. βία

566

507

13T'b

608

quod plus ferramentum in utraque coiciens, quam quod
extra digitum eminebit, nihilominus mediano digito ma-
num tibi subteneto, quo minus pendeat et levior sit.
vide ne valde impremas, quam opus erit, non autem
plus quam mucronem. si Sanguinis parum ad íe fluere
coeperit, dato iumento aliquid in os, quod. rodat, vali-
dius fluat.

. XXXIV &i quod iumentum cervices ab loco eiecerit
aut laxaverit, veriebula eiecerit aut extorserit, sic eum
curato. deponito iumentum et constringito et cervicem
eis extendito supra formam, donec omnia vertebula laxen-
tur. et oleo utere et axungia veteris liquamentis subigito
cervicem et sic ad locum reponito vertebula. sed fascia
lenuem amplam ex oleo et vino inponito, supra eo alli-
gato, deinde regulis tiliagineis ne minus digitis IIII et
inter regulas tantundem spatii sed alligabis lino tarta-
rali, suffundes oleo et vino ne minus diebus numero IIII
aestate, hiberno bis in die. cum nodum fecerit, regulas
solves | die primo lI. deinde tune scies, quo tempore

ὅδ

nodum faciet, et unctionibus wteris, donec ad sanitatem 36

perducas. si minus, uras reticulatim. ustam sic sanabis,
ut s. s. habes.

XXXV Si cui malandria auferre volueris, sic in-
cipies. primum cauteria candentia praeparare curabis.

deinde ferramento decarnabis sic, ne nervos tangas. deinde 80

2 convenientes sub B || 3 sg. des illam: ferramentum deprimes,
ne in gulam mittas Veg.| 4 bifurgium || 58g. si quo — coicies
B || 6 nec plus ferri imprimas Veg. || 7 seminebit: ee eminebit? ||
8 quod | 18 Veg. III 41 | 14 per tepla || 16 supra fossam Veg. per-
peram || 18 bertebula || 20 tillagineis: oleagineis Veg. | 21 sg. tar-
tarabis | 22 sq. si aestas fuerit, quater in die Veg. || 28 state |
modum Veg. inepte | 24 primo V: corr. Veg.; an XXI (cf. infra
599)? | quod || 25 veteris || 28 Veg. 111 42 | alandria: corr. Veg.

MULOMEDICINA CHIRONIS δ69---ὅτι 183

in sequenti quascunque venulas a&adures, ut ei sanguinem
Statuere possis. cave ne nimium cauteris &dures, ne
nervi indignationem patiantur, ne in maius periculum
iumentum incidat. deinde axungia cervicem fricabis et
5 fascia »wunito eum curabis. et altero quoque die cata-
plasmam imponere incipies, αὖ impetum et fervorem au-
ferre possis. deinde ferbura ablata iam usta laves, se-
misses, loteo calido fovebis, deinde &ceto et oleo dilues
et medicamentis certis curabis. 51 iam cicatricem prove-
10 nire bene videris, [incipies] medicamento tali uferis, ut
possit melius cludere et piligerare. capite canino com-
musto cinis et adipe suillum recens comtmixto bene. ex
medicamento hoc omnem cervicem $anari et piligerare
posse scies. |
15 XXXVI Idem si cervix & pluvia distillationem passa
fuerit, hoc intelligis. tumidiorem cervicem quam quod
oportet videbis, et putorem canceraticium cum humorem
nigro et liquido subsequenti invenies. huius scrutabis
foramina, ne quid ulterius inter nervos distillatione sinus
20 factus fuerit. raro aliqua de quam pluribus posse eva-

dere expromities, et signa talia invenies. statim in-

cipiet pectore stridere et per nares humorem liquidum
proicere incipiet et [neque] cibum recusabit et paulatim
eorpore incipiet deducere. et hunc ergo sic curabis.
35 prendes huius foramina calcabis.et quaecunque foramina
subtus laxare curabis. deinde marrubium et salem in uno
contuso in ipso foramine calcabis et quodcunque for&men
subtus laxare curabis. deinde traumatico et pannis lineis
vulnera sanabis, sequenti etiam limpida οὐ depurata

1 quascunque videris emittere sanguinem Veg. || 5 unito:
corr. Veg. || 7 ustam | lasses: corr. B | sq. misses || 11 sq. cum
musto | 12 eis: corr. B || 18 pelligerare | 15 Veg. III 43 ||
19 distillatio | 20 pauca hinc difficulter evadunt Veg.|| 21 ex-
promittes B (coll. p. 184, 20); exprimito eius || 24 corcore | huc ||
48 et si loci conditio patietur, diaeresin dabis, ut foras per

lagam humor emanet. tertio quoque die calida urina lavabis,
einde iraumatico egs. Veg. | 29 vulnerabis: s&nare incipies
Veg.; curabis B

669

570

5671

572

137 ἃ

578

574 -

575

184 MULOMEDICINA CHIRONIS 579—575

curam cefalíco curare incipies. eius compositionem sic
invenies: ervi polline sextarium I, iri» I/lric& 5 Il. hoec
erit cephalicum. deinde sicuí s. s. si iam cicatrix con-
stricta erit, medicamento, quod 8. 8. est, curabis.

XXXVII Si cui iumentum scapulae dissolutae fuerint,
sic curabis, ne quam inter nervos aut commissuras pendi-
ginem habeat. si quam | pendiginem inveneris, quaqua
parte plagas possi accipere, aperire curabis, deinde
eataplasma opponere, et foraminibus traumaticum et linte-
ola siec& caleabis. si quid inter nervos foramen factum
videris, caute curato,. ne quid ulterius subicere velis aut
humores aliquid lavare. sed magis siccis curare oportet,
ne quid umoris distillationem huic iumento faciat. iam
constabit, et constrictam curare oportet. et usta curabis.
iam usta confirmata et sana, malagma caustüici in no-
vissimo impones.

XXXVIII Si quod iumentum palam eiecerit, sic cu-
rabis. calido iumento loco ... revocabis, sicut infra s. [s.]
habes. sie curabis, sicut armos, tamen si recens c&usa
fuerit, sin autem, non expromittes hoc fieri posse.
XXXIX S81 cui iumento pantex carnibus excreverit,
Sic curato. huius prendito foramina et ferramento aperito.
deinde incipe pulmunclum. secare vel sagittam eam pan-
tice ab intus decarnare, quascunque carne plus excrevisse
videris, subtiliter sic, ne venas aut nervos intus laedas.
iam excarnata aceto et oleo exaniabis. deinde pannos ex
eodem aceto et oleo saturabis et in eodem folliculo sub-
caleabis et fasciam δα cervicem ligabis. alio quoque die
cataplasma imponis, irduo curabis. iam ferbur& ablata
traumatico curare incipies, deinde medicamentis aptis us-
que δ sanitatem curabis. sic sanum fiet.

1 de falcito | 2 irillinirica | thuris masculi uncias II add.
Veg. | 8 sic |j 5 Veg. III 44 | 8 posse | 11 ne ulterius aut fer-
rum aut cauterium procedat neque tumorem neque putredinem
laves Veg. | 12 labare || 18 supple conlocabis | cf. ἐπῆγα 583 ||
21 patex | 28 pulmundum ||81 subscr. Explicit liber VI. In-
cipit VII"s,

80

10

20

MULOMEDICINA CHIRONIS δ76---δ 77 185

LIBER VII. . |
de armis &i doluerit ' 676
de musculis armorum
de armo eiecto
de nervis
colephis .
de fractura.
si patellam eieeit:
contusio genuorum
de fleminibus in genuis
10 de marmore in genuis -
11 marmur si citaverint qui s. s.
12 de parcellides | mE
13 de ossilagine
14 de crure fracto |
15 de mirmicibus in cruribus natis
16 de articulo fracto -
17 de articulo extorto mE 571
18 de nervis laborantibus, si nervi laxaverint
19 de duritia articulorurn.
20 in artieulo nervi incisi
21 de luxu articuli | |
22 duritia nervorum in articulis
23 de aquatilibus 2
24 de aquatilibus
25 de chiromatibus
26 de ozenis
2" de scabia
28 de clavo morticino
29 de corona intorta
30 s& duritia in basibus fuerit
31 de fistola in corona

eo 00 οἱ δὺο Qv i. O2 ἢ μὶ
gu
e

137" b

2 m Armis sic (ὃ. e. in armis), ef. p. 187,6 || 17 asticulo ||
18 asticulo || 19 si nervi laxaverint in cod. novi capitis inscriptio;
$ed. ef. infra 602 | 20 asticulorum | 81 vasibus | 32 deest, cf.
P. 198, 17 | |

186 MULOMEDICINA CHIRONIS 578—0579

32 si marmor in basibus fuerit
88 si tumor in corona fuerit
84 de sceauro
678 35 de cretiatico
36 corona si erupit
97 item qui s. s.
38 si unguis discesserit
89 de vermicie id est chironio
40 de suffusione
41 de glodigine unguium
42 de contusione
43 de astrictione
44 de male pedatis
45 de pandatilibus
46 de ossillagine
47 de ossilagine
— 48 de ossilagine
49 de mirmicibus
579 50 de aquatilibus
51 de bubonacio
52 si articuli tument
58 si óneraverit qui s. s.
54 si duritia in vasis fuerit
55 de disciplina ustionis
56 de cretiatico
57 de suffusicio
1838'a 58 de cretiatioo |
59 de ungulis fissis
60 de pulmone
61 de costa fracta
62 ἃ tauro percusso
63 de renum vulsione .
64 de hidrocelico
65 de hydropico

1 vasibus | 8 thyromo || 16 omlagine ἢ 17 omlagine || 20 be-
bonacio | 21 asticuli

MULOMEDICINA CHIRONIS ὅ80---ὅ88 181

66 de veretro
67 de verruca in qui s. s.
68 si castrare volueris

5 [I 8&1 quod iumentum armora ab itinere doluerit 880
aut aridos et macros armos habuerit, sic curabis. primo
vento armos inflabis, deinde ea die armos mero et oleo
saturabis, deinde berbenis fovebis diebus numero IX. per
singulos dies post fotum urictionem hane utebis: sulphur,

10 nitrium, feclam, adarcem, baecam lauri, castoreum. haec
omnia in uno iwnsa et cribellata hiberno tempore ex
mero et oleo misces, aestivo tempore ex aceto et oleo.
XII die promovebis, deinde cawsticum $n» armis inpones.

II 8i iumento musculi, qui in armo sunt, labora- $881

15bunt, signa erunt haec. pronus ambulabit et armos
astrictos habebit, gressum non inplebit nec pascitur nisi
alternis diebus. summis his rebus simili.ratione curabis
praeter ductum armum, deinde consummabis caustico. si
minime profecerint, ures reticulatim interpositis capitulis.

30 5]6 curabis. per dies IX axungia perunges, deinde lavabis 582
loteo ealido, deinde frigida, deinde aceto, imponis cicatri-
cibus traumaticum, aut licium í(raumaticum inponis, supra
inponito ostreum commustum minutissime. sj licium uteris,
mali grani corticem contusam et crebellatam superimpones

36 οἱ cura, donec sanum fiat.

III Si iumentum armum eiecerit aut luxaverit, signa 588
erunt haec. totus in alteram partem incumbet et cona-
bitur primo ungulam ponere. sic curabis. si recens causa
fuerit, statim alliges eum et armum ad rotam duces aut

3 ad machinam, si habes. si ad rotam duces, stringes eum
medium ad columnam. 8581 in campo, strophum fige aut
palum, alliges eum et medium vaste cinges, ne ventum
recipiat, nisi armum ducas. armum leviter sic loro alli-

6 cf. Veg. III 45,4; Pelag. 44 | marmora | 9 avidos ||
11 tons& | et | 18 caticum | marmis | 16 ambulavit 18 con-
sumabis || 22 straumaticum || 23 sic: corr. B || 29 allides | 32 ali-
des | vaste: veste 3 | ebentum: corr. |

1881}
ὅ84

686

188 MULOMEDICINA CHIRONIS 584—680

gabis supra genu et iosum et | infra articulis aequaliter
duces, donec strepiéum audias vertibuli. et si hoc continebis,
denique virgis teneribus caedes armum. deinde leviter
fricabis armum, deinde stiptica caedes vena liciaria. et
simul bene musculos excitaveris, iterum frieabis. deinde 5
quatuor digitis ab summis umeris sagitta praerumpebis
cutem et specillo longo laxabis, qua spiritum recipiat.
fistulam coicies in foramine. offabis, ne iaiuno facias.
videto, qua inflaveris armum vento, obturato plagam stup-
pam aut linteolo, deinde manu suspensa armum com:- 10
pungito et confricato sale et oleo. contra vertebulum
armi 497 foramina semisse quoque versus haut longe regione
media vertebuli coicies. eidem surculos pingues decusatim
quasi fusos vehementer constringes et lana eos obvolves
et oleo et vino madefacies. et in machinam coicito eum, 15
ne accumbere possit per dies numero XV. suffundes vi-
num et oleum, eicis deinde surculos die septimo, lino
laxo /assas, ut facile alligare possis linum. haut secus
die XII uteris aquis calidis, verbenacis compositis utere.
deinde cretam Cimoleam et terram commustam aequis 30
partibus ex aceto temperabis et aliquid picis liquidae
admiscebis et ter in die uteris, semel mutabis medio die.
cerotum supra eadem impones per dies V. componito
anacollimam sic. mel sextaria iria fricabis minutatim
et ovorum XX alba cum aqua minutatim adicies, et 35
thuris polline in pondo libra et rubricae JAegiptiae
pondus semis, et hoc minutatim admiscebis et omnibus
in unum commixtis ex his corpus deinde, armum eam
anacollima fricato. hoc et ter i» die et facito ne minus

1 108um — deorsum || 2 cf. Veg. V 17,6 | sttepidum || 4 cf.
H 86,4 (Hieronymi Libyci) ; Veg. III 45, 4 | venam stamineam
aut fe aceam Plin. XVI 226 confert B | αὖ || 5 excitaberis ||
6 ad sumes iuris: ἀπὸ δακτύλων τεσσάρων τῆς ἀκρωμίας | 7 spe-
cilio [| 8 ta iuno: corr. B (— ieiuno)!|| 9 inflaberis || 12 ut:
corr. B | 18 bertebula | eurculo | pigues | decusati | 14 lanam |
17 eicis | 18 assas: usus D | possit | aut | 26 odorum XX libra
cuma quem: corr. B, cf. Pelag. 332 | 26 lumbricae: corr. B ||
27 ut | 29 anacoli | 'affricato | tertio

MULOMEDICINA CHIRONIS 687---ὅ90 189

[et] V diebus. et si aestas fuerit, nataüionibus uteris,
postea autem sincrisma aut acopum. perducis ad sanita-
tem, si.causa recens fuerit; si minus, provida causa docebit.

IV Si iumento nervi obriguerint, haec remediare. 587

s muscum de puteo colligito d quod videbitur his die
fomentato aqua calida, axungia ungeto. et octavo die
fomenta renovato et biduo ab alligatura intermittito,
deinde malagma ficurninam | alligato et tertio quoque die 138"a
solvito, usque quo ad sanitatem perveniat.

10 V $i quod iumentum colefium fregerit aut eicerit, 888
insanabile est, quia nullam alligaturam patiatur, nisi aut
tempore aut medicina rustica sibi adhibita. haec est
autem medicina rustica. ..qui proferunt illud et dicunt...
quod si hoc aut illud faciet... |

15 VI Si quod iumentum supra genu fracturam fecerit,
incurabile esse [se] scito, quia hoc adligaturam continere
non potest.

VII 8i quod iumentum patellam eiecerit, hoc est 689
ecuneolum aut spatulam, quod vocant priorem, signa erunt

30 haec. varum pedem feret et interiorem ungulam prae-
mittet. sic curabis fraecturam...

VIII 8i iumentum genua contusa habuerit, sic curato.
si non apertum fuerit, spongiam ÁAfram in /lasare et aceto
coicito et imponito ad locum et alligato. si apertum

45 fuerit, argallicum, ibisci in vino veteri coicito et con-
tundito, tertio quoque die renovato, donec sanum fiat.

IX 81 iumentum ílemina in genua nata fuerint,.sic 590
curabis. sanguinem de brachiolis detrahes, deinde [in]
spongiam Africanam et aceto et lasare madidam alligabis

30 per dies aliquod, deinde causticum impones. 81 hoc

1 naturcionibus: mittatur in piscinam vel flumen aut
mare, uti natet Veg. III 45,4 || 2 sincerissime | 3 provida cura
B | 5 mustum: corr. B | 6 fomentata || 7 fomentare novato ||
10 cf.Veg.V 17,4 | calefium | 19 priorem serips? (cf. Celsus p. 360,
31; Galeni XVIII 2 p. 626): riotem 816; de Graeca voce in -óóng
exeunte primum. cogitaveram | 20 varium || 23 salare: corr. M ||
20 adgallicum | ibis si | 27 supra 105; Veg. II148,8 | nate ||
29 spongia affricana |

190 MULOMEDICINA CHIBRONIS 591—598

effectum non habuerit, tunc sic exsecabis. deinde venam
inter nervos quaeres et dei tam leviter evocabis susu.
deinde inferiorem parte su& sibi secta religabis. tum
recide superiorem. sic missum facies lasar in plaga,

eoicies deinde lanam sucidam ex oleo et aceto et sale, s
691 alligato, tertio die solves. cottidie autem suffundes a
rigore, terlio die cretam Cimoleam uteris, nec humor
aliquis nascatur. siccum expedi et posíea quam plaga
eluserit, si tumor esse videtur, tunc malagma uteris. et

51] quis dolor remanserit, tollis. haec erit compositio 10
malagmae: galbani pondo II, storacis pondo I, amoniaci
pondo IL, resinae frixae pondo III, oppoponacis pondo II,
thuris polline pondo II, murrae pondo lI et S, cerae
pondo X, medullae cervinae pondo I, resinae crudae

pondo I, sepi taurini pondo I. 15
592 X Bi iumento genua fs&armora se citaverint, hanc
compositionem uteris. calcem vivam et axungia vetere in
vino pistato et imponito per dies numero IX. cum
1387 Ὁ re|mollierit, inponis malagma crudam. si haec res non

profieerit, tunc eam adunctionem applicabis ... 30
XI Si quod iumentum in genuis marmur se citaverit,

hac compositione s. 8. uteris ...

693 XII 8i quod iumentum parcellides submiserint, sic
intelliges. iosu quam genu ab interiore parte tubiscula

ex o880 nata invenies. 581 extra parte commissurae dece- 26
derint, sic curabis. depone iumentum, conira ipsa tubis-
cula directa plagam scalpello aperis. deinde cum aperue-
ris, cutem ab osso extendes 80 utraque parte. deinde
prendes copidem et ipsum tuberum desuper ossum cae-

dito ab aequalitate. oleo saturabis ... cuíis reddito. ubi so
bene ossum cecideris, gros& subrades ad aequalitatem,

2 ei tam: tactam D; sectam? | 6 aut | sg. & rigore — post-
quam alligaturam accepit B; ἃ rigatore? | 8 si eum expendi et
posse aquam || 16 genu aut armora: corr. index 576 | 18 pistata ||

20 eum | eum ad ustionem vel punctionem B | 21 sicitaverit ||
23 parcellides — παρακερκίδες || 34 i0su deorsum; cf. p. 188,1 |
tubiscula — tubercula | 29 prende sicopidem || 80 curis

MULOMEDICINA CHIRONIS δ94---697 191

deinde aceto ef oleo et sale exaniabis et pannos lineos
ex eodem aceto et oleo saturabis et ipsum foramine
subealeabis. deinde tertio quoque die solves et cata-
plasmam hanc impones: polline ervi... tantundem fenu-
δ graeci et lini semen sextaria III. omnia commixtis et
crebellatis ex melle et oleo et aceto cataplasmam coques,
eodem loco impones. iam ferbwra mitigata traumatico
eottidie curabis, sic tamen ut cottidianis diebus locum
grossa radas, usque eo ut sanguis per ossum respondeat.
19 cum iam eoncearnare coeperit, eurabis medicamentis, prout
vulnus permiserit. deinde malagmam crudam imponis.
deinde cicatrice. confirmata locum causticabis et ambu-
lare iubebis.
XIII Ossillgo si fuerit, sic curabis. si ferro cae-
15 dere nolueris, cauterio candenti medio tuberi puncta
imponebis, prout ossilago permiserit, tamen ne plus quam
puncta V aut minus quam ΠΠῚ inpones. usta curabis deinde,
ut s. 8. est. tum [885 malagmam impones et curabis.
XIV Si quod iumentum crus fregerit, curabis mero
80 et oleo, lanas suecidas madefacias, fracturam tegebis et
supra p&rasíaticos impones. deinde fasciabis, sequenti re-
gulas tiliagimeas supra alligabis. mero et oleo suffundes.
VII quoque die solves. calda verbenacea fovebis, idem
allgabis. VII diebus intermittes, similifer curabis, vicesimo
36 quoque die connodasse invenies. deinde anacollimam
imponis, quod supra s. est, deinde ἃ capite perungebis,
XL? quoque die caustico confirmabis. |
XV 8i cui iumento mirmices in cruribus natae fuerint,
sic curabis. causticum crudum super ipsis mirmicibus
80 imponito et supra eos motaria oleo et vino [quae] satu-
rata, et alligato, III die solvito. si mirmices, quae in
eruribus natae fuerant, ceciderint, cura sicut ustionem
iraumatico. si hoc non proficerit, jumentum deponis et

7 ferbora | 8 si [ 10 tam: corr. B || 12 cicatricem || 14 obsil-
lago | 19 infra 623 || 20 lana | 21 parasticos: cf. supra, 544 ||
22 regula stiliagmas || 23 cala || 24 simul || 26 s. addidi | acap.
δίας &copon? | 30 notaria | 58 disponis

694

595

696

139'a
597

192 MULOMEDICINA CHIRONIS 598—601

e& loca scalpello decarnabis, cauterio candenti adarito.

. eurabis, sicut s. s. est. sanum fiet.

598

599

XVI Si iumentum articulum fregerit, conlocato el
reponito commissuram suo quoque loco. 81 tumor non
tam magnus erit, minute intelligis reposuisse. 51 tumor 5
erit, recturam [erit] quaeris et eidem adligaturam adli-
gabis, quae s. 8. esi regulis &utem uteris tiliagineis
aut ferulis vastis. suffusionibus uteris ne minus quam
ter die aqua frigida et aceto et oleo exiguo. solves
primo die VII. curabis, ne ulla vulnera fiant ab alli-:
gatura. si erunt. facta, lippara et pannis uteris mollibus.
solves deinde dies YII et renovabis et rursus uno et 20?
die. si nodus firmus fuerit, urito in ista tamen ne infra
die XLI?. in praesentia uteris, si vis, eo. deinde cum
ustus erit, usta curabis. pr&emixtis diebus IX ab ustione 15
primo uteris axungia, deinde [uteris] usta loteo calido de-
lavare, deinde aquam calidam, deinde &ceto, impones
cipressi frondem et farinam ordeaceam contusam et aceti
aliquid adicies: hoc per dies XI. si hiems fuerit, tertio
quoque die lavato; si aestàs fuerit, in aquam frigidam Ὁ
ducito, inambulet. οὗ cupressina uteris de malagma ficur-

600 nea, quod sie compones: picem pondo V, nitri pondo

libr. I, sulfuris pondo libr., farinae ordeaciae pollinem
sextarium I, medulla cervina pondo semis, ysopum siccum ..
contundis seorsum et sie commiscebis et adicies acetum 9
eiatum unum aut quod videbitur in linteolo imfussum, et

Sic imponito, donec cicatrices cludant. si caro crescunt,

601

uteris stiptico, quemadmodum 8. s. est. deinde malag-
mam crüdam impones. ad sanitatem perduces. - 816 in
omnibus eurationibus esse faciendum scito, quae alligatu- 9
ras patiantur. uteris autem uno quoque loco, αἱ CRUS&
postulat. novissimum causticum induces.

XVII 8i equus articulum extorserit aut laxaverit in-
tortum aut extortum, aut si proximum genu ἐμ fracture

"7 autem uetib uteris sic | 10 VII 5: uti || 12 VII B: XI |

13 node | (non firmus B 1 14 uteri || 16 absungia h 19 ma-
lim IX | 26 istusso: corr. B | 84 in. addidi

MULOMEDICINA CHIRONIS 602---604 193

est, simili ratione intelligis, | tanquam si stremmam. sic 139'b

curabis. sanguinem emittis inter articulum et coronam
desub cirro sine scarifatione. deinde fasciolam mollem
alligabis (aut corpus, ex oleo et vino hoc imponito.

5... Saepius te admonebo, prout tempus anni fuerit. hoc
per dies VII imponito, deinde concalfactionem per dies V,
deinde lipparam, deinde viscum, deinde malagmam cru-
dam. solent haec curationes δα ustionem provenire, si
saepius prenduntur. 51 laxaverit articulum, scearificato et

19 eodem genere curato. si eiectum fuerit, reponito in re-
gulis aut in locum recollocato.

XVIII Si equo nervi in articulis laxaverint, signa
erunt haec. pandos articulos habebit et prope cirros
in terram ponit. sie curato tanquam fracturam, donec

I! nodum faciat. nodum autem faciet post diem XXI, uteris
lanis et suffusionibus, interdum οὐ visco uteris, donec ad
ustionem perducas. die autem XLI"? ures. usta sic
cures, sicut s. s. est. haec enim curatio non facilius
unctione sanatur.

3 XIX 3G arlieulis iumento duritiam creaverit, 816
curabis. ures reticulatim. deinde usta axungia confricabis.
lanas suecidas supra ligabis. tertio die solvito et curato,
Sicut s. s. est, nono quoque die malagma ficurnea impones.
inciples deinde iam ustam confirmare, sexío die narcissi-

55nam malagmam inpones. si iam clodiginem desinuisse in-
tellexeris, caustico confirmabis. sanum fiet.

XX ΕΗ iumento nervi in articulo praecisi fuerint,
810 curabis. aceto et oleo delavabis, deinde anacollimam
hoc imponis: thus masculum, bulbos, ova, algallicum. in

80 uno conteris eti ad praecisuram nervorum impones, supra
lana alligato, uno die intermittito, deinde simul curato,

8 sin excarifactione | 4 at (— ad) corpus? aut carpus
(z carptum 'Charpie") B || " biscum | deinde addidi | 8 per-
venire B | 9 excarificato | 12 laxaverint aut laboraverint add.
index supra 577 | 14 ponito: latetne hos? || 16 evisco || 22 suc-
cides | 23 s. addidi || 24 confirmas | se stie sic | narcissanam ||
δῦ si addidi || 27 praescisi

Mulomed. Chir. ed. Oder. 18

602

608

604

60ῦ

600

1398,

607

608

194 MULOMEDICINA CHIRONIS 606—608

si se nervi constabilerint. sed si praecisi fuerint, ut
verlebulum et articulum laxiorem praestent, in ipsos ner-
vos palma ustionem urito. curabis sicut s. s. est. 8]
aliqua claudigo permanserit, malagma cruda imponere
curabis per quod dies numerum IX, novissimo curata 5
sanataque vulnera caustico confirmabis.

XXI 81 quod iumentum articulum laxaverit aut marmur
8&i οἱ citaverit, hac compositione uteris: rumicis pondo I,
cocodrilli stercus pondo I, nastureiài pondo quadran., am-
moniaci 5 IIL, ysopi 3 II, cerae semis libr, mellis 5 III. 10
haec omnia ex aceto macerato et imponito.

XXII Si iumentum nervorum duritiam in articulis
fecerit, sic curabis. sanguinem ab articulis detrahes et
nervos scarificabis, lana sucida ex oleo et aceto et sale trita
madidam uteris. postea ad fomentum cataplasma ad- 15
ducis. farinam ordeaceam ex aceto et resin& coques et
per dies aliquod cataplasmabis. deinde mallagma inponis.
Septimo quoque die renovabis. si effectus non erit, tunc
cauteria uteris, prudenter tamen ne nimium aduras. δὰ
purganda vulnera uteris ceroto vel oliva nigra contusa 50
vel traumatico vel porro sec/ivo vel adipem recentem vel
inula. iam sanata vulnera causticabis.

XXIII 8i quod iumentum aquatilia habuerit in arti-
culis, haec remedia erunt. feclam conspargito et salem
dimidiam et lanam sucidam ex aceto colligato, tertio die 36
solvito et calda foveto. curato ex melle cocta farinam
ordeaciam et lini semen contundito et fenugraeci omnia
in vaso coquito, bis in die fomentato et malagmam cru-
dam alligato.

XXIV Aquaülia si fuerint in articulis, sic curabis. 80
sinapis Alexandrini pondo ς΄, salis marin pondo 4,
axungia veteris pondo g, acetum acerrimum, haec omnia

1 quo stabili erint | 2 cebulum | et addids || 4 claudico || 5 quod
2: aliquod | diessupplevi || 6 quae || 7 iumentum inserui || 9 quaran
$g. armoniacii || 21 secivo vellapidem || 22 in uno || 28 supra 48
sq. testiculis: corr. supra et wnfra 647 | 24 fedam: in marg.
feclam || 26 curato add. supra | cocto || 27 contonditum: corr.supra

MULOMEDICINA CHIRONIS 609---619 195

commiscis et in panno lineo oblinies et impones per dies
aliquod. siccabuntur.
XXV Profluvia incadení in pedibus, qui appellatur
ciromata, et suffragines, similiaque incadent et ozaenae.
5$et non una signa adferunt suffragines sunt equae
aspretudinem et ragadia in suffraginibus se ostendent.
XXVI Ozenae &utem sunt, quae videntur esse humores
putridi. quae curantur sic. sanguinis emissionem facies
ab ipsis claviculis abintro aut foras et ungulas subradas
19 et inde habeant spiramentum exeundi idem morbus. elu-
irias usque aceto acro, ei acaciam rufam inpones, ex
δοοΐο coctum oblinis. deinde marrubium confricato cum
pice liquida, idem oblinito et inambulet in sicco. aquam
noli pati caleet. contingit enim hic morbus hieme et
1, aestate recedit. hoc autem qui habent, non ineident in
maleos. sed hi qui castrantur, non fiunt reumaüci.
prosunt enim haec supra s. vitiis. ervum molitum in vino

609

610

611

mixtum ex melle cataplasmam facies et alligabis suffra-

gines, simul autem et de faba farina. prodest et hoc.
:0 stercus suillum in vino subiges et cataplasmam facies et
imponis, simwl et fabam coctam ex loteo. facit et hoc.
galas contusas e? impones, ex aceto et amurca decoques,
ferventi fovebis. item affodilli radicem decoques in aquam
et inde foves. swni autem genera huius profluvi iria,
:5 quorum οὗ quomodo | scriptum est ... aliud, quibus tument
ungulae et in quibus debent maxime subtus laxari, ne diu
vertantur ungulae. suni quibus ungulae se feriant. hoc
autem fit, cum iam aetatem processit. reumatici autem
et hi sunt, quibus salivae fluunt de ore, maxime qui
3) veterani sunt. hínc comedunt ordeum et arid& cibaria
facient lambere. diuíwrni permanent. quod vitium et no-

3 propluvia | incandenti: corr. B || 4 chiromata index supra
078: κιρσώματα ὃ | 86. similis aquae in cadente tosonaret: corr. B ||
ὅ et quae? || 10 sg. elutriasusque || 18 quam: corr. B || 17 s. sup-
plevi | vitis || 19 sxt || 20 sbiges sic || 21 &sxt | et | faciet hoc || 22 et ||
24 si | proflui | 25 sq. tument ungulae B: iumentum gile || 27
— gunt | 30 hunc | cum edunt B || 31 Jabere | diurni | sq. non vellis

18*

612
1807}

196 MULOMEDICINA CHIRONIS 618---614

vellis contingit, sed non sic tamen multum nec fre-
quenter.

XXVII Si iumentum scabia prensum fuerit, signa et
curationes erunt haec. quod non opportet recentem sa-
nari, nisi cum se tota foras sevocavit. est enim similis
maleus succutaneae, ex qu& ei fit scabies. cui quidem si
citius succurras, difficiliter evadit. cum enim sint acra
medicamenta, quae eis imponuntur, necesse habet morbus
iniroversus abscondere et ie peéus se vertit. cum ergo ma-
turum videbitur esse, tunc eum curato sic. sanguinem
emittito de venis quae cirea vitales sunt, et de brachi-
olis, similiter et de posterioribus, et oblinis flos calcis et
sulfur conteres simile, tum et pice liquida et sordes de

614 balneo puerilem. melius est autem butirum. omnia in

uno commisces ad crassitudinem mellis. οὖ sic oblinito.
el hoc facit: acetum acerrimum et sordes pueriles de
balneo et cedriam exfervefacies, quasi solispungium, et
inde ealdum oblinis. quod si cedriam non habueris, picem
liquidam uteris. ante tamen delavabis, loteum vetus
commiscebis cum aquam calidam, et quodquod acra na-

1 βμ6} 8 Veg. V 70; Pelag. 347; H 186 sq. ψώραν τὴν ἐν
τοῖς ἵπποις γενομένην οὐ δεῖ προσφάτως ϑεραπεύειν͵ ἀλλ᾽ d&v,
ἄχρις οὗ ἕξω τραπῇ πᾶσα. ἔστι γὰρ ἀνάχυσις μάλεως τῆς ὑπο-
δερματίτιδος. ἣν τάχιον ϑεραπεύων στεγνώσεις τὴν ἔξοδον.
στυπτικῶν γὰρ ὄντων τῶν προρφερομένων ἀναγκαῖον ἔσω τρέ-
πεσϑαι καὶ συμβαίνει κακοποιεῖσϑαι. ὕταν οὖν ἀκαμάξειν δοκῇ,
τότε ϑεράπευε αἷμα ἀφαιρῶν ἐκ τῶν μεσοκυνίων καὶ βραχιόνων,
ὁμοίως καὶ ἐκ τῶν ὀπισθίων, καὶ κατάχριε ἄσφαλτον τρίψας
λίαν καὶ ϑείου μέρος καὶ πίσσης ὑγρᾶς καὶ γλοιὸν παιδικόν.
ἄριστον δὲ βούτυρον μίσγειν. ἐὰν δὲ μὴ d, τότε γλοιὸν ἐν ταυτῷ
πάντα μίξας καὶ συντρίψας καὶ μέλιτος πάχος ποιήσας χρήσῃ. καὶ
τοῦτο δὲ" ὄξος δριμύτατον καὶ γλοιὸν παιδικὸν καὶ κεδρέαν ἀνα-
ξέσας ἐν ταυτῷ, ξυλοσπόγγιον ποιήσας, ϑερμῶς κατάχριε. ἐὰν δὲ
μὴ ἡ κεδρέα, πίσσῃ χρῖε μὴ πολλῇ, προαπόσμηχε δὲ οὔρῳ παλαιῷ
μίσγων ὕδωρ ϑερμὸν καὶ ὅσα δὲ στυπτικὰ ἁρμόξει. ἐνεργεῖ δὲ καὶ
τοῦτο" ϑείου καὶ ἀσφάλτου ἑκάστου τὸ ἶσον τρίψας, ἕλαιον ἐπιχέας
ψυχρὸν κατάχριε καὶ στηκέτω ἐν τῷ ἡλίῳ, νυκτὸς δὲ ὕπαιϑρος, ἐὰν
ἢ ϑερεία κτλ. || ὅ se vocavit || 6 succutane ! 9 impetus evertit: corr.
B || 11 vitales: cf. supra 426 || 18 simili tumet || 17 solis pun-
gium: — ξυλοσπόγγιον || 20 sq. ἃ cranatura: én marg. ἃ curvatura

MULOMEDICINA CHIRONIS 615—617 197

tura sunt, omnia huie vitio conveniunt. facit autem ef hoc:
flos calcis et sulfuris pari [et] conteris, in quo adicies lene
oleum tanquam, frigidam et oblinies, et stet in solem cotti-
die sub divo, nocte auiem, si fuerit aestas. facit ad hoc
5 cutis purgatio: ex nitrio et cucumeris silvatici radicem fiet.
XXVIII Clavum morticinum in suffragine si natum
fuerit, sic curabis. porro sectivum, salem, fermentum, her-
bam urciolarem, axungiae pusillum conteres in uno et alli-
gabis in suffragine. tertio die solvito et ervum molitum tri-
10 duum alligato. cum exierit, aliis medicamentis uteris. sanum
fiel. et si radix remanserit, inde scies cartilaginem nasci.
Si fiet fistulam, facere collirium, subicies, quod s. s. habes.
XXIX Si equus coronam intorserit, quod dicitur
stremmam, sic intelliges. prendes duabus | manibus un-
15 gulam et introversus íorques. si senserit dolorem, [non]
intorsit. hoc equi quadrigari maxime οὖ castrenses
[hus] patiuntur, reliquae veterinae maxime parcius. sic
eurabis. sanguine.de corona emittes ab ea parte, qua
maior dolor erit, et ipsam coronam scarificabis, vaste
30 aceto et sale exaniabis. uteris lanis sucidis ex oleo et
vino et ungwem subtus fomentabis saepissime. tertio quo-
que die renovabis, cottidie suffundes per dies 12. 510
fomentabis, prout anni tempus fuerit. sic in reliquis
eurationibus memineris tempora anni custodire. si dolor
35 nihil minuerit, quadriduo temperato, hoe est abstineto.
deinde lorum illi deponito et ungwem diligenter subradito
aequaliter, susum in suffraginem, corrigiam ei constringito,

615

616
140 8

617

1 et addidi | 2 pariet | 4 nocte autem (quod B in cottidie.
|

latere putat) supplevi | aestas scréps?: stans || 8 urtiolarem || 11 arti-
laginem | sg. unde scies cartilaginem nasci et fistulam facere,

irium subicies B || 12 si addidi | 14 Pelag. 256 | sq. ungere:
corr. Pelag. | torques si suppl. Pelag.|| 16 si vehementer dolet,
certum est intortum unguem esse. id equi curules frequenter in
certamine patiuntur Pelag. | et qui | castrense || 17 maxime del..B |
21 ungere: articulo et ungui imponitur Pelag. | 23 pro et
26 quadriduo B: quod pridie || 26 unge || 27 et "qualiter? gubter
molliter raditur scalpello famicali et [a] quaternarii magnitudo
tolitur, aut si plus pendet, usque ad vivum ungula aperitur,
sic tamen ne os langas Pelag. | et

198 MULOMEDICINA CHIRONIS 618—620

tolle subtus quaternari magnitudinem. ut si plus pen-
derit, ungulam aperire quaeres ad vivum, ne os tangas.

618 et cura levato ungula, we qua parowichia remaneant, et

619

620

resolvito corrigiam, unde suffragines adstrixeras, ut san-
guinem exeat copiosum. si exiet, stercus jumenti im- $5
ponito et concalfacito, ne siccato. vaste si subtus cre-
verit, uteris stiptico aut traumatico, et cornum scalpello
subinde tollito, ut aequaliter ungwis incapiaí ascendere.
deinde malagmam crudam imponito et leviter moveri
iubes. haec curationes magno vitio sana fiunt, interdum 1)
et ad ustionem perveniunt.

XXX S quod iumento in basibus duritiae natae
fuerint, sic curabis. primo Epirum subices gummi de
cerasí arbore p. S, 788 p. ς, auripigmenti p. S, misum
p. $, aeruginis p. S, sulfur vivum p. S. hinc colliria facis !5
etin umbram siceabis. ex eodem collirio subicies. quarto
die quoque solvito . .. (XXXI) si fistula ceciderit, trau-
matico sic curabis deinde, sicut vulnus permiserit. sanum fiet.

XXXII Si cui iumento in basibus marmor natum
fuerit, sic eum curabis. primo scarifieabis bases, deinde 3
fumentabis et hoc malagma impones. sinapem in aceto
macerabis triduo, et ficum duplicem pro modum commisces
in pila, in una contundis et nitrium et ciminum immisces
&d quartam partem et in uno malagmam perductilem

' Sie facies et sic imponis. similiter hoe faciet: herbam 36

1407

Ἰοριαύμαη contusam et axungiam impones. sie ad effectum
perduces. haec autem herba ad nervos bene utile est. |

1 tolle add. Pelag. | quaternam | ut | sq. senserit ἢ 2 un-
gulam perdere quaeris ad usum, ne hos tangat: corr. Pelag. |
3 ne B: et | paro anchea: cf. infra 633 | 4 abstrixeras || 5 exiet:
exierit B | 6 si caro excereverit Pelag. | 8 unxeris in sipias
descendere: ut aequaliter crescat Pelag. | 10 haec curationes
— his curationibus | sane | 11 adusti pervemunt sic, per in
marg. add.: novissima autem medela est inurere, si necesse
fuent Pelag. | 13 Epirum: collirium B | 14 cerasia | fecla? |
misum — μίσυ | 17 ex indice p. 185, 32 apparet wnum capitu-
lum hic excidisse; numeros quattuor capitulorum. insequentium
propterea, mutavi, cf. ad. p. 200, 19 | 21 sinap: sic | 26 lepidam

MULOMEDICINA CHIRONIS 621—624 199

XXXIII Si cui iumento in pede priore in ipsa corona 621
tumorem magnum et durum et quam valde claudicantem
inveneris. scire autem debes per se hoc contigisse. hoc
plerumque eis contingit in prioribus pedibus. na&m mar-

5 mor et durities, quae videntur esse, curantur sic. comuzam
fricabis et conteres et cataplasmabis, aut cinerem vitigi-
neum cum aceto aut hederae folia similiter conteris et
cataplasmabis. faciunt autem ad hoc vitium et haec com-
positiones. salem et ... conteres, usque donec sit spissum, 622

1,.. deinde ipsum locum, qui tumet. 5816 in illum linteo-
lum induces. ante tamen curabis die aqua calida fovere.
maxime &utem hoc equis in gregibus contingit. fit enim
durities magna et pes tumidus valde, si negligas. ambu-
lare non poterit sed nec de alios... quotiens enim stat

15 οὐ proicit se, surgere non potest. non durant, periculum
vitae faciunt. et hi equi possunt tamen, hi qui curabuntur,
$i salem cum melle aut picem cum sale mixta imponis.

XXXIV S1 quod iumentum in pedem priorem scaurum 628
factum fuerit, sic curabis. depones iumentum, deinde

??)ipsum pedem, ad gressus ungulam componis, deinde
religatum pedem loro in recto duo tenent. super arti-
culum cutem aperiebis et de tribus nervis super alterum
intro haerentibus unum medianum ferramento praecidis,
sic ne alteros nervos laedas. cum ungulam correctam

36 videris, aceto et oleo delavabis, mutaria eodem loco satu-
raa aceto subcealcabis, deinde lanas sucidas satiatas im-
pones et fasciabis diligenter. super fascias regulas tiliagi- 624
neas imponere curabis. solvito iumentum. noli pati eum
ipso pede incumbere. tertio quoque die solvito et fumen-

80 tato aceto et oleo. ita curabis, sicut superius demon-
Siravi. deinde die intermisso solvito, traumatico curabis

. 4 contegisse || 6 commuzam: -- κόνυξαν | 6 sq. vitiligi-
nis | 7 here | 9 (mel aut picem»? cf. i. 17 ἢ 11 die : de B ||
12 quis || 13 duricie magne [| 14 (pedes»? ἢ 16 hic qui: corr. B ||
17 si add. B | 30 ad gressus B: aut cressus; δὰ pressum
8upra 24 | ?3 ferramentum || 24 nec | 26 mutari: zz motarium [|
90 superius: cf. 596

625

140"'a

626

627

628

200 MULOMEDICINA CHIRONIS 625—628

οὐ reliquis diebus curare incipies sicut nervos praecisos.
Scias tamen, quií& usque in diem novissimum sanitatis re-
gulis alligare debebis. cum sanum fuerit et laxiorem
arliculum fecerit, curabis nervos paulatim urere deretro.
ustionem curabis, sicut superius demonstravi. sanum fiet.

XXXV Si quod iumentum cretiaverit, sic cognoscis.
&mbulare non potuerit nec facile stare in posterioribus,
subcumbet i» priora crura et iremans οὐ vapulans in il
nere sequi non potest. cum cajfeceris, videtur tibi rectius
&mbulare. 810 eum curabis. sanguinem adRibes clavi- 9
eulis. | ab utrisque pedibus per quatuor mittere curabis.
&t ubi de venis sanguinis satis cucurrerit, eu» idem super
plagas imponere curabis et pedes fasciolis per dies IIII
vineulabis. si aestas fuerit, frigida crura fovebis. si hi-
bernus fuerit, calida fovere curabimus, et mero et oleo 15
crur& per quatuor saturabis. potionem hane dabis: thus
masculum, caprofici folia, piper. hoc ex posca tritum
bene eum potionabis. ordeum ne dederis.

XXXVI Coronae si eruptiones fecerint, scito subtus collec-
lionem factam in ungulam esse. iia tu sic curare debebis. 9$
subtus ungulas laxabis, deinde ex vino fumentabis, et fu-
menta postea οὗ mutaria ex aceto et oleo [et] eo loco alligabis,
postremo argallicum pro malagma imponebis. sanum fiet.

XXXVII Si eui iumento ἃ contusione eruptio nata
fuerit, qui multo tempore sanari non potest, sic curato. 5
& corona et ungula conira oclame» fenestellum facies,
8i qua cartilago aut os laxet. cum limpidum oclamen
fuerit, sincrisma curabis. sanum fit.

e

1 praecisus || 2 qua: corr. B || 6 cf. infra 655 || 8 in addidi |
tremans: tremulis pedibus nfra; extrema nisi B | et suppleti |
9 calfeceris (coll. p. 208, 7) B: adfierit || 10 adibes: adimes?
19 eum scripsi (cf. supra 8): an; eam infra 657; in anidem
latere accusativum nominis 4n — io putat B | 14 vinciliabis
19 in codice deest muwmerus XXXV, nam post cap. XXXI
(-Ξ- 625 8g.) numeratur cap. X X XVI sqq. (— 627 sqq.), quia 619
excidit caput, cf. ad p. 198, 17 | situs: eupersc.scito || 21 84. fu-
mento | 29 mutari | 28 postero: corr. B | malauma || 26 oclamem:
— oculamen (;. e. fenestella), ab oculus derivat B | 31 eum

MULOMEDICINA CHIRONIS 629—638 201

XXXVIII Si ungulae ἃ corona discesserint et ex-
ealiglaverint, sic curabis, ut recrescant. stercus caballinum
manum plena, alumen pondo XL, [ab] axungiae p II, δ]
capita numero V, sulfuris vivi p. — . ex eo medicamento

5 cottidie curabis recrescentem. sanum fiet.

XXXIX Si cui iumento i» ungulam Chironium, quod
quidam vulnus vermiciosum vocant, natum fuerit, sic
eurabis. sulfur et pice liquida, resinam fricatam in vaso
decoques, et cum bullizant, in ipso vulnere adicies. hoc

i0iriduo facis. si hoe non proficerit, feclam Spanam, cal-
cem vivam et lamina in uno conteris et cribellabis. ex
eodem medieamento eí vaso et lixivam calidum coques.
quomodo malagmam ferventem ad locum pones. hoc
facies, usque cum vermico extinguatur. si caro non cre-

15 veri, scias eum sanum posse fieri. traumatico curabis.
si haec omnia non proficeerint, scias ossum in ungula
vitiatum esse, ex quo vermico excrescit. haec autem
eura diffieiliter curatur. cuius tamen ratione curae et
experimentum doceo, quemadmodum curari possint. cum

30 videris eius genus vermigini semper multos menses curari
non potuisse, sic curabis. elides iumentum et locum ex
ungue, ubi vermigo increvit, se|missibus cauteriis adures
usque eo, «i ad ossum pervenias. curare incipias caldo,
810 tamen ne fervens imponas, sed quod manu pati po-

35 tueris, calore vaporabis, usque vitia cadant. cum usta
ceciderint, subtus invenies ossum vitiatum. [cum] traumatico
eurabis, donec laxat. eum hoe ceciderint, curabis, sicut
vulnus permiserit. sanum fiet. scias tamen, cum eum
usseris, in magnum dolorem fervuram et impetum ipsum

80 pedem ire nec refrigerare, nisi curam ad maturitatem
pervenerit.

XL Si cui iumento in ungulis suffusio permanserit,

1 corone | 84. excaldaverint: correz?, cf. infra 734 || 8 8101 ||
6 in addidi | infra 697 | 1 vermiculosum énfra || 9 bulbizant: — bul-
lescunt | 12 ex: corr. B | 18 cura: causa B || 20 vermiginis (-em
8upraser.) per genuinum esse putat B || 22 ungue B: vino || 28 aut |
pervenas | 24 sq. potuerit | 26 tum? || 29 useris | mangnum

629

630

631

140"b
632

638

634

685

636

687

141'a

202 MULOMEDICINA CHIRONIS 634—037

sic curabis. prendis corrigiam et in ipsam suffraginem
diligenter stringis. ungulam compositam ab interiorem
partem contra venam stremmam tolle sic, ne qua par-
ronicia relimquas. deinde corrigia solves, et sale venam
in ungue fricabis. cum sanguis ambulaverit quod tibi 5
satis visum fuerit, aceto et oleo linteola saturabis et con-
ira venam caleiaturam impones et fasciabis, diligenter
stringes. tertio quoque die solves et ita curabis ad
quintum diem. traumatico curare inciples et axungia
ungues perfricare. cum cicatrix callositatem fecerit, du- 1
r&men imponere cur&bis. iubebis eum i& verbacto cotti-
dianis diebus promoveri. sanum fiet.

XLI Si quod iumentum ab ungula claudicat, sic in-
tellgis. cum ambulet, incipiet in capite ungulae calcare,
temptat et facile ungulam, et fervere incipiet. huic scar- 15
pello diligenter dealbare curabis et omnia vestigia et ma-
culas mucrone elimpidare. curare, ut locum invenies.
cum locum inveneris, diligenter pendiginem tollis. recu-
rabis et aceto et oleo. sicut s. s. est, curare incipies.

XLII Si quod iumentum pedem contusum habuerit, ?
hoc facito. ordeum solidum discoctum in aceto, usque
dum diseoctum sit, et resina eronalem ex eodem ordeo in
fumentum bis in die mittito. cum fa&mer facta fuerit,
adaperito. 81 crudum fuerit, furfures ex aceto decoqueto
et ad locum imponito. cum maturuerit, adaperito et 5
curato sic, wí s. Ss. est. sanum fiet.

XLIII Si quod iumentum ungulas subtritas habuerit,
Sic intelliges. claudicabit et extremis ungulis ambulat,
&li quoque crura tumebunt. nihilominus iacens manducat
οὐ in vià aspera claudicat. eum 816 curato. fel bubalum 8)
in aceto et oleo ef eunelam bubulum in ungulam im-|
ponito. eidem rei salem bene tritum in oleo bene fricato

8 84. paroniciarum quas: corr. B; remaneant supra 618 ||
5 unge || 7 calcaturam || 10 unges || 11 in addidi | verbacto — ver-
vacto, cf. p. 207,25 || 18 cf. infra 698 | si cut | 16 scarpello — scal-
pello || 16 dalbare: corr. infra; delevare B || 17 mucronem | 18 re
curabis | 23 fames | 26 ut addidi | 29 aliquoque [ 31 et addidi.

MULOMEDICINA CHIRONIS 688—641 203

ei sic ungulam lavato et in loco puram sarmentam [in-
cendideris. ...10c0] ... satis parebit. ubi sarmentam
incendideris, prusam et cinerem converrito et eum ibi
Statuito. postea sepo hircino cum sulphure bene trito

5 commiscito et ungulas bene perungito.

XLIV Item pedibus omnibus quique male pedati erunt 688
aqua frigida bene pedes lavato et sepum hircinum cum
sulfure mixtum imponito vel aliata curato.

XLV $Si quod iumentum pandatilia fecerit et genua 689

1 laxavit. quod contingit & labore viae et epiphora genu-
orum. simili modo contigit subito, ut suffusio. quod sic
curabis. calida fomentato et cataplasmam frigidam im-
ponito, quod dicitur anacollimam, quam ex bulbis et
cocleis, ovis et polline et ex algallicum fit. hanc im-

155 ponito et fasciato et regulas imponito. sic curato τ
fracturam. noli continuo solvere. sed singulis diebus inter-
missis calda fumentato et curato similiter. regulas noli
tollere, nisi ia» genus correxerit. si ex hoc non pro- 640
ficerit, urito palmatim genua deretro supra nervos. sed

30 noli alligare nec nimiam diligentiam ustionis adhibere,
ut possit plus stringere et revocare laxationem stricturae
8i non desinuerit. curato ustiones, quomodo oportet.
faseiato palmatim introrsus, crura constringat. noli enim
assidue movere, sed et si se proiciet, ne frequenter exci-

?551are. hoc enim ei utile est. ita se nervi, qui laxave-
rint, constringunt. ustionem diligenter curato et malag-
mam fieceurneam inducito, donec sanum fiat.

XLVI Quodcunque iumentum ossilaginem submiserit 641
non bene, ex qua re parastaticum vel genum longum

80 fecerit. sic eum curabis. cataplasmam imponito per dies
quinque, quinto die delavato, exiccato genum, ne humorem
habeat. altero die exponito iumentum et urito genum,

— — É——

1 sg. in foco puram sarmentam incende, quae res foco satis
parebit B | 8 prumam | convertito ἢ 6 omnibus: tumentibus B
9 pandat ylia: — panda; corr. supra p. 186, 14 | 10 tepiphora
14 sa] gallicum | 16 ut addidi | 18 1a genuá: sic | sq. profice-
n$? | 21 revocati | 23 cura

141 Ὁ
642

648

644

645

204 MULOMEDICINA CHIRONIS 642—646

quomodo et causa permiserit, et curato usta ab axungia
et aceto et oleo, sicut s. s. altero die solvito et cata-
plasma imponito ex polline ervi et ex axungia veteris
per dies VII et usta curato. septimo quoque die lavato,
quomodo cottidie oportet, et malagmam perductilem ex
senapi imponito, donec sanum fiet. |

XLVII Si quod iumentum ossilaginem cum deformi-
tate summiserit, et eam facere voles, ne crescat et non
elaudicet et minuat eius ossilaginem tumor, urito eam
mediam punetis cauteriis tribus vel quatuor vel quomodo 1
res ips& permiserit. usta curato, sicut s. s. est. sanum fiet.

XLVIII Ossilaginem si auferes, ne intelligatur fuisse
propter generositatem equorum et deprehensionem causae,
Sic eum curabis. expones iumentum, ut res ipsa in in
feriore sit, ipsum pede in organolo mittis, sed tendes,!
ut immobilis sif. ta aperies eam cutem contra ossilagi-
nem. nudato et secito ossilaginem per eccopida et zister&
diligenter adferito, ut ad planitiam cruris reddas. cum
eam paulatim ablatam deplanaveris, curato aceto et oleo,
et linteolis madidis in eandem causam caleato. tertio?
die solvito et curato, ut cottidie ossilaginem per xzisterem
radas et asaroticum labraturam his cutis cottidie exte-
nues. cum coeperit locus ossilaginis cowcarnare, curatur
vulnus diligenter asarotico, ut sanum fiat. cum iam coeperit
cicatrix extenuare et confirmare, lamellam plumbeam ad*
ipsum ista cicatrix caes& super medicamento pro mutario
imponito et super cottidie fasciato, fasciolam et lamnam
tollere nolito, nisi sanam cicatricem. et non apparebit
eum ossilaginem habuisse. haec est ossilaginis cura prior

XLIX Cuicunque iumento mirmiees in cruribus habu- 9

φι

e»

5 productilem: corr. supra p. 198,24 || 1 defirmitate |
14 sq. inferiores et: corr. B | 15 organolo — machina | 16 s
addidi | 17 sedito: — secato | et copida: — ἐκκοπίδα | cro-
stera | 18 cruris: cutis? | 21 existerem || 22 assaroticum
23 cumque perit | cor carna recuratur || 24 ascarotico | 140
que perit | 26 ista: swper & suprascr. est b vel p litterula, prat-
terea & per lineam transversam perfossa | 27 lanam: corr.

MULOMEDICINA CHIRONIS 646—648 205

erii, quas omnes ex cauterio prope ossum venire existi-
mas, curato sic vulnus medicamentis causticis et stipticis.
nunquam lenem medicamentum imposueris nec oleum teti-
gers. ex hae re cito et crescunt. sed loteo caldo la-
5 vato et aceto et sale curato, donec sanum fiat. si ex
hae re sanum factum non fuerit, exponito iumentum,
easdem mirmices scarpello intercidito &b osso, eas eradas,
et uriio eundem locum ossi et circuito labraturam dili-
genter, ne qua radix vires habeat, et curato ipso die
10eadem vulnera vel labra. satiata impones, tertio die
solves. si vulnus elimpidaverit, temptato osso, ne quam
sceabritiam habeat. quod si seabrum fuerit, caedito eum
vel radito sceabrum, donec ad sanas partes pervenias, et
curato medicamentis s. s. et radito cottidie ossum, donec
15 sanguinet et conearnet. ita huiusmodi carnes super ossum
natae | curari possunt. omni diligentia s. s. curato. 88-
num fiet.
L Quodeunque iumentum in articulis aquatilia ha-
buerit, sic intelligis. dextra sinistra abintro et deforas
3 tumorem eminentem mollem nucis magnitudinem demon-
stra. ex qua re claudicat, sed per tempora perdurat et
articuli onerant. quod nascitur & labore tenerae aetatis.
quod curatur sic. primis diebus tribus cataplasma. deinde
expones iumentum et cauterio ciprino diu ures, donec
36 membranum praerumpas et humorem exieces. cum exicca-
veris, membranum in continenti ab axungia cataplas-
mabis οὐ fenugraeco et lini seminis et polline, sicut s. s.,
per dies numero IX, donec ferbura desinat. ex hac enim
eausa grandis ferbura et clodigo insequitur. quare negli-
9 gentius curari oportere non debet. cum iam saniem
fecerit et clodiginem et ferburam interamiserit, malagma
imponito crudam et usta diligenter curato. sani fiunt.
ali vero dixerunt eandem causam simili modo curari,

1 extimas | 4 icito: corr. B|| 7 eandem (9 virus: corr. B ||
10 satiato | 14 tradito || 15 carne || 26 exiccis || 27 ex || 29 olo-
dico | 80 oportere relegat ad curari 1. 33 B || 81 inter amiserit:
lnlerea miserit? |

646

141"a

647

648

206 MULOMEDICINA CHIRONIS 649—651

ui sagittam exemptum flemen, lasar et aceto in eadem
foramina cum lana subicere et curare, ut si flemina in
genibus. ex hac re curati sani fiunt. sed propter fer-
buram imminentem cauterio cyprino curare, sicut s5, melius.
sanum fiet. | 5

649 LI Quodeunque iumentum meliceridem íuberum i. e.
bubonacium in articulis quoquo 1000 natum habuerit, eum
sic curato. deponito iumentum et scalpello aperito et
eum exiccato, quocunque fecit sive meliceridem sive ador
natum, sinum aceto et oleo et motaris impleto, tertio die 10
eonsolvito et similiter curato. «cum saniam fecerit, asa-
rolico intus totam causam impleto, ut vesiculam suam
quam ferro tollere oportebit, medicamento auferas. deinde
iraumatico, tertio die curato medicamentis aptis et ma-
lagma fieurnea superimponito, donec bene glutinet. hac 15
re sanum fiet.

650 LII Cuicunque iumento in articulis prioribus contingere
Solet genus suffusionis ad profluvium, a qua causa articuli
intumescunt et humorem intus cruentum nuiriunt. quod
curatur sic. primo cataplasmatibus et fomentis, donec 20
eura tenerior fiat cutis. cum iam senseris humorem intus
vagurire, das plagas in ipso articulo abintro, ne defor-
mitas curae fiat. observato venam et nervum ne laedas,
ne curam deteriorem facias, cum humorem exiccaveris. in

661 quo trumbos sanguinis invenies. eos quoque bene exic- 25

1417 Ὁ cato et | subicito in plagas licinium cum aceto et oleo
et.cataplasmato ex farina ordeacea, donec sanum fiat.
cum saniam fecerit, et tetrafarmacum οὖ ceram solu-
tum perpulerum intus inmittere et fasciato eti malagma

1 sagittam — sagitta | flumen lasaret || 4 8 addidi | 6 me-
licter i. e. uberum | 7 subunarium: correzi, cf. supra p. 33, 10
£t p. 196, 20 | 8 et aperito: transposwi | 9 ferit | melicer 1. e.
8ic | sq. &adornatum: — atheroma? cf. supra p. 33, 6; ad-
ornatum sinum B | 11 sq. ascarotico | 12 intus tusto totam
δὶς | ut: et? ἢ 18 dum de | 18 aqua: corr. B || 21 senserit ||
22 vagurire —— vagari; scaturire B || 26 trumbus: « θρόμβους ||
26 lieinium — licium || 28 coram: corr. B || 29 per prulcum

MULOMEDICINA CHIRONIS 652—655 201

eypressina imponito per plures dies. vulnus curato me-
dicamentis aptis. sanum fiet.

LIII Quodcunque iumentum articulos oneraverit vel
bases. quod contingit ferendo, ab onera magna, quod

5Ífacile dossuaris evenit. sic eum curabis. primo sanguinem
desub cirro emittito, deinde cataplasmato et genu superius
curare oportet. tertio die solvito et imponito ficum se-
napi mixtum &equis partibus, ex aceto contundito et ma-
lagma facito et imponito, donec omnis dolor et tumor per

10 saniem digeratur. post dies V malagmatibus sublatis dela-
vaio genua aqua calida et exaniato ex aceto et sale. usta
diligenter medicamentis aptis curato et super malagmam
fieurneam imponito per plures dies. hac re sanum fiet.

LIV Quodcunque iumentum in basibus marmor et

16 duritias fecerit, ex quo valde claudicat, sic eum curato.
sanguinem emittito de coronis et caldum imponito, quod
ad duritiem et ossilaginem compositum habes, et scari-
fieato easdem duritias et postmodum malagma cruda im-
ponito per plures dies. 81 recens fuerit haec res, sanum

9 fiet. si iam veteruerit vel praeduruerit, urito cauteriis
eandentibus, puncta interponito, ut ipsa duritia ustione
solvas, et curato similiter, quomodo in articulis, ut cura
demonstrata est, sanum fiet.

LV Curato, ut omnes curas commissurales ab ustione

5 sanas facias. in araío vel in berbacto primum promo-
vere per plures dies. eti cum existimaveris iam recte am-
bulare et sine clodigine esse, causticum imponito, quae
res omnem curam confirmat. et post causticationem quinto
die in via et ad laborem commitüito. ita omnis causa

80 curata et hac re perconfirmata bene provenit.

LVI Quodeunque iumentum creíiaverit ab ordeo vel
suffuderit ab aqua. quodcunque ex his duabus rebus
calidus ab iter acceperit, statim se sanguis in pedibus
eius suffundet. unde suffusio dicta est et nervos invalidos

6 curro | 10 diguratur | delevato || 24 commissonales ||
26 aratro | berbato: - vervacto, cf. supra p. 202,11 || 26 ex-
timgveris | 81 supra 625 | creverit

6523

658

654

6565

208 MULOMEDICINA CHIRONIS 656—659

praestat. ex qua epifora sanguinis ungulae fervore nimio

. alienentur et blateias subtus faciunt. per quam causam

142*a
656

651

658

659

ambulare non possunt et iacent tantum quasi quo castra.
tre|mulis pedibus immobilis fixus stat nec pedes a terra
levat. cui si non cito succurreris, statim ungulae eius
vertuntur et longum tempus curae et inbecillitatem . in-
cident. quem cum calefecisti, ambulare videtur beneficio
excalefactionis et blateiarum sanguinis. si eum in itinere
ambulare cogas cum eadem causa suffusionis, statim un-
gulas proiciat et excalceat ex ipsa corruptione sanguinis.
suffusionem ergo recentem biduanam vel triduanam sie
oportet curari. sanguinem de coronis ei detrahito. alii
praecipiunt, desub eirro vel de geminis. alii de brachiolis
mittunt. melior autem cura est, si de coronis detrahas.
sed si evenerit, ut eisdem locis super venas coronales
duritias habeat, donee desub cirro aut de geminis, vel
unde tibi facilius visum fuerit, sanguinis detractionem
facies. eam idem super venulam impositam, quod est
genus ischaemon, diligenter fasciabis, ut sanguis praeclu-
datur. et potionabis thus masculum 3 II, piperis grana XV,
caprefici folia recentia 5 IL. ali et traumaficum praeci-
piunt ferventi farinae ad magnitudinem nucis. trita haec
omnia ex posca non agra ad cotulam unam per triduo
Similiter potionabis. si aestas fuerit, in continenti eum in
frigidam mittis vel per diurnum perfrigidabis, wt epifora
sanguinis et suffusio per rigore constringatur. hoc facis
per triduo. hiberno autem calda fomentabis propter
stuporem glaciati sanguinis et ut nervis calore quidem
praestes. tertia die venas solves. si adhuc in eo clodigine
reliquiae remanserunt, tin ex fomento et furfure et resina
vel ordeo similiter facies et fasciabis, donec rectus ambulet.

LVII Quodcunque iumentum ita suffuderit, ut neglectus

1 exquepiphora | 2 blategas | 8 castrare: quasi nequeant
stare B || 8 excalefactione | blaterarum || 10 excaldat: excalcat?
12 sg. supra 21 || 16 donec —tune || 18 eam idem: cf. supra p.200,12 |
19 genu sichemon || 20 supra 626 | 21 traumacium | 22 tritam |!
28 agr& - acra | 25 et|| 29 praestet | 30 mox B [ 32 supra 392

MULOMEDICINA CHIRONIS 660—662 209

per dies V ex eandem curam s. s. proficere non potuerit,
sic eum curabis. componis ungulas usque ad vivum, ut
pollice depresso calliciem mollem inielligas. contra venas
interiores scalpello frustum tolles quaternari magnitudine,

5id est semissabis, vel de media ungula a capite religata
suffricabis. corrigiam vel lino crasso consiringebis, ut ve-
nas omnes recludas propter viseationem, ut possit bene
Semissari. cum conira venam semissaveris quoquo loco, 660
solve adligaturam et desine sanguinis decursionem fieri

10 copiosum | et confrica sale eum locum bene, ut maior 142Tb
decursio sanguinis fiat. «cum satis ambulasse videris,
aceto et oleo delavabis et licinium vel linteola tenera
contra venam deprimis et calciatura diligenter imponis et
fasciabis strictum, ut sanguis suppremi possit. et calciato

1 Soliam diligenter, ne solvat. tertio die solvito et similiter 661
eurato cottidie. cum iam minus dolere intellexeris, si-
mili modo alium pedem curabis. quomodo demonstratum
habes, servabis ordinem facere. deinde traumatico vul-
nera percurabis. curato cottidie [ab] axungiare pedes vel

:)aliata confricare, si pauperi pedes fuerint. cum cicatrices
vulnerum soldaverint et praeduruerint, duramen imponito
el excalciato. quinto die in agro promoveto. 81 adhuc
reliquiae claudiginis fuerint, fomenta ex ordeo et resina
per dies V. sanum fiet.

3 — LVIII Quodcunque iumentum cretiaticum aliter curari 662
solet, stremmabis eum sic. deponis iumentum ungulis
iam compositis prope vivum, ut s. &, et alligabis ei
suffragines, quomodo s. s. est. totum calliciem ungulae
in cireuitu ungulae scalpello cireumgirabis, ut separes a

3»vivo. ab ungu]a usque ad geminas experísceris. cum
tibi ealeiata separata ab ungula visa fuerit, spatulam
osseam sub callicia subicies et scalpello supra totas venas

3 callicie: — callum || 4 scalpelli frictum: correxi, cf. p. 215, 165 ||
5 semis sanis | 11 videaris | 18 calcatura || 16 dolorem || 20 alia-
ta: cf. supra p. 203, 6 | 31 soldaverint — solidaverint | praedolue-
rint: correzi, cf. supra p. 207, 20 | 28 galline | 80 vino | ungule |
geminos | experrexis | eum || 81 calciata — calx? calhcia?
Mulomed. Chir., ed. Oder. 14

210 MULOMEDICINA CHIRONIS 668---667

668 denudas et auferes eum calc&aneum ungulae. dissolvito
suffraginem et sinito sanguinis fluxum per omnes venas
fieri, et sale trito confricato, ut restaures easdem venas,
ut possit decursio sanguinis melius fieri. quanto sale
fricueris, tanto minor οὐ ferbura fiet. cum iam satis visum 5
fuerit ambulasse, curato ex aceto et oleo et in linteola
caleíato. sanum flet.

664 LIX $8i quod iumentum ungulas fissas habuerit usque
&d coronas. quod fii ex suffusione humorum digesta in
ungulis. quod factum est, ut suffusio levius ungulis 10
digeratur. et itineris cottidiani beneficio his sanguis un-
gulis digeritur et evaporat per ungulas et findeat eas.
ex qua re callicie οὐ crepulae ungulae fiunt. quod et
sic elaudicet, quasi ex illa fissura claudiginem patiatur.
inde et suffusio non intelligitur. οὐ digeritur quidem ex 15

142"a 666 his fistulis suffusio, vaporat et | ventiat, sed postero un-
gulas vitiosas facit et semper fissas. quae fissura non
patitur novam ungulam excrescentem integram esse. sed
ipsa fissura ambulat et semper praerumpit ungulam no-
vam. quod sie curabis. prendes ungulae fissuram ad 90
finem et terebr& medicinali locum terebrabis, quo usque
sanguis respondeat. similiter et circa omnem fissuraüm

666 hoc facies, ut uno in tempore totam ungulam sanes. cum
bene omnes fissuras terebraveris, & sanguine usque ad...
medicamentum hoe inponis: sepum hircinum ex axungia 25
vetere et pice liquida aequis partibus in se mixta. ex
quo medicamento et mero et oleo madido vel cremore
it& impones. sanum fiet.

667 LX Quodeunque iumentum in dorsum pulmunculum
habuerit, sic curato. depones iumentum et dextra sinistra so
& lateribus [a] pulmunculuwm in dorso scalpello aperies
et cutem spatomele suspendes, quantum potueris. subicito

1 adcaneum | 5 minore||7 calcato | 9 digestam || 10 levié
Sic | 18 ardicie ei: avidae B || 14 si || 15 inde ego: i. e. sic | de-
gentur | 16 ventidiat || 17 fixas | fixuras | 20 fixura&m || 22 fixu-
ram | 24 terebrabis || 81 alteribus | pulmunculis | 82 spato
melli: — σπαϑομήλη

MULOMEDICINA CHIRONIS 668—670 211

aneisirum et pulmunculum teneto et sagitta in primo
decarnato eundem super spinam, et aceto et oleo dela-
vato et elibera, deinde immisso sarcolabide prendis
et decarnabis eum pulmuneulum. quo decarnabis per
5 utrasque plagas et diligenter auferes desuper spinam
et ἃ cutem ipsa libera, sed eum foras exime. quod-
cunque intus reliquiarum remanserint, rursus decarnabis
desuper spinam, et ita facito, ne nervum pungas et in
perieulum mittas. cum iam decarnaveris ad planitiam
10 certam, lemniscos aceto et oleo subicies et eum locum
imples et stratum superimpones. tertio die solvito. et
si maiorem ferburam imminentem videris, curato lemniscis
ex aceto et oleo madidis, desuper cataplasmas et mero
et oleo imponito. aquam ne miseris, periculum enim
15 vulneribus facit. cum bonae ferburae inveneris et saniam
fecerit, traumatico curato cottidie, ante tamen aceto et
oleo exanmiato. hoc facito, donec se vulnus ei insidat.
deinde cloran inmittes per dies V, ut cutis se temperet
et melius elimpidet. sequentibus adhibebis tetrafarmaco,
:0 curabis interius causam. eum exóstimaveris debere co-
haerere cutem, delavabis aceto et oleo diligenter et mel
decoctum cum polline ervi et thuris pollinem similiter
aequis ponderibus, ut iraumaticum mollem facias. οὗ
subicies in vulneri et super cretam Cimoleam ex aceto
86 infuso impones, ut ipsa ponderi | deprimatur ad spinam
eutes et cohaereant. cum cohaeserint, vulnera plagarum
euras. Si vendere volueris, sanum vendes sine repre-
hensione. si minus autem, et si volueris eum non
rescindere, quamcunque in dorso causam fpersanare vis,
80 reticulatim et punctis interpositis dorsum urito. usta
curato. sanum fiet. et post curam ustionis malagmam
caustica imponito in alutam perductam, ut confirmet.
ut proieceri eam. utere, quomodo volueris, non rescindet.

8 libera? | sarco lapide: — σαρκολαβίδι | 7 reliquarum
15 bene ferbure | 17 exanguinato || 18 cloran: cf. supra 651
20 extjmaveris | 33 ubi proieceris eam, utere?

14*

668

669

142" b

670

671

672

678

143'a

212 MULOMEDICINA. CHIRONIS 671—673

Sie curato omnem causam in dorso et in tota spina.
etiam nunc si callositas nimia ossilaginis fuerit, simili
curato, sicut supra [s.] s. est. sanum fiet.

LXI Quodcunque iumentum in latus ad aliquam rem
pereussum fuerit et costam fregerit, ita ut peritonium
ipsum non tetigerit, et collectionem fecerit, aperies locum
ante eam costam, quam vexaverat, et astulam ipsam per
pleuroxistem secabis. vitiatam curabis dibgenter. curare
eiusmodi vulnera, si tarde glutinabif, costam rades, donec
glutinet. quod si neglexeris radere, fistulam faciet, in-:0
curabile vulnus fiet. itaque patenti vulnere ex omnibus,
quae 8. s. sunt, sollieite curam adhibere debes. sa-
num fet.

LXII Quodcunque iumentum in latere ventris vel ilis
ἃ tauro percussus vel a qualibet [6] causa peritoneo 5
ruperii vel ipsum ventrem, simul foras emiserit et non
erii ruptum stentinum, sic curato. in latere si fueril
Spongiolam novam accipito mollem. ex eandem et ex
posca aquata delavato causam et stentinum spongiola
reprimito et contineto intus. si omentum prociderit, all- »
gas ei parlem superiorem, et reliquum praecides quid-
quid ruptum fuerit, et subicies intus et fibulas, imponis
et tramam δὲ motaria solida. et sic curabis in continenti
pereussuram: vulbos tritos cum thus masculo bene trito
et commixto lini semine. locum ruptum, [cui] cum 8}-
posueris, faseiabis. 4'^ die solvis et similiter curabis,
donec cutis cohaereat et glutinet. et cum glutinaverit
et cohaeserit, fibulas praecides et totam tramam eicies,
ne quid remaneat intus. quod si neglexeris et aliquid
de his fibulis remanserit, sulphora, ne deteriorem curam $9
faciat. itaque curato causam diligenter, donec sanum sit.
neque herbam nec ordeum tangat et modicum manducet.
sanum fiet. |

οι

4 cf. infra 705 | 8 pleuroclistem: — πλευροξύστην | 9 gluti-
nabis | 14 hilis | 15 sg. aperito ne obruperit | 16 simihter |
20 procederit | 23 tramatoria | 30 sulphorat et|| 32 manduo

MULOMEDICINA CHIRONIS 614---618 213

LXIII Quodcunque iumentum renes vulserif, si se 674

portabit, sic eum curabis. in machinam müttito et bene
suspendito et imponito pridie in renibus et lumbis eius
bulbos manipulos, cocleas tantundem ana numero V, argal-
5licum p libra, recentis glutinis taurini ex aqua soluti p S,
similaginis pollinem quod satis fuerit. ea omnia singula
contusa bene immisces et facies ad crassitudinem cretae
infusae, et inlinis ei renes et coxas et lumbos, et desines

hoc cohaerere diebus V. sexto die aquis vervenis foveto 675

1» οὗ omnia haee delinito diligenter. sanguinem ei detrahito
et de coda vel de visceribus tantum quantum corpus
eius permiserit. excipito inde sanguinem in vaso et ad-
misceto eum unctione sulfur vivum p. libra, bacca lauri 55 I,
thuris polhnem p S. haec omnia bene trita et crebellata

1$commisces eum eodem sanguine. cui admisces hiberno
merum et oleum quod satis fuerit, aestate acetum misces.
ex hac unctione cottidie perungito, de berbenis fumentato
diebus pluribus. curato et potionem dare, quae facit ad
eandem causam. cum iam confirmasse visum fuerit et

0 posse Se portare, eicies eundem de machina, paulatim
eotlidie promoves. desines eum curare, cum dies plures
subpleverit. ures eum graticulatim in renibus. usta cu-
rabis, ut i&m didicisti. sanum fiet. )

LXIV Quodcunque iumentum a vulsione renum ydro-

38 Celicum factum fuerit vel & qualibet causa, si intelligis
folliculum ipsum et testiculos sanos sine tumore “6886,
[sed] ipsum folliculum sagitta pungis vel epilampadium, si
habueris, infigis ei, desinies humorem ambulare. hic
humor loteo similis erit. cum exiccaverit, cretam οὐ

3 acaciam in cretam infusa linis in totos testiculos et de-
sines V dies. solet enim iterum implere. 51 pausaverit,
hac re sanum fit. solet ex hac re quidam tumor et
ferbura increscere. quibus inest aliqua causa vexata in-
lerius, plaga aperies, et melius exiccabis pus, quod fecit.

2 macinam || 4 lamiploscodas | aii (— ante?): aut B || 20 re-
portare | macina | 21 curari || 25 sic: corr. B || 27 sed del. B

676

677

678

214 MULOMEDICINA CHIRONIS 679—681

et lemniscis curas aceto et oleo optimo, deinde cottidie
lixiva calda fovere debebis et curare rebus congruentibus,
donec sanum fiat. quibus evenit reuma in testibus pati,
ut exiccati rursum inpleantur, iam exiccatum unito testes.

148'b curabis usta, | quomodo supra [s.] s. est. testes tumidi

679

680

681

Sic cura& sani fiunt. vel sic: ante suffüusionem vulneris
ydrocelieum οὐ reumaticum castrato, ita sanum facies.

LXV Quodcunque iumentum ydropicum vel stropho-
sum paracentese curare volueris, sic curato. 457 digitis
ab umbelico in prioribus [mecies] medium ventrem sagitta
pertundito. ita facito, ne intestinum pungas οὖ fistulam
centetalem subicito in eandem plagam et sinito humorem . ..
Si exiccaveris, exime fistulam et emplastellum inducis. hoe
cum auferre...ita facies. hac re sanum fiet.

LXVI Quodeunque iumentum veretrum submiserjt et
revocare non potuerit, curato omnibus rebus necessariis.
si non profecerit et non revocaverit, sic eum curabis.
deponito iumentum, et veretrum eius, sed iuxia crus el
ipsum nodum ef foliculum, lino valido religato bene, ne
resolvatur, nisi quando tu volueris. et longius ab alliga-
tura digito sealpello praecidito et urito bene, ita ut
ipsum porum urinae non uras, αὖ megire possit. cum
bene usseris, teneto manum fortiter, ne refugiat, et laxato
linum, et locun ab axungia et oleo satiato. remitte:
statim fugiet sibi. et sic curabis. calda fomenta sub
ipso ypotauro eottidie, aquam tepidam et oleum per ipsum
follieulum ulterius clisterimabis, quoniam tangere per
foliculum ulterius eam causam non potes, ut urinam
faciat. hanc curam cottidie adhibito per dies XV. sa-
num fiet.

6 curari | 81 7 et addid? | 8 supra 401; $nfra 708; Veg.
II 16,3; V 24,4 | 9 paracentas: — παρακεντήσει | 10. mecies:
lunicis? membranis? | 12 sustines humorem currere supra, de-
sines humorem ut decurrat ónfra | 18 si addidi | exiccaberis ||
15 infra 730 | feretrum | 17 proiecerit: si [non] proiecerit (sc.
veretrum)? | 18 et addidi ἢ 19 et addidi | 21 dicito: corr. B
praedicito | 22 megire — meiere | 28 useris | 25 ibi? || 28 potest

10

15

20

25

30

MULOMEDICINA. CHIRONIS 682—686 215

LXVII Quodcunque iumentum in ipso follieculo veretri
vel in inguine vel.quoquo loco alio supervenam habuerit,
sic curato. deponito iumentum, eius verrucae inferius
radicem lino consitringito, super sanas partes praecidito

$sealpello paulatim et urito. quomodo praecides, sie se-
quere cum ustione, »e dissolvatur alligatura et fluxus san-
guinis non patiatur ie bene urere. cum praecidas, totum
reuma urito ita in omnes radices solidius, ut ustio
eas eradicet, et ab axungia et oleo causam saturato et

19 terlio die lexiva calida delavato. «cum usta ceciderint,
asarotico cottidie curato, donec sanum fiat.

LXVIII Quodcunque iumentum castrare voles, sic
curato facere. abstineto iumentum antepridie ab esca et
poto. deponito iumentum et contrastringito diligenter et

15 abscidito | medium frustum quaternario duplicis magnitu-
dinem. prendito testem inferiorem primum medium et
findito eum. medium membranum aperito et testem eicito
foras, venam comprehendito mediam pollice et digito
mulgito, usque donec rumpatur, vel gracilem praecidito.

40 deinde adducito testem superius et' cremasterem ipsum
prendito iuxta saccellationem, quod tibi follieulus mon-
Strat. similiter et alium testem tolle. /esti membra-
nam diligenter purgabis, ut foramina pateant. et quod-
eunque pinguaminis excitare vel pws ibi in folheulo

36 abundaverit, purgato ferramento et lavato et sale tritum
in folheulo mittito. solvito iumentum et noli pati eum
Stare. cottidie eum calda fomentato. tertio die omnem
blatteiam s&nguinis repurgato diligenter. unde testes
exierunt, noli pati cludant. curato ex pice liquida cum

3 oleo, intus mittito digitis, donec sanum fiat. sunt alii,

1 ef. supra 42; Veg. V 16 || 2 iguine | 6 ne add. B | desol-
vatur ἃ ligatura | 11 astarotico | 129 cf. infra 726 | 14 1n cod.
pota vel poto vel potu | constringito (coll. p. 221, 12) aut
contra (eum locum) stringito B | 18 pollicem || 19 radi-
cem? | 22 et stimembranam: corr. B || 24 piguaminis |
excitare: ex ista re JB; sed cf. citare supra 9p. 190, 16;
194,8 | plus

682

688

143"a.

684.

685

686

216 MULOMEDICINA CHIRONIS 686—688
H

qui cauterio castrant propter fluxum sanguinis. similiter
ut s. dixi, membranum supra testes aperies et tunc
testiculum eximes et labraribus castratum uris. cum
praecludis illa loca, ubi praecideris venam et cremasterem,
ipsum cauteriis candentibus praecidito testiculum. similiter
hoe in alterum facito. sanum fiet.

LXIX Quodeunque iumentum ἃ quocunque bestiolo
nocitum fuerit et venter ei tympanaverit, sic eum curato.
Scarificato totum ventrem ex sagitta Numida, observato,
ne venam tangas, et sale confricato et sinito humorem;io -
venarum decurrere. hac re sanum fiet. rutam musteli-

ων

n&m et origanum asinale super carbones ponito et totum

687

143"b

688

ventrem fumicato per triduo et loteo calido delavato.
sanum fiet. 81 quid in corpore cum tumore venenato
permanserit, cauteris candentibus urito, usta curato. sa-i5
num fiet.

LXX Quodcunque iumentum ab strato cancer frigidum
creaverit, quod quidam pispisam vocant. [quod] cui si
non cito succurreris, cito ex hae re et vitio periculum
faciunt. sic eum curato. scalpello eidem cancer οὖ Ὁ
totum latus intercidito, usque quo causa canceris dilata-
verit, | vel etiam nunc dragonationem tergito, usque quo
venias ad membranum lividum inflatum humore plenum,
quod ef ipsum cancer succutanum dictum est. quod cum
bene intercideris, in plagas medicamentum cum 8Π88 36
sucidas immittes, ante tamen sale confricabis. eas plagas
exaniabis, donec omnis se humor exiccet. et deinde aceto
delavato bis. oleo ne tetigeris, ne noceas. hoc me-
diceamento ergo in plagas immisso et cum lana sucida
ealeato munibis strato iumentum, ne "ventilet, tertio 9
die solvito et curato ex eodem medicamento, donec
totum cancer cadat, et loteo caldo delavato. hoc me-

8 labraribus: cf. ferrumentum labrosum Celsi p. 310, 24 D;
de glabraribus cogitat B | eum || 11 ruta | 14 quidem: corr. B
17 «nfra 707 || 21 inter digitos: corr. B, cf. p. 218, 12 || 24 est
26 vene | 28 oleum || 30 munibus: corr. B | ventidiet

MULOMEDICINA CHIRONIS 689—692 911

diceamen componito. qüsu, aeruginem, calcitem, calcan-
itum, aes «stum, aequis ponderibus tusa et creta bene
eommisces. et rododafnen bene tusum bene commisces, 689 ,
ut faciat medicamen, et pice liquida aequis ponderibus
5et sardinas maturas vel allicem et ex axungia aequis
ponderibus in se commisces et facias quasi malagma,
hoc est medicamentum, quod ad omnem cancer discu-
tiendum fiet. quod si volueris eandem curam aliter cu-
rare, cauteris candentibus graticulatim urito, usta cu-
1»rato. sanum fiet. est aliud genus vulneris, quod pispi-
sam suceutaneam vocant, quod nascitur in omnem partem
corporis, quod est facedena. facile hoc in dorso et lateri-
bus et in coxis nascitur à plaga et ab strato. quod sic
curato, sicut s. s. est.
5 . LXXI Quodeunque iumentumT hoc de coria suppla- 690
nata revolueris, id est caudam breviare, quod facile bimulas
fit, sic facito. mittito à rapo palmum vel tres digitos
vel quod satis tibi videbitur debere auferri. tum deinde
super lignum solidum eaudam ponis et super ferramen-
0 ium acutum cultro similem et supra feries radio rotae
vel malleo simili. semel incides et cauterio candenti ures,
αὖ sanguinem statuas. curato ab axungia. sanum fiet.
Sie curabis et quaequae in coda cancer frigidum nuirierit.
sanum fiet.
5 . LXXII Quodeunque iumentum umbone renali super 691
vertebulum coxae eminens aliquid habuerit, sic curato.
8i collectionem fecerit, ut eum ossum fractum eximas
e quascunque astulas fractas vel asperas inveneris, | 144'a
caedis per eccopidam et rades per xisteram, ut leve sit.
$'curato vulnus medicamentis apíis, donec sanum fet.
LXXIII Quodcunque iumentum coxam exemerit vel 6992
luxaverit vel intorserit, similiter curato, quomodo in armo

1 nisu || 2 aesistu || 4 facias? || 10 et || 11 suctaneam || 12 fa-
cedeng — φαγέδαινα | 15 iumentum [hoc] decurtare [suppla-
nata] volueris B | 16 binmulas | 17 rapo — radice caudae
18 aufer vitum: corr. B | 26 coxa | 29 perecopidam | lene
30 aprig

218 MULOMEDICINA CHIRONIS 698—696

demonstravi. cura enim armi similiter curatur nec differt
aliquid. sanum fiet.

LXXIV Quodeunque iumentum lacas [si] in gambis
habuerit, similiter curato, ut aquatilia, ut flemina [ut
aqualia] in pedibus prioribus curantur. ipsam regulam 5
curae sequi oportet. sanum fiet.

698 LXXV Quodcunque iumentum gambosum fuerit, san-
guinem ei desub ga&mbis emittito de securi vel celía et
eurato similiter ut genum. longum urito et omnem. curam
similem adhibito. sanum fiet. ι

694 LXXVI Quodcunque iumentum inflatos pedes fecerit
vel ventosos vel reumaticos, sic curato. venas intercidito
viscerales super gambas simili modo, sicut in prioribus
pedibus et suffusicio fieri demonstravi. malagmatibus sti-
ptieis et fomentis calidis curato, donec siecet inflatio. 5
sanum fiet.

6965 LXXVII Quodeunque iumentum scaurum factum fuerit,
sic curato. eundem deponito iumentum et pedem dili
genter componito. tempta wngulam corrigere. invenies
nervum in suffraginem tensum et constrictum. eum mner-?9
vum scalpello [inter digitos] incidito, statim sonitum reddit
in ungula, laxabis et consuetudinem pristinam revocabis.
aceto et oleo licinium [et] satiatum in eandem plagam
subealeare et pulvini more pannum factum suffragini in-
pones et fasciabis. fasciolam madida ex aceto et oleo?
diligenter constringis: cum bene fasciaveris, solves iumen-
ium et eriges. invenies eum rectam ungulam ponere,
recte ambulare sine clodigine. curabis vulnus cottidie,
quomodo in ceteris demonstravi sanum fit.

696 LXXVIII Similiter et prioribus scaurus curatur. cui-9
| cunque iumento in articulis vel basibus posterioribus con-

1 supra 583 | 8 supra 5| lacassi| 8 vel addidi || cella:
cf. supra p. 12, 11 || 12 ventosus | intercidito scripsi (cf. l. 31
et p. 216, 21): inter digitos || 14 pellibus | 19 temta lingu-
lam | 21 intercidito? || 22 laxavit | 26 eum | fasciaberis |
30 cf. supra 623 | similiter — curatur im cod. ad caput LXX
pertinent

MULOMEDICINA CHIRONIS 691---699 219

legerit, similiter curatur, ut in pedibus demonstravi. non
Separantur causae nec curae, uniter omnia eveniunt et
eurantur.
LXXIX Quodeunque iumentum in ungulis Chironium
5 habuerit vel vermiculosum factum fuerit, sic curato. urito
eam vermiciem bene, usque | dum bene ad ossum pervenis.
et curato ex eo medicamento, quem in cancro demonstravi,
ex rododafnen quod conficitur. haec imponito, donec
omnis vermico eradicetur, vel si ossum vexatum inferius
10 fuerit. ex qua re haec cura contingit. his ossus curatur,
αὖ cadat, vel asaroticu utere vel calda ferventi assidue
eurato, donec se omnis caro putris repurgeb et fiet vul-
nus curabile. quod curabis traumatico et medicamentis,
quibus oportet curare vulnera sanabilia. curato per plures
15 dies. hoc modo sanum fiet. et cetera omnia, qui in
pedibus contingere solet, una ratione curantur.
LXXX Quodeunque iumentum ab stercore equalis,
quod femum vocatur, collectionem in ungulam fecerit,
famicem quod appellamus femi, vel si clavum calcaverit,
90 810 intelligis. prodiens super caput ungulae caleabit et
pedem assidue ἃ terra suspendit, cuius ungula ferventem
invenies. curabis ei scalpello famicali ungulam dealbare
el omnia vestigia causae ab stercore vel clavi vestigia
scalpello elimpidare, donec pervenias ad vestigium 600]-
:;lectionis. quam cum inveneris, collectionem eam aperies,
αὖ omnis humor ex causa fluat, et ex aceto et oleo et
lieinio et ex pannis madidis caleiaturam facies et fasciatum
pedem caleiabis. post triduo traumatieo curato. septimo
die omnem pendiginem ungulae elimpidato. curato tam
3 diu, donec vulnus callicia praeduruerit, et caleiato et
duramen imponito. sanum fiet. et ad contusionem quidem
Similiter collectio in ungula nascitur, sed grandem curam

4 supra 630 || 6 pervenit | 7 supra 688 || 11 astaroticu vel
ascaroticu cod. || 129 cura: corr. B || 18 femum — fimum | 19 fe-
nici | 20 calcavit | 22 delevare vel decalvare B, cf. supra p.
302, 16 | 21 calcaturam || 29 elimpidat

697

144*b

698

699

220 MULOMEDICINA CHIRONIS 700—703

et indignationem ungulae facere solet. ex qua re eruptio
in ipsa corona fieri solet. ab attritione similiter contingere

700 solet. sed maiores et periculosiores curae in ungulis ab

701

144" a

702

708

attritione contingunt. quare oportet, priusquam aperies,
fumentum ex furfure et aceto fervens ungulis imponere,
ut melius maturescat. est enim cataplasmae genus ad
ungulas furfure fervens, ex qua re fervens imponitur, αὖ
possit per altitia igneus calor penetrare et ad causam
lemperatus venire. ex qua cura fumenti remollit duritiem
ungulae, ut possit facilius ferramentum adire. omnis ergo 10
cura ungularum similiter curatur, ut 8. s., nisi erup-
tionem & corona fecerit, per quam humor non | desinat
ambulare. fenestellam coronae ungulae facere oportet,
qua vulnus curari possit. vel si ossa scabra fuerint, ma-
tura ex parte quacunque tollere oportet, et fistulam, siis
fecerit, vel duritiam in basibus urere punctis cauteriis
necesse est. ita omnis causa humoris et doloris pro-
fluentis aufertur. sic curare oportet, quomodo in superio-
ribus causis docuimus. ita ad sanitatem perducis. ceteras
passiones et curas totius corporis in quinto libro demon- 30
stravi. sanum fiet.

LXXXI De ventre et lateribus. 51 quod iumentum
sub &rmi cubito vel pectore et qualibet causam percussum
fuerit et intus membranum ruperit, scias eum curari
non posse. 3$

LXXXII Si quod iumentum in palo incubuerit aut
bobis percusserit latus aut ab aliqua causa percussura
fuerii, si corium non pertuderit et intestina in corium
proceciderint, sic curato. cretam Cimoleam ex aceto
madefacito et perungito eum locum. sumito spongia 99
novam, ex aceto acerrimo madefacito et opponito et
contra eum locum stringito et ἃ cibo abstineto. si mulus

σι

4 constringunt: contingunt ín marg. || 5 furfur || 10 audire ;
11 alterum s. addidi || 20 sg. demonstrabis || 22 de ventre et late-
AN M cod. ad. caput. LX XX pertinent || 27 bobis — bovi?
2. €. bos)

MULOMEDICINA. CHIRONIS 704—707 221

dorsarius erib sarcina maiore simul et lassus erit, quam
minimo pungito. sanum fiet. si pertuderit corium et
Sstentinae prodierint et pertusae erunt, sanum esse non
potest. si integra intestina fuerint et aliquando et omen-
5 tum jproceciderit, 516 curabis. deponito iumentum et ea
plaga superius respiciat et ea loca et stentinum vel omen-
tum spongia nova calda (tepida tepidiore) delavato sic, ne
manu tangas, et intus reponito et eum locum fibulis con-
suito et hoec anacollima imponito: bulbos, cocleas ana ..
19 thus masculum, algallcum. omnia in unum contrita ad
eum locum perducito et supra lanam albam limpidam
ponito et super pannum et diligenter fascia consiringito.
tertio quoque die solvito. ita curato, donec se cutis
obliget. observabis tamen, ut in ea causa positum mol-
i5libus cibis non ad plenam ventrem olea des.

LXXXIII Si quod iumentum costam fregerit aut ali-
quod vitium fecerit, sic curabis. aperies eum locum et
eam costam caedes, usque quo ad solidam et sanam
costam venies. at ubi deraseris vel frusíum vitiatum de

:0loco eduxeris, eurabis traumatico, et sicut vulnus permi-
Seri. sanum fiet.

LXXXIV Si quod iumentum clavulum in latus fecerit,
sic eum curabis. huius decarnato radices et hoc medica-
mentum impones. spodium cum pice liquida et sardi-

:; narum pulpas | tritum locum imponito. tertio quoque die
solvito. si limpidum fuerit et rotundum cíavulum vi-
deris, huius oras decusatin scalpello intercides, curabis
medicamentis aptis. sanum fiet.

LXXXV $i quod iumentum in latera pispasam crea-

80 verit, quod est cancer frigidum, sie curabis. scalpello
intercides eam directis plagis, usque quo ad firmas cutes
venies, et sale grande eas plagas confrieabis, deinde aceto

1 maior | 2 perungito? || 5 disponito | 9 ana numero V add.
supra 674 | 15 oliades: olera? | 16 cf. supra 671 | 19 furuscum
22 daulum || 28 decarnatos | 25 locum — loco || 26 dauculum |
27 horas decusati|| 29 swpra 687 | 31 adfirmes

405

706

1447}

407

222 MULOMEDICINA CHIRONIS 708—710

delavabis. et hoc medicamento eas plagas cur&bis: cori
andri folia, sardinas maturas ex axungia, pice liquida,
ervi polline, atramentum sutorium, in uno commixts
haec omnia. hoc malagmate plagas cum ]anis sucidis
subealeabis et supra pannos imponis et sarganase tegis,
quarto die solvis. 81 pispisa ceciderit, curabis sic, ut
vulnus permiserit. si hoc non proficerit, cauteriis canden-
libus cireumgiras eam et decusatim adures. usta curabis.
sanum fiet.

708 LXXXVI $i cui iumento ydropico aut sírofoso [debent τ
supra se] paracentesin facere volueris, sic incipies. pridie
&bstineto ab aqua, deinde altero die sic facies. ab um-
belico 4?' digitis longe inde sagitt& pertundes sic, ne
stentinum laedat. deinde fistulam centetalem nimiam in
eam plagam subicies. desines humorem, ut decurrat:
incipiet humor foris evocari inibi, ó(» ventrem qui vaguribat
extra cursum naturalem. iam desinitus humor est. pit-
tacium pone. curabis sic. sanum fiet.

709 LXXXVII Si cui iumento in ilia mirmix natus fuerit
quomodo mala, sic curabis. depone iumentum et desub»
cute eum recastrabis 810, ne membranum ventris tangas.
iam decarnatum ad aequalitatem, semissem candentem in
oleo intingues et sic ad locum imponis, ut huius radices
aduras, ne recrescat. iam bene ustum cum videris, sic cura-
bis, sicut superius in cruribus demonstravimus. sanum fet.

710 LXXXVIII 8i equus in dorso pulmunculum citaverit,
Sic eum curabis. depones iumentum, deinde dextra sinistra
parte ipsius pulmonis plagas scalpello aperias [pulmun-
cul] et de spina decarnare incipies sic, ne quid pul
monis relinquas, munditer, nec cutem laedas. cum iam9
diligenter decarnaveris, &ceto et oleo vulnus exsaniabis.

οι

6 sarganas — σαργάνας | 8 decusati | 10 supra 679 | ydro-
foso: corr. supra | debent: de ventre B | 11 suj^ sn cod.
del. || 14 laedas? || 16 in add?di | vagur ibat | 17 definitus a"
desinitus i» cod.? | 20 mala — malum? || 24 cum addidi
26 supra 667 | 28 pulmonis — pulmunculi | sq. pulmuncul :
80 reliquas .

MULOMEDICINA CHIRONIS 711—714 223

ilem locum pannis linis et aceto et oleo complebis, cata-
plasma per triduo inponere curabis. septimo quoque die
iraumatico panno inlinibis et ei loco addes. cum dilh-

genter vulnus limpidum et aequale videris, | cretam im- 145'a

5 pones. curabis, ut culis cohaerere possit. cum cutem
haesisse videris, curabis retieulatim dorsum urere. usta
curabis, sicut 8. 8. est. sang vulnera ustionis curata ma-
lagma caustica in dorso ponere oportet. sanum fiet.

LXXXIX Si quod iumentum spinam fregerit, sic in-

10 teligis. haec ratio habebit quidem errorem, nec facile
intelligitur haec curatio. sie t&men eum intelligis. incer-
tus ambulat nec spinam reddere potest nec corpus recipiet.
similiter ambulare intelliges, si qua lumbos vulserit. cu-
rationem non facile recipiet, nisi contunderit aut vulserit.

15816 curabis, sicuí renum et lumborum dolorem, quem-
admodum infra scriptum est. sanum fiet.

XO De renibus et posterioribus partibus. si cui id-
mento renes ceciderint aut lumbi condoluerint. fiunt
autem haec causae aut in conamento aut ἃ viae ductio-

80 nem, aliquo saltu aut si plagis nimiis lumbi contusionem
passi fuerint. intellhgere debes, unde factum sit. 81 renes
in causa erunt, maxime ambulans sentiet dolorem, et febris
lenta erit. tractatu hae omnes causae communiter intelli-
guntur. quas de plagis habebit, maxime in corio summo sen-

x tent. sed quorum lumbi convulserint, posterioribus summis
ambulabit et capita ungularum trita habebit et cersonius
ambulat et cruraque tumebunt οὖ testiclà, et quando
renes validius vulsisse videtur, ab urina plus intelligi
potest. 816 curabis. sanguinem ἃ visceribus aut de

ἢ cauda mittere curabis. ipsum sanguinem excipies οὗ
unetioni commisces et vervenis fovebis et in machinam
statuere curabis. hac unctione uteris: sulfure, nitrio, fecla,

7 s alterum addidi | sane: quod tuetur B (freilich?) | 11 in-
gertus || 18 mulserit || 16 si cui: corr. B || 17 cf. supra 466; Veg.
V4, 2| 19 ut | sg. ductione mali quo || 20 nimis [| 23 tractatus |
communiter B: coit sic| 24 quam ἢ 26 ambulavit | cersonius:
cernulus B | 27 quae | testiclis | 32 uctione

711

712

718

714

- m

7165

1485*b

416

717

224 MULOMEDICINA CHIRONIS 716—717

adarce, castoreo, bacca lauri, thuris polline, haec omnia
tusa et crebellata ex aceto et oleo cum sanguine com-
mixta. post fomenta hanc unctionem renes perunges. cum
recte ambulare videris, causticum inpones. sin autem
sanus non fuerit, renes cauteris ures reticulatim. sic
curabis usta, sicut s. 8. est. haec curationes similes sunt
superioribus curis.

XCI Si renibus vulsis fuerit, haec signa erunt. cum
ambulant, pedes posteriores trahat. ut intelligas, iube
eum procurrere, et subito flecti si non potuerit in am- 1
bulandum, sic eum intelliges. sin autem renum dolore
premi coeperit, signa erunt haec. posteriores partes tabi-
dae fiunt et ilia dura et contracta, ungulas inflexas gerit.
cum incipiet currere, caudam reiciet | οὖ mittet crassas et
pituitosas. et ex [a]quacunque parte renes laborant, eius:
partis venae contrahunt. lumbi si de loco exierint, deicito

σι

equum et ligato priores pedes, et ferro articulum in locum,
ubi consistit, urito.

XCII Si lumbi eius laborabunt, lumbis et gambis
contractus erit, et macer fiet destillescendo, quia posteriores δ᾽
eum non consecuntur. et cum se proiecerit, vix se conira
erigere potest et tensam spinam habebit, velut roborosus,
eui renes doluerint. οὖ potionem dabis huie aptissimis
rebus confectam sine vino et aceto. fiunt ex ustwra ei
coriaginosi facile, si negligentius curentur. 8

XCIII 8i quod iumentum caudam parietibus fricat el
exulcerat se, sic curato. in ipsum rapum caudae invenies
pilos, quorum extremas partes in ipso rapo plus demer-
serint. hi sunt, qui videntur creare pispisam, qui pilupi&
appellantur. eos pilos bersellis repurgabis, ne qua radii? -
remaneat. et loteo caldo et sale totam caudam delavabis.
et hoec medicamentum, unde pilos vulsisti, imponis. 1888
et acetum commixtum ea loca perunges. et ante tamen

8 supra 479 | 10 procurare | 14 curare | 16 partes vere: ,
corr. B || 28 aptissimis im marg.: addissimis (i. e. caldissimis) |
im Contertu | 24 exusta uri| 26 tnfra 792 | 80 bersellis — vo.
sellis

MULOMEDICINA CHIRONIS 718—722 225

perunges nitro, et aceto locum elutriare. hoc uteris, us-
que dum caudam non fricet. similia signa adferet et hic,
qui in longaone eosses, id est, vermes rubros et rotundos ha-
buerit. similiter hic lumbos et anum parietibus fricat. eas-
5 dem cosses .. de ano ano uncta vel de interiore parte lon-
gaonis, statim desinet caudam et lumbos parietibus adfricare.

XCIV $i quod iumentum nimis mobilem caudam ha-
buerit, sic emendabis. media cauda parte superiorem
verteblam incidito usque ad mediam commissuram. ne

10 praecidas. vulnus curato. diebus his autem utitur cau-
dam síabilem eti non erit tam mobile. idem facies equo
castrensi. sunt autem, qui aut mobiles caudas aut pravas
ferunt. hi autem in castris reprobantur.

XCV Extalis $i elapsus fuerit, sic curabis. solet

16 maxime pulls ex cursu vel ex perfrictione aut ex via
aliqua contingere. sic curato. circumceides, quod super
aridum fuerit, et vide, ne intestinum laedas. cibum dato
panem et ficum. potionem dato farinam tritieiam et
fenum tenerum. ipsum anu» vino foveto et oblini me-

30 dicamento traumatico, usque dum sanus fiat.

XCVI 8i quod iumentum extalis elapsum fuerit, sic
eurabis. ne ferro tangas. [primum] | primum calda fovebis,
deinde stercora de ano exhaurebis et hoc medicamentum
impones: feclam Spanam, auripigmentum, calcis vivae,

36 eastoreum, in uno tusa et crebellata, et ad eum extalem
pannum alligabis. hoc facies, usque quo carnes de eo
putres cadant. sanum fiet.

XCVII Si eui iumento fici nati fuerint super extalem
vel in verginalem, hoc sie curato. lino alligato, quod

9 extra fuerat, et cauterio calido praecidito. curato sicut

8 coxas | b coxas | supple prome | mano (?. e. manu) serips? :
in ano | uncte | 7 Pelag. 292 | caudam suppl. Pel.||9 verteblam:
ad verlebram Pel. || 10 curato diebus III; stauilem (— stabilem)
utetur caudam B || 11 stabilem atque erectam add. Pel. | 12 ca-
8stensi | 13 reprobrantur || 14 swpra 476 | 16 perfectione | 16 sq.
superari dum || 19 anum scripsi: manu in

Mulomed. Chir., ed. Oder. 15

718

719

720

791
145"a

226 MULOMEDICINA CHIRONIS 723—796

omnia vulnera sine cauterio aut ferro. volneris causticum eru-
dum super ipsos impone vel asceroticum. cum ceciderit, aceto
et oleo exaniabis, deinde traumatico curzbis. sanum fiet.

728 XCVIII 8i quod iumentum fistulam habuerit vel iuxta
anum, 8510 curato. specillum coicies in fistulam, spongiolam 5
alügabis, sed in aceto intingues. simul bene dilueris, tunc
ex aqua lavato spongia et exiccato vulnus aqua berbenacia
omne genus: laurum, mirtam, cupressum, lentiscum, ros-
marinum. tertio quoque die fovebis ita. sic eum curabis,
usque dum sanum fiat. si sanum non fuerit, tunc 00]- 10
lirium fistulare subicies. quarto die solvis. cum fistula
ceciderit, traumatico curabis. sanum fiet.

124 IC Testiculorum dolor si fuerit, signa erunt haec.
incedere non poterit nec cubare cruribus nec isdem insur-
gere. debebis ergo sic curare. concalfactionibus fovere, 15
aridis pabwlis uti οὐ rebus ad urinam facientibus inrigare,
cataplasmatibus fovere, et nasturcium cum vino trilum in
lineo panno in altitudinem renum imponere, incidere et
extantes venas. quod si sanum non fuerit...facere eum
oportet...fovebis bis diei. sanum fet. 30

726 C Testieuli si dolebunt et turgebunt, sic curabis.
potio, quae ordeo fieri solet, [et] inde crassum sumito,
inde bis die oblinito mane et vespere. id medicamentum
praevalidum est, optimum erit. alio modo sie facies.
felle canino tesíes tumidos sublinito. 35

726 CI Si quod iumentum castrare voles, sic observabis.
mense Maio vento aquilone deponito quadripedem et resu-
pinato iumentum et testiculos ei alligato, ne refugiant.
dein ita [de]prendito ferrum &cutum, quam saevissime
cutem eius incides. qua testiculi inciderint, incipe radere 80

1 ferre volueris | 2 asteroticum | cum supplevi | 5 specillu |
6 intigues | 7 lavata | 18 swpra 484 | 14 hisdem | 16 pabulis
supra: puris | 17 trito | 18 linito pannum supra | renum im-
ponito et sanguinem emittere de visceribus swppl. supra ||
19 urito eum stellis in testibus et curato, quomodo oporte
ustionem curare suppl. supra | 21 supra 485 || 26 testumidos |
26 cf. supra 683 | 21 disponito | 29 de in sita

MULOMEDICINA CHIRONIS 727—731 221

tune ita, ut radices tollas, et alterum testiculum idem
facies. deinde miscebis salem οὖ cinerem et in vino
facies οὖ ex eo in folliculo mittes. hoc facies et fasciabis
iumentum. sub vespere lavabis plagam, | ne tumor inse-

5 quatur aut sanguis manet. postridie relaxabis .iterum.
81 videris sanguinem non emanare, solvito eum et picem
liquidam sumito et cum oleo commisceto et in eam plagam
coicito et:super renes saturato oleo et pice liquida, et
peruras persaepius pilum et nares. noli pati iumentum

19 multum ambulare, donec sanum fiat. et calidum eum
habere toto corpore, et vino et thuris polline perumgito.
ne &deo dirigescat, sago eum operito, usque dum 88-
num fiat.

CII 8i eui iumento ramex nata fuerit, sic curabis.

15 huius prendito follieudlum, qualem in sarcinam inclinata
est, et premito et addito fibulam, religa bene et madida
aceto et nitro et ibiscos wíeris, fibulum addito, aqua
frigida vulnus et flemina curato, et medicamento subligato
ipsum locum, donec sanum fiat.

30 CIII Si eui iumento fluxum sanguinis síatuere voles,
hoc medicamento uteris: ammoniaei gutta pondo 3, porri
Ssectivi... sic cum ciatis Vl in uno commiscebis.

CIV Si quod iumentum veretrum submiserit et aliqua
in eo percussus fuerit, scias eum revocare non posse.

35 Sic curato. primo calda vervenacia foveto, deinde oleo
in sole calfactum fovebis, sequenti acopo veretrum subiges
et lanis obvolves et superfasciabis. curabis tamen, ne
pendeat: ad ventrem substringes. septimo quoque die
ealda vervenacia bene fotum veretrum [ipse], in follicalum

s ipsum veretrum subicies, et. contra eum spongiolam cal-

145"b
421

428

729

480

dam religa sic, ne procidere possit. si sanum non fuerit 781

el propendens veretrum habebit, sie curabis. depones

6 maneat | post pridie | 8 ut perurat | 10 additum |
15 qualem: qua flemine sarcina B | 16 madido | 17 ciberis
20 scatuere || 22 in vino? || 26 feruenaciam | 26 sequentia copo
21 tramen? || 29 totum | ipse: ibis B | felliculum | 31 supra 680
82 perpendens

165"

782

146'a

788

784

998 MULOMEDICINA CHIRONIS 782—784

iumentum et eum veretrum prope follieulum lino ligabis
valido, deinde ferramento praecides et cauterio candenti
praecisuram adures. ideo autem lino antecessus alligas,
ne praecisus intus refugiat et venae sanguinis fluxum
praecludere non possis. sic tamen observabis, ne eum $
foramen, qua urina emanare consuevit, aduras. post
ustionem axungia vel butiro locum perfricabis. sanum fiet.
CV De suffusione et crethiatione. quid est crethiatio
vel suffusio? repentina corruptio sanguinis pedibus con-
fusa, quae fit ex epifora nimia corporis, ex cruditate τὸ
praesentis cibi vel ex itineris concalfaetione et praesentis
potum. hae ratione intemperantia corporis per cruditatem
fervori suo ampliatur ad impetum | sanguinis per liquo-
rem. unde tenduntur venae, quae sunt in praecordiis
positae [et] totius corporis matrices, ἃ corde descendentes 15
in pedibus, a quo loco ecommeatur sanguis per totum cor-
pus. ardori nimio cordis ex rebus s. s. liquor sanguinis
in impetum corporis per potum frigida percussus vel quo
alienatus decurrit in inferiores partes pedum. maxime in
prioribus alienat has partes ungularum, quae sunt per se-9»
parationem corporis coniunctae. ibi venae omnes in un-
gulas descendentes finitiones habent. ex qua derivatione
venarum corporis sanguinis ungulae alienaíae tenduntur,
nervi in pedibus stupescunt, musculi febribus spasmantur
et fii immobilis. quem si in eundem impetum iam in$
itnere cogas ambulare, omnis coniunctio ungularum
separata decadit et excaliglat. cui si non celeriter san-
guis de coronis laxatur, inter ungulam et malum blateiat
alienatus sanguis et facit non minorem podagrieum. unde
iravertuntur ungulae et crescunt. ex quo ardore con-9
eludunt et econstringunt malos. ex quo punctionem οὗ

8 antecessus — in antecessum || 8 tethiacione | ethithiacio|
11 conadfactione || 13 ampliatam || 16 posita | 18 quo — quoquo
8g. quo &benatus: coadunatus B || 20 alienatas | 23 alienae /
27 i. e. excaligulat — excalceat | 28 malum: mallonem (cf
supra 111)? μαλλόν B talum? | 29 minorem τας minus? minore
noxa B | 31 talos? cf. ad 1. 98

MULOMEDICINA CHIRONIS 735—787 229

dolorem interius semper praestant. unde et jgradus in
ipsis ungulis demonstrant. ex quo intelliguntur extrusi-
ciae ungulae esse. qui dicuntur cretiei ab ordeo, quod
videatur ἃ cruditate ordei id vitium plerisque accedere.
5 suffusio autem dicitur, quae & potu contingit, quae multo
levior est cretiatio. quare necesse [est] habebimus in om-

nibus propter id vitium, ne contingat, hoc observare: 785

ordeum novum ne dederimus nisi maceratum mero vel
posea vel aqua, ut infringatur virus novitatis, viriosa
10 enim res est. multo tamen viriosius in e&ndem causam
concitandam invenitur tritieum et farinam consparsam.
quanto plus quisque ediderit, tanto periculosius et gra-
vius suffundet. curabis autem calidum ab itinere non
adaquare nec cibaria adligare, sed si festinantia exigit,

15 paleam offerre, donec se corpus componat. propter quod 786

deambulationem diutius facere oportet, donec totius san-
guinis fervor et follieatio corporis se temperet. et tunc
securiter cibaria vel potu offerre debemus, vel nunc ante
advenienti naíationem frigida aequo modo vel fomentum
0 praestare, quae res vel maxime aestuabundis corporibus
necessaria est, aestate magis propter stegnosin corporis. ad-
venienti ab itinera merum dare oportet propter fatigationem
inanitatis et nervorum laborem. nervi enim mero accepto
gaudent et fortiores fiunt. sed febricitanti hoe facere
86 non oportet. gravat enim corpus et calore concitat.
quibus necesse erit sic plurime subvenire posea non acra
et pulegio, | tardius eí nares fovere. quae res valde
refrigerat et impetum febris et pulmonem sedat et reficiat
corpus. haec omnia s. s. contemnere potes, si prima
80 aetate iumentum eonsueveris omnia contraria facere. quam
rem plurime salubrem militares equi propter expeditione

1 ragadios B | 6 creciatico quae || 9 virtus || 10 utiliosius |
11 conspartam || 14 adligare — adlegare || 17 follicio || 19 natio-
nem ἢ 20 abstu habundis || 21 stegnos in: — στέγνωσιν || 22 mer-
dare | 26 81: si plurime — ubi plurimum B || 27 tardium sed ||
29 potest | 30 aetate B: et ante | 81 militari sequi | ex pri-
cione

187

146'b

788

789

140

146"a

230. MULOMEDICINA CHIRONIS 738—740

consuescere debent. qui tamen si in suffusionem inciderint
vel eretiaverint, sic curantur recenti. primo die vel 2?
sanguis de coronis deiractus, sexto die hae re sanum fiet,
si frigida fomentetur aestate, (tamen hiberno calda.
quem abstinere oportet ab ordeo et & potu, cui exiguum ὁ
utrumque dabimus. et in auram maneat aestate. tunc
enim venae consiringunt et rursum liquor sanguinis ca-
loris beneficio in pedibus se derivat. οὖ sanum factum
paulatim per plures dies ad iter redeat pristinum. escae
modum revocabimus quarto die vel V. 81 suffusio tardius 5
ex 8. 8. cur& sanatur, hi sunt, quibus post sanguinis de-
iractionem in ungulis fomentum fervens furfures vel ordei
imponitur, ut illa pars sanguinis corrupta per glaciem,
in ungula exclus& quae permanserat, calore nimio disso-
luta, ab ungulis exclusa, per venas digeratur. ita enim!
sanum fieri potest. si qui ex hac cura [et] diligentius s. s.
sani fieri non potuerint, semissare eos oportet, sicut iam
notum est aput omnes veterinarios. melius autem. nimis
ereliaticos curabimus, si strenmam totam calliciem de
ungulis tollamus. ita «o^ iam blateiat sanguis ex omnibus $
venis in pedibus, quae sunt solutae, et ungulae circuitus,
quae consirinxerat, laxatur. sic ad sanitatem perveniunt.
omnia sic autem vulnera semissationum et stremmae curan-
tur aceto et oleo et medicamentés, quae iam apud om-
nes nota sunt. quare autem cretiatici interdum frigida:
... foventur temporibus, scire oportet. cretiaticos autem
hiberno ideo calda fovemus et in fomentum ungulas mitti-
mus propter stricturam et stuporem nervorum et glaciem
sanguinis solvendam. quotiens enim venae caldae locis 8018
nervis temperamentum ministrant, tunc et ipsos nervos mol-*
liores praestant. propter hoc et aestate fervor sanguinis el
solutio nervorum frigida fotus refrigerio constringitur. |

1 fusionem | 5 exigum || 10 revocavimus | 13 imponiter |
18 84. cretiaticos nimis: iramsposui || 20 non iàm B: omnis
28 81 | semissationem | streme | 24 medicamentum ἢ 26 suppl
interdum calda | (variis? aut (pro» temporibus B | 82 subs.
Explicit liber Septimus

15

25

MULOMEDICINA CHIRONIS 741—742

LIBER VIII.

1 de diligenti equorum
2 de concipientibus

9 dentitio prima

4 asini conceptus

5 de geminis

5a de cura

6 equarum partus

* de abortu

8 de clauco

9 de heteropodes

10 de Parthos

11 deest

12 de concipientibus

13 scientes partum

14 de praegnantibus

15 de partu

16 de abortu

11 si mortuum feret

18 de mictione

19 si parere non potuerit
20 de expurgatione
21 si exilierit
22 de expurgatione
23 si concipere non potuerit
24 de pullo mortuo

25 si parere non potuerit
26 de verginali

27 de praegnantibus

28 si volueris praegnantem fieri
29 si non potuerit
30 in verginale vulnus
31 si prurire coeperit
32 vermes in verginalem

11 etheros | 33 conceperit: corr. infra

291

441

742

748

146" b

744

745

292 MULOMEDICINA CHIRONIS 748—746

33 si volueris praegnantem fieri

84 si eicere volueris

35 si strophum tenuerit

86 de secundis

37 de purgatione δ
38 de vulva

39 de purgatione

40 ut supra.

I Labore et diligentia tam equarum quam equorum
et omnium iumentorum naliones et genus magis quadriga- 1
riorum ostendere volui. propter quod multis auctoribus
inspectis et quae ad equorum genus pertinuit secretis
singulorum sensus et | motus animae in unum contuli
et ex his epitoma feci et omnia, quae dispersa fuerant
in eis, naturali ingenio plenius per hune librum docu:
ne quo errore pastor generis equini decipi possit. nune
genera partus et vices mensium et genus, ne facile inpo-
nes aut ne iricare velis, rationem dicere oportet. nihil
enim vacuum esse ... Scias.

II Initium partus primum concipientibus, et qualem 3
aetatem ut applices, ventrem ut ferat, et quale sexu ut
imponas, et quo tempore. bimam aut trimam in equam
impone, equo autem trimo vel magis quadrimo. hic equus
usque in annos XV idoneus in admissuram erit, potest et
usque in XX. sed post &nnos XV non tam optime generat. s
sed ante mensem, ut concipiat, ea equa saginanda erit per
dies XXX. calfacienti tamen nunquam imposueris.

III Dentitio prima totum corpus commovet fervorque
in artus calore subito sanguinis commotus toto corpore
excitat venas et tumescet matrix. tunc vulva nihil con-9
line, quoniam in fervore est, nihil capiet, proiciet magis.
simwi quin&quennis cum facta fuerit, licet. equo inponas

14 epithima | disperso | 15 eo | f6 possint || 18 netricare |
22 ef. Colum. VI 28 | trimatum | equa || 38 hiis | 29 caloris |
82 similiter quiquennis

MULOMEDICINA CHIRONIS 746—749 2393

aut asino si volueris, continere polerit, pariet. sed quare ex
equo primum ut imponas volo? si ex equo imposueris,
mensibus X partum feret, ex asino autem mensibus XII.
intio vulva primo tenera .est et brevis. primum autem
5. [31] ex equo si imposueris, non magis sanguis equi fati-
gare potest matricem, quoniam X mensibus i$ venirem
feret, ἃ primo tempore conceptus non fatigat vulvam.

IV Nam asini conceptus magno labore mensibus XII 746

portatur. οὐ incipiet ἃ primo fatigata nunquam bene
10 generare et citius senescit et gracilis fiet et incipiet
difficiliter concipere. quidquid generaverit, turpissima
semper et angulosa et inaequalibus dentibus minus va-
lentia, et ipsa nec plures pariet.
V Equa geminos s? primo partu exposuerit, similiter
1 seneseunt, similis partus dabunt: erunt aequales, ambulare
inutiles. nec separari his vitia nec tolli scias, nisi per-
miseris, 46 vacet longo tempore et adhibeatur huic summae
eurationis ordo. primum fomentum renibus apponito,
quoniam hoc tenentur vulvae οὖ vesicae venulae. οὗ
80 hoc fomentum sic facito. sumito salis semodium et
frieito et in sacco mittito et super lumbos leviter ap-
ponito manumque subtus mittito et calorem sufferto. ita
poterit sustinere. |
Va Et hanc utilem curam facies. ficum battitum 5 III,
35 huic admiscito magma croci 5 et temperato vino austero
et in naturalia loca exprimito vel apponito. cibariam
dabis hanc per dies XXX. ervum commixtum, columbi-
num stercus aequa mensura mixtum, per dies singulos
sextarios singulos in cibaria dabis. haec si curaveris
.80 facere, semper optime valebit et partus dabit.
VI Equarum partus et fetus disponere sic observato,
et nunquam te falls. genus 816 coniungere oportet.

1 asina | continere (poterit? B: contendere || 6 in addidi ||
11 turpissimam || 14 si addidi | 15 equales || 17 ut supplew |
19 vel nullae | 21 mittitur | 22 anum quae: corr. B || 24 batti-
tum — battutum | 27 columbinorum || 29 cur&beris

447

1477 8,
η48

749

750

761

762 testiculum habent... quorum praependebit, naturale vitium »

234 MULOMEDICINA CHIRONIS 750—752

aurigam vetulum in equa iuvene, aut vetula cum equa est,
aurigam iuvenem imponito. |
VII De equarum abortus et mixtiones naturaliter -
quemadmodum debeant f&cere, οὖ quando, quod appel-
latur graece ochiai, necesse erit scire te et hoc. quicun-
que equus habuerit in oculum album, quod non erit plaga
factum, sed naturaliter claucus, eorum admissura non |
erit utilis. sed iterwn, cum maturum fuerit, ad consuetu- -
dinem revertetur. ex eo autem si [ex] equa nata fuerit,
ea id vitium non habebit, propter quod annotixam pur- 1:
gationem habet. sed quod ex ea equa natum fuerit, id |
caecum erit aut fiet. quodquod enim ex semine languido -
Concepti erunt, necesse habent quoniam ad naturam pa-
ternam seminis reverti... hi quidem nec admittere debent,
qui uno testiculo erunt. plerumque enim sine semine sini, i5
et si contingit eis seminare, similes sibi creant. quodquod
enim similia eis qui habent vitia, admittunt seminare,
ipsi se decipiunt. necesse habebit eum ad vitium paternum
seminis reverti. nam hi, qui in his seminant, qui unum

Cx

appellant.. qui erunt semper inutiles. oportet enim sine Ὁ
vitio esse eum, quicunque ad seminandum mittitur equus.

1 iuvenem | vetulam eque est | 3 sg. H 53,33 ξητοῦντος
ἐκ τίνων δεῖ καὶ ποταπῶν τὸ ὀχεῖον ποιεῖσθαι, ἀναγκαῖον
εἰδέναι σε καὶ τοῦτο᾽ τῶν ἐχόντων ἐν τῷ ὁρατικῷ λεύκωμά n
οὐχ ὑπὸ πληγῆς ἀλλ᾽ ἐκ τοῦ αὐτομάτου, τούτων οὐ δεῖ ντὰ
ὀχεῖα λαμβάνειν. ξωογονηθὲν γὰρ καὶ ἐλϑὸν sig τὴν αὐτὴν
ἡλικίαν πηροῦται ὡςαύτως. τῇ δὲ ἐκ τοῦ τοιούτου ἱππάδι γενο-
μένῃ οὐ γίνεται τοῦτο διὰ τὸ ἔχειν αὐτὴν ἐνιαυσιαίαν κάϑαρ-
σιν. τῷ δὲ ὑπ᾽ αὐτῆς γεννηθέντι ἄρρενι ὡςαύτως συμβήσεται.
ὅσοι δέ εἶσι δυσκατάρτιστοι ἐν τῇ ἐπιβάσει καὶ νωχελεῖς,
ἀποκριτέον καὶ τούτους, ἤσσονας ὄντας ἐν τῷ ἔργῳ. καὶ τοὺς
μονόρχεις δὲ οὐ δεῖ παραλαμβάνειν ἀγόνους ὄντας κατὰ τὸ
πλεῖστον ἢ ὅμοιον γεννῶντας. καὶ ὅσοι δὲ κατὰ τῶν διδύμων
κρισσοὺς ἔχουσιν, οἱ λέγονται κρισσοκάβωνες, ἄϑθετοί εἰσι. δεῖ
γὰρ τὸν ὀχευτὴν ἄρτιον εἶναι κεχωρισμένον παντὸς αἰτίου. |
1 claveus || 8 seditur | 10 et | annoticia nam | 18 quoniam:
quondam B | 20 sq. nam hi, quorum praependebit natura, quale
vitium appellant ζκρισσὸν», erunt semper inutiles B

MULOMEDICINA CHIRONIS 758—756 290

VIII Nam et hoc docere oportet. quodcunque iumen-
tium unum oculum claucum habent et alterum limpidum,
8cito eos non de ambobus oculis videre. [IX] Quemad-
modum hi qui alterna genua habent, qui appellantur

5 graece heterosceles, item qui alternos pedes habent, qui ap-
pellantur graece heteropodes, hi enim non possunt rectam
ambulationem facere nec cursum, itaque et subinde deficiunt:
similiter et hic non potest de utrisque oculis videre, qui
alternos oculos habent, relinquitur enim subinde & pu-

10 pilla. qui efiam sunt dolosi et subinde ex|pavescit propter
id vitium, qui& non idem vident. nec hi admittendi non
erunt ad ammissuram. [X] Parti quidem hos, qui ea vitia
habent, [et] existimant esse generosos, quia videntur aput
608 priores nati esse. quodquod autem excelsi equi et

isformosi natura videntur esse, et hi videntur ibi primum
nati esse, propter quod et amfiqui eiws regionis ipsos equos
Partos appellabant. [XI] Doceo autem et hoc. quodquod
iumentorum pravas facies afferunt aut ipsa orificia aut si
qui super oculos aliquam pravitatem habent, isti plerum-

90 que naturaliter diuturno in vita morantur.

XII Et de hoc quidem scribere oportuit fieri ad Sar-

1 sq. H 53,5 sq. ol ἑὁτερόφθαλμοι τῶν ἵἕππων οὐ τὸ αὐτὸ
βλέπουσι τοῖς ὀφθαλμοῖς. ὄνπερ γὰρ τόπον ὁ ἑἕτεροσκελὴς καὶ
ὁ ἑτερόπους σκάξει καὶ λείπεται τῷ περιπάτῳ, οὕτω καὶ οὗτοι
τῷ ὁρατικῷ. εἰσὶ δὲ καὶ πονηροὶ καὶ ἐπτοημένοι διὰ τὴν ἕτε-
ροφϑαλμίαν. παραλαμβάνουσι δὲ αὐτοὺς Πάρϑοι ὡς εὐγενεστά-
τους. δοκοῦσι (δοκεῖ trad.) δὲ παρ᾽ ἐκείνοις πρώτοις γεγενῆσθαι.
καὶ ὅσοι δὲ ποικίλοι τῷ χρώματί (legitne Chiron ὑψηλοὶ τῷ σώ-
ματι) εἶσι, καὶ οὗτοι δοκοῦσι παρ᾽ ἐκείνοις πρώτοις γεγονέναι.
διὸ καὶ οἱ ἀρχαῖοι Πάρϑους αὐτοὺς ὠνόμασαν. ἴσϑι δὲ καὶ
τοῦτο ὅτι τῶν ἵππων οἱ ἀλφόρυγχοι καὶ ἀλφοπρόσωποι καὶ περὶ
τοὺς ὀφθαλμοὺς (ζἀλφοὺς ἔχοντες, οὗτοι ἀπὸ τῆς γενέσεως εἰς
τὸν καταγηρασμὸν πολυχρονιώτεροί sic,v.|| 5b etheros celesitem |
sedes | 6 et hepodus| 7 cursunt quae || 8 que || 10 etiam B:
enim | 19 partem quidem os quieta || 18 extimantes se || 14 qui:
corr. B | 16 antiqui (ejus» scripsi: aliquis || 21 sq. Mall. p. 81
vip ' εἰδέναι σε θέλω γίνεσθαι παρὰ Σαρμάταις (παρμάταις
cod.) ἑνίους καὶ συμβαίνειν ἀπὸ τῆς γεννήσεως εἰς τοὺς (0
μῆνας παραγινομένην τὴν ἱππάδα ([ππίδα ὑγαά.) κίνησιν ἔχειν

758

147*b

704

456

766

286 MULOMEDICINA CHIRONIS 757—759

matas naturaliter, equa cum facta fuerit mensum XIIII,
naturalem purgationem eis contingere et statim desiderare
mixtionem masculi. quae cum tetigerit masculum, statim
praegnantes fiunt. similiter XIIII mensibus fetum ferunt.
et cum pariunt, dolores ingentes patiuntur usque eo, ut
clamores ingentes faciant. et cum pepererint et viderint,
quod ex eis natum est, timent et fugiunt. propter hoc
induntur loco tenebroso et fetum eorum udabis ]loteo
materno et sic eis offeres. quae cum id viderint, appe-
tunt et amant. dicitur autem et hoc observandum 6886: 1

761 [XIII] Quaecunque praegnans est equa et uber dimiserit ad
dexteriorem partem [vidi], masculum parituram intelligo. sed
si Sinisteriorem parte uber dimiserit, feminam parituram scies.

768 [XIV] Hoc autem intelligere debes, ut si casus equa dum
ambulat, aliquo loco super herbam mixerit, oportebit eum 19
locum observare usque in altero die. et si loteum eius
Siccum inveneris, scias eam praegnantem esse. nam cum
abortum facit, ibi [ei] eius signum abortus ez sporcitie
invenies.

769 XV Equa pariet post conceptionem post menses XIm«

(c

τῆς κατὰ φύσιν καϑάρσεως καὶ προρίεσθαι τὸν ἄρρενα καὶ cvi-
λαμβάνειν καὶ κυοφορεῖν τὸν ἴσον ταῖς ἄλλαις χρόνον καὶ ἕῳ-
ογονεῖν. τίκτουσαν δὲ πόνους ἔχειν μεγάλους, ὥστε κραυγὰς
ἀποτελεῖν καὶ μυγμούς (νυγμούς trad.). κυήσασα δὲ καὶ ϑεασα-
μένη τὸν νεογνὸν φεύγει ἀπ᾽ αὐτοῦ καὶ φοβεῖται προρελϑεῖν.
συγκλείουσιν οὖν αὐτὴν sig τι περίφραγμα καὶ προςφέρουσιν
αὐτὸ καϑαρίσαντες καὶ εἶθ᾽ οὕτως πείϑεται τιτϑεύειν καὶ τε-
λειοῦν. λέγεται δὲ καὶ τοῦτο παρατετηρῆσϑαι αὐτοῖς, ὅταν ἐπι-
τέξῃ ἡ ἵππος καὶ τὸ οὖὗὖϑαρ προχαλάσῃ μᾶλλον ἐκ τοῦ δεξιοῦ
μέρους καὶ τὴν θήλην, ἄρρεν αὐτῇ γίνεσθαι" ἐὼν δὲ τὸ εὐώνυ-
μον, ϑῆλυ γίνεσθαι. ὀχευομένη δὲ ἡ ἵππος ὅταν οὐρήσῃ ἐπὶ
βοτάνης τινός, παρατηροῦσι τὸν τόπον σημειούμενοι, καὶ τῇ
ἐπαύριον ἐὰν εὕρωσιν ἐξηραμμένην (εὕρωσι κεζηραμμένην cod.)
τὴν βοτάνην, συνειληφέναι λέγουσιν αὐτήν. ὅταν δὲ γένηται
ὠμοτοκῆσαι (ὠμοτεκῆσαι cod.) τὴν ἵππον καὶ ἐκτρῶσαι, χαίτην
ἔχων (sc. ὁ τόπορ) οὗ ῥάδιον περιγίνεται | 8 qui || 6 peperint

11 quodcunque || 12 exteriorem || 18 si addidi || 18 e|
20 Mill p. 93 χκϑ' ἵππος τίκτει ἀπὸ τῆς συλλήψεως ἐν μησὶ
να΄ (ι΄ cod.) καὶ ἡμέραις ι΄. ἐὰν δέ ποτὲ συμβῇ τάχιον κυῆσαι
μῆνας ἔχουσιν 9' καὶ ἡμέρας κ΄, ἀνατρέφεται τὸ τοιοῦτο κα

MULOMEDICINA CHIRONIS 760—762 991

ei dies X. quod si contegerit, υὐ [si] celerius pariat,
habebit pullos posí menses IX et dies XX. quod ex ea natum
est, diligenter nutriri oportebit. secernes de grege, idem
facies et si femina fuerit. non enim erit diuturnae vitae.

5 XVI Necessarium autem debeam et hoc scribere, in- 760
maturos abortus. saepissime enim non erit equae utilem
perferre fetum, si ex malo genere conceperit. quam opor-
tebit fatigationibus | fatigatam ... ex ea expellere fetum. 147"a
[XVII| Oportebit autem verginalem eius manu tractare et 761

i» [si] ipsam vulvam. et si pullus se offeret... et potueris
eius orificium prendere, et suffocabis et ipsum caput manu
eonfrieabis. quod si tenerum fuerit, ipsum pullamen ex-
pellere oportebit. medicamento hoc sumes: taedam pinguem,
quam facies minutam valde, et adicies ei vini cotulas VIII

15 duleis οὐ exfervefacies, donec ad tertias decoquatur. et ex
hoc suffundes diebus tribus et facias, ut currat non qua-
drupes, et ne si intumetur. dicitur autem et herbam
brioniae radicem contritam.. ex vino ei similiter suffundes.

XVIII Et si quando contigerit equa difficiliter posse 762

3) meiare, adiunges ei equum salacem et propter eum. quae
dum eonatur cum eo natura miscere, continuo meiet. haec
est demonstratio eorum morborum et curatio.

τελειοῦται. ἀποκρίνουσι δὲ αὐτὸν ἀπὸ τῆς ἀγέλης, wol ἐὰν
ϑήλεια γένηται, ποιοῦσι λειπόχρονα. cf. H 58, 8 (Hieroclis) ||
1 vel | 2 post add. B | 8 51 cernes | 5 Η 57, 4 γρήσιμον
εἰδέναι σε τὰς τῶν ἐμβρύων διαφϑοράς. πολλάκις γὰρ οὐ λυσι-
τελεῖ διενεγκεῖν τὴν ἵππον, ἐὰν κακογενὲς ὀχεῖον ἐπιβῇ, ἢ πρὸς
ἀγῶνά τινα γυμναξόντων ἡμῶν αὐτὴν κυήσῃ. δεῖ δὲ κατὰ τοῦ
αἰδοίου ἐνθεῖναι τὴν χεῖρα καὶ παρεῖναι εἰς τὴν μήτραν. καὶ
ἐὰν μὲν δὴ λάσιον ἦ τὸ πωλίον, λαβόμενον τοῦ στόματος ἀπο-
πνίξαι καὶ τὴν κεφαλὴν ἐνθλίψαι. ἐὰν δὲ ἁπαλὸν ἡ τὸ ἀμνεῖον,
διακνίσαι αὐτό. φαρμάκῳ δὲ διαφϑείρεται οὕτως" ἰαβόντο δᾷδα
ὡς σπιοτάτην ποιῆσαι λεπτὰ ὡς μάλιστα καὶ ἐπιχέαι οἴνου γλυκέος
κοτύλας η΄ καὶ ἀναξέσαι, ὥστε τὸ τρίτον ἀφεψηϑῆναι, καὶ τοῦτο
ἐγχυματίξειν ἐφ᾽ ἡμέραις τρισὶ διαιροῦντα, καὶ τροχαξέτω μὴ
συντόνως. λέγεται δὲ καὶ βρυωνίας τὰς ῥίξας τρῖψαι ἐν οἴνῳ
καὶ τὸ αὐτὸ ποιεῖν | innaturos | 8 fatigatum || 11 suffricabis:
corr. B | 18 piguem | 17 intumetur — tumet? ne stimuletur

B| 18 supple prodesse | 19 supra p. 150, 27 || 20 propter eum:
protervum M

938 MULOMEDICINA CHIRONIS 768—766

XIX Equa parere si non potuerit, nares ei compri-
mito sic, ne suffoces, et pariet.

768 XX Equa si mortuum eicere non potuerit, feniculum
manipulum decoquito in aqua eminam et oleo “45 III,
haec suffundito per os. ita celerius eiciet reliquas et
secundas.

XXI Equa loca 81 exierint, fossam facito et caput
ei statuito, lumbos extolle quam altissime et manum
siccam in verginali obicies. nam si quid unctis tetigeris,
propter laxitudinem loco manere non potest. 10

464 XXII Equa si pepererit et non purgavit et tempus
aliquod intercesserit, des maxime, si habueris, vini flos,
8i minus, ervi moliti sextarios III et ex vino albo leni
fiet, spinae albae manum plenam conteres et per lenteolum
colato. exprime eadem, misceto et ex ervo infundes per 16
os ei. ita curabitur. postero die admoves. sanum fit.

766 XXIII Equa si non conceperit neque tenere potuerit,
sub divo eam síatuito et aridam paleam aspargito bi-
bere aqua maceratam. sub divo hoc facito per dies nu-
mero XXX. 30

XXIV Equa si eicere voluerit et pullus in ventrem
morietur, manum oleo perungito et prendes scalpellum et
mittito i» virginalem. et laxiorem pullum cwm habebit, pri-
mum praecide caput, deinde priores pedes, simul et tende

147'b pullum et subige oleo et aqua et in | priore attende. δ

766 XXV Equa parere si non potuerit, ex aqua tepida et
oleo virginalem lava, dextram et sinistram a latera, s simul
oculos servato pulli, et ita pariet.

XXVI Equa si virginale mundum habuerit ei conci-
pere non potuerit, semel maxime admittito sed rigoris- 90
sima tempestate, ut concipiat neve laxet. si minus, con-
verberato virgis et ita ad eam admitte, deinde agitato ve-
hementissime.

ox

1 H59,22 (Ewmeh) | 12 dies | habuerit | 18 molliti | vini|
16 admones | 19 aquam || 28 in addidi | cum addidi | 27 a la-
tera: dilata B | siml' sic: similiter? || 80 rigorosissima?

MULOMEDICINA CHIRONIS 161---110 239

XXVII Equam si volueris scire, an praegnans sit, duc
eam ad equum. si mixerit, praegnans non est, si non,
erit, adfricabit.

XXVIII Equam si volueris praegnantem fieri, picem,

5 malum, lasar Siréacum, salmentum, ecinum, scillam, haec
impones ex vino.

XXIX Equa si praegnans esse non poterit, titymalum et
lasar, salmentum, ecinum, scillam teres. haec impones ex vino.

XXX Equa si in virginale uleus faetum est aut ex

10 818 re si laboravit, ceram ex vino et oleo coque et
perunge ea loca, quae vexaverint.

XXX] Equa si prurire coeperit virginalem, sé in-
Spicles, nec equibit nec praegnans erit, vino nigro
sublues virginalem.

. 5. XXXII Vermes si habuerit, in verginale premito ei

rafanos, et efficies.

XXXIII Equam si praegnatam fieri volueris, nitrium
et stercus passerinum bene conterito cum resina terman-
tica, bene compisato et ad loca imponito.

ὃ XXXIV Equa si eicere volueris, malum terrae et mur-
ram bene conterito et imponito. eiciet.

XXXV Equa si praegnans fuerit et strofos efiam ten-
diderit, sumifo cyprina cum murra p semis, eam miscito
in vino quam lenissimo et infundis per narem dextram.

3 — XXXVI Equa secundas si non eiecerit, sumes spar-
team soleam et combures loco mundo. et cum combusta
fuerit, sumes cinerem eius et cum vino et oleo iaiunae
per os dabis.

XXXVII Equa si pepererit et non purgaverit se, ra-

$ dices porri capitati decoques in tertias ex aqua cisternina,
addes murram trigoniten quod satis est, et misces cum
aqua cisternina decocta ciatos sex et vini ciatos IIl. per
triduo ieiunae dabis.

5 siculum | sarmentum | ecinum -— ἐχῖνον | 12 aic || 20 vo-
luerit | 22 praenans | strofose iam || 28 sub imo | murre|| 26 so-
leam: cf. infra p. 245, 12 | 27 sq. 3aumeperos 8ic:. corr. B

767

768

769

410

9240 MULOMEDICINA CHIRONIS 771—773

211 XXXVIII Equae vulva si proceciderit, sic succurri
debet. equam supinam sic ut caput eius supinum Rit,
148'a deinde fovebis | fovitionibus caldis ipsam vulvam et punges
illam acu tenue, deinde vinum austerum et amurca aequa-
libus partibus et olei partem dimidiam in uno decoques. ;
772 quibus decoctis adicies ei haec in virginali. deinde pren-
des vesicam qualibet recentem, in quam adicies folia lauri,
combures, cum vino nigro austero miscebis et in vesicam
calces et colabis et coicies in virginalem . . . impones, et sic
eam admittes per dies numero XII. post diem XII solves τὸ
eas fibulas et perungebis. sic aquam intro coicies et siccam
eximes. curabis autem, ut et bene cibetur, quae sic operatur.
418 XXXIX Purgationem iumenti ad eos, qui sunt in
grege legitimari, quemadmodum curentur purgationibus ᾿
his. «eucumeris silvaticae radices concides minutím et inis
sole expandes, ut aridum fiat. deinde contundes et huc
admiscebis nitrium contusum et salem. hoc dabis prae-
terea praegnantibus equabus, auí pullis dabis (purgabuntur
ex hoc), et pullo qui ad mamillas accedit dabis. ideo

1H 57, 20 χάρις τῷ εὑρηκότι ἐν ταῖς θηλείαις τὸ περὶ
τὴν μήτραν βοήθημα, λέγει γὰρ βοηϑεῖν οὕτως. ἐὰν ἐκπέσῃ
μήτρα, κατακλῖναι δεῖ τὴν ἵππον, ὥστε ὑπτίαν κεῖσθαι ἐπὶ τὴν
κεφαλὴν ῥέπουσαν, καὶ καταντλῆσαι ὕδατι θερμῷ πολλῷ τὴν.
μήτραν, καὶ κατακεντῆσαι αὐτὴν ῥαφίδι λεπτῇ, εἶτα οἴνου
αὐστηροῦ καὶ ἀμόργης ἴσον καὶ ἐλαίου τὸ ἥμισυ καὶ σίδια ἐν
τῷ αὐτῷ ἑψήσας ὦσον ἔσω, εἶτα [viv] κύστιν λαβὼν ἐντίϑει
καὶ ποίησον αὐτὴν πεφυσημένην ἐγκεῖσϑαι, καὶ ἀπόδησον αὐτὴν,
ἵνα τὸ πνεῦμα κατάσχῃ. καὶ τὸ αἰδοῖον ἐπίδησον τρὶς ἐκ δια-
στήματος, ἵνα ἡ μὲν κύστις ἔνδον μείνῃ, τὸ δὲ οὖρον ἐκκρί- ᾿
νηται. ἔγχει δὲ καὶ δάφνης φύλλα κατακαύσας μετὰ οἶνου |
μέλανος αὐστηροῦ, δώδεκα δὲ ἡμέρας διαλιπὼν τὸ ῥάμμα ἕλκε
καὶ τὴν κύστιν κέντησον. καὶ τοῦ πνεύματος ἐκπεσόντος M6 c
αὐτὴν καὶ τὴν ἵππον καλῶς τρέφε μετὰ ἡσυχίας. συμφέρει γὰῤ |
αὐτὴν εὐσαρκοτέραν εἶναι | proaceciderit | 2 sicut | 4 murra:
corr. H | eghb3 sic || 7 recentem: rigentem JB [| 9 caldes: — 11-
culces; claudes JB | 115g. et punge bessica (— vesicam), quam
intro coicies, et sic eam eximes B || 12 operiantur | 14 legitti-
mari: — &dmissari? cf. swpra p. 8, 24; proprium viri nomen
latere putat B | 15 minutum | 16 spandes | 17 admittebis |
18 autem

MULOMEDICINA CHIRONIS 774—777 241

aulem admiscemus salem, ut possit iumentum ad salsitu-
dinem purgationem hanc uti.
. XL melius autem et furfures triticias quam salem.
dabis autem hanc purgationem mense uno luna XV.
5 hoc autem quinto quoque die ei dabis usque ad plenilunium.
quod cum purgatum fuerit, scabia eum mon prendit et
omnes effugit languores.

LIBER IX.

Corporum et dentium doctrina haec sunt.

10 dentes sic cognoscis. equus male praenatus sí erit,
primos deieiet dentes annorum duum et mensium sex, et
tune nascuntur ei colomellares. sed si in annis continuis
duobus et mensibus sex dentierint, optimi equi sunt, us-
que in annos octo. postea rumpunt dentes, et apparent

15 brumatici, et fiunt salebrosi et tune senescent in aliis an-
nis VIII. sed vivere possunt usque in annos numero 2457,

equus bene praenatus si erit, primos deiciet dentes
post annos duos, et secundos alios post annum. deinde
interiit | annum et nascuntur ei colomellares, omnes dentes

:»compleminales annis duobus et mensibus decem. swní qui
equi addunt sibi usque ad annos VIIL sed optimi sunt
usque ad annos X. deinde strophosi fient et acutiores et
breviores. usque in annos X optime uteris. postea
senescunt in aliis annis XII.

?3$ — equus omnino dentes habet superiores et inferiores
numero XL, sed asinus et mulus habent numero XXX,
praeterquam appendices. sed numerabis, si non utrisque

3 aquam? | 4 XV: nova? | 7 subscr. Explicit liber octavus.
Incipit hber nonus bonae fortunae || 9 cf. Varro rr. II 7, 2
et quae ibi annotavit J. α΄. Schneider || 10 fuerit || 15 brumatici
— brocchi | salibosi || 16 bibere sie, vivere 1n marg. | 17 peda-
tus || 19 interiit — intericit (4. e. intericitur) | 20 sunt B: si ||
26 H 227, 28 τοὺς πάντας δὲ ἔχει τεσσαράκοντα ἑκτὸς τῶν
προςφνῶν. ὄνος δὲ καὶ ἡμίονος τριάκοντα ἕξ καὶ τὰς προςφυάς

Mulomed. Chir., ed. Oder. 16

714

416

416

148'b

942 MULOMEDICINA CHIRONIS 778—780

proportionem invenies. extra quae opera elus celerissime
dat adiutorium, ne tardes. et dentibus nihil est, quod
credas, ideo quod natura est iumenti, wí aliud ante
tempus deiciet et aliud dentem post dentem trudet.

718 annorum et dentium notae eum corpore mutantur.
dum bimus et sex mensium est, medii dentes superiores
cadunt. cum quartum annum agit, his qui canini appel-
lantur deiectis alios adferet. deinde inira sextum annum
molares superiores et inferiores cadunt. sexto anno quos
primum mutavit, exaequat. septimo omnes explentur τὸ
aequaliter, ex 6o cavatos [ten]dentes gerit. wec postea quod
annorum sit, manifeste comprehendi potest. [post] decimo
iamen anno tempora cavari incipiunt et supercila non-
nunquam canescere et dentes prominere.

719 haec quae [de] ad animum et mores corpusque οὗ 15
aetatem pertinent dicendum satis Aabeo. nunc incipiam
probare iumentorum genera. probandi generis equini haec
erunt honesti animi documenta. corporis vero forma con-
stabit haec. exiguo capite, nigris oculis, naribus adapertis,
brevibus auriculis et rectis, cervice molli lataque nec longa, Ὁ
sed densa iuba et per dextra parte profluxa, lato et [pro]-

780 musculorum toris [et] nervoso pectore, grandibus armis et
rectis, lateribus inflexis, spina duplici, ventre substricto, testi-
bus paribus et exiguis, latis lumbis et subsidentibus, cauda
longa et setosa crispaque, mollibus atque altis cruribus [se- 3
tiserit], tereti genw parvoque nec introrsus spectanti, ro-
tundis clunibus, feminibus torosis, duris ungulis et altis
et concavis rotundisque, quibus coronae [et] mediocres
superpositae sint. sic universum corpus compositum, αὖ

οι

8 iumentum | ut addidi | 6 Colwmella VI 29,4 (ex quo
omnia haec transcripta sunt) praestat. auxilium | nota || 8 de-
iectos | intra sextum swppl. Col. | 9 quo | 11 cabatos ' ten-
dentes | nec Col.: ut | 15 Col. VI 29, 2 | 16 dixisse Col. | &b eo:
corr. B / 18 honesti animi documenta: cf. p. 243, 3 || 19 naribus
add. Col. | 21 profusa Col.| lata | 22 tonis | numero pectore
Col. | gradibus | 26 cruribus addid:: mollibus (aequalibus v. /.
atque altis rectisque cruribus Col.| teseti genua || 26 expectan-
tibus || 27 torsis: ac numerosis add. Col.

MULOMEDICINA CHIRONIS 781—784 243

sit grande sublime et rectum, ab aspectu quoque agile
et ex longo, quantum figura permittit, rotundum.

mores | autem laudantur, qui sunt ex placido con- 781148"a
eitatissimi et ex concitato mitissimi. nam hi et ab obse-

5 quiis reperiuntur habiles et ad certamina laboremque
promptissimi inveniuntur. bimus equus ad usum domesti-
cum recte domatur, certaminibus autem expleto triennio,

Sic tamen, ut post quartum annum labori committatur.
admissariorum genera probanda. admissariorum genera 782

19 quae probari debeant, sic doceo. verum tamen ab aspec-
tum non aliter probari debent, quam ut sint amplissimi
eorporis, cervice valida, robustis ac latis costis, pectore
musculoso et vasto, feminibus lacertosis, cruribus com-
pactis, colore nigri vel magillini. nam murinus cum sit

15 1 asino vulgaris, tunc etiam non optime respondit in
mula. nec nos universa quadrupedis species decipiat, si,
qualem probamus, concipiamus. nam quemadmodum arie- 788
tum quae sunt in linguis vel palatis maculae, plerumque
in velleribus agnorum deprehenduntur, ita si bicolores

80 pilos asinus in palpebris aut auribus gerit, sobolem quo-
que frequenter faciet diversi coloris. qui et ipse, etiam sí
diligentissime in admissario exploratus est, saepe tamen
domini spem decipit. nam interdum etiam citra prae-
dicta signa dissimiles sui mulas fingunt. quod accidere

:$ non aliter reor [um], quam ut avitus color primordis semine
mixtus reddatur nepotibus. igitur qualem descripsi asel- 784
lum, cum est progenitus, oportet mairi statim subtirahi
et ignoranti equae subici. e& optime in tenebris fallitur.
nam cum obscuro loco partu eius amoto praedictus pullus

1 erectum Col.| aspectum quoque agilem || 2 longae | $n
marg. quantae lo ndinis sicut rotunditas circularis || 3 pla-
cito 1 4 concitati Col. | δὰ obsequia Col.| 5 laborum patientis-
&ümi Col, sed cf. Pelag. 3 || 9 Col. VI 37,6 | 10 sic debeant
doceo | 14 coloris nigri vel maculosi (magilis cod. Sangallensis)
Col. | 15 respondet Col. | 17 conspicimus Col. | 18 liguis
19 eibi colores: discolores Col. | 20 aribus | 21 81 add. Col.
24 sui Col.: sunt | 25 eorum | habitus | primo dissimine

16*

944 MULOMEDICINA CHIRONIS8 785—789

subiectus est, quasi ex ea natus alitur. cui deinde cum X
diebus insuevit equa, semper postea desiderant; praebet
uber. sic nutritus admissarius equas diligere condiscit.
interdum etiam, quamvis materno lacte sit educatus, pot-
est ἃ tenero pullo conversatus equarum familiariter earum 6
consuetudinem appetere.

785 De coloribus et pilis maculisque mutandis.

iumentum ui colorem mutet, acaciae radicem ex aceto
conteris et perunges totum corpus iumenti. colorem mu-
tabis. 10
148'b?786 iumentis ad pilum ut cadat et mutet colorem, | si
album fuerit. sinape Alexandrinum et panacis radicem
et lasar et coriandri folia ex aceto conteris et imponis et
sic allgabis, ne solvi possit. postea curabis sic. aceto
et oleo exaniabis et medicamento hoe uteris, carta com- i5
busta et adipe recenti vel suillo vel ovillo, postea acacia
decocta ex aceto inpones.

787 capillos nigros inficere sic doceo. adipe suillum aut
medulla cervina subiges in vaso plumbeo, deinde com-
bures mustelam et eius cineres corpori iumenti, id est so
pulverem, aspergis.

pilum album nigrum facere. vel lanae texta com-
buris et nastureium ex melle imponis, et nigrum fiet.
primum pilum vellis, ne radix aliqua remaneat, et ex eo
medicamento inponis. 25

788 pilum album rubeum facere. spuma argenti teres
bene et calcem vivam ex loteo infantil vel ex aceto
commiscens in sole calido maculas fricabis eo medica-
mento, rubeum fiet. ante tamen maculas lixivia lavabis.

ad pilos denigrandos. de nucibus grandibus botruos ex so
oleo coques, et cum ad tertias decoxeris, defricabis ma-
culas albas, et denigrabuntur.

189 pilos albos ad colorem ut reddas. pilos albos velles
et locum elutriabis aceto et prendes mustas et cum carta

2 desiderat in | 5 pullo om. Col. | 8 et || 22 vellana et
exta: corr. B | 28 eum || 34 elutabis

MULOMEDICINA CHIRONIS 790—794 245

combusta teris eb commisees et loco inde imponis, ante
tamen aceto locum elutriabis.

[in]de collo pili si saepius defluent, ut minime verna-
euli sint radicis. corticem ex vino ad tertias decocto

5 conterito. cum opus fuerit, saepius ungeto vel adipe
ursino vel medulla cervin& vel adipem suillum. et vino
veteri et oleo veteri unges.

ad maculas tollendas. nitri p libra, adipe ursinum vel
axungia vulpina ca/facito in ollam novam et perunge iumen-

19 tum. nitrum, sulfure vivum tere, cribellabis et sic commisces.

alapa in cervice ut piligeret. herbam barbatam et
corticem de socco combures et teres ex adipe recenti
suillo et axungia. inde cervici cottidie imponito, id est
frieato. pilum eiciet ad colorem et spissiorem.

15 eaudam si fricaverit ad parietem. caudam si frica-
verit ad parietem et exulceraverit se, sic curato. de rapo
eligito pilos validos et tortos, in quibus pispisam intel-
liges esse. diligenter caudam expurgato, usque dum non
fricet. seta in cauda ut renascatur celerius, aquam mul-

: sam facito | et. ex ea aqua saepissime lavato locum et
adipe ursino rapum confricato. celerius renascitur.

pili albi iumento si nati erunt quoquo loco. in spina
alba nascuntur tubercula, quasi spongiolae. has conteres
bene, ex ros& subiges, deinde pilos albos radicitus educito,

: tunc eo medicinae locum cottidie bene confrieato, donec
pii renascuntur.

ad inficiendum rufum colorem. ad inficiendum rufum
colorem spuma argenti, feclam, crocum, calamos avenae,
vinum vetus. sic autem facies. spumam in vino calefacies

80 et admiscebis feclam et crocum, bene in uno temperabis
et perungito in sole iumentum. tertio quoque die perungito
et dato opera, ne volutet et ne manw id adfricetur.

3[in]de B | minimi vernaculis || 4radices || 9 adfacito ;11alapa
— &lopecia||12 socco: cf. supra p. 239,25 et Pelag. 437 cortex ve-
iustae taurinae cum annot. Ihmit; sauco vel sabuco B | receti ||
13 aximinem de cervicem || 15 supra 717 || 16 rapa || 26 medicinae
- medicamento || 26 renascutur || 28 hebene ᾿ 82 manum

191

7929

149'a

798

794

795

796

497

498

1497b

246 MULOMEDICINA CHIRONIS 795—798

iumento ut maculam albam facias. iumento ut albam
maculam facias quoquo loco, fabam sine sale coques et
ferventem inpones, ut pilus cadat. eum locum lipara
curabis. hoc facies et si volueris calidum facere.

Colliria ad omnia vitia oculorum haec erunt. 5

ocularium Vibianum ordinarium δὰ omne genus viii
oculorum praeter ad claucoma. croci Siculi p $, murrae
irgonitae p-£, apobalsami ludaicae p-Z, salis am-
moniaci p-£, lepida Campana p.-—, cadmeae Cyprea
p. —, ossum sepiae p. —, &aleiomü pondo &, mellis At-:o
tici p. libra, piperis albi pondo &, piperis nigri pondo «,
piperis longi pondo &,, vini Marsici quod sufficit. haec
omnia irita bene et cribellata cum fuerit, repetes ex vino
Marsico, teres, donec bene sint trita, postea mel adicies
et sic miscebis et uteris. 15

oculorum quotiens tunicae vehementer vexatae sunt.
thuris masculi quod volueris, ex eo polline facies et folia
fabae quam plurimum viridis et bulbum aequis partibus.
conteris autem sibi quisque et misces. ex eo inunge bis
in die, donec coeant ea quae rupta sunt. 20

item ὁ huiusmodi valitudinem fumentationem fenugraeci
sextarium unum, rutae m I ex aqua cisternina. decoques
Sic et inde suffundes.

84 percussum oculum, quod claucomam induxerit.
mirrae agrestis p. S, salis ammoniaei p. —, croci pondo ----, 35
apobalsami p. S ... quod satis est. haec omnia diligenter
in mortario teres, donec leve fiant. ex eo inunges.

elaucoma | si se profuderit. sanguinem ei emittas a
temporibus et aqua frigida fovebis et postea inungito de
eodem collirio, quod infra [s.] s. est. nitrium et spumam so
conterito et caldes oleum et permiscis et ex eo inunges,
maxime si recens vitium fuerit. frequenter uteris ad
recentem album et percussum opii pondo —-, thuris ma-
seuli pondo ——, apobalsami pondo —-, mellis Attici p. c.

8 ferventim || 4 cubis calidum — λευκομέτωσον B || ὅ collirium '

7 clauconia || 8 sq. armoniaci || 10 alcromi || 19 inungebis || 21 in
addidi | 25 armoniaci || 27 lene || 29 timporibus | posta || 88 recenter

MULOMEDICINA CHIRONIS 799—808 241

ad recentem album. croci p. —, pompolicis p. ——, plumbi 799
combusti p.—-, mellis Attici quod satis est, opii p. —.

alio modo: mirrae p. ς et cerae un&, praeterea adipe
anserinum, quem excoques cum melle Attico. deinde una

5 consubigito et ex eo inungeto bis in die. ex eo sanum fiet.

ad oculum album ex plaga aut si se ipse fricaverit. 800
spumam nitri, mel, crocum optimum, ex eo inunges.
eidem rei alio modo: ossum sepiae contundes minutum
el murram et ex eo inunges. eidem rei alio modo. 600]-

19 lirium: fenieulum arfieito et comburito et in oculum in-
flato per fistulam. eidem rei alio modo: salis Indici fossilis,
eius suco mel addito, inungeto. si croco addito, melior erit.

omnium medicamentorum optimum collirium ad epi- 801
fora et percussum. murr&e p. —-, croci p. e, spicae

1 nardi p. G, cinnami p.c, aloen p.c, lici per 4, mellis
Attici p. libra, apobalsami pondo gc.

vulnus in oculo si factum fuerit. murram, crocum,
Scoeniantes conteres et addes mellis Attici quod satis est
pro ratione medicamentorum, aique it& inungito.

: ad cieatricem. murrae p. c , croci p. c , cinnami 3 III,
opi 3 I, mellis Attici quod satis est.

eollirium ad epifora. thuris mascul p. —, murrae 802
pondo 4-, &caciae pondo c.

ad veteres albores oculorum. licii p. &, piperis longi

2 cjatis III et piperis albi ciatis IIT, mellis Attici quod
satis est.

&d epifora oculorum. croci 3 I, murrae 3 I, cocodrilli
stercus 3 1, salis ammoniaci 3 I, ossum sepiae 3 I, mellis
Attici ciatos III.

3) si equus tumorem in oculo habuerit aut laesum fuerit. 808
sanguinem ei deirahis desub oculo aut de temporibus.
facies ei unctionem super oculum hane: thuris p. —, magma
croci p. —, olei rosacei pondo — .. quod satis est, ov&

7 nitrum || 9 sq. coliculum feniculi B (coll. p. 249, 29) ||
16 lic — λυκίου || 17 cf. Pelag. 441 || 18 estoniantes: — σχοίνου
ἄνθος | 21 Veg. 111 22,4; Pelag. 416 | 28 armoniaci || 81 tim-
poribus [ 38 (mellis Attici»?

1498

804

805

806

807

248 MULOMEDICINA CHIRONIS 804—807

numero II. haec omnia in uno commiscito | et in lana
perducis et super oculum inducis.

elaucoma si erit, sanguinem detrahes a temporibus et
aqua calda foveto et postea inungito oculum. thuris lecti
quod satis est, cum nitri spuma conterito, addito olei 5
veleris. quam primum maxime uteris.

in oculo albor si erit ex qualibet causa, sic curato.
medullam de cruribus eximito verbicinis et inungeto.
frigida foveto. sed si album super .. . aliquid fuerit, medica-
mento ecrocino utere. ita sanum fiet. 10

ad oculos albos et ad claucomam zerobtalmicon. hirun-
dinis capita comburito, flos mirrae quam optimae, nardi
Syriaci, uniuscuiusque pondus obolos [ex] ternos in uno teres.

ad oculum album zerobtalmias sive ad aspretu-
dinem oculorum. nitrio cocti veteris florem quod terito 15
et in eundem aquam mittis et leve uteris.

oeulare ad epifora et percussum. murrae pondo — , croci
pondo e, spicae nardi pondo c, apobalsami pondo ce, 1101]
pondo e, mellis Attici pondo libra.

elaucoma si habuerit in media pupilla, quomodo 2o
vitrium. qui cum suffuderit, quomodo c/aucum facito.
cum de stabulo prodisse incipit, sublatum caput faciet,
palpebrae eius ... velocius ambulat et pedes ad usum iactat.
hoc difficiliter sanatur.

Sed si percussum fuerit aut album in oculo habuerit, s5
sumito sepiae marinae ossum et radito ciatos ΠῚ, murrae
[et] trigonita ciatos II, piperis albi ciatos III. haec omnia
in uno conteres, donec leve fiat, et admisces mellis Attici
pondus competens.

aut si habuerit cicatricem in oculo, sumito medulla cervina so
vel verbecina de cruribus ad quatuor et cocodrilli stercus

6 nitri vel inter cod. || 9 4. e. si albugo super aliud vitium in-
ciderit B (coll.1. 25) | 11 sero obtalmicon: — ξηροφϑαλμικόν
14 sero obtalmias || 15 quod terito: conterito aut quadr. terito B
16 quam | 17 ad addid: | 21 nitrium: cf. supra p. 175,12 |cau-
cum | facit? || 22 caput iaciet B || 23 ambulant | a susum iactat B
24 difficilitur||26 supra 536, 26 murra || 30 in marg. de cicatrice |
cf. Pelag. 418 | aut: at B | B1 verbenacia: corr. B

MULOMEDICINA CHIRONIS 808—811 249

pondo 3, sepiae marinae ossa pondo semis et mellis Attici
ciatos III. econteres, donec leve fiat. ex eo bis die inungues.
81 equo in oculo albor natus fuerit tanquam grando, 808
et hoc facile t inter pectus fecit morbus, sic curabis. salis
5 ammoniaci et nitri cocti floris utrisque aequas partes
conterito οὐ ita inungito cottidie. aut cepam conteris
totum melle et inungito. aut lasar Cyreneicum mellis
commisceto et inungito. &ut columbinwm stercus com-
bustum | et nitrium combustum inungeto. unum quod 809149"b
10 de his ecombustionibus quadriduo inungeto, ei sic inumxeris
exiraneam grandinem et claucomam, quae in oculo est, et si
tibi videbitur eum locum amplius purgare, alio medicamento
inungeto, sed huius generis quod conveniet. sic explebis aut
eo medicamento adipe bublinos aut gallinacios et vini pusil-
15 lum admixtum. hoc medicamentum omnibus utilem est.
ad claucomam, quae in oculis erit. statim cum recens 810
fuerit, curabitur, sed si veteruerit, nolito curare, nam
valde molesta res est. recentem curabis sic. feclam
primo eum oleo veteri, mel, nitri flos in uno conterito
80 et, aridum inflato. aut thuris aut salis &mmoniaci in
linteolo addito in carbonibus, minuta conterito et inflato
in oculum. inde saepius ocularium: murrae pondo I,
eroci pondo -L, salis Spani pondo 3 I.
ad claucomam collirium. ammoniacum purum, eundem 811
35 in mortario conteres, tertio die awí quarta addito aqua, si
potes de flumine [et], sin autem, de fonte, et tere cottidie,
bis in die. deinde octavo die addes mellis p. c. hoc
tibi praestatim omnes res oculares sanat.
collrium oculare. feniculi coliculos conteres et sucum
30 expremes, mel addes, cum deferbuerit, diebus numero VIII.
deinde sumes speculum et permisces. quia acrum est et
quia titillabit, cum eo commiscebis bene spisswm et tunc
in pixide adicies et ex eo inunges.
2 lene | 4 internecium? internecivus? intrinsecus (coll.!. 11
extraneam) B || 5 armoniaci | utrisque — utriusque |, 8 colum-
bini | 9 intingeto || 10 inuxeris: inusseris B ||11 extameam || 13 aut:

ut B | 16 &dmisceas B | 18 molestia | 26 aut addid:; aequa
parte B | 31 qui || 82 titillavit | spissis

220 MULOMEDICINA CHIRONIS 812—817

812 De potionibus quae dantur per os aut per nares.
in primo haec sunt quae conficiuntur eatartica. haec
erit potio prior, qui articularium morbum excludit. catu-
lam lactantem occides et interior& eius proicies, lavabis
eum, et adicies in ollam aquam et eundem coques, us- 5
que donec ossa remaneant, et commiscebis pusillum mellis
et condis eum quomodo pulmentarium. ex eo suco po-
tiongbis quodquod morbo articularium habuerit per iri-
818 duum. T hic idem facies colefium porcinum decoctum, simili-
ter eodem modo dabis. eidem rei facit et hoc: gallum gal- τὸ
linacium eodem modo coctum et conditum per triduo dabis.
ad hunc morbum et haec potio praeparanda erit: titimallo ra-
dicem decoques ex aqua et mel commixtum, ex eodem potio-
150'a 814 nem dabis. | similiter cucumeris silvestris radicem cum nitrio,
quemadmodum s. s. est, dare debebis. ad hune morbum i15
similiter faci et hoc: cucurbitae Aegiptiae semen frictum
et herba quae appellatur etherion. sit autem mensura
quae in omnibus cotulam vini. quod cottidie per os suf-
fundes usque per dies octo, item et haec omnia. [nihil
aliud melius οϑὺ ad id vitium quam cucumeris silvatici zo
815 radicem contritum.] similiter et haec potio valde facit ad
arlicularium: haedinum capitulum cum suis pedibus deco-
ques, donec ossa remaneant, condis sicut s.s. est, et ei po-
tionem dabis per dies numero VII. fugiet morbus articu-
larius. articulos eius pice liquida perunges. sanum fet. 26
816 compositio pastilli ad omne iumentum coactum.
ysopi p. e, abrotani pondo c, samsuci p.c, spicae
nardi 3 II, spicae Indicae 3 II, eosti pondo c, petrosil-
lini 3 II, calami Syriatici p. e, croci 3 I, inulae pondo —,
irin lllirieae pondo —, c&ssiae d&fniten pondo c, panacis so
radicem p. c, murrae pondo 3$, vetonieae p. &, arte-
misiae p. «&, Sabinae p. &, magma croci pondo &,
817 gentianae pondo c, pulveris quadrigari pondo «&, silocin-
nami pondo -—, amomü p.-—, folia nardi p. ——, [spica
8 sq. ef. supra 199 sq. || b addicies || 12 ad supplevi | gracilem '
16 facis hoc ej 18 quae: aequa B || 195g. cf. 1. 14 || 29 innule | 33 8&-
uine || 33 sq. 5110 cinnami: — ξυλοκινναμώμου || 84 ammoni | folio

MULOMEDICINA CHIRONIS 818—820 251

nardi pondo -—, murra irigoniten pondo -—, croci pondo
-—, cassiae dafniten pondo -—,] eassiae siringae pondo
τς Tjmallis pondo —, pumponice p. —, acori Pontici
pondo —, [magmae croci pondo —, irin Illiriei pondo —,

s gentianae "αὶ I, calami Siriatici pondo — ] piperis albi
pondo —, piperis nigri pondo —, piperis longi p. —,
thuris masculi p. — , rutae silvaticae p. — , centaureae p. —,
vetonicae pondo —.

pastillum potionatorium 84 morbida iumenta. apopo-

10 nacis, agapeminis, croci, rutae viride, vinum vetus et
oleum. tepefacito, datio per os farciminosis et suspiriosis,
cum sanguinem mixerit.

potio ad ventris dolorem. nepida montana, apium,
rosmarinum, rutam, cummum, origanum, pulegium, sil

15 Gallieum. haee in vaso novo decoque ex aqua ad tertias,
ex hoc potionato.

potio ad conealfactionem. dauci semen, gentianae,
piper nigrum, piper album, cen|taurea, costum, sil Galli-
cum. haec omnia conteres et dabis ex vino optimo.

20 potio ad iocineris dolorem et vexationem. semen lini, scor-
piacem, gummi, fenugraecum, urticae semen, apii semen, feni-
culi semen, sandonicum, dragantum, inula, sisimbrium, Ὁ con-
eirimbata, costu, pastillos rosacios, irin lllirica, abrotanum.

pastilum ordinarium. cinnamum pondo c, murra

s pondo &, eassia nigra pondo 4-, amomum pondo &,
Spie& nardi pondo x, petrosilinum pondo 5, piper nigrum
pondo 5, meu pondo —, costu pondo 3, magma croci
pondo 3, calamu Suriaticum pondo 5, thus masculum
pondo 3, opobalsamum et magma croci.., amomi pondo

30 3, eassiae llliricae pondo "πὶ croci p. 4-, cassiae ru-
fae pondo 4-, scoeniantes pondo 3, piper album pondo κα,
panacis radicem pondo -4-, piper longum p.35, asari

2 terringe | 3 mellis? malvae? | pumponice — zopugóAv£? |
11 dato supplevi | 18 nepida — nepeta || 14 cummum — cummi? |
22 dragragtum | innula | cucurbitam B | 24 cf. Pelag. 390;
infra 842 | 25 ammonium [ 28 calamus uriaticum [| 29 amonii ||
31 stoniantes

818

819
1507

820

202 MULOMEDICINA CHIRONIS 821—824

Pontici pondo 4-, nardi folium pondo —, silocinnamu p. —,
&corum Ponticum pondo —.

821 potio ad vesicae dolorem sive praefocationem. piper
album pondo —, murra traconita .., feniculi semen pondo 4-,
mellis pondo semis, olei cedrini pondo 3, butiri pondo 5, 5
rutae folias pondo —, conteres sic quisque res et com-
misces et dabis. |

potio ad eos qui sanguinem eiciunt. gentianae ra-
dicem pondo "-ἰ, api semen ciatum unum, lexivae
eiatos VI, vinum Italicum ciatos III, olei viridis ciatos tres, τὸ
conteres sibi quisque et.commisces et ex eo potionem dabis.

822 potionem ad eos, qui sanguinem meient. scorpiacem
et semen Tfraxi et lexivis ieiuno. idem facit spuma ar-
genti. bene aeris aut ferri aut plumbi clavis configes et
inde eas teres et sic addes. omnia dabis. et contineto ad 15
mortariaà marmorea pistello plumbeo. ex aceto acro puscam
facies ei sic iumentum ieiunum perunges per dies VII.

898 potio ad deiectionem alligandam. semen iunci con-
tundes et lavabis, ut sinapis lavatur, postea adicies aquam
et colabis per linteum mundum et hoc ieiunum potionabis. 30

potio ad deiectionem alligandam. gallas nigras nu-

mero XII, piperis 3 IIT, cumini ciatos IL, corticem malae..

haec omnia pariter teres et eriblabis ex aceto, conteres

1860 ἃ bene omnia in oxigaro isto, dabis in potione iumento |
ex vino vel ex posea. [potio] 25

824 potio ad eos qui sanguinem meient. uriicae semen,

apii semen ex vino dabis per triduo. sanum fiet.

potio ad eos qui s. 8. amulum, urticae semen, panis emptici
medianum, ervi pollinem, asparagi radicem conteris, deinde
commisces cum vino albo dulci tepefacto, dato ei in nare s
Sinistriore. postea sucum ... alipem aprinum decoquito et
deambulationes autem. celerius facito, ne algeat.

1 siccinamu || 8 praeforationem || 6 quis queres: sibi quisque
B, cf. l. 11 | 18 saxitragae M || 14 benetris sic: corr. B | clabi ||
16 sq. ieiuno (ez i. 13) omnia dabis. set conterito [ad] mortario mar-
moreo pistello plumbeo B || 16 marmor et || 19 addicies|| 22 malae
— mali || 24 exigaristo: de ὀξυγαριστόν voce nova cogitat B || 29 ad
sparagi||31 alipem — adipem || 32 aut

MULOMEDICINA CHIRONIS 826—829 253

pastillorum compositio prima et optima. crocum,
apii semen, piper longum, d parpatem, cinnamum, murra
traconitem, thus masculum, gentianam, trixaginem, tussila-
ginem, mel Atticum. haec omnia aequis ponderibus trito
5 quam optime in mortario marmoreo, tunc inde pastillos
facito. hi pastill et hominibus utiles sunt, pro piperato
ieiunus in vino tepido bibat.
potio ad febricitantes. gallas p. &, ros Suriaci p. ,
eoriandri semen frictum p.c,. haec omnia contundes et
10 cribellabis, ex eo potionem dabis.
potio ad coleriacum. gallas sutoricias pondo -—, ros
Siriacum p. —, sil Gallicum ciatos IIT, corium malae p. 5,
murra tragoniten p. —, crocum Siculum p. —, piper
albi 3 IL. haec omnia conteres et ex vino optimo potio-
15 nem dabis per dies aliquod.
pulver quadrigarium. cinnamum Ὁ. ΠῚ, folium nardi
p.1L, erocum Siculum pondo II, piper albi p. I, piperis
nigri p. 1, eosti p.Il, panacis radicem Ὁ. Π, acorum Pon-
ticum p. IT, fu Pontieum p. X-, cassiae dafniten p. 4,
30 cassia 7 ematisca p.II, cassia nigra p.II, thus masculum ῥ.
irin lllirica p. II, calami Siriatici p. II, asarum Pon-
ticum p.II, earpobalsamum p.IL, anesi p. 4-, trixaginem p.I,
rosam aridam p. II, magma croci p. libra.
ad deiectionem. cariotam et gallam contusam in vino offam
345 facito et dato. sin autem non patietur iumentum, potionem
facito ex vino veteri et da, ut bibat bene temperatum.
arieriacen sic compones. murra ἢ. Π, croci p. II,
eassia dafniten p. ΠῚ, cinnami p.II, spica nardi p.II, fw
Pon|ticum p. II, resinae Colofoniae p.llI, aristologiae p.II,
80 piperis albi p. IT, baceae lauri p. II, acorum p. II.
ad tussem iumentorum. cinn&mi Ὁ. 1, murra p. —,
iosciamu p. —, crocum pondo —-, opium p.-—-, sul-
fur p. 4^, costum p. —.

1 prime | optime | 2 papaver B [ 6 his | utile | 12 Gallili-
cum || 19 funi: corr. B | 20 haematista vel haematica (— ἐμπόρ-
φυρος) B || 27 alteriacen || 28 funi | 82 eosciamu

825

826

827

828

180}

829

204 MULOMEDICINA CHIRONIS 830—888

880 &d tussem omnibus. iosciàmum p. —-, cardamo-
mum p.-.-, opium p.—-, crocum p. ——, murra írigo-
niten p. & , piperis albi p. «&,, sulfur vivum p. c, aristo-
logiam p. 4-, asari Pontici p. X-, lentisci p. 3, careu p.3,
mandragorae p.4-. 5

compositio ad tussem. scoeni 3 III, appopanacae 3 III,
murrae 3 III, spicae nardi 3 III, opium 3 III, folium
nardi 3 IIL, costi ciatos VI, mellis Attici libra.

881 841 tussem iumentorum. petrosillium p. II, dauci p. II,
Scoen? Ὁ. -ὰ), murrae p. 4-, spicae nardi p. II, croci p. 1, τὸ
thus masculum p. libram, costi Ὁ. 1, piperis albi p. I,
panacis p.--, sil Gallicum p.I, folium nardi p. I, malum
terrae p.libram, meum p. ΠΠ|, rutae silvaticae p. 4-, ab-
Sinthii p. I, rosae aridae p...

pulver Terentiani malum terrae p. 4-, murra p. II, 15
hiperica p. I, sacchipewi p. II, apoponacis p. II, thus
masculi p. II, centaureae p. II, baeca lauri p.I, magma
eroci p.l, trixaginem p. IL, piper nigrum p. —.

882 ad tussem praesentem. opium p. —, iosciami p. —,
croci p.«,, storacis vermiculum p.-, galbani p.'— , resina 30
lerbentina p. —.

pastillos ad sanguinem, qui faciunt ei ad tussem ve-
lerem, ad ruptos intrinsecus. mandragorae 3 III, thus
masculi 3 VI, murrae 3 ΠΗ, croci 3 V, éosciamum 3 IIII,
vinum Ámmineum sextarios II. 25

888 ad tussem perniciosam. bestiae veterinae corium con-
tusum bene ex passo Cretico. hanc potionem dabis per
iriduo. e/ lini semen et fenugraecum ex axungia mixtum,
bene eontusum dirige, et tussem lenibis. arteriacen: murra
irigoniten p. II, croci Siculi p. IT, cinnamum Ὁ. ΠῚ, cassia so
dafniten p. II, spica nardi p. II, fw Ponticum p. II, resina
gutta p. II, piperis albi p. II, baeca lauri p. IT, argal-
lieum p IL, pulver Terentianum p.I, thus masculum p.]I,

1 osciamum | cardamonium | 4 leuistici sic | 10 scoen |
16 hiperia: corr. B | s&echipemi: τες sagapeni | 19 osci&mi
28 inirinsecos | 24 eosciamum || 28 οἱ ἢ 29 dirige (per cornu»
aut (in fauces Β B | lenibus: corr. B | 31 funi

MULOMEDICINA CHIRONIS 834—837 255

malum terrae p.I, gentianae p.I, rutae silvaticae p. 1,
trixaginem p. I, | bacea lauri p. L, opoponace p. I.
pastillos ex herbis, ubi frumentum pubescit et | quam
maturescit. colligito stercus suillum et caprinum et ovil-
5lum et bubalum sub divo, arficito in sole p semis libra,
farina siliginea quod sufficit et cum melle subigito. ex
hac potionem dabis ad omnem morbum et coactionem.
pastillum ad venenum, qui morsi sunt. intibum rusticum,
gentiana, aristologia, peucedanum, personiam, gingiber, hoc
10 ex melle et murra bene contrito. venenum omne deiciet.
ad tussim veterem et si sanguinem exocreat. lardum
vetus ne minus...vinum decoques et in aqua putiali.
insuper lardum pinguem videto ne pulpam aut cutem
ibi relinquas. quamvis veterinam tussim aut sanguinem
15 reiciet, sanum reddet. in qua commiscebis argallicum.
offam facito ex isto et quasi salivatum diriges.
potio ad eos, qui intrinsecus vexati sunt aut vulsi
sunt. sic compones. sextarium unum lactis caprini ς I,
iragantum infundes pridie ex aqua. inde ei singlos dabis
:)laetis S I. lini semen p. I eoicias in vaso novo fictili,
addes ei aqua putiale, decoques et in eius... defundes in
altero vase, ne deglutinet vitium eius. uteris in diebus sin-
gulis cum passo et lacte et traganto. hoc ad effectum perducet.
potio ad febrem iumentorum. ysopum 3 IIII, irin
: llliriea p. —, murra p. —, panacis radicem p. c, spica
nardi p. —, ficum p. &, apium et rutam coicies in ol-
lam novam et coques in tertiam partem per triduo. re-
centem possis potionem dare. a&quam coicies ternas
eminas in die et coques ad lertjam partem. hac re
30 81 parum proficerit, de cervice sanguinem detrahito et
perungito quod satis sit. intermitte triduum ad potionem.
81 haec res non profecerit, sumito abrotanum, in singulos
dies facies singulos decoques sextarios aquae cum íracantum

4 ovilum | 7 ad — coactionem $n cod. initio insequentis me-
dicamenti || 9 personaceam? | gingibis || 10 reiciet? cf. 1. 15 || 15 in
aqua B | 16 usto: corr. B | salibatum [| 19 inde ei: in dies B '
29 tertiam scripsi: dextram | 88 tracantum scripsi: affricantem

151'a
884

885

836

887

256 MULOMEDICINA CHIRONIS 888—841

et ruíam, apium et mentam, cariotam de palma. haec
res ad effectum perducit.

888 iumentum cum tepidwn ad potum venit et expavescit,
scito illum hsbere...sudabundus bibit. sed si voles ei
succurrere, fici 3 II, rutam et folia de oliva decoque et ὁ
triduo potionem dato et mistum toto corpore perungito.

jumentum tibi si T inter manus fuerit ei morsicis homi-

151'b nem sequitur, eum iumentum in | tenebris concludito, ubi

silentium sit, et de cervice eius sanguinem emittito et a
cibariis abstineto, usque donec obdormiat, et ad effectum 1.

889 perduces. arteriacen: cardamomum p. c&, crocu Sicu-
lum p.lIf, murra triconitem p. II, piperis albi p. II, Lem-
nian [tragoniten] p. II, fuscinum p. II, sulfur vivum p. Il,
amomum p. II, reuponticum p. II, oleum Spanum p. II, mel
Atticum p. III. has res singulas contundes in pila et cernes 1
ei coicies in vaso plumbeo permixta i» unum et sumes,
cum iumentum aestivo tempore, quem videris tussien-

840 tem eti non potest sustinere. sumes 5 singulas singulos
dies, eum vini sextario uno miscebis et dabis iumento
ieiuno per triduum. parebit effectus. sumito ex &xungia*
pondus semisse et 3 binas, ex eo medicamento sumes,
commisces, in os sine eum medicamentum lambiat.

potio ad intestinorum dolorem. murra pondo 3, piper
album p. —, sil Gallicum p. X, , magma amomi p. &,. haec
omnia, quae 8. 8&., singula conterito, et rutam viridem postea 5$
contundes et in unum permisceto, dato bibat tepidum.

841 pulver ad tussim iumentorum. luganium p Il,
Spiea nardi p. II, murra triconiten p. II, crocum GSieu-
lum p.l1Í, seoenum p.llI, cinnamum p.ll, piper p.ll,
ubam amomi ἢ. ΠῚ, panacis p. &, aeori Pontici p.«,*
mellis p. I, thuris Pontici p.I, apii semen p. I, cassiae
Indiege p. II, thus masculum p. II, irin Illiriea p. libra,
palmas Suriacas p.I, agari Pontici p. II, rosae aridae p

8 tepidum scripsi: tibi, cf. supra 444 || 6 mestum || 7 i»-
aanius (cf. p. 84,15)? | morsibus? | 11 alteriacen | cardamonium |
18 fuscinum viz salvum || 14 amonium || 16 permixtam || 17 eum

22commisces: cum escis JB || 95 rutem | posta || 99 scenum || 30ubam
— uvam

MULOMEDICINA CHIRONIS 842—846 251

libra, anesi (qui petroselinum) pondo libra, magma
eroci p.IIII, Lemniam p.II, [murra triconiten p.IlL, eroeu
Siculu: p. II, cinnamu p. II] eassia dafniten p. II, spicae
nardi p. II, Tporro Pontiei p.II «,, aristologia p.ll, pi-
5 per album p.lI, resinae p.lL, bacca lauri p.IL, acori p. II.
pulver quadrigarium. cinnamum Ὁ. 1, folium nardi
pondo II, uvam amomi pondo II, spica Indica pondo II,
murra iriconiten p. II, croci Sieuli p. II, scoeni p. IL, pi-
per album p.Il, piper nigrum pondo II, piper longum p.II,
10 costu p.Il, panacis radicem ἢ. Π, acori Pontici p.II, Melia
thermantica p.II, gutta Pontici p.II, cassiae dafniten | p. II,
cassiae rufae p.Il, cassiae nigrae p.II, thuris masculi p.I,
inn Illiriea p.II, calami Syriatici p. II, asarum Pon-
ticum p.ll, rosa p.IL, ecarpobalsami p.IlI, anisi p.l, croci
1; Indici p. II, Lemniam p. II, magma croci p libra, trixagi-
nem Creticam p.I, rutae silvaticae p.I, malum terrae p.Il,
silocinnami p.II, petrosilinum radicem p.Il. datur autem
haec potio 18 ut in equos XV adiciuntur pulveris 5s
tres in mulsu 5$ VIII aqu& calida sextarium unum.
20 Compositiones unctionum omnium.
unctio ad capitis dolorem. castoreum pondo 5, vini
veteris sextarium 1, nitrium pondo 5, ruta pondo —,
thuris polline pondo uno, oleum vetus pondo uno, nuces
amaras. has res conteres [et] ex vino et oleo et ex eo
35 perunges caput.
unctione synchrisma. cera rufa pondo II, ammoniaci
pondo II, propolin pondo II, apopanacis pondo II, resine
terbentina pondo II, medulla cervina pondo II, opium
Gallicum pondo III, adipis anserini pondo II, adipis
80 leonini pondo II, piperis albi pondo libra, thus masculum
pondo libra, baccas lauri sextarium unum, olei veteris
sextarium unum, olei murtini sextarium unum, olei primi
sextarium unum, olei storacini 55$ I, olei melini 55 I.
unctio ad articularium. pices Britiae pondo II, 7 vesci-

4 acori? porri? || 6 Pelag. 390; cf. Veg. VI 13, 3 et supra
820 | 26 unctio vel? | 82 murtine [ 88 mellini | 34 bricie: —
Bruttiae | sq. vervecinum? viscum B

Mulomed. Chir., ed. Oder. 17

849

151"a

843

844

845

846

208 MULOMEDICINA CHIRONIS 847—850

cum pondo unum, sepo tauri pondo unum, flos similaginis
sextarium unum. haec omnia commisces et articularium
ex eo perunges.

unctio &d armos inflatos equo et ad renes. sulfur
vivum pondo libra, fecla pondo libra, thuris pondo 1, δ
adarcen pondo II, vini veteris 65. II, olei laurini pondo
libra, olei Ciprini pondo I. ex sanguine iumenti quod
satis est omnia tusa et cribellata commisces. ex eo uteris.

847 unctio ad suffragines. aeruginis pondo libra, alumen
pondo V, herba sideritis pondo I, acetum acrum pro modum. 10

. unctio ad uliginis iumentorum. sulfur vivum tritum
ex aceto crefíum mortario subactum. ex eo induces, ante
tamen terias suffragines bene cilicio. idem facit alumen |

151"b scissum p libra, aeruca&m p.I, aeris flos p.II, sulfur vi-
vum p.l, nitrium p.I, auripigmenti ciatum 1. 15

848 unetio ad uligines. thus masculum bene cernitum et
cum ros& Campana admixtum ex oleo et aceto et melle
coques, bene depones, butirum caprinum adicito. inde
utere tanquam cerotum.

unctio ad uligines. aes ustum[es], spuma argenti, so
aeris flos, auripigmentum ex aceto commisces et utere.

849 unctio ad armum luxatum. rumicis 5 ΠῚ, cocodrilli 5 II,
nastureii 5 IIII, ammoniaci p.I S, ysopi p.l1l, cerae pon-
dus S, mellis pondo 1. haec omnia ex aceto et oleo
macerato et sic perungito. 25

unctio ad scabia. stercus in aquam sumito, lapidibus
ferventibus ealfacito et ex ea aqua, usque dum sanum
fiat, linito.

unctio ad scabiem. muriam, mel, sulfur, oleum
Cyprinum, picem liquidam in uno conteres et ex Θ0 so

perunges.

850 unctio ad podagrosum. sucum rusci, opium, ungentum
cappare, hoe conteres tanquam cerotum. sic tangas
omnibus.

12 crelicum ἢ 13 tertas — tersas | 20 es | 82 cum brusti:
corr. B, cf. p. 959, 13

MULOMEDICINA CHIRONIS 851—854 239

unctio ad scabiem. oleum cedrinum, oleum laurinum,
oleum vetus, oleum Licium, oleum murtinum, oleum ]len-
tiscinum, oleum Thybenum tracis, sulfur, nitrium, picem
liquidam, salem, acetum acrum, axungiam, adipe ursinum,
5adipe leoninum. haec omnia írita bene in cacabo coques.
cum iam ad...medicamenta deferverint, sic commiscebis,
bene caldo perungues.
unctio ad scabiem. sulfur vivum, picem liquidam, amur-
cam, verairi nigri, aequis ponderibus contusa, bene mixta

10 cum aceto non nimis copioso. hoc medicamentum cito sanat.

unctio ad eoxam luxatam, quae unctionem ποι audit.
lines gluten taurinum semis libra, farinae polline ς I.

unctio ad podagram. axungia vetus, sucum rusci,
eappare. hoc contere in uno, ex eo utere, sicut s. s. est.

ι unctio ad febricitantes. rosam p.G, olei veteris p libra,
aceti eminas III, olei Cyprini p. S, portulacae quod satis
videtur, nuces amaras p. S, menta et ruta p libra. h aec
omnia una conteres cum aceto acerrimo, bene conteris ad
grassitudinem mellis. inde perunges febricitantes.

: . unctio ad venas calefaciendas sive in hominibus sive
in iumentis. et in pesso, cum pepererunt mulieres, sup-
pones ibi, ut melius purgentur. baccas lauri virides p III,
folia lauri p selibra, rosmarinum p III, absinthium vi-
ride p III, herba turaria p II, thuris manna p libra,

36 samsuci Alexandrini p. IIT, semen .. haec in vaso aeneo.
olei veteris Afri trienni, si minus, Spani 55$ III, vini
Siculi 95. III adicies in cocturam.

851

852

152'*a

858

idem decoques in tertias, ita ut pars tertia remaneat. 854

quam colabis in vaso aeneo et eundem vasum, in quo
30 decocta sunt, terges, et in eodem vaso colatum adicies.
in eodem vaso ceram adicies, et sic fervescat ex ]len-
tore. cum cera liquefacta erit, adicies galbanum οὗ
moves spatomele, dum et hoc liquefiat. herbae et semina

8 Hispanum fraces B; latetne storacis? | 6 ad (carbonem»?

p. 263, 2| 9 veretri | mixtam | 11 laxatam | unctio ἔναιμον

adl B | 12 lenes | 16 Pelag. 40 || 21 sq. supponet sibi | 22 pur-
getur | 25 eneo | 29 eneo

17*

260 MULOMEDICINA. CHIRONIS 856—857

primum decoquantur ad tertias, postea admisces primum
... p libra, sequess galbani gutia, thuris maseuli pondo
libra, et moves, dum liquefiat.

855 incantatio eiusdem inunctionis. invoco ier ex angu-
lorum et corporis, palam et absconsa, sive in muliere
sive in viro, adesto mihi angulis III. ponam, qui osso-
rum et medullarum viscera contenes, ut possit frigidas
partes a calore expellere et calidas [sive frigidas] refrigeria
mittere, per eum medicamentum, quod in ea manu ad-
mittito οὐ movendo, uti mihi voles cum iuribus et refri-
geria nervorum herbarum viridis deicere velis, et cuius
quidquid corpore admissum fuerit.

856 AÁcoporum omnium eompositiones.

acopum ad perfectionem et nervorum dolores. sam-
sucum Alexandrinum 5& I, calamum Suriacum .. fasci-
eulum fenugraeci 55 I, baccas lauri virides 59 L, solanum
libra, vini peregrini 55 III. haec omnia in unum com-
misces ex aceto 65. I in cacabum novum cum vino et oleo,
quae S. 8. est, οὖ per triduum macerabis, 4?' dies decoques
igne lento. cum videris vinum coctum cum rebus s. 8.)
colabis, tune adicies ceram. cum soluta fuerit, tunc
iterum per sportellam colabis. hoc habebis in cottidiano.
1527b 857 51 voles ei vires maiores adicere, mittes euforbii | 5,
adarcem p.c. conteres has duas res ita, ut id observes,
ne aut oculum aut nares sibi tangat. cum iritum fuerit,
misces ex aeopo 8. $&., commisces, ut colliges in doliolo.
cum voles, ex eo utere, quia multum valet. adicies de acro
eoclearium unum eti de acopo cocliaria duo. sic uteris.

1 posta | 9 seques || 4 sq. nihil simile apud. Heimium, Im-
cantamenta Magica; incantationem corruptissimam 1ta, restituit
B: invoco te rex angelorum (— ἀγγέλων), (qui omnia spectas
animi» et corporis ..... adesto mihi angelis tuis imperans,
qui .... αὖ possis ἃ frigidas partes calore expellere et ad
calidas refrigeria mittere .. . quod mea manu admitto admoveo
(aut admittitur admovendo), uti mihi vel cuiuscumque corpori
admissum fuerit, aestum et refrigeria nervorum herbarum viri-
bus deicere velis || 10 bolescum | 13 acopiorum || 14 ad copum"
16 soranum | 18 et | 24 observet | 25 tibi B | tangas? || 27 qua

MULOMEDICINA CHIRONIS 858—861 261

acopi compositio. bidella p. $, ammoniaci p.S, gal-
bani p. S, thuris polline p libra, saecipemi p. S, resina frixa
p libra, resina terbentina p libra, apoponace p.gG, baecas
lauri 55 I, resinae eronalis libra, olei Cyprini p libra.

5 acopi compositio at nervos laxandos. pice Britia pIg,
resinae crudae p I ς, ammoniaci gutta p S, galbani p S,
resinae terbentinae p libra, cerae albae p II, resinae
frietae p II, medullae cervinae p S, vidella p ς, saga-
peni p libra, apoponacis p S, cerae Punieae p S, baccas

10 cypressi p 2, baceas lauri p II.

acopi compositio. medulla cervina p ς, pi»guamen p ΤΠ,
cerae p IL, rosae p IL, olei p II, adipe gallinacium p II,
T teris unguentarii p II, crassamen nardi p II, olei lorini p II,
olei lentiseini p Π olei Cyprini p II, croci p II, piperis

i$longi p IL, eoriandri grana numero X, ammoniaci p Il,
galbani p &,, gentianae p &,, malum terrae p & , T1um-
pisea p libra, murrae p 3, thuris masculi p II.

acopi compositio. galbani p S, ammoniaci p S, thuris
polline p I$, cerae albae p X, resinae frictae p I 6, apo-

80 ponacis p libra, bacca lauri p II, cerae Puricae p libra,
baecas cypressi p libra, resinae dicamen p IIII, olei
Cyprini p II, olei primi p II, olei citrei p II, olei laurini
p IH, olei veteris p dodran., olei murtini p II, [oleilaurini ς ].

compositio sinerismarum.

3; — sincrismae compositiones: resinae terbentinae selibra,
ammoniaci p duo, medulla eervina p III, adipis taurini
p II, adipis ursini p II, adipis leonini p II, meconii p II,
resinae Colofoniae p II, galbani p ς, castorei p libra,
oppoponacis p libra, piper album p libra, storacen p II,

80 cerae p II, bidella p I $, thuris masculi p II, ysopi
p II, | propolin Aítieum p II, adipis anserini p libra,
oleum citrinum p V, oleum lentiscinum p IllII, croci

2 saccipemi | 5 et | 8 vidella: in marg. bdellium | 9 baecas
διυρρίουϊ | 11 piguamen || 18 iris vel turis B ceris? | lorice: —
laurini er. 20 pumice || 21 clicamen: cf. p. 271, 29 | 28 doran:

quadran B || 25 sincrisma et || 28 castor sic | 51 pro-
polinanticom

858

859

860

861

152"a

802

8608

8θ4

86b

806

969 MULOMEDICINA CHIRONIS 869—866

Siculi p II, oleum vetus p IIIT, olei Siconei p II, olei
melini p ΠΗ.

Syncrismae compositio. cerae albae p VI, resinae
terbentinae p IIII, apoponace p libra, oleum vetus p III,
propolin p III, galbanum p V, olei lentisci p IIII, olei s
nerini p IIII, ammoniaci p III, olei Ciprini p III, thuris
poline p II, medulla cervina p II, oleum Atticum p II,
oleum laurinum p ΠΗ, oleum Syriaticum p III.

Sincrisma optima ex herbis. medulla cervina p III,
galbani p I, cerae albae p libra. haec coques ex oleo 10
veteri, donec medulla deliquescat. et baeca lauri p
libra, sulfur vivum p Il, serpillum Campanum p $, sam-
sucum, herbam Sabinam p libra, rosmarinum p libra.
haec pistato et cernito cribro quam tenuissimo. haec
coicies in vaso &eneo, cera adicies singulas sic, ne aduras. i5

Sincrismae compositio. cerae rufae p IIII, propolin
Atticum p IIII, aeris usti p IIIT, resifiae terbentinae p IIII,
appoponace p libra, galbanum p S, oleum vetus p IIII,
oleum lentiscinum p IIII, oleum murtinum p IIIT, am-
moniacum p ΠΠΠ| oleum citrinum p IIII, oleum [pur]pu- »
rissimum p IIII, medulla cervina p Il, ysopum silva-
ticum p II, oleum laurinum p II, oleum storacinum p IIII.

Sincrismae compositio. galbani p II, storacis p Il,
bdellia Babilonia p II, ysopum p libra, medulla cervina
p libra, oleum storacinum p libra, oleum purum p libra, s
oleum Cyprinum p libra, oleum amigdulacium p libra,
thus p libra, oleum laurinum p II, oleum murtinum p II,
oleum primum p ΠΟ, oleum melinum p libra, resinae
lerbentinae p Il, cerae rufae p III, propolin Aíticum p II,
olei lentiseini p IIII, oppoponace p III, oleum Siriati- ἢ
ticum p ἐδ II, ammoniacum p II, butirum Getulum p II,
meconium Spanum p libra, adipem ursinum p Il. haec

1 siconei «» Sicyonii | 2 malini | 3 syncrisine [ 9 erbis ||
11 medullam relinquescat: corr. B | 18 savinam | 15 abicies
adurat vel aduras cod. || 16 sincrisma «n fine capitis antecedentis |
20 oleum addidi: purpurissum aut oleum purum B || 26 amig-
dulacium το amygdalinum | 28 malinum || ?9 propolineticum

MULOMEDICINA CHIRONIS 867—870 263

omnia s. 8. coicles in vaso aeneo ei adipem contundito ursi-
num et sic coicies, αὖ percoquatur. ad carbonem decoques,
ne ad flammam aduratur. deinde percolato, donec medica-
mentum cum oleo commisceatur. hoc uteris ad perfectionem

5 lumborum et ad articulos et ad nervos et ad cervicem.

syncrismae albae compositio. cerae albae | p libra, 867 152"b
cerusae p libra, rosae p II, ysopum p Il. haec omnia
quae S. S. Sunt, in vaso aeneo decoques et coicies in vaso
cerusam. et cum iam defundes, in vaso minutatim adicies,

10 Subinde commiscebis, ne cerusa diossum desideat, usque
donec frigidum fiat. hoc uteris ad extractum et percussum.
cerotum alligabis iumento, donec sanum fiat.

malagmarum compositiones. 868
malagmam croci aromaticam sic impones. spumae

15 argenti p IIII, resinae terbentinae p Il, galbani p libra,
bdelii p IIII, manna thuris p III, resinae Colofoniae p II,
storacem p IIIT, appoponacem p Il, propolin p II, bacca
lauri p ς, viscum Italicum p VI, ysopum Atticum p II,
Tnisum thuris p II, amomum p Il, adipe taurinum p II,

30 cerusae p IIIL, olei laurini p IIIL, cerae p VI.

malagmam podagricam. eardamomum p I, centau- 869
rea p IL, ageraici p 1, irin Illirica p S, fenugraeci pondo
iren., nitri pondo duo, ciciti semen p 1. resinae terbenti-
nae p If, cerae Punicae p If, oleum vetus p II, oleum

246 Siriacum p Il.

malagma coctilis. cerusae p IIIT, galbani p S, resinae
terbentinae p III S, adipem taurinum p III, ysopi Αὐ-
tici p II, bdelii p II, ammoniaci p II, piperis albi p V,
irin Illirieae p II, aufonitra p libra, medulla cervina p

80 libra, adipem anserinum p libra.

malagma nigra ad splenem. bitumen ludaicum p g, 870
fecla p $, nitrum p ς, aes ustum p ς, axungia (p $5,
batus p S, thuris polline p ς.

4 perfrietionem? | 7 ceruse | 8 eneo || 10 dissideat | 11 ad
estatem (sic) extactum || 12 certum | 18 cf. Pelag. 446 sq. |

*.e$46€

28 ciciti — cicutae? cicifi M || 29 aufonitra — ἀφρόνιτρα || 32 p $
supplevi

871

264 MULOMEDICINA CHIRONIS 871—874

malagma Terentiana |&dmocia et ad nervos crassos.
cerà p II, absungia p II, thuris masculi p II.

malagmae caldae compositio. auripigmentum p, libra
cerusae p IIIT, aes ustum p IIII, molibdena p III,
jTnisum grussiten p IIII, vini p libra, bitumen p VI, 9
oleum p IIII.

malagma ad nervorum dolorem. cerae p $, adipis
taurini p 4-, galbani p sextan, bdelii p I, ammoniaci p 6,
piper album p S, resinae p ἐδ 6, ammoniaci p $, thuris
polline p $, bacca lauri p S, storacis p ς, T'eresinum 10
gueli facesu. haec contundes singulas res, postea com-
misceto in unum et componito.

159'a 872 malagma ad genua fleminosa. sinapem | Alexandrinum

878

874

emina, nastureii semen emina, nitrum p libra, aes
ustum p S, alumen scissum p ς, thuris pollinem p G6, 15
salis ammoniaci p $, galbanum p ς, bitumen Iudeicum ἢ
libra, mel Alexandrinum p libra, oleum Ciprinum p ς.
malagma caustica. facit ad dorsum iumenti post
ustionem confirmandum, ad tumorem ef ad dolores et ad
luxum et ad fleminam veterem et ad aquam. cerae pl»
resinae p selibra, thuris polline 5 V, galbani 3 1Π|͵|
videllae 5 V, storacis 5 IIII, bituminis Ispani p I, picis
durae 3 IIIT, sagapené 5 III, Tulci 35 VIII, corticis tau-
rini 5 16, simul omnibus mixtis quae conficies.
malagma ad commissuras solutas. bitumen p $,9
aloen p 6$, haec ex ... inter se conteres et impones.
malagma liquida ad nervos crassos. bitumen Iludai-
cum p I 6, pice Britia p I 6, lepida Cyprea p I S, cerae
p hbra, thuris masculi p libra, resinae frictae p libra,
oleum Sabinum p libra, acetum p libra. 9
malagma δὰ nervos grossos extenuandos. ficum

1 aromatica B, cf. p. 268,14; &dmotoria? accommodata M |
8 malagma | 5 misum (4. e. uíov), cerussiten (cf. p. 263,19)? |
8 extan || 10 teres in unguenti faciem haec M; iris unguenti B |
16 armoniaci | uitumen || 19 sed | 20 aquam -— suffusionem?
aquatilia? | 22 siddele | yspani | 28 sagapeminis | olei D, ulicis
M || 28 sq. taurini: cf. supra p. 245, 13 || 31 cf. supra p. 30, 10 |
80 s&vinum

MULOMEDICINA CHIRONIS 875—879 265

AÁfrum p III, uva passa p II, cuminum tritum 4$ I, sul-
fur 3 ΠῚ, nitrum 3 III.

malagma ad nervos grossos et duplices. axungia p II,
caleis flos p ς, aeris flos p &, thuris polline ς.

5 malagma ad femus. malum terrae p libra, spuma 878
argenti p SG, resinae terbentinae p II, cerae p libra,
nitrium p 6, salis ammoniaci p 6, oleum Sabinum p IIII.
haec sic decoques in cacabo novo, mittes salem, deinde
singula adicies et ex lento igne coquatur bene.

10 malagmae albae compositio. flos nitri p II, sulfur 876
vivum p II, resinae pini p VI, resin& apocima p IIT,
cera alba p VIII, thuris manna p libra, sepum tauri-
num p ς. haec sic coques, cera seorsum, deinde apocima
[et] resina, sepum taurinum coques et inmiscetur nitrium

16 et sulfur et thuris polline tusum, bene una subiges et
commisces, erii. malagma.

malagma ad omnia. cerae rufae p V, resinae terben- 877
tinae p II, ammoniací p II, oppoponacis p libra, gal-
banum p II, pice Britiae p V, oleum vetus pondo tres,

30 resinae frictae p II.

malagma pegma. cerae albae p S, galbani p 5, pi-
peris albi 5, a&mmoniaci p S, | resinae p S, thuris pol- 153'b
line p $, nitrium p S.

malagma íraumatica. ammoniaci p S, cerae p S, gal- 878

:; bani 5, cerusa p G, rubricae p 5, murrae 5, spuma ar-

genti p S, piperis p 3. haec omnia ex oleo coquito.

magma croci p I, murra p I, cerae p I, ammoniaci p I,
galbani p I, olei laurini pondo quadran., resina p S,
thuris p I, nitri p S.

$0 malagma ad duritiam εὐ ad marmur. spuma argenti 879
p {ΠΠ|, resinae terbentinae p IT, storacis gutta p ΠῚ),
appoponacis p libra, cerusae p ΠῚ, cardamomi p III,
adipis tauri p lI, ammoniaci p VI, propolin p Il,
thuris polline p HII, eerae p VI, bitumen p II, olei

35laurini p IIII gs.

7 sa vinum || 24 draumatica || 25 lubricae || 28 quaran || 80sed ||
82 cardamoni

880

881

882

153"a

888

266 MULOMEDICINA CHIRONIS 880—883

malagmae compositio ad tumores. nitrum p libra, fecla
pondo libra, bitumen Iudaicum p S, absungiam pro modo.

malagma iacen cerae p [, galbani p I, resinae
lerbentinae p I, ammoniaci 3, oleum Cyprinum quod
satis erit. haec omnia in uno coquito. $

malagma tetrafarmacum. cerae p libra,.resine dura
pondo libra, picis durae p I, alumen p libra. omnia in
uno eoquito ex ... alumen et addito. destringe iumentum,
Teyatu ninum subigito, ex oleo alumen coquito, sed con-
tundito in pilam ex aceto. hanc malagmam utere ad:
fractum et intorium et ad dolores nervorum οὖ crassi-
tudines.

malagmarum crudarum compositiones. malagma cru-
da. cera p V, bdeli p IIT, opii p II, bacca lauri p 1l,
ysopi Attici p Il, resinae terbentinae p Il, appoponacem 19
Afram p Il, piper album p Il, piper nigrum p libra,
thuris polline p II, galbani p III, ammoniaci p II, me-
dullae cervinae pondo libra, oleum laurinum p II, pro-
polin Attieum p II. [bacca lauri p II] haec omnia,
quae S. 8. sunt, singulas res contundes et per cribrum Ὁ
lenuem raicies, deinde permiscebis et oleum laurinum
&d subigendos illos uteris. medicamentum ferveat, deinde
per...subiges oleum et [subegeris|] aceto acro manos sub-
inde tangito. cum subigisses, tunc facies pastillos librales.
hoc malagma uteris, cum iumenti fractura ad sanitatem s$
venerit. item si rene unctionem ad articulamenta | sanus
factus erii, eandem malagmam imponis. item circa corium
iumenti sic explieabis malagmam crudam. ceram rufam
p libra, ysopum Atticum p IIII, storacem ..., calean-
tum p III, apoponacem p 5, medulla cervina p III $,*
propolin Atticum p III S, bdelii p 1Π|.

malagmam crudam. haec facit ad nervorum grassi
tudines et podagrieos. cerae p II, olei Syriae p Il,
adde in utroque, tunde pumicem p libra, adde in mor

7 alumen: alipem B | 8 (oleo»? | 9 cyatho vini B || 20 yro||
22 subiciendos | Vereat: corr. B | 24 subigisset | 27 malag-
nam || 28 explicavit || 34 uterque vel utrique cod.

MULOMEDICINA CHIRONIS 884—887 261

tario. cum bene terueris, cerne et pendito p $, deinde
addito in mortario marmoreo et terito pistillo plumbeo,
addito mellis p IIII, aceto pusilum terito et deinde
[marmoris] contundito ammoniaei p I $, deinde in pilam

5 pariter pistillo plumbeo terito in mortario, usque dum
teras, Tplumbum p ς et admisce. deinde omnia eximito
de pila et manibus malagmam subigito ex oleo vetere
et medullam. cum subigeris, facito magdaleones, ut T ho-
mini videatur. inlinis linteolo spisso, si minus, in alutam.

10 malagmam crudam. cerae p V, galbani p III, sto-
racis p II, bdelii p libra, ammoniaci p libra, medullae
cervinae p libra, thuris masculi p libra, piperis albi
selibra, ysopum pondo libra, resinae terbentinae pondo
libra, resinae eronale p libra, resinae Colofoniae p libra,

15 thuris polline ? libra, bacca lauri p libra, adipis taurini
p libra, olei laurini p libra, olei veteris p libra, olei
mirülini p libra, malum Tausitum " II, galbanum p Il,
storacis p Il, resinae Briftiae p Il, appoponacis p I S,
olei citrei p libra.

20 malagmae ufilis compositio. galbani p ς, cerae al-
bae p libra, ammoniaci p $, thus masculum p 5, me-
dulla cervina p S, propolin Atticum p $, oppoponace p 6,
castoreum p $, bitumen ludaicum p libra, bdeli p s,
thuris polline p II.

35 malagma cruda. cera rufa pondo libra, storace p II,
oppoponaee Áfram p II, propolin p libra, meconium p
libra I, galbanum p libra, adipe taurino pondo libra.

malagma cruda, quae est alio modo ad ossilagines,
quae solent in cruribus nasci. nitri p I, calcis vivae p
solibra, vini p libra, salis ammoniaci p libra, calcitem
combustum p I, | spuma argenti p I, cineris lixiviae
Qe duo, aceti quartarios duos, exungia p ll, con-
tundes singulas res et cernes cribro. cum terere incipies,
1 uene | 2 marmoreo addidi ex |. 4 | 4 àmmoniace || 5 pa-
stillo | 6 alumen? | 8 subieris | sg. in heminas divideatur M ||
9 magdaleones 2 μαγδαλιάς | 14 erolane [ 17 aestivum M ||
18 brictie j| 20 usilis | 25 ruda || 32 quinarios? quartarios? | con-
unden

884

88b

886

887

153"b

268 MULOMEDICINA CHIRONIS 888—891

commiseito in uno. hoc alligato, tertio die solvií ossila-
ginem. cum vulnus purum fuerit, utere traumatico.

888 malagma Vibiana ad flemina. caleantum p 1, aes
ustum p I, nitri flos P I, lepida Ciprea I, fecla
Spana p 1, aeruginis flos n I, lamna p 1, bitumen $
Iudaicum p IT, rododafne p II, axungiae p S, marrubium
montanum p $, columbini stercus p ΠῚ, salis nostrati p Il.
haec omnia contundito, donec bene coquat, et ad circu-
lum impones, ut fleminam discutias.

889 , malagma eiusdem ad duritias. aes ustum, spumam?
argenti, cerusae, aeruginem, salis ammoniaci, molibdena.
baec omnia tundes, ex oleo coques, donec in modum cau-
stiei coquantur. oleum cura, «t vetus sit, et cura, bene
commode decoquatur. caldum bene perducis medicamenta,
aequis partibus misce 3 IIII. 15

malagma ad duritias et ad nervos. aerugine p d,
aes ustum p 6, molibdena p libra, olei p IIII, ace
tum 5 1, spuma argenti p ΠῚ, salis p I S, cerusae p 5.
et infra suo loco adiecta est et duae scriptae sunt.

890 ^ malagma ficurnea sic compones. ficum duplicem p II,»
nitrium p III, fieum contundito, usque dum minutum
fiat, admiscito nitrium «stum et axungiam quod satis
est, un& contundito οὐ sic componito.

ad nervos crassos et Tstrota in se cum fuerit. triduo
aligatum alligatura permaneat. posiridie solvito, calda
foveto.

891 malagma axungia sic compones. sumito axungiam
quam veterissimam p libra, contundito. quae cum con-
tunderis, addito calcis minutae quod satis est, subigito
et bene [in]temperatum in linteo oblinito et iumento in- 9
ponito vel homini. cottidie renova, usque dum sanus fiat.

malagma cyprisinam. baecas cypressi, aceto, coclias
numero XL, axungia p libra, aeris usti p libra, fucum

1 solvito | 3 viviana | 4 citrea | 11 armoniaci | 12 eo:
8uppl. B | 18 curant | 19 intro suo leto: cf. infra 892 | due
scripta | 22 uemtum sic: corr. B | 24 strota& vel sirota cod.;
lateine Syrmaticum an scrofa? || 26 pridie: IV die B || 80 bene el

MULOMEDICINA CHIRONIS 892—895 269

Afrum et cuminum tritum et uvam passam ad durities

et ad flemina et ad ossilagines compones. | 154"a
compositio caldi ad duritias et ad ossilagines. spuma 892

argenti p Il, cerusam p $, aes ustum p libra, aerugine

5p libra, molibdene p II, salis bene triti p II, cadimia
p S; oleum vetus p I 6, aceti 5s 1.

compositio ad duritias et ad ossilaginem. olei pon-
do V, aceti p 55 I, salis triti pondo II, spuma argenti
pondo II, molibdena pondo I $, aes ustum pondo ς,

10 cerusae p ς I, propolin Atticum p S, aeruginem p I ς. 898
appoponace 3. primum miscis oleum, deinde acetum de-
coques bene, sequens ad decocturam [84 medicamentorum
irituras mittes. habeto haec in vase fictili.

experimentatum expertus sum optimum esse ad ossila-
15gines et duritias: aes ustum p ς, aeruginis p S, molib-
dena p $, spuma argenti p III, sale bene tritum p I 6,
cerusae p S, olei veteris p Il, aceti optimi ς.
ad cocturam acrum malagmarum. primum adicies 894
oleum vetus, sequens acetum, deinde salis triti, decoques

80 bene. deinde cum bene decoctum erit, spuma argenti
mittes, sequens molibdena, deinde cerusam. in mediam
eocturam aeruginem mittes et curabis caldum perducere.

ad flemina discutienda. fici radicem, ervum, axungiam
veterem commisces ex aceto acro.

3 ad flemina discutienda. sinape Alexandrinum p ς,
feu p $, sale p ς, axungia vetere p S.

ad flemina curanda. caleis vivae p —-, calcitem p —-, 896
nisum p —-, nitrium combustum p —-, fecla Spang p ——, €*
nitrium p —-. in unum conteris ex lixivia et in pixida

30 plumbea habeto. '

calchicon compositio ad duritiam. cadmia Ciprea p ς,
aes ustum p $, ammoniaci p S, sale candida trita —- I,
cerusa p ΠΙ, oleum p V.

ad cartillaginem emplastrandam compositio. bitumen

1 euminum vel cominum cod. [[|18 84. in vaso fictili operi-
mentato B | 28 descucienda | 31 caldicon | cadmiaci trea

896

154' b

897

898

899

210 MULOMEDICINA CHIRONIS 896—899

Iudaicum p I, aes ustum p I, fecla p $, aeris fos p I,
alumen scissum p I, thuris pollinem p $, nitrium p $,
coctimentum p 6, axungiae p ΠῚ, veratrum nigrum ς.

emplastri compositionem. emplastrum sie componis.
caldea p I, cerae p libra, olei nerini p $, caleitem et Ὁ
ealdea in unum contemperato. ubi erit temperatum, pro
ceroto utere.

emplastrum rubrum. olei p II, lepidge p II, | aeris
flo p $, spuma argenti p IT, aristologia p II, manna
thuris pondus 2-, galbani pondus I, cera pondus II. 10

emplastrum glutinosum ad parotidas. pice liqui-
da 5* II, resinae —- V, cerusae -- V, spimitium —- V,
acetum “55. VI.

emplastrum glutinosum. bituminis p S, cerae p 6,

pice dura p $, resinae p $, ammoniaci p libra, calce p I5, 55
olei p II.

emplastrum glutinosum ad recentia vulnera. cerae pIs,
resinae terbentinae p I6, axungia jmennu p IS, resinae
p bra, aeris usti p I6, visci p S, lepida p libra, vinum
Marsieum p II, sale ammoniacum p III, thuris p libra w
panacis p libra, olei Spani p 6, acetum ς I.

emplastrum ad cartilaginosum. aes ustum pondo $,
nitrium p &, fecla p &,, sale ammoniaeum p c, bitumen
Iudaicum pondo libra, axungia quod satis fuerit et ad-
hue, si vis, alumen scissum, thuris polline, cera Punica, s
mali corium, galbanum, viscum, oppoponacem.

emplastrum ad fracturam. cera Spana p libra, bitu-
men ludaicum p I$, pice Britia p II, thuris masculi
p libra, lepida Cypria p libra, resina fricta pondo libra,
oleum Sabinum p $, acetum Alexandrinum quod satis»
erit [sive quod satis fuerit].

emplastri compositio. cerae p libra, aeris flos p
libra, spuma argenti p libra, resinae adustae p libra,
oleum pro modum.

8 coctimentum: condimentum (cf. infra 935) B | veretrum !

8 lepide | 11 pice 4n macwla rubra || 12 spimicium: τες spur» |
18 bienni(coll. supra p. 259, 27) B ; su1na? svilla? cf. 919||96 pumica

MULOMEDICINA CHIRONIS 900—908 211

emplastrum optimum. galbani p 2.7) murrae p 2;
lepida p 92:, propolin AÁtticeum p 2, folium p Q., am-
moniacum p 2.. pice Britia p Q-, resina terbentina p 2;
cera p S, spuma argenti p IT, oleum vetus p II, aristo-

slogium' p 2.. oleum Cypreum p 2-, centaurea p 2;
irin Illirica. p ς, trifoium p $6, radice p Q-, artemi-
siae p 2.) viscum pondus 2-, Britannica p 2.) argal-
lieum p I, vetonica p I, herba urciolaria p 1. coques
sic. oleum spuma cum ferverit, semel adicias lepidam et

10 aeruginem et cerusam, in wno omnia commiscis ex aceto
acro, conteris in mortario, sicut tibi videtur, temperato.
deinde teris et resinam et vetonicam et propolin Atticum
el picem, semel subrubrum, ne sit aquatum, removebis,
ignem adicies, mannam et galbanum et oleum conteris,

15 res siccas contundis et adicies postea, ne comburatur. haec
uteris et ad cancer | et ad maiora vulnera, si quod
inter manus caro crescit. alternis diebus solves, expurgabis,
deinde eodem impones, donec excomedatur. sanum fiet.

causticae compositiones haec erunt.

Ὁ causticum ordinarium sic compones. murrae p libra,
aloen p libra, thus masculum p libra, oppoponace p libra,
galbanum p lbra, castoreum p libra, propolin p 1, bdelii
p libra, ammoniaci p libra, storacem p libra, viscum
Italicum p libra, thuris polline p libra, alipe leoninum

6 p libra, adipe ursinum p libra, medulla cervina Luis
ceram Punieam p 1 $, ceram albam p 1 ς, 8 vi-
vum p III, resina terbentina p IIT, bitumen ludaicum

III, bitumen Áfrum p IIII, resina Colofonia p V, resina
leta p XV, resina dicamen p XX, resina eronale p XV,

X resinae apocima p X, pice dura pondo XIII, resina alba
Tproiea p II, meconium Atticum p libra, opium S, eufor-
bium p S, magma croci p S, piper nigrum Q., malum

5 oleum addidi | " britaniea | 9 semel: simul? ἢ 10 vino ||
11 temperatum || 13 simul? | sub rubum | aqua tum | 17 coro
ad ternis | solus: corr. B | 30 cf. Chiron apud Veget. VI 14,1
24 alipeleon enum | 29 dicam sic: dictammni B | 30 apecima:
Ξε ἀπόξεμα | 81 Tro1ca?

900

901

1584) 8,

902

908

904

905

906

154" b

907

212 MULOMEDICINA CHIRONIS 904—907

terrae p S, ysopum Atticum p $, sepum taurinum p libra,
oleum laurinum p 2:, oleum mirtinum 2-, oleum Ciprinum
ἐ Q:, oleum amigdalinum p 2-, oleum melinum p 2:, oleum
abinum p 2, oleum lentiseinum p II, oleum Spanum

p V; [oleum laurinum p 2.], oleum vetus p S. 5

compositio caustici. castoreum p V, galbanum p V,
appoponace p WV, bdeli p V, thuris polline p V, viscum
Italicum p V*, cera alba p libra, cera Purica (0, sulfur
vivum p III, resina terbentina p IL, bitumen Iudaicum p
libra, resina Colofonia p S, bitumen Afrum p libra, resina τ
frieta p V, ammoniacum p ΠῚ, storaces gutta p V, resine
dieamem p II, pice dura p IIII, resine eronale p V, pice
Britia p S, propolin Atticum p $, oleum pro modum.

causticum siccanum. cera rufa p libra, cera Pursica
p libra, ysopi Q-, thus masculum p IL sulfuris vivi p lj τ
nitrium p Τί, resina terbentina p V, peucedanum p V.
oleum storacinum p 2.) Talpersum durum p I, ammonia-
cum p libra, resina cruda pondo libra, nisum p ς.

causticum termanticum. galbanum p I, appoponate
p ΤΠ, piper album p —-, piper nigrum p 4-, murramx
trigonitàà p 4-,| ammoniacum p Il, storacis p V, thuris
polline p V, bdelii p τύ, propolin p I, resinae flos p €,
resinae terbentinae p S, pice Britia p libra, cera albà
pondo libra. ,

eausticum ad armos. ammoniaci p III, picis p IIIL s
visei p S, bitumen p IIII, galbani p III, storacis p ll,
bdeli p II, meconium Spanum p ll, propolin p II, thuris
polline p II, baceea lauri p II, resina terbentina p Il, ap-
poponace p II, resinae Colofoniae pondo duo.

eausticum ad coxas. galbani p II, oppoponace p I], »
medulla cervina p II, resinae terbentinae p Il, ammonia-
cum p IL, propolin p II, bidella p II, visei Italici p ll,
pice Britia p II, bitumen p II, olei Siriaei p Il, resina
fricta p II, resinae Italicae p IL, cerae albae p ΠῚ.

2 ceprinum | 3 mellinum | 8 pumica ἢ 12 dicam, cf. supra
p. 271, 29 | 14 sictianum | pumica | 17 altereum J || 25 sq. Pe
lag. 495 (Emeriti)

MULOMEDICINA. CHIRONIS 908-—911 218

eausticum gregalem. manna...sulfuris p libra, bitumen 908
Afrum p Il, bitumen Iudaicum p libra, appoponace pondo I,
resina fricta p III, resinae eroma/e p III, cerae pondo
libra, ammoniacum Afrum p I, oleum pro modum.

δ — Ssubpaeti compositio. subpaetum sic componis.
ammoniacum p 11, bitumen p II, picis p IL, cerae p II,
resinae terbentinae p Il, resinae putuinae p II, visci Ita-

lii p II.

Sibpactum sic componito. pice Britia p libra, bitu- 909

1 men p li, ammoniaeum p II, viseum Italicum p libra,
resina fricta p IL, eerae p II.

arteriacen compositio. murra trigoniten 9 dodran.,
erocum Sieulum p $ V , einnamum p ΠῚ, cassia dafniten
p II, spiea nardi p II, fu Pontieum p Il, resinae guitae

15 p II, piper album p II p IT, bacca lauri p II, agarioum

II

arteriacen sie componito. cardamomum p G, crocum 910
Siculum p II, murra triconiten p II, piper &lbum p Il,
Lemniam [triconiten] p IT, fuseinum p II, costum p II, sul-

wfur vivum ἢ 11, amomum p II, reuponticum p If, oleum
Spanum p IL. has res singulas conteres et cernes, coieies
in vaso plumbeo commixta in unum. ex eo ieiuno aestivo
tempore, cum incipiet tussire et non potest sustinere, sumis
3 singulas in dies singulos in vino et admisces ea et

38 dabis ieiuno per triduo: parebit effectus. ... sumes p ς et
ex eo medicamento 3 II et commisces in vino, sine eum
medicamentum iam bibat.

arleriacen ad tussem vetustam et vo|mica in pul- 911155'a
mone. sucum marrubii p ς coquito in ollam novam et

80 ecoquito calidam. οὐ cum decoxeris, in eodem adicies
murram trigoniten p —-, Τδοαϑίθ p T, Oxirinca cassia
p ——. aristologiam p —-, irin Illinea p $, eroi p $,-

8 erolane || 5 subacti? | 7 putuine: — πιτυΐνης | 12 per do-
ran: pondo quadran (codran) B || 14 funiponticum | 15 agaicu ||
17 eardamonium | 19 ruscinum? cf. p. 256, 13 | 20 &monium ||
27 iam bibat: lambiat B || 28 cf. Pelag. 111 || 30 addicies ||
31 acaciae? | τ. 6. Ὀξυρύγχου

Mulomed. Chir., ed. Oder. 18

214 MULOMEDICINA CHIRONIS 912—915

"annae p —-, a&ppoponace p —-, panacis radieem p —-.
haec omnia in ollam, in qu& succus erit, sumito decoctum,
αὖ non ferveat, paulisper tantum, ut se animet, deinde
eximito et contrito in pixidam plumbeam. uteris ex hoc
eoclearia ex melle Attico singula argentei pondus. $

912 an&collimae compositio.

thuris polline p II, magma croci p libra, flos similae
p 1H, vulvos, coclias, ova empta.

anacolima frigida ad articulos sive ad genua. pol-
linem siliginis conspargis ex vino et uteris pollinem et:
oleum, bitumen Iudaicum liquidum consparsum ex eo in-
ducis in pannum et imponis.

918 anacollima sie facies. bitumen Afrum 5, thuris pol-
linem p —-, cominum ξ libra, magma croci p I, flos s-
liginis p IL, rubriea p II, ex aceto conspargis et subiges ι'
et commisces ova. ex hoc uteris sic, si lumbi laborant
aut coxa trahet. idem et ad armum prodest. si supra
inpones, hoc valde proficiet.

anacollimam sie componis. resina eromalis p 2, vis
cum Italieum p S, thuris polline p I, sinopide p g. «iv
haec ealdum commisces et addes acetum isdem quod sa
lis erit.

914 anacollima calda, quae facit ad flemina, si se flectere
faverint. cerae mollis...pice p II, resina eronale p Il,
pollnem triticium ex alba et acetum decoquito. facit ad*
collectionem et ad duritia recentem. et ferventem inducis.

8i hoe non proficerit, butirum et melle et semen lini de-
coques eí imponis. sanum fiet.
cataplasma frigida. cocleas p II, bulbos p II, sil
ginis 55. II, mentae viridis p II, rubrica p libra, thuris 9
poline p II, vini quod satis erit. hoc uteris ad crus, 8i
luxaverit, hoc impones. sanum fiet.
916 eataplasma cruda sic componis. bulbos, cocleas, sili-

. 1 amanne | 2 sinito decoqui B || 8 semi: corr. Pel. || 5 cocle&-
rio ἢ simile|| 8 vulvos — bulbos | 9 acollima || 10 uteris: con-
teris aut teris B || 19 erolanis | 23 flemina? || 24 flaberint | 28 ez

MULOMEDICINA CHIRONIS 916—918 25

ginis flos, vinum | vetus, thuris polline p S, Xppoponace
p Ll galbani gutta p I, opium p I, magma eroci p 4,
Storaeis vermiculum p 4^, bobilla p 1. hoe uteris ad ner-
vorum crassitudinem. positum simul ad sanitatem erit.

5 ceroticon compositiones.

cerotum ad nervorum dolores. cera rufa p IIII, oleum
laurinum p II, oleum vetus p II, oppoponace p libra,
medulla cervina p libra.

cerotum compositio. cera alba p libra, resinae frictae

10 p S, sinopide cocliarium, oleum pro modum.

cerotum ad perfectionem. rufa cer& p IIII, oleum
laurinum p X, oleum vetus p X, oleum mwurtinum p VIII,
oleum Cyprinum p VIII.

cerotum sic componis. oera rufa p VIII, olei laurini

1:5 p X, olei veteris p VIII, olei murtini p VIII, olei stora-

cini p VIII. haec omnia in uno coques.

cerotum album δα omne genus vulneris et in pessa-
rium. cera Pusica p libra, mastiee p I, thus masculum
p V, pomfoliga p Y^, olei rosacei quod satis est.

20 lipparocerotum ad rasuram et ad dolores. cera
alba p libra, hane liquefacies valde et in mortario pro-
vocas, crescere facias lipparam ex posca et oleo.

lipparae compositiones. spuma argenti p V, eerusae
pondo libra, olei laurini p X, Rodiae cretae quod satis

86 fuerit, vini veteris eongia IIII vel aceti 45: IIT.

155'b

916

917

lipperam ad cervicem laesam et suffragines. spumam 918

argenti t X, cerusae Rodiae p Il, aeruginis p S, ov&
numero XX, vini albi ampullam I, olei p XX. in uno
minutum suffuündes vini et olei, usque donec utraque con-
s) sumantur.
lppari alio modo ad vulnera et δα malandrias. cal-
citlem 3 IIII, resinge 3 IIII, molibdenae 3 HII, cerusae
3 IIII, aquam pluviaticàm aceto mixtum. ex his poscam

4 impositum? | 11 perfrictionem? | 12 mortinum | 18 P
miea | 20 lipparo cerotum | 28 Cyppare | 24 rose: corr. B !|
27 ceruse radie | 29 consummantur

18*

216 MULOMEDICINA CHIRONIS 919—992

facies et oleum mirtinum addes. ex his omnibus lipps-
ram consummabis.

919 lpparam &d omnia vulnera et adustiones. spuma
argenti p libra, ocerusae Hodiae p $, pompholicee p 3,
aeruginis p I, adipis suilum recentis p lI, medullae ὁ
cervinae p libra, olei mirtini quod satis fuerit, vini Bi-

155'a culi quod capere potest. |
lipparam thermanticam. aluminis p S, medullae
cervinae p 1, thuris polline p 1, spumese argenti ες bu-
tiri p I, adipis suilhi quam veterissimi quod sufficit »
omnia bene trita subigis oleo.

920 caustici compositionem ad verrucas [causticum cru-
dum ad verrucas]. calcis vivi p I, fecla Spana p I, auri-
pigmenti pondo sestan. haec omnia teres ex cinere lixiviae.

item aliud stipticum. caleem vivam p 1, nitrium pl: -
atramentum sutorieium p 5, cinere lixivia quod satis erit.

causticum quod sine ferro aperit. fecla cocta p I,
calcis flos p 1, cinerem ex caprolici radice p I, nitri p 3.
haec omnia misces ex cinere lixivia.

991 causticum ad verrucas tollendaes. herbam melidoniam, Ὁ
rubricam, ealcis flos, lasar, &cetum acrissimum. ex eo in
verrucam componito, ante tamen scarificato.

causticum ad verrucas. herbam centunculum et....com-
misceto. hoc in verrucam imponito, aquam ne teligeris.

eausticum orudum ordinarium. calcis vivae p II, fecla s:
Spana p IÍ, auripigmenti p I, lasar p I, oalcantum p 1,
caleiten combustum p 1, aerugine p II, fel taurinum p Il,
einerem caprofici de radice p 3. hoc macerabis ex eodem
einerem lixivam.

922 causticum ad verrucas. calcis flos p I, calcis vivis :
p L veratrum minutum p IL haec teres, ex lixivia con-
Sparges et sic impones.

&crum medicamentorum compositiones. diacanta-
ridas sic compones. eruci semen pondo 5, cantaridas

14 estan | 20 chelidoniam? | 21 lubricam ῃ 924 tegeris |
83 dia cantaridas

MULOMEDICINA CHIRONIS 928—9926 211

pondo 3, tapsiae sucum: pondo 35, sinape Alexandrinum
pondo 3, picis liquidae quod satis fuerit, haec omnia
bene irita, ex pice autem liquida commixtum. hoo medi-

eamentum habeto in pixide plumbea, et ex eo ubicunque -

5imposueris cute ἃ corpore sublevas et pustulum facis, ex
eo medicamento et hominibus wngwes auferuntur et lepra
ex corpore aufertur.

medicamentum ad clavos morticinos. herbam urceola-
riam et absungia et sale contundito et imponito, tertio

10 die solvito, clavolws eadet. |

medicamentum ad clavum mortieinum. porrum see-
livum, salem, fermentum, herbam urceolariam, axungiam
pusillum, conteris in unum οὐ alliga bis per triduo,
sanum fiet.

5 .— medicamentum aerum ad fistulam et ad clavos. cori-
andrum viridem, porrum sectivum, herb&m urceolariam,
marrubium masculum, atramentum sutoricium, aeruginem,
caleiten, pollimem ervi. h&ec omnia bene tusa ex pice
liquida sub igne per ... eurabis sicut traumatico. ubi-

30 cunque imposueris, effectum parebit.

iraumatici compositio. caleitem p 5, aeruginem

? 5, 868 ustum pondo 3, mellis p libra, aceti quod satis
erit. haec omnia commixta decoques in cacabo novo,
ad mellis grassitudinem evertantur. hoc uteris ad omne

36 vulnus purgandum et ad cancer.

lieium sie componis. amurcam olivae 5$ III et aceti
5$& III, salis 5* I. hoc decoque in olla et ad tertias.
et aquae facito ut bene misceas et herbam Sabinam et ros-
marinum. 816 eoctam a&dmisceito, diligenter facito, deinde

80 intermittito, ut ne ferveat. cum coctum fuerit, reponito
in vase fictili et admiscito mellis aliquid. hoc autem ad
omnia vulnera utile est.

medicamentorum lenium compositio. consparsum
810 compones ..... panacis radicem, mellis. haec omnia

6 inunges: corr. B | leprae | 10 clauclos || 19 percurabis ||
20 prat sic | 28 et aquae B: itaque | sauinam || 30 ne add. B

924

995

926

218 MULOMEDICINA CHIRONIS 997—980

&equis ponderibus in uno conteris. hoc uteris ad vul-
nera emplastranda.

927 tetrafarmacum sic componito. resinae dicamew
p hbra, cerae p libra, medulla cervina p ς, sepi taurini-
p S; olei lentiscini quod satis fuerit. hoc uteris ad ὁ
cicatrices claudendas. T

chloram sic eompones. resinae frictae p libra, resinae
dic&minis p libra, aeruginis p $, cerae p libra, sepi tau-
rini p libra, olei Cyprini quod saüs fuerit.

928 licium 810 componis. faecis quae aqua cocta tetigerií 10
τς XV coques ad teriias, addis herbam centauream et
ita permiscito et adicies ad mellis erassitudinem. ita
utere ad vulnera recentia.

Erasistrateum liquidum 516 componito. aeris combusti
) II, murrae 3 Í, croci 3 S, &nisum tostum -) 1, aeris 10
usti 9 I. haec omnia conterito ex vino, ita facito in
156'& mortario ipso, deinde infundito [in] passi eminam, | deinde
exinanito de mortario et coicito in plumbeato et ita utere. |
ad tumores et ad lippitudinem veterem, in palpebris aspera
οὗ quaecunque vulnera fuerint. ex eo medieamento... s»

929 ad linguas vexatas. thus masculum, crocum, cassiam, -
murram, resinam ierbentinam. haec omnis trita bene ex
melle conteres. ex eo medicamento ...

medicamentum &d vulnera, quae vix coeuntur. murrae
et thus masculum et pompoliga ez vino novo iria ads
vulnus discolum hoc uteris medicamento. et ad intesti-
norum rupturas facit.

980 compositiones colliriorum fistularum.

collirium fistularum. &uripigmentum p 1, nisum p I,
aeruginem p I, fecla Campana ? I cum aqua caelestina »
quod satis erit. ex eo collirios facis et siccabis.

collirium fistulare. calcitem p libra, aeruginis p II,

8 dicam sic | ὅ ad cicatrices claudendas in cod. ad. med:-
camentum proximum pertinet | 8 cligaminis | 10 fecisque | teti-
gerint | 14 Erassistratum | 19 84. ad tumores — medicamento
(l. 23) una serie exarata || 21 liguas | 26 pompoliaga | et

MULOMEDICINA CHIBRONIS 981—933 219

veratrum p libra et teris et cernis, macerabis de cinere
lexiva aut ex aceto 8070. collirium facis et in umbram
siccabis.

eollrii compositio ad cartilaginosos. calcitem p libra,

&nisum p libra, caleem p b, cuminum p v, piperis p 3,
sucum aerugines p libra, propolin sucum p $8, herbam
rodadafne p libra, cinere ex lexiva quod satis fuerit. ex
ex eo collirium facies et uteris. -

compositio colliri ad fistulas. aeris flos p c, cumini
10 p ξ) aloen p t£, aceti. acri pro modum.
collirium fistularem. calcitem p I, nisum p 3, aeris
flo p I, aeruginem p 8, fecla p $, atramentum sutori-
cium p S, eumini p $, semen hederae p S. haec omnia
conteris et ex aceto collirium facies.

1 eollirium fistulare.. p 8, caleitem combustum, p Ὁ,
radicem veratri combustii p 1. conincoquies in aquam
tepidam et ex eo [omnium medicamenta trita curabis]
eollirium facies.

colirium ad cartilagines. aloen p I, aerugine p Il,

»auripigmenti p I, gummi de cerasia p 3. in T quo in-

fundis, post triduum in unum commuisees et facies col-
eollirium fistularum. faciet usum bitumen ludaicum
p δ᾽ oppoponace p 5, fecla Spana p I, nitri flos p I,
: salem ammoniaeum p I, stercus columbinum p I, salis
nostrati p libra. | i
colirium fistularum. ealeitem coctum p 1, nisum
coctum p 1, aeruginem coctum p 3, fecla ? 3, loncitem
p 5, TcBlacani fossieium p 3, gummi de hedera p ——
ὃ0 haec omnia conteres et ex aceto colliria facies.
collirium fistularem. aeris flos, ex aceto curabis.
eollirium fistularem. aeris flos p I, fecla p 5, nisum
p Ll ex aceto acro terito, collirium facito.

6 erugines|| 7 p rodadafee libra: éransposwi | 18 edere ||
16 in lacuna. uy sic, cf. p. 281,6 | 16 veram tricombusti: corr.
B | conincocies: cum vino coques 8 || 20 aceto? || 23 facit δὰ con-
tusum B || 28 loncitem — λογχίτην || 29 calcarium? | fossitium edera

981

982

1567b
988

280 MULOMEDICINA CHIRONIS 984—987

984 collirium fistularem. calcem vivam conteres, ex pice liqui-
da Tterabis et collirium facies. hoe collirium fistulas aperit.
collrium fistularem, quod ossa scabra eicit. calcis
vivae p 3, fecla p 5, salis ammoniaci p 5, cadmea p 5,
auripigmentum p 5, veratri radices p 5, lepide p 5 5
aeruginis p 3, sulfur vivum p 5, rubricae p —-, gummi
de cerasa p 1, ut se dissolvat post fistula, acetum pro
modo. facis colliria et sicceabis.

985 hoe verum experimentatum collirium fistularem. salem
ammoniacum, aeris suprema p $, ex aceto et melle Ále- :» -
xandrino p 8. conteres et collirium facies.

collirium ad cartilagines. aeruginis zisma p $, veratrum
nigrum, eum melle Alexandrinum conteris et collirium facies.

eollirium ad cartilagines emplastrandas. bitumen [πᾶ8]-
cum p libra, aes ustum p libra, aeris flos libra, alumen 15
scissum libra, fecla p 5, thuris polline p $, coctimentum
p 8. nitrium p 8, veratrum nigrum p I, axungia exiguum.

986 medicamenta, pulvera, compositiones ischema

&d sanguinem suppremendum.

nisi “Ὁ X, aeris usti J X, lepide » IIII, corticem οὐ
pellis 5 IIII, thuris polline 5 IIII, calecitem 5 XV, thuris
Ὁ X, resine 5) VIII. conteris haec omnia in vase fictili
&ut ligneo, reponito in hoc. per vetustate levius est et
evanescit. recens &utem ad praesens effectum adfert hoc
medicamentum. cum imponis, digito supprimes, donec ad- s
crescat locus, eadem hora statues sanguinem.

987 medicamentum ad sanguinem supprimendum. gallam
Germanam, atramentum sutoricium in uno eonterita erunt.
commiscito omnia in unum et ex eo medicamento im- |

156"a ponito. | 90

2 macerabis? temperabis M, curabis B | 4 &armoniaci | cat-
mea | 6 lubricae ἢ 7 dé sic || 9 expedimentatum || 10 armonia-
eum | surema: squama B | 12 sixma: — ξύσμα | veretrum |
16 condimentum (2 petroselinum Macedonicum) B || 17 vere-
irum || 18 ischema scripsi (cf. supra 142): stemo sic ἢ 28 hoc 1n:
transposut ἢ 25 supprimén || 26 eandem | statuens || 38 conterite:
in vino conterito merum (τ mero) vel contere austerum JB

MULOMEDICINA CHIRONIS 988---941 281

ascarotici compositiones. utere ad ascra tollenda ...
p l, aerugine p I, aes ustum p I, caleitem p I, atra-
mentum sutoricium p 1. haec omnia bene trita sint et
commixta. ex eo medicamento ...

5 Spodium sie componis. nisum, grusinum, veratrum,
aeris flos, .. aeruginem, malum terrae, alumen scissum,
mali corium. haec omnia aequali pondere contrito et
cerne.

" Spodii compositio. auripigmentum p Sg, calcis vivae

19 p II, earta combusta quod satis erit.

spodium sic componis. centaure& p 5, T therenice
p —^ piperis longi p ——-, caleis combusti p 3.
spodi compositio. caleitem p 1, nisum p I, aerugine
p 1. ysopi p I, alumen combustum p 5, mali grani co-
15 rium p I, calcis vivae p I.
compositio stiptici. caleitem p II, nisum pondo II,
aeris flos p I, galla p ΠΗ͂, nitrium p I. haec omnia

' eontundes singulas res et cum aceto decoques in vase fic-
tili, donec consumas aceto. hoc uteris ad vulnera maiora,

80 81 caro creverit.

stiptici compositio ad vulnera et ad duramenta et
ad ustos. grusiten p II, caleiten p II, aerugine p II,
aloen Indicum p IIl, galla Syriaca p II, ros Suriacum
p ΤΊ aceti quod satis erit. haec omnia contundes et

35 cribro tenui traicies.

stptici compositio. caleiten p V, nisum p V, aeru-
gine p V, galla Syriaca p III, mali citrei cortice p III.
haec omnia contundes et cribro tenui traicies, ex aceto
acro temperabis et uteris ad omnia vulnera.

988

989

940

30 stiptici compositio. calciten p V, galla p III, nisu 941

p III, sulfur vivum p III, aeruginis flos p V, resina fricta
p X, malum Punicum p II.

Stiptici compositio. calciten p V, mellis p V, gallam
Syriacam p V, sulfur Afrum p Il.

1 ascr& --- ἐσχάρια (4. e. ἐσχάραι) B | 56 grusinum — ce-
russinum || 6 (n lacuna (uu sic, cf. p. 279, 16 | 9 Pelag. 344 ||
11 theriace B; Berenici? | 22 grusiten -— cerussatum

282 MULOMEDICINA CHIRONIS 942—945

942 medicamentorum compositiones.

medicamentum ad vulnera curanda. fecla p I, cal-
eiten p I, aerugine pondo sextan.

medicamentum ad vermiciosum, eadmea Cuprea, alu-
men scissum, ficum Áfrum, calcis flos, bitumen ludaicum. 5

medicamentum ad vereirum si percussum fuerit. oleum
in solem calefacito et commisceto spumam argenti bene

156'b tritam et ceram Purnicam | et vinum vetus et ex eo medi-

camento curato. )

948 medicamentum ad vulnera purganda. berbasei folias 10
contundité et salem a&dmiscito et acetum imponito. idem
faciet cupressum, idem marrubium.

ad ozenas medicamentum. in vasum, quod oleum non
tetigit, ex aceto acro ea dilues et eundem uteris.

item medicamentum ad ozenas. cadmea Galliea p V, 16
sandaracae Gallicae p I, caleiten p 9, salis nostrati p I,
aceli quod satis est. ἃ crudo teres et in pixidam plum-
beam reponis.

944 ad ozenas. rutae viridis nostrate folias p III, salis
ammoniaci p 1 misces et teres et facies colliria ad men- 30
suram. hoc siccabis et impones ad suffragines. cerae
p ^ δᾶϊρε p.., sulfur p k, bitumen p ς, faecis lotei
p $.0lei p Il, sucum Teerde p 9, pice liquida p IL. hoc
in uno conteris et ex eo curabis.

ad suffragines. faecis p S, pollinem ervi, conspargis 35
ex melle et inponis.

946 ad suffragines. aeruginis p I, alumen p I 8, herbae
erucae p 8, anetum quod satis erit.

medicamentum ad uligines. ium, veratrum, sulfur vi-
vum tritum et cribellatum ex aceto subiges. 30
medicamentum ad uligines. thus masculum tusum

bene cernes et rosam Campanam. TU

8 pumicam | 10 berbasci — verbasci | 14 ediluescet: corr. B
17 à crudo teres: acri (86. aceti) conteres B || 19 folias p
vel VI cod. | 20 armoniaci | 22 adip sic | fecis | 28 cedri? ||
25 fecis | 27 herbe | 29 ium — ἰόν |:80 sbiges stc

3 extan | 4 vermiciosum — verminosum || 6 tom B

MULOMEDICINA CHIRONIS 946—948 283

medicamentum ad suffragines. aeruginis zisma p II,
&lumen p S, herbam sideritem p 8, nisum p —-, [aeru-
ginis p 8], aeris flos p ς, aceli quod satis est.

De bobus, ovibus et suibus medicina. prudentia 946

5 doctrinae est docere quadrupedum genera quae sunt,
quibus curam adhiberi oportet. igitur cum sunt duo
genera quadrupedum, quorum alterum par&amus in con-
sortium operum, sicut bovem, mulam, equum, asinum; alte-
rum voluptatis ac reditus et custodiae causa, ut ovem,

10 eapellam, suem, canem: de eo genere primum dicemus, cuius
usus nostri laboris est particeps. nec dubium, quin, ut ait
Varro, ceteras pecudes bos bono superare debeat, prae-
sertim et in Italiam, quae ab hoc nuncupationem traxisse
creditur, quod Graeci tauros italos| vocabant; et in eam 157*a

15 urbem, cuius moenibus condendis mares et femina boves
aratro terminum signaverunt, vel ut antiquiora repetam, 947
quod idem Atticis Aíhenis Cereris et Triptolomi feritur
minister: quod inter fulgentissima sidera particeps caeli
sit: quod denique laboriosissimus adhuc hominis socius

30 in agri cultura est. cuius tanta fuit antiquitus veneratio,
ut tam capitalem esset eum occidere quam civem. ab hoc
igitur incipiam curarum genera disputare.

Si boves febrem habuerunt, signa erunt haec. quoquo 948
tempore languebunt, idem signa faciunt, quae et veterina

36 bestia, una signa faciunt. sed si potionem asperiorem
acceperint, non potest ferre, quomodo 8i asinus aut equus

1 exuna: corr. B | 6 genere || 7 Colum. VI praef. 6 ad
verbwn | 8 sicuxuobem malam ecum || 9 volutatis agregitos |
cause | 10 primum add. Col. | 118g. qui ut adit bad teforas |
12 bono: honore Col. | 18 quod | 15 menibus | condendi
15 sg. uobe frat? | 16 velutanti qui orare petam: velut pecus

etam Sang. cod.) Col. perperam | 1" atticius ad hemstere
riset | feritur -» fertur | 18 fugentissia ἢ 19 sit om. Col. | labo-
riosissimum | 20 apud antiquos Col. | 21 capital esset bovem
occidere Col.| sg. &b hoc igitur promissi operis capiamus ex-
ordium Col. | 29 genere | 24 que || 26 sg. aperiorem accerint

284 MULOMEDICINA CHIBRONIS 949—952

aut aliqua bestia vetering. boris autem potione d& lene
. valde. sanguinem emittto ei de cervice, prius corium
&perito et sic de vena sanguinem mittito. hano potio-

949 nem dato. ex ervi trixaginem 55 II, argimonia 5s II
pisato in ligno, et tragantum et vinum Marsicum misceto 5
et sic potionato, et lactem caprinum et melle p 1. si hoc
non profecerit [hoc est], lac caprinum ex &qua mulsam
dato emina. 81 &estate &egrotabunt et vermes in labiis
habebunt, oscitare non potuerint, in muria lavato et oleum
et picem liquidam in uno comuniscito et sic ungito. τὸ
sanum fet.

950 bos si languebit et cibum non appetet, et linguam
et p&latum Ífrieato salem irito et coronam bubalam ef os
suffíato, linguam fricato, ut possit 1.8 quam plurimum
defluere. 15

bovis si febricitabit, dabis ei ros Syriacum ex vino
bono tritum et in os ei per corvum fundito.

rana cum bovi in lingua nata fuerit, foleas ficulneas
ex melle eam fricato, dabis bibere.

951 medicamentum ad bovem. cassiae p 5, cinnami p 5»
in uno tundes et ex eo medicamento ex vino potio-
nem dabis.

medicamentum ad boves alio genere. T brecum antiguum
p L eipreum p II, fu Ponticum p b. haec in olla nova
decoques et refnrgerabis et melle commisces et ex eo s
potionem dabis.
157'b bovi si nervi incisi fuerint. laetucam | montanam,
quae solet pisces exüngere, in pilam contundito, salem
addito quod satis videtur. eo applicato paucis diebus

sanum fiet. 80

952 boves ut bona valitudine sint, dato mane eminam
vini, vespere eminam, nona de opere ex aceto linguam
linito.

1 uobis | 4 erbi | 9 obstare: corr. B || 12 Bob. eic | liguam ||
1884. ei os suffato hguam || 17 corium | 18 ligua | soleas: corr.
B | 28 brecummanticum: brectum B || 34 funiponticum ἢ 28 in-
gere: corr. B | 29 oplicato | 81 mene || 82 none | ligu&m

MULOMEDICINA CHIRONIS 953—955 285

boves si linguam peduclossam habuerint, foleis ficurneis
perfricito, postea opium in catinum effundito, permisceto
aleum et linguam foris educito.
bovi si colli tument, sic canto: ...in tecto eligito ...
5 manum adversa perbergito, sic digito ungere, ne sit. hoc
canito ... expuito ieiunus sublimem.
boves ut bene curati sint et bene cibum faciant.
&murcam puram meram primo cum cibo dabis, paululum
eonspargitlo. cum eonsueverint, plus amurcam addito. at
10 armurcam aqua dimidiam partem paucos dies dato bibant.
bubus pituitam. dimittere. [tamen] tamarindam con-
tusam p I, coronae bubalae p I, salis p I, silis.. bene
iriia in lingu& bovum frieato, usque dum videbitur satis
pituitam derasisse. hoc facito [hieme] per hibernum, per
i5 aestatem, per annum facito. ᾿
bos salubrem. ervi 5& ll commolito, vino conspar-
gito, cottidie in singulos boves dato, usque dum morbus
pereat.
de ovibus. oves si aegrotabunt, hoc signum est...
20 erit et Tanacidit et tussit et lippit et deterior fit. potione
dato. centauream colligito aestate et arefacito et in pilam
pisato et cernito. ex eo medicamento ex aqua mulsa cia-
tis IIII dato. sic sani fiunt.
sues si bestiolam habebunt, signa haee erunt. labia
85 eius turgent, deinde moriuntur. et cum mortua est, in
pulmone habent vesicae similes ... et si non quae terram
ambulant. 516 ea potionato. ex herba marrubium album
eollgito et arefacito et cernito per cribrum minutum et
piperis p 5 in wno pisato, quomodo s. s. est. ex vino
80 veteri et melle admiscito, dato ciatis ΠῚ per os. sani funt.

1 liguam peduglossam | solei ficurnei | 8 aleum vel alcium
cod. | liguam || 4 sic canto: sicca B, qui $ncantationem 1. 6 ad
l. 7 pertinere putat || ὅ 84. unge renes et hoc canito: expuo
ieiunus bulimum B | 6 expito | 8 puram del. B | Ἰ at (— ad)
scripsi: eb | 11 (ad» pituitam dimittendam B | 18 ligu
14 geme || 16 per anum B || 16 salubre merui || 19 da ida? |
20 lana cadit.B; macra fit? maciabit (1. e. maciabitur)? | 29 vino
corr. B | s. alterum. addidi

958

954

955

286 MULOMEDICINA CHIRONIS 966---960

956 ad boves, quae subito inflatae moriuntur. acu men-
tum sub lingua ad radicem compungito, quam plurimum
exeat, eti supra naturam sub caudam venam incides et
vinum ferratum emina ei infundito et devoret.

157*a 967 de porcis. ad sues medicamentum. | adpones fabam
solidam in vase aeneo, coques Tusti radicem. deinde cum
coctum fuerit, coicies stercus gallinacium, in uno fabam con-
tundes i» pileam ligneam, [et quam coctum fuerit] coicies
ergo gallinaceam vivam et aquae pusilum, et cum in-
ferverit, disparges cum eisdem de canali ligneo, addes et 10
eos ad summum et lacte. haec omnia puer nudus aui
virgo facere debebit, antequam sol prodeat.

958 medicamentum ad sues alio modo. porcam virginem
oecidito, ex ea particulas facito et quodquod sit Teita
fuerit, sullam habebis. cottidie facies et in asse cerme i5
esurienti cor ilhus, deinde dabis, ut in porcis incipies.
des sic, ut. omnes gustare possint.

idem ad sues alio modo. sceobem eburneum ciatos
singulos in collicias in cannales sparges. quodquod capita
fuerint...in primo vere facere debebis, mane ieiunis dare. 90

959 item ad sues. medicamentum primo vere ante her-
bam novam dabis, veratri radices conteres in pilam lig-
neam, minutum facies. ieiunis mane in cannales coicies
οὗ furfures quod libentius edunt. si quae praegnantes
erunt, dare noli, ne deiciant. 25

iam de omnibus quadrupedis medicinam de-
monstrasse sufficit.

960 Incipiam de colliria iumentorum nomina eí
qualitates colliriorum. [nomin& et qualitates colli-
rionum]que unusquisque generis equini, et demonstratio 30

L4]

18g. acum eum: corr. B | 2 higua | 8 quadam: corr. B |
4 farratum B 1 eum || 6 eneo | urticae? 1bisci B || 7 estercus ||
8 in addidi | 11 eos ad summum: hyoscyamum J || 14 sq. quod-
quod capita fuerint B (ex |l. 19) | 16 pecoris: corr. B | 19 col-
livias | 20 urefacere: corr. B | ieiunus | 21 urere || 28 1eiumus ||
26 in marg. Explicit | 28 sg. equalitates | 29 $4» marg. De colo-
ribus | sq. collinorum et colorum stwltam permutationem abolere
nefas esse putat B | 80 quae | teneris

MULOMEDICINA CHIRONIS 961—968 281

haec erit. sunt atitem certi colores in equis numero VIII,
quorum et nomina certo vocabulo continentur sine ulla
praesumptione coloris ab alterutro commixti. nam extra
numerum eorum, qui infra scripta sunt, plures diversi
5 coloris vulgari nomine inveniuntur. quorum ralio natu-
ralis et vocabula inveniuntur & permixtione eorum, qui
infra scripta sunt. nam certa nomina coloris haec erunt.
primus albus, secundus rufeus, tertius badeos, quartus
murteus, quintus niger, sextus Spanus, septimus cervinus,
10 octavus gilus. '

LIBER X.

De primis pecoribus. ad purgandum caput iumen-
tis pulverem per nares mittes die serena sole calido, et
renes et cerebrum oleo inunges. suspendis modicum et

i15 post praepediteo. fabam integram manducent; ut eiciant,
si quid in cerebro habent. euforbium 3 IIII, piperis
5 IIII, folium 3 IIII, concordi 3 IIII. haec omnia tun-
des et misces.

ut eorpus iumentorum si fuerit exile, ad se rever-

20 tatur. potionem sie facies. folum 5 II, costi 3 II,
aloen 3 II, irin Illriea 3 IIII, murrae 3 III, samsuci
3 IT, draganti 5 III, croci 5 I, melliloti m. VII, xilobal-
sami 5 IIII, &momi 3 IIII. haec omnia s. s. teris et
crebellata mittes in aeneo vel stagneo et adiecto vino

25 utere, per iriduum dabis.

ad morbida iumenta et ad comitialem. ovum franges
et mittis in vasculo, in eodem ovo mittis liquaminis
optimi obolum unum, laser in vino infusum mensuram s. 8.)
loteum pueri virginis mensuram s. s. haec omnia simul

80 mixta per naribus mittas et tempora et renes de oleo
inunges et facies deambulare. alia die contunde cotulas

8 peremptione colliriis: corr. B || 4 diversis | 7 hoc | sq. of.
Pallad. IV 13,4 | 9 Spanus: canus B | scurninus: corr. Pallad. |
10 gilus — gilvus | subscr. Explicit liber nonus Chiron centaurus
Et absyrtus feliciter Incipit liber decimus | (incipit. 157 Y b) ||
12 aput || 16 praepedita | 17 scordii? | 28 amonii | 24 eneo | ad
recto: corr. B || 28 ovum: corr. B | 31 contunde: infunde?

157"b

961

962

968

964

965

158'a

966

967

288 MULOMEDICINA. CHIRONIS 964—967

duas, per naribus dabis et rursum hoc fer triduum facies.
item cypressi pilulas ex vino veteri decoques et in pilam
tundes et axungiam veterem tantundem contundes et
unum corpns facies et sic ternas offas per triduum dabis,
el vini boni sextario per triduum in singulis jumentis 5
dabis. iterum triduo intermittis et triduo dabis. haec
eliam sanis dari debent.

&d morbum equorum, equarum et mularum. cico-
ninas iam paene volantes in ollam rudi cum plumis
omnibus et pinnis mittis, οὗ postquam carbo fuerit factus, 10
in quolibet vaso pulverem tritum habebis. et cum volueris
potionare, coclia in vino veteri mittis et sic per triduum
dabis, e£ de omni morbo emendabis.

si suspectum fuerit iumentum, sic curabis. primo
sanguinem detrahes de matrice, die tertia contundis bene 15
haec pigmenta, ex vino veteri dabis: costi 5 II, gentianae
5 II, anstologiae rotundae 3 II et longae 5 II, nasturcii
5* Il. misce simul et fiat medicamentum. |

ad omnes morbos et ad causas iumentorum potio haec
erit. appoponacis 5 IIII, bdelii 3 II, croci 5 IT, ammo- 39
niaci 5 II, magma croci 5 II, bacca lauri &. has res tun-
dis et cribellabis, subigis in pilam, ex melle exeat. his
T tribus pastillos facies nucis grandis magnitudinem, et cum
dare voles singulos pastillos, remittes et ex vini emina,
olei ciatos II, et bovi sic per os potionabis. 25

&d morbum comitiale potionem dabis talem. picem
liquidam, castoreum, appoponacem et vinum vetus, eufor-
bium. ista omnia terantur et mixta per cornum dabis.

iumentum si laboraverit, ut refrigeretur, hane potio-
nem dabis. furfure de frumento loticio decoques et su- 30
cum eiusdem cum ovis attrahis et oleo rosaceo misces et
modicum lotei veíeris et portulacam tritam cum algallico,
hoe est conferma Graece sinpilo, funde per cornum, licet

2 pipulas | 7 dare | 8 Pelag. 18, wnde Veg. I 17, 15 |
12 cocleare Pel. ; 14 suspectum: suspirium B |, 28 rebus B || 25 obi
si: et ovis II B || 80 lotio? || 82 veris || 83 sinipo: $. e. σύμφυτον |
tunda | licet vel luet cod.

MULOMEDICINA CHIRONIS 968—971 289

febricitet. item aliam potionem. etiam si in rigorem in-
ceciderit, ieiuno iümento hoc dabis. fabae /resae emina
coques et teris, olei emina, mellis emina, vini veteris
eminam. per triduum dabis.

5 ad tussem iumentorum. silis montanum, quod dicunt
petrosillon, tritum dabis singulis modicum, et non tus-
siant. item alia. arbor salicis corticem loco mundo com-
buris et ex eius cinere lixiviam facies eti commiscis cum
butiro aut oleo, et ova singula admiscis, per iriduo

10 singulos cornos, dabis, ita ut cornu sextarium capiat.
biduo autem maturisce lexivam et siccabis. item aliud.
murem vivum prendes, in axungia vetere involves et sic
offam dabis, donec sanum fiet. item aliud. salem fricito
cum oleo Áfro et dabis iumento per triduo, ita ut bi-

15 duum intermittas.

ad suffusionem. | quodcunque pannum menstruatum
mulieris lavabis et aquae sextarium dabis. item aliud.
de naribus cartilaginem medianam, ubi deficiat os, 7 sub
forciore de surculi angulo, cui venae erunt, unde praecidis
$0 iia, ut anguli eius vivant et sint acuti et cartilaginem
rumpant et sanguinis exeat satis. inde inambulet, quo
usque digerit, et dabis potionem alei capitulum I, silis
montanum 3j, conteris et ex vino dabis. haec potio et
ad tortionem facit.

35 potio hiemalis ad iumentorum capita... numero IIII,
ysopum 3 II, irin Illiriea | 5 II, cassiae fistulae 3 II,
costi 5 I, aristologiae rotundae 5 I et longae 3 IL, sepum
caprinum p I, lini semen 5$ I, fenugraeci 55 l, coloefium
poreinum, ficum duplicem, olei... haec omnia in unum

80 decoquantur et sic oleum et mel miscebis et dabis.

968

969

970
158*b

item alia. sucum fenugraeci unum iumento si et

conditi emina [adiecta] adiecta ad “55: I permixtos, piperis
grana p I. haec per triduum dabis.
potio aestiva. lactem caprinum, ova terna in singulis

2 in uno: corr. B | scese || montanum: superscr. sifaleos||6 pe-
trosillen || 7 silicis| 101tem [[18 84. substringe B || 19 venerunt || 22 da-
bit | olei: corr. B || 27 longe || 28 colofium || 81 vini thymosi et B

Mulomed. Chir., ed. Oder. 19

971

200 MULOMEDICINA CHIRONIS 972—974

capitibus, ita ut tres ista mixta habeant 5* I, quod sin-
gula capita accipere debent. adiumernta portulaca οὐ
magma croci et dragantum, si autem magma croci non
fuerit, crocum misces aestimatione facta singularum harum
Speclerum pro modo “65. I. huic adicies vini veleris im 6
singula capita quartaria singula.

potio aestivalis refrigeratorig simplex in quadriga.
butiri p IIII, mellis p III, laetis eaprini 5* IIII. haec
omnia inmiscebis, per triduo dabis.

972 quatinus animalibus providendum sit tempore hiemis 10
vel aestatis. lapatium cum axungi& vetere contusum
dabis per triduum, ita ut in partes facias offas, in modum
axungiae deiciantur. dabis die prima numero V, secunda
septem, tertia novem, et aestivo tempore refrigeratoriam,
postquam acceperint offas. potionem facies talem. her- 15
bam portulacam collige et tere diligenter, facies in aqua,
adieies olei rosei p I, croci p £, ova tria non cocta,
vini veteris. sic haec omnia commisces et dabis.

978 pice galbani 3 II, appoponacis 5 II, cestorei 5 Il,
resinae terbentinae 3 III, resinae frictae 5 I, cerae pondo 1]. 30

ad ranunculum iumentorum. ipsum locum, ubi parere
coeperit, ei cum pice liquida per girum linito.

8i bos febricitare coeperit, vena ei sub lingua tumescit
usque ad summam linguam. cui de ea sanguis mitti debet.

974 81 bobum cancer temptare coeperit, testudinem com- 36
bures et cinerem eius ex vino dabis.

boves sí rugoso aut contracto corpore erunt aut pilum
demittent, solent aquam intercutem habere, et ideo ab
extremam caudam usque ad ... 4*' digitos sic in recto
facies δὲ omnem humorem exiccabis. 30

1 res itia mixtae B || ὅ sg. in veteris singula: suppl. B || 7 re-
frigerato | quadraga || 9 (vino» miscebis B || 11 lapacium || 12 1n
partes: inpares B || 18 axungia | 14 ut|| 17 a&batria | 18 81: ve-
teris s. (4. e. sextarium) I B | 91 &d dracunculum | 28 ligua ||
24 liguam | 26 canem: corr. B | 21 si addids | rugo || 28 inter
cutem | 29 cf. supra 401 paracentesin facies de ventre.... 80
umbelico IIII digitis longius ad veretrum versus; cf. 222, 679,
708 $q.; | sq. digntos sectionem facies B || 80 ex

MULOMEDICINA CHIRONIS 975—977 291

iumentum si spinam vel surculum vel ossum aut quod-
eunque in ore vel in faucibus habuerit, ut eicias, hoc ter
r.1ues dicis: 'os Gorgonos'. | 158"a
boves ne aegrotent. iunci trianguli radicem ex vino 975
5 et oleo decoques. dabis, bibant.
oves ne &aegrotent. lanam combustam suam ex vino
et oleo dabis, bibant.
caprae ne aegrotent. foliam rapae viridis cum adipe
suillo dabis, ut edant. :
10 ad glandulas. ivisei radicem decoques et tusam cum
axungia in panno induces et impones, ei remedias. hoc
et ad articulos et ad omnem humorem facit.
ad articulos vel ad omnes tumores. ordeum teres et 976
cum aceto coques et cataplasmam facies οὖ cum axungia
15 impones inlinitum in panno.
potio aestiva iumentis. dragantum pondo ires, croci
pondo I, amomi pondo III, spica Indica 3 VI, melilo-
ton p Il, ysopi p II, eosti p II, aristologia longa p I,
rotundi pondo II, gentianae pondo I, murrae pondo I ς,
40 aloen pondo I, storacis 3 IIT, eassiae f. 5, irin Illiricae
pondo I.

S81 iumentum morsicum ei calcitrosum fuerit et vena- 977
lem eum producere voles, sic eum potionabis. murrae
p Ii, thus maseulum p II, opponace p II, vini ss 1.
26 potionabis eum per os.
compositio caustici subiugalium. cerae p 11, resinae
terbentinae p IT, resinae eronalis p b, apieuma p v,

8 hoc ter r.1ues 8ic: post r macula atramenti, qua wuna litte-
rula obscwrata est; in aures? novies? | gorgonos: ef. Heim,
Incantamenta Magica p. 480; 490; 516 || 10 1uisci z hibisci ||
175g. mellilon | 20 cassiefe sic: latetne fistulae? | 21 subscr.
Claudius hermeros veterinarius liber decimus Explicit feli-
citer | 22 calcitusum || 27 apicuma — ἀπόχυμα

19*

202 MULOMEDICINA CHIRONIS 978—981

bdelii p v, propolin acra p b, appoponace.., aes ustum
Italieum p ἘΠ pice Britia p , medulla cervina p Vb,
castori p b, resina fricta p II, dicamen t €, colofoniae

p 1i, samoniai II, storacis gutta p Ὁ, alumen vali-
dam P. , galbam p t, manna thuris p *. 5
978 scabiem medicamentum sic facis. nitri p δ, cerae

p Ll, sulfur rufum p 5, [cerae p t], pice liquida p I,
oleum et acetum ad modum.
ad album in oculo recentem. crocum 3 1, salis ammo-
niaci 3 1, piperis grana XXI, murrae írigonitae p qua- 10
158"b dran .. mellis | tumini pro modo.

979 compositio potionis aestivalis. tragantum p 5, piperis
grana XX, murra trigonita p f; vini 5* III, oleum
roseum ad modum, croci 3 II, thuris masculi p S. uno
iumento potionem dabis. 15

980 si quod iumentum parotidas habuerit, signa haec erunt.
infra auriculas tubercula habebit tanquam mala et cibum
non conficiet, nam sine febribus non est. sic eum curabis.
fii p L, nitri ... conteres minute et commisces in unum
ei sparges aceto, inlinis in panno et impones partibus. 20
Si hoe non profecerit, spongias novas ex posea lasarata
impones. si hoc non profecerit, ivisci radices cum axungia
contundes et a&dpones. 581 hoc non profecerit, ex farina
ordeacea et ex resina fricta pultem facies, ex aqua im-
pones, donec pus faciat. cum maturum esse videris, aperies 35
scarpello. ex apertura linteolis ex &ceto cum oleo madi-
dis curabis, usque dum vulnus purum fiat. cum purum
fuerit, licinio curabimus spargentes pulverem ex mali cor-
tice vel cornu cervini combusti pulvere, donec sanum fiat.

981 Nune incipimus commentariorum omnium causarum 30
morborumque disputatio Ὃ nasci odor. bestia veterina

1 propolin Atticam? sacra B || 8 dicam sic, cf. 903 | 1 cepae
p P B | 9 armoniaci | 11 tumnini: corr. B (— thymini ὁ, e.
thymosi)| 12 extibalis | 17 malas | 30 in quippimus | in marg.
hic iterum explicat finem operis | 31 disputationes clodere (s. e.
claudere) B L uestia

MULOMEDICINA CHIRONIS 989—984 293

multis morbis tenetur obnoxia. ad arliculariam, qui
omnem commissuram solvit. renalis, qui spiam et renes
liquidos facit. elephantiotes, qui ex interaneo calore venit.
roborosus, qui ab omniwm nervorum tensuram venit. far-
5 ciminoso et glanduloso, qui in toto corpore collectiones
et tubera faciunt. contagioso, qui omnem commissuram
liquidam facit. morbo, qui appellatur omniwo morbus, est
enim valitudo de his interaneorum dolor, tensio, coactio.
ex his omnibus vitis in commutando frequenter &nimalia
10 periclitantur.
si quod iumentum rabiare temptaverit, sic eum in-
telligis. ante tristior erit et stridet dentibus, ut putes
ilum aliquid habere. postea fiunt oculi eius grandes et
totus fictus est, quia incipit alienus fieri. sic eum obser-
15 vabis, ne eum rabies possideat. caput [ut] termanticis rebus
calfacies. cibum non multum dabis, mollibus magis uta-
tur. et postea potionabis sic. nasturcium semen, lactucae
semen, apii et carta combusta ex &qua pluviali decoques
et dabis iumento bibere. si autem plus in illo invaluerit
30 rabies et existimas | eum periclitari, reclusum recenti per-
: fundes... statim morietur et aliis inferet necem.
| compositionem emplastri albi. «cerusae p I, oleum
purum ad modum et aquam pluvialem &d modum.
δὶ quod iumentum strophosum temptaverit, sic eum
:5 intelhges. torquetur et proiciet se et totus anxiatur.
Sic eum curabis. sumito tepidam et oleum et cremorem
facito et mellis pusillum et per cornum potionato. postero
manum unges et i» anum mittis et stercus ex 60 pro....
subtili cauterio. sanum fiet.
30 . si quod iumentum palas vertebla doluerit, diligentius
eum tractato, ut scias, quid ei dolet. sic eum curabis.

2 quispiam: spiam e ψύαν || 8 interane || 4 omni verbosum ||
5 quin [| 7 appellantur | omni: corr. B | 8 hic | 11quo|| 18 poster |
grande sed | 14 totus: voltus B || 17 posta || 20 aestimas || ?1 aqua
aut suppl. B; malim ne | 22 ept1 —— emplastri | ceruse || 24 cf.
H 150, 11 | strophosum: 86. morbum tdem quod sirophos ||
28 manum: corr. B || 29 cauterio: clysterio B

982

159'a

988

984.

986

986

987

988

1597b

204 MULOMEDICINA CHIRONIS 985—988

ubicunque ei doluerit, sanguinem emitte. postero unctio-
nibus calidis curabis, dehinc acopo fricabis. sanum fiet.
primo autem ei nares aperies, et cremorem cum adipe
suillo οὗ &mulum et ordeum potionabis.

si quod ab ulceribus laboraverit, irin Illiriea p 3, 5
piper nigrum p £, crocum Bieulum p £, murrae trigonitae
p f, thuris polline p £, tragantum p f, ΟΥ̓Δ numero V
commisces et sic iumentum potionabis. postea melle et
butirum et axungia sine sale offabis.

8i quod iumentum apiosum erit, sic eum intelligis. 10
caput suum in praesepium inpellit, oculi non palpebrant,
extensi sunt, subito spasmum patiuntur. et cum illum 8,
loco suo petere voles, si non illum tenueris, cadet. 810
eum curabis. si se sustinere potuerit, sanguinem emittito
et caput illi foveto et iactato. ubi iactaveris, tunc pelli- 15
eulam nigram involves. postero potionabis iumentum.
cariota, semen apii, semen lactucae, semen nasturcii, buti-
rum de mulsa decoques et sic potionabis.

si quod iumentum deducta descenderil. nascitur
autem a8 nimia ferocitate, aut si plus salivit aut si plus so
natavit, quam necesse fuit, aut si torquetur ventris do-.
lore, tunc membranum rumpitur et deducta descendet.
hoc et in hominibus evenire s0let, sed non occidet, quod
vocamus inierocele. sic eum curato, si possit sustinere,
ut segreges deductam ἃ testiculos et alliges, ut postea 526
non descendat. fomentabis eum aquam fenugraeci et
postea eum potionabis. sic sanum fiet.

8i quod iumentum fascinatum fuerit. fii autem hoc
ex indigestione sive motione. quodeunque movere voles,
ita fascinatus est. sic eum intelliges. caput suum non s0
portat et awxiatur et tremit | totus ex contusione itineris.
sic eum curabis. cibum in totum ne dederis, stratum
quoque habeas mollissimum, ut se libenter proiciat. eum

2 dehic | 8 ut || 8 posta | 12 spaumum || 19 deducta: ὁ ἀπὸ
toU περιτοναίου καϑήκων πόρος (Galen. VIIS); aliter B *hirnae
aut ramicis genus? || 20 saliuat || 24 meroyles: $ntellego ἐντεροκήλη ||
29 ex indigestione. sine motione, quocunque B | 81 axitatur

MULOMEDICINA CHIRONIS 989—993 ..995

quoque mollissima potione potionabis. argallicum et tra-
gantum οὖ murra et irin Illirica et thuris polline et
herbam Mercurianam ex mulsa et lacte caprino tepidum
dabis ipso die. bracio quoque sinistro alligabis herbam,
6 quae dicitur azonie.
si quod iumentum urinam difficulter facit, sic eum
potionabis. merda caprina et salem ammoniacum ex vino
dabis. sin autem dabis loteum caprinum montanum, íum
mox urinam faciet.
10 ad coaetionem omnium pecorum. dragantum p 5,
oleum rosaceum p 3, croci 3 II potione facies et potionabis.
si quod iumentum tussim patietur, sic eum curabis.
sandonieum p -:-, marrubii folia f b, palmas numero XXX,
passum Creticum “55: I, mellis Span. —- VI, ysopi Cre-
15 [16] S. haec omnia commisces in unum et maceras,
mittis vinum dulce “95. III, decoques ad dimidias et dabis
eminas singulas tepidum in singulis animalibus.
si quod iumentum isciacum fuerit, signa haec erunt.
eum eum moves, ilia tensa habet, pulsum dat et gemit.
30 510 eum curabis. tisange sucum -5& I, cilicissas “55: I,
gummi candidum infusum “55: I, alium Gallieum p Ek
mellis Spani —- VI. haec omnia ex vino optimo con-
leris et calefactam potionem dabis.
ad vomieosos, qui sanguinem fetorosum per nares
3$ mittunt. sic eis succurris. senapis Alexandrini 3 VI,
tostum et tusum cuminum Alexandrinum p -:-, tragantu
tusum p 3, bulbos Áfros numero X, marubii folia viridia
p ^, mellis boni 3 VI. haec omnia expressa bene ad men-
Suram vini 55 II caldum dabis eminas singulas. sani fient.
ὃ J ad ventris dolorem. herbae lavandariae sucum, tama-
riei sucum in vaso colas et in vino ecaldum bibere dabis.
ad ustionem et ad omnem dolorem compositio ma-
lagmae mollis. cerae p I, pilulas cypressi numero XV

1 mollissime | 8 cum || 13 inter sando et nicum spatium
vacuwm. quattuor litteris sufficiens | 18 esticium: ischiacum vel
ischiadicum B, cf. sciaticum supra p. 161 29 || 80 sg. tramarici ||
92 5g. malagine

989

990

991

992

998

206 MULOMEDICINA CHIRONIS 994—997

iundes, absungia 3 VI, sulfur rubrum p £, ficum Africa-

num 3 VI, bulbos Áfrieanos numero XV, bacca lauri

5 VI, pollinem íritici 3 VI, bitumen Iudaicum 3 VI.
1598 haec omnia in uno tundes et sic uteris. |

994 8i quod iumentum morbum elefantioten habuerit, signa 5
erunt haec. toto corpore subito tuberibus implebitur. sic
eum curabis. sanguinem de capite 61 emittes. sulfur
vivum et sale m. I et aceti ciatos IIII et marrubium
iritum in uno commisces et in corno bubalino mittes et
calfacies et tubera ipsa linis vesperum. vide, ut palea- 10
tum manducet. haec enim infirmitas & cruditate nascitur.

995 si quod iumentum sidoratum fuerit, signa haec erunt.
labra transversa habebit, cibaria vix edere poterit. sic
eum cur&bis. sanguinem ei de capite mittes, sed labrum
inferius scarifieabis, aceto et sale perfricabis. ordeum ma- 15
ceratum manducare debebit, in vaso pleno bibat, quia a
labris decipitur et non bibet. accipe adipem suillam et
sulfur vivum et ervi pollinem iritum, teres et in se com-
misces et inde ei mamillas confrica. sed si labra eius
ad se non fuerint reversa, uris cauteriorum capitulis, ita 20
ut ad se rediet. sanum fiet.

996 compositio ad combusturam et ad scabiem. sepi ca-
prini p ΠΗ) faecis olei p ΠΗ, adipis poreini quod satis
est. aquam facies ne bibat. et dabis ei bibere stercus
ursinum et mel et folium, et omnia contundes et misces 35
et dabis ei bibere. aliud dare noli. et recides venam
de media auricula. ita sanum fiet.

997 fractura aut luxatur& si quod iumentum inciderit, sic
curabis. accipies aquam salsam et facias inde alicas, in-
fundes diligenter et fracturam alligas de madidis fasciolis 30
laneis, et aequalibus partibus bene stringes et superaddis
regulas tiliaginas, ne jumentum noceant. septimo quoque
die solves. omnibus autem diebus septem statmam in-
fundes. solutus ergo per calda et oleo fomentetur, ut

1 rubum | 14 labram | 20 reverse | 24 aquam B: tan-
quam | 29 unde alligas: corr. B | 82 noceat | 38 statmà 86e: —
ero uoc

MULOMEDICINA CHIRONIS 998—999 297

eules, quae laborant, sustinere se possit. post septimum
die lanas eum vino et oleo ligabis, tertio quoque die
solves et fomentabis. hoe tam diu facies, donec sanum fiet.
postea causticabis οὖ sic promoves.

5 de tineolis. si quod iumentum tineolas excludere non
potest, caulieuli sucum cum olei quod satis fuerit ad-
mixtum dabis. mox eas excludit.

ad alopiciam. muscam super locum criblabis | et
cepam Germanam super muscas confricas et dimittes.

10 ad teredonum. actem caprofici in locum contundes,
quousque sanguinem eicias, et rasuram de suo sibi super-
imponis et in oleo mittes et resolves et depones, ut fri-
gidum fiat, et, uteris.

Si quod iumentum freneticum faerit, sic curabis. san-

i5 guinem de collo emittes. et eum loco calido et tenebroso
habeto et aqua calida foveto et fomentatum ad caput bis
in die facito. tale sií autem fomentum: aquam calidam,
farinam ordeaceam et furfure. potiones autem ei tales
dato: [et] lacte misso murrae p 5, thuris masculi p 5,

:) aristologia p 3, iris radiee p 5. haec omnia bene con-
irito et illo potionato etc.

1 que | 17 tales ita | 20 yris || 21 subscr. nichil fuit plus
in exemplari sed finis voluminis huius fuit carta 3* antecedenti.

998

159"b

999

IN DICES.

INDEX NOMINUM.

Personarum.

Absyrtus: 48 30 6011 79 11 9018
98 10 adn.

Centaurus: cf. Chiron

Ceres: 288 11

Chiron: 20 25 adn.; 86 2s adn.;
4598 4612 4719 511e 10321
98710 adn.; 121 18 1, 15,25
106 18 marg.

Chironium de ulnus) 1868 2016
2194

Claudius Hermeros veterinarius
29131 adn.

Erasistrateum liquidum 278 14

Eumelus medicus 107 8

Farnax: 8990 408 4929 801
81 12, 26

os Gorgonos 2915

Hermeros: v. Claudius

Mago 146 24 adn.

Polieletus: 40 8,16, 36 41 10,34
81 11 8528 9118

Sotion: 4180 4216 4810, 17
80 13 'narg., 35 84 14 86 1, 24

Terentianus: 254 15; adj. pul-
ver T. 264 33; malagma T.
2064 1

Triptolemus: 288 11

Varro: 288 12

Vibianum: ocularium 3460 6;

malagma 268 8

auctores:8 17 441; veteres auctores 15 6, veteres auctores nostri
620; apud veteres nostros 52 7; multi auctores 12431: 232 11;
plures auctores 526; magi 146 31 c. adn. ad. v. 24; veterinarii
48 26, 91 66 11 6028 230 18; centauri veteriniani 86 23 adn., cf.

Locorum.

Chiron
Aegyplius: cucurbita 61 18
106 11, 15. 250 1e; rubrica
188 26

Afer: &mmoniacum 2734; bi-
tumen 271238 212 10 2732
274 18: bulbi 295 27; cumi-
num 66525; ficus 266 1 2825;
fucum 269 1; oleum 969 96

289 14; opopanax 266 15 267 26;
spongia 172 16 17717 189 23;
sulfur 281 84
Africanus: bulbi 2969: ficus
296 1; spongia 189 39
Africus ventus 596
Alexandrinus: acetum 270 80;
cuminum 685 525 96 16 128 9

| INDICES. 299

133 1 29526; mel 264 11 280
10,19; samsucus 259 26 260
15; sinapi 11496 194 81 244
i2 20415 26936 2771 29636
Amineum vinum 180 11; Ámmi-
neum v. 25426
Atticis Athenis 283 17
Atticus: meconium 271 31; mel
2638 12623 16930 1758 246
10, 34 al.; mensurae 109 230 -ram
11013 1796; oleum 262 7;
profluvius 48 3s 51 17 52 383
61 27; propolis 261 81 262 17,29
saepius; yssopum 268 18. 31
266 15, 39 Saepius
Babylonia bdellia 262 34
Britannica (herba) 2711
Britius (Bruttius): pix 257 s4
2615 2064 28 al.; resina 267 18
Campanus: rosa 41 6 102 16
25817 28233; lepida 246 9;
serpilum 262 13
Chia mastix 88 15
Cimolea creta 184 806 saepius
rosa Ciperi (— Cypri?) 992
Colofonia resina 208 39 261 38
saepius
Creticus: passum 254 91 295 14;
irixago 26716; ysopus 295 14
Cypreus: cadmea 246 9 26951
282 4; lepida 26438 268 4
210 29
Cyprinus:
8Gepius
Cyreneicus: lasar 199 18 188 17
249 1
Epirum (?) gummi 198 13
Gallicus: alium 295 21 (cf. algal-
licum £n ind. spec); cadmea
282 15; opium 25729; san-
daraca 282 16; sil 96 16 1169
136 19 saepius
Germanus; cepa 124238 297 9;
coclea 1385; galla 280 28
Getulum butirum 269 81
Graeci: 79 18 283 14; graece

oleum 78 29 98 4

&garum (Ὁ) 256 88;

154 36,30 178 12 288 33; feni-
graecum v. ind. spec.
Illyriaca iris 116 19
Ilyricus: cassia 20130; iris
814 125 25 saepius

Indicus: aloe 9281233; cassia

266 32; crocus 267 15; sal
247 11; spica 250 28 257 1
291 17

Italia 288 13; Italicus: aes 292 2
resing 272 34; vinum 2062 10;
viscum 26318 271234 272 8,33

Judaicus: asphaltum 59 15; bi-
tumen 268 31 264 16, 97 $ae-
pus; opobalsamum 246 8

Lemnia (rubrica) 256 12 267 2,15
218 19

Lycium oleum 259 3: cf. ind. spec.

Marsicus: iuncus 186 5; vinum
246 12, 14 270 30 284 5

Melia thermantica 257 10

Numida sagitta 2169

Oxirinca cassia 273 31

Parthi: 281 12 236 12, 17

Ponticus: absinthium 60 11 68 18;
acorum 167 10 2522 saep)u8;

asarum

2521 2653231 20544 25713; cu-

. minum 180 16; fu (ex corr.)

253 19, 8 204 81 273 14
28434; porrum (?) 257 4; reu
256 14 273 30; sinopis 68 19

157 20; thus 256 31; gutta
25111
Punicus: cera 2619 268 34

217025 271236 2728,14 927518
2828; malum 60 10 281 32

Rhodius: cerussa 276 21 216 4;
creta (comi.) 26 94

Sabinus: herba 25032 262 18
977 38; oleum 26430 2605 1
210 80 2724

Santoniecum: v. ind.
Sarmatae: 19915 148 ; "285 31
Sarmaticiis (equis) 108 20
Siconei olei 262 1

800

Siculus: crocus 175 39 9246 7
8aepius; vinum 26937 2766
Spanus: bitumen 264 38: cer&
270 $1; color (Ὁ) 2879; fecla
20110 225 34 268 5 269 38 276
18, 96 279 34; meconium 262 32
279 $31; mel 9965 14, 33; oleum
26614 25936 saepius; sal 249 93

INDICES. :

Syriacus: calamus 185 1s 260
15; galla 281 233,237, 54; lasar
239 5; nardum 248 15; pal-
mae 256 88: ros 2683 8, 13
281 3s 284 16

Syriaticus calamus 250 29 251
5,98 968 231 257 13; lasar 146 11

noster: sal 15719 c. adn.; salis nosirati 268 7 279 26 282 16;

rutae viridis nostratae 9282 19

INDEX GRAMMATICVS.

DECLINATIO.
SVBSTANTIVA.

PRIMA DECLINATIO.

adarcen 2586; alibi tertiae:
116 10 (masc. 161 22 187 10
224 1 260 24

(aranea) araneum 131 11 167 36;
araneis 144 5

aristologia: passim; aristolo-
gium 2715; cf. ind. spec.
arteria (alteria trad.) 177 26;
per omnia arteria 10415 (ec
corr.) 165 15, 19; -orum 9 18

arleriacen accus. 253 91] 25429
26011 278 17,38; genet. 218 13

bestia: bestiorum 165 80

bestiola: 9824 14924 144 5 (ex
corr.) 28524; -11565; -Ο 216 7.
vessiolus 1443

bilibrae 188 16 adw».; bilibres
796 7617; -em 1599

callicia 21930; -em 209 8, 38

230 19; -e 210 18 (ex coni.)
cavernae 291; -am 6911; c&a-
verni 292; caverno 294
coléra 131 20 132 15; coleribus
129 21, 22, 2383 131 26

duritia: 10 14 14 9, 31, 38 70 18
186 25 186 33 207 15 220 16
266 80 268 10, 16 269 31 274 26;
quintae 1995 20711 2209 2691

equabus 6421 240 18

euforbia non occurrit ; sed eufor-
bium v. ind. spec.

fasciola: 10 35 12 s 176 27; fas-
ciolum 23 14 88 13

fenestellam 220 15; fenestellum
200 26

insania: 47 9, 26, 981 84 14 85 1,23
8611,24 bis; -es (ex cont.) 1785

intubam (intubem rad.) 109 19;
-um 1794 2558; -os 188 8

lepida 246 9 264 238 268 4; lepide
(lepidae ?) 2806

lixivia: 244 29 267 81 269 29 276
14, 16, 19. 289 8; -vio 114 24;
-vam 167 18 |

membranam 216 39: membra-
num: 76 34,29 77 10 81 80
20525 21617 2162 220 24
22231 294 23

INDICES.

molibdena 2644 268 11 21 82:
molibdene (molibdenae ?) 269 5

palpebra 28234; palpebrum 28
11, 12, 13, 25, 3 241 20 13

p8scua: 523 68 14 695; neutr.
94 13, 15

planitia: 27 18 204 18 2119

pustulae 5717 16819; pustu-
lum 27756

resina: 20222 2612 27210; re-
sine 30 1,2 26731 2666 279
11,13 280 23

rododafnen bene tusum 217 s.

rutam 21611; ruti 179 5

sania: 86 9 206 11,928 921115;
-em 369 207 10

scabia: 186 38 196 s 241 6 258 36;
scabies 53 31: scabiem ὅ8 19
25839 259 1,58 292 6 296233;

SECVNDA

Masculina.

ano abl. 1139 6878423; anu 121
armos 1876,15; armora 935 72326
1875; armus 1376
articulos 830 1813; articula
13621

cancro 219 7; cancer neutr. 216
17,20, 31 221 so 271 16 277 36
(290 35?); cf. crancus 102 23

cauculus 173 4,18; quod cau-
colum 69 14

ciclus 7436; hoc ciclum 746 13.

clavum morticinum neutr. 191 6

cossos 7133; cosses 226 3,5 (ex
cont.)

cupressum «0m. 28213

ficus: 81 10 (225 38); quartae
4b 13 491 811 97 13

lumbrici: 62 16 6731 71 31,34
110123 1349 14410; lumbrici-
bus 1303,4 1849 14412 1464
noda plwr. 14 $1; nodos 14 80
quartarios 267 33; quartaria

singula 280 17

301

scabie (scabiae?) similia 53 18,
non &bsimile 20 8

scammonea 8439; seagmmonium
16 1

spurcitia: 733 3230 6531 661
67 29 139 18 179 11; -es 613
,63 38 118 11 140 39 286 18;
'spurcitias nomin. T 14

siranguiri&: 62 18 14836 1025
165 16; stranguiribus 130 18

iragonita (traconita) 252 4; tra-
gonite 609; -em 253 3,15; -en
[256 13]

irigonita 175 15 246 8 248 21
27221 292 10; trigoniten (iri-
coniten) 239 81 2611 264 3,30
26638 267 [2],8 213 12, 15, [19],
31; -em 200 13

DECLINATIO.

sextarios 238 29; sextaria 109 938
(uterus) in utri 681

Neutra.

ababalsamu 24 1s (similia al.)

bdelii 26316,38 2648s 26631;
bdellia 262 34, cf. vidella 98 1
2618 c. adn.

careu (κάρου) 954 4.

cibaria plur.: 45 32 82 11 127 15
142 19, 172 11; primae 81 509
76 11 102 e,35 233 26; 4b 325
493 6132 6738 11535 121 332

collium fistularem 279 11, 21
saepius; collirios 278 81

(eollum) colli tument 2864

cominum .. qui 866

dortu abl. 40 11

folium: 1365 24 252 1 2583 16 264
7,12 2676 2713 29635; foliam
15911 2918; folias 110 4 262 6:
foleas 28418, -is 2851 (excorr.)

intestinum 64 8 110 12; intesti-
nam 64 80 (?); cf. stentinum

802

locum μεμέγ. 16221

(málum) mala fem. 84 so 222 20
262339 253312 29217

[monstruorum 162 3]

(mulsum) in mulsu 257 19.

[pabulam 7853]

quodcunque pannum 289 16

(passum) cum passu 1666

praesepium 88 2,7 86 16,29 87 12
alibi; praesepem 87 29

profluvia plur. (corr.) 196 3; pro-
fluvius 48 32 61 27; cf. Atticus

INDICES.

rapa 2918

s&rmentam 9208 1,2

stentinum (pro intestinum) 63 21
64 15 89 34 alibi; stentinae
221 5; stentinus 122 6; cf. ind.
verb.

(sudum) in sudibus 161 28

vertebulum (vertibulum) 165 231
1611s 21736 alibi; verteblam
2259; vertebla 293 so

vitium 14 13 passim; vitia sing.
122 10 156 10 176 38

TERTIA DECLINATIO.
Verba latina.

(adeps) masc. 155 18 183 12, fem.
296 17; ubique pro mom. el
accus. adipe aut &dipem; adip
282 25: alipem 202 31; alipe
211 34

allicem 217 ὅ

bilibres masc. 35 fem. 611

bos 28412; bobis «om. sing.
220 21; bovis 284 16; bovum
163 20 285 1s; bubus 8111
28511; bobum acc. sing. 290 25;
bovis dat. plur. 284 1; bobis (?)
163 11

calcis vivae 276 25; calcis vivi
210 13

carnem quemcunque 1676

celte abl. 12 11; celtà 2188

cervicem totum 168 1

cruribus 1865 16 191 98: in cruris
omnibus 1197

famex facta 202 25

faucium gen. plur. 6 6 9 11 48 18

febrem 25624 288 25; febre 684
72 14; febri 899

femus 265 5; femora 186 11
16023; femina 160 4 16751

ferrago (— farrago) masc. "1 15;
fem. 11,9

femen: 1736 8431 361 alibi ;
fleminam 264 30 2689

flos accus. 16826 196 12 1972

238 12 248 12 249 19 258 1;
florem 248 15; eum f. 99 1

foramen maior 22 11

grex masc. 623; fem. 59 8, 9, 13

iecur 1683235; iocur 195 17 198
7, 12; iecore 91 12; iocineris
71 20 8930 127 14 251 20; ioci-
nere 48 $3 127 93

ilia 44 18; ilio 705; iliis 69 14;
ilis abl, 912 14; iliam 119 32, 38
185 31

inguino (ex corr) 40 51; in-
guinorum 5651

lacte acc. 112 11 183 20 286 11; lac-
tem 2846 28934 297 10;1a8c 984 7

lasaris 101 18 138 16; lasari gen.
99 13

longao masc. 70 1; fem. "1 12

marmur 3534 18519 190 91
194 7 265 80: marmoris som.
plur. 86 δ

mensium 23217 24111 949256;
mensum 2861

naris (864g. et plur.) fem. 41 23
76 21 9531 108 14 188 s
masc. 407 48 13 58 4 121 »
181 12; narium 106 19 180 1;
narum 29 1 1004 10821

ipsa orbe 27 88

os 166 22 8 29 12 alias; in orem
(ez corr.) 1804

INDICES.

(O8) ossum passim ; os8129 9 2058;
osso 29 13 190 35 20b 7,11;
ossorum 260 6; 0Oossus q^«0om.
8ing. 219 10; eum ossum 217 37

pecudem quemcunque 167 9

pice dat. 65 18

polline nomin. 265 15

(pulvis) pulver 32 31 268 16 254
15,33 256 21] 257 6; pulvera
280 18; pulvis gen. (2) 178 5

quadrupes saepius; quadrupedia
163 10; quadrupedis abl. 286 26

radix masc. 2454 260 1, [21]

rene 266 36

robor 95 13, 20

sale acc. 1248 16815; salem acc.
128 21 152 16

sanguinis om. (49 385; v. praef.

scobis masc. 286 18

senes sing. 84 80

sidus: sidore 101 12

abl. i pro e: ardori 228 17;

303

sinape acc. 244 12 269 25 277 1;
sinapem acc. 198 21 264 18; Bi-
napis gen. 11426194 31; ; sinapis
(nom.?) 252 19; senapi abl. 9046
207 1 (dat.?); senapis gen. 29525

stercus: masc.fit hic ipseintesti-
nus 63 18; stercoram 165 88

gulphores 94 9

luberum sing. 32 29 88 1, 18
1861s 19029; tuberibus 2966

iussim 180 13 256 11,14 256327
295 12; tussem 161531 1626
25331 204 sexies, 271838 2895

ungues 289 18610 2776; un-
guine 217; unguinibus 207

varex 336

vas 171934; vasum 282 13; vaso
abl. 16291 passim; vase "75 13
931 255322 26913 27731 280 22
286 6

venter masc. 90 20 91 2; fem. 221 15

corpori 698 721s 1117 124233; do-

lori 36 17; fervori 228 15; labori 50 22; ponderi 211 35; tempori
1655; vulneri 211 34; abl. e pro i: equile 1615; al.

Verba graeca.

anacollema (anacollima) neuér.

26 21,26 282 15526 156 1 2219;
eam anacolima (ez corr.)
18829; -am acc. 188 34; -am
hoc 19328; -am quod 191 36:
quod dicitur -am, quam fi
208 13; -80 gen. 2146

appoponacem 263 17; &appo-
ponacae 264 6; v. ind. spec. 8.
opopanax

basis: vasis abl. 186 93

botruos acc. plur. 244 80

capparis masc. 18 11

cataplasma neutr. 858 (Ὁ) 819
16612; cataplasmatibus 29 30
159 20 206 20 226 17; fem. 1196
179 26 188 6 191 4,6 208 13, 30
2111s 2206

chiromatibus 186 96

claucoma tertiae 28 19 246 1 248
20; primae 2418 92b 15 170 14
173 11 246 34 248 11 249 11, 16

clistere acc. 66 5 169 13; cliste-
ria 841; clisterios 96530

diastima acc. 57 19; diastimam
5 28 23 15

eecopida 204 17;
217 29

falangione 181 14; falangus168 13

fragmam 88 18 98 10

licenas 48 19 35; lichene 57 16

magman 116 16

malagma tertiae acc. 19 8 198 21
266 25; malagmate 222 4; ma-
lagmatibus 20 4 207 10 218 14;
primae 190 11 201 18 263 18, 14
2643 saepius ; malagmen hanc
119 10

eccopidam

304

maleos non declinatur; fem.
passim; masc. 10835; maleus
5135,39 941 1966 (pro maleos
gen.)

parotides 180 1; -as 2938 27011
292 16; parotidae 308; -i8170530

pixide 277 4; pixida abl. 26939;
pixidam 2744 282 11

ex rafanida (er coni.) 75 32

reumate 47; reumae 20 18

sarcolabide 2113; secus sarco-
labida 843; sarcolabida abl.
838 30

sincrismae 261 35 262 s saepius;
-àm 176; -arum 261 34

INDICES.

siringa 11835; siringae 2512
(ez corr.)

de stafyloma 215; staphylo-
mam 2711

Storacis 19011 25430; storacem
26817; slorace 118 36: stora-
cen 261 39; storaces grutta
272 11

Biremma secundae 10 $8, 30 193 1
197 14 202 8 230 19, 23

per xistera 2933 20417; per
xisteras 22 3; per xisterem
204 21

ypochima secundae 2525 26 13, 20

ypocistida om. et abl. 16 3,5

QVARTA DECLINATIO.

&co 16631

anhelitu11417; anhelitus 108 15;
anhelito 1108 1143

cirruabi. 10 5,9; cirro 1191 1935
208 13

cornum 45 16,32 78 10 172 18
176 1 178 30 180 28 198 7
284 17 288 883 298 21: cornu
^om. 289 10, acc. 136 36, abl.
169 13, gen. 292 29; corno abl.
296 9; cornos 289 10

cubitus (κοίτη): cubitos 198 8:
cubitus 1281

fructum gen. plwr. 48 36

genibus 21 19, 30 35 24, 80 861

8818 469 5651 168 39: genum
acc. 8img. 203 39, 81, 33 2189;
genuorum 861 168 29 18 9
20810; genuis 1618 1736 8618
12620 182 4 183735 15422 185
10,11 190 31; genus 365 10, 19 (?)

mano 2255 (ex corr); manos
266 33

morsos ^71 19

plancto 92 16

poto 215 14

pulso 10 20

querci 164 8

sonito 114 16

Spirito 335

QVINTA DECLINATIO.
dies masc. et fem. passim, v. 4nd. verb.; faciós acc. 285 18; spe-

ADIECTIV A.

cierum 290 5

acre neutr. accus. 2115,18 166 19;
&cri abl. 8819; &crum malag-
máürum 26918 276535; acrum
neutr. 17130 24931 25810 2694
211 15; &cri gen. 219, 10; acra
fem. 2082s 229 96: acra neutr.
plur. 196 7, 20; acris abl. plur.
2130; aceto acro 22 34 passim

aspras 223

nostrati salis 268: 27926 982 16;
rutae viridis nostratae 282 19

omniorum 164 29 (?)

paupero loco 148;
pedes 209 so

similiorum osit. 169 4

silvestris gen. 156 6; silvestri (?)
82 34 865 11

leneribus 1883

pauperi

INDICES.

305

abl. i pro e: veteri 36 23 passim, sed velere.17 $8 210 36 290 11;
deinde annotavi 4 his comparativis: horridiori 58 39: interiori
11 18 12 10 127 31; maiori 178 35; posteriori 95 17; priori
115 21 172 14; superiori 156 15 1805; ulteriori 71 $2

NVMERALIA.

ambabus 4417
duos 241 18; duum 241 11; duae
268 19

terno die 132 34
uno daí. 292 14
utrisque gem. 249 5

PRONOMINA.

aliqui sing. subst. 6b 18

haec fem. plwr. passim; hic
nom. plwr. 94 4 119 38 adn.
(18) 618 pro eius saepius trad.;
eum iumentum (cf. ind. verb.)
906 1188; eum foramen 297
et sic passim; eundem pala-
tum 722, iumentum 218 18;
id iumentum 165913; id medi-
camentum 1129 12527 159 31;
id vitium 2291 234 10 285 11;
id ipsum 685 3; id viderint
2806 9; id alibi non exstat

illum iumentum 1559 (cf. ind.
verb. 8. iumentum)

qu& «nom. fem. 510 adn.

quemcunque carnem 167 6, pe-
cudem 167 9

quis relat. 161 20

quisque neutr. accus. post sibi
100 18 169 25 246 19 252 11;
quisque res 262 6: pro quis-
quis 5551

quit (pro quid) 26 14 120 16

COMPARATIO.

acerrimus 325 194 32 259 18;
acrissimus 277 27621; acer-
rissimo 176 14

celerissime 106 9 242 1

dexterior 156 1 286 13

facillime 108 9; facilissime 95 18
106 18 120 1
fatigatiorem 41 14

lagsiorem 41 13

minimissime 4b 35; (quam mi-
nimo 2212, et sic alias)

plurissimis ὅ8 26

similiorum posit. 169 4

ginisterior 1558 23015; sini-
sirior 162 12 252 31; seneste-
rior 144 35

lenerissimam 1760 27

velerissimus 268 s8 276 10

CONIVGATIO.

Activum pro passio.
adsellabit 127 5; adsellaverit
165 13; depon. 69 10 7038 741
11237 1221 125 4 13034 155 13
conabit (Ὁ) 188 91
lacrimaverit 118 14; delacrimet
26123; depon. 296 4017; ad-
lacrimatur 80 15

Mulomed. Chir., ed. Oder.

remedias 291 11;

labunt 39 19

medentur passive 821

metito 40 29

oscitare (corr) 2849; depon.
4017 745 109 94

remediare

1894 ambiguum; remediantur

ὅθ 14 passwe

20

806

gcrutant 88 81: scrutabis 183 18

ulebis 187 9; utere oportet
117 4; oportet uti... utere
128 2

vescat 189 5

Passwwm pro activo.

coeuntur 9278 34

cohaerentur 7117

commeari 12015; commeatur
298 16

intumetur 937 117 c. adm.

vacilantur 167 91

Passivum verbi antransitivi.

noceatur (lingua) 181 30; noci-
tum fuent (iumentum) 216 8

Coniugationes permutatae.
I pro III

meiare: 69 1 122 5 152 6 237 20;
meiet 748 9111; meiere 146
13, 19; megire (Ὁ) 214 23

minuabitur 77 35

rabiare: 84 1e 901,17 16823
293 11

iremans 200 8

II pro III

cadebit 1009

consiringebis 209 6

decoqueto 202 24

findeat 210 12

imponebis 191 16 200 33; (ne
inpones 282 11)

praerumpebis 188 ὁ

reducebis 166 80

Blerteal 112 99

legebis 191 20

ungueas 15220; ungeto 160 10
1896 2455; ungueto 102 8;
inungebis 2412 2716,26 17634;
inungeto 8320 247 5,19 248 8

INDICES.

249 9, 10, 13; perungebis 67 18
11510 19136 24011; perungeas
(ez corr.) 146 1; perungeto
99 3,28 153 16 160 27

II pro IV
exhaurebis 2265 23

III pro I

fricito 186 237 233 21 289 15;
frigito 152 16; defricito 75 10
100135; perfricito 285 2

pergyrendo 64 s0

gecito (ex corr.) 204 11

volutendo 63 84 adm.

III pro II

adhibito émper. 214 29 218 10

miscis 136 19 269 11; miscito
45 19 239 28; admiscis 73 4
16017 1693232; admiscito 49 7
988 35 268 22 2722,31 282 11
286 30; &dmiscatur 61233; com-
miscis 664 16328 1961 27110
289 8; commiscito 17 1 992
107 15 16930 2086 2481 2681
280 29 284 10; permiscis 246
31; permiscito 136 4, 1 278 12

praependat 23 27

respondit ind. praes. 248 15;
respondat 225

lergito 216 $32; extergito 178 7;
pertergito 2855

IV

aperiebis 199 922

equibit 239 1s

lenibis (lenibus irad.) 254 99
inlinibis 223 8

munibis 216 30

salibunt 89231 401

gitiebit 98 91

vaguribat 222 16

INDICES.

IV pro III
appeliet 133 30
desiniat 3438; desinies 218 28
excutire 7217; excutiet 84 19

109 15 132 4 1623 178 80

furiel 24 16
imponi imper. 98 6
infundi imper. 168 26
lambiat 256 29
obstripiat (?. e. obstrepat) 48 38
sinire 438

Anomala.

poterint 174 96

nolebis 157 18

feritur 81 14 288 17; adferito
204 18; offerebis 50 4; offerito
9829 1779; sufferto 238 23

ibit 146 16; exiet 108 10 126 19
198 5; prodiet 46 10; rediet
157 4, 15 161 10, 20 296 21
subiab 81 16

Formae stirpis
I

lavare: lotus 43 98

plicare: complictus 139 10; im-
plicitus 136 13

[praestasse 160 9]

II

fervere: ferverit 2719; defer-
buerit 249 so; deferverint
259 e; defritum 132234 138 s5;
defrictum 506 (cf. ind. verb.);
inferverit 286 10; cf. fervescat
269 31

miscere: mistum (mestum trad.)
256 6

penderit (ex corr.) 198 1

lergere: tertas 258 1s

III
&diceris coni. perf. 138 3; eice-

rit 189 10 (18 eiecerit)
possiderit 9 8

301

proficerit 18 23 alias tricies; pro-
fecerit 19 s alias quater decies
gubigisses 266 34; subigeris 2678

cadere: accedere de morbo 9 13
471 17619 81 28 9012 9213
9420 13220 171 16; decede-
rint 190 $5; inceciderit 167 21;
incederit 106 s adm». 173 4;
proceciderit 156 17 157 15, 17
2915 2401; -int 220 29; pro-
cedit 157 5 (processerit ib. 6);
procederit 157 8 912 20 adn.

currerit 108 5

punxeris (puxeris írad.) 166 30;
pepugerit 167 26

reperi perf. 441

tango: tegeris (pro tetigeris)
276 34 adn.; contigerit 10 5
9517 287 19; contingerit 28 31
643 673 7119,24 157 1; conte-
gerit 219 1 237 1; contegisse
199 s adn.

lenderit 77 10

édo: ediderit 8626 16531 22912;
ediderint 109 35; cf. 10938 adn.

incendideris 208 3

prendidit 153 9;
96 20 152 26 1538

lendidemt 7695 13723 23923

ostendiderint 82 e; ostenderint

109 4

prendiderit

abscidito 215 15

&absconsa 2605

battes (pro battues) 11 30; battit
128 233; battitum 288 34

cernitum 258 16: cretus saepe

desinuerit 84 so 208 22; -int
(ex corr.) 8 35; desinuisse
193 25; desinitus 22217

frictus 61 18 83 14 113 13 180 29
26158; frixus 190 12 2612

20*

808

infussum (cow:.) 192 36

mixerit 158 9 236 15 239 3 265113

parituram 236 13

praerumperit 317

ierueris 267 1;
28038

lunsa 187 11; tusum 199; con-
tunderit 22 22 223 14, -eris 268 29

conterita (?)

IV
obliniéris 150 16
salivit (salivat trad.) 994 20

subvenuit 58 10
iransivit (transibit irad.) 166 19

Imperat.
admixto 126 34
commixto 188 12 212 96
permixto 191
irito 160 11 adn. 175 16 2634
contrito 41 19 (32 conterito) 107 13
255 10 274 4 2811 297 91

Verba oropter formationem
notabilia.

-cadere: decadit 228 97; in-
cadet 91 11, incadent (ez corr.)
196 3,4; procadet 117 14, pro-
cadunt 152 8; cf. supra p. 307
8. cadere et 4nfra ind. verb.

-caedere: intercaeduntur 9 16

-Ccarpere: concarptas 35 16

-claudere: praeclauduntur 64 35;
cf. ind. verb. 8. praecludere

comburere: 175 s 239 36 244
15,20 267 31; sed

INDICES.

conmurere: 1334 14627 (?) 159 29
168 26 183 13 187 23 188 320

cooperire: 8529 871 912 1015

coperire: 428 430,231 9 25
107 19 125 33 153 10 178 16
destit — distet 53 38]

extimare 118 35 adn. 2085 1
207 86 21120 235 15 adnm.;
«bique — scribendum ^ existi-
mare]
eniuntur — liniuntur 161 $5]
obripi — obrepi 90 9]

-premere: depremes 26 12 71 2,
depremito 70 17; expremis
15711 178320, -es 249 30; im-
premas 182 9; repremito 2617;
subpremere 120 177 20, 33,
subpremas 177 25, subpremes
114, subpremi 20914, sup-
premendum 280 19

prendere semper; in composstis
wbique — prehendere

-8alire: persaliet 77 12; resalire .
26 1e, resaliat 26 18, 19; re-
salierit 16431; subsalit 99 6
-8edere: resedet 16031, rese-
deat 123 32

-BSpargere: adspargens 162 89,
aspargi 150 26, aspargito
238 18; conspargis 274 10, 15
282 35, consparges 276 $1,
conspargito 18 18 194 34 285
9, 16, conspargentes 166 36,
consparsum 274 i1 271 ss,
consparsa& 126 14, conspar-
gam (conspartam trad.) 229 11,
consparsorum 48 16; dispar-
ges 286 10

-lenere: contenes 260 7; sub-
leneto 182 8

INDICES.

809

SYNTACTICA.
COMPARATIO.

Gradus inter se mutati.

ne valde impremas quam opus
erit 1829

quam valde claudicantem 199 2

aceli quam acrius (acrissimi ?)
136 6

de quam pluribus 183 20

quanto duriorem . . tanto plu-
rimis 70 ?1

compar. pro positl.: e. 4. ce-
lerius 6515, citius 411, ve-
locius 641 94 1e, longius 42 91
6718 12115 (cf. infra quam)

superl. pro posit.: non tam
optime 232 25

Comparat. periphrastica.
fngidis magis 155 31
magis leniter 1206

magis deterior 56 26
interius magis 605

magis maior 653,6

magis plus 655

maxime plus 1188
maxime parcius 19717
nimis amarioribus 56 7
plurime salubrem 229 81
cum maxime 1084

magis maxime 16 11 154 18
magis proxime 64 91

quam.
notabilis constructionum
confusio his locis, quibus
&àut quam abundat aut ac-
cusativus non habet, quo
referatur:
huc lorum deductum inferius
quam mediam cervicem . . vel

inferius duobus palmis bi-
furcio (abl.) 63,5
pollicem inferius quam lorum
(locum £rad.) deprimis 6 8
quae (venae) sunt ... ad latus
oculorum ... inferius quam
hos 98
quae (venae) descendunt ab
angulis interioribus oculorum
quatuor digitis inferius quam
oculos 9 15
venae positae . . . III vel II
digitis (inferius? quam cen-
lrias 9 29
venae positae sunt inferius
quam articulo(s) 10 1

venae positae ... foris quam
musculos 9 92
iosu (— deorsum) quam genu

. I'abiscula .. invenies 190 24

quam exspectamus:

αὖ: minus αὖ semihora 459
qui nec pluribus diebus vivet
ut superius humidus 53 10
non alias curabis, sicut superius
est 18 14

δ Ὁ: spiritus .. . coinquinat ce-
leras greges armentorum in-
ferius morantes ab illa grege
superius morante 59 9, (ub:
vero coinquinat — ab con-
iungere licet); superius a co-
rona, inferius tribus digitis
quam cirru suffraginis 10 8

longius ab ano digitis quatuor
4221 121 15

quatuor digitis &b umbelico
longius 67 18, ubi vero fortasse

810

rectius longius pro longe po-
situm sumamus, sed cf. ve-
nam ..longius quam praeci-
sur& .. comprehendes 88 29
quantum molliorem . . . tanto
velocius 70 25
quanto frigitiorem inveneris,

INDICES.

(supple tanto) plus casurum
scies 1006

quanto (supple magia) sale fri-
cueris, tanto minor ferbura
fiet 2105

calda tepida tepidiore 221 7

FIGVRA ETYMOLOGICA.

&adligaturam adligare 192 6;
aligatum alligaturá 268 96
se aequare ad aequalitatem
27 20

cura(m) curare 11 11 74 35 10037
184 1 201 18 92178 218 1i
220 11

curationem curare 1719 189
118 19 179 20; cf. 88 12

defricationem defricare 66 21,
-ibus 100 1s

se demonstrat (morbus) prae-
mixtis demonstrationibus 5121

detractionem detrahere ὅ 38

escam ésse O97 17

experimentatum experiri 26914

fasciolam fasciolare 17638 1779

faligationibus fatigare 237 8
fovitionibus fovere 155 81 240 s
fracturam frangere 1721
fumigare fumigatione 59 15
intentione intendere 58 12
operire operloriis 85 30, co-
operimentis 128 16
perunguere unctione 96 11
potionare potione(m) 60 4 61 so
725 111320 2951, potionibus
58 21 101 18 123 35
quorum cauteriorum praeruptio
. cutem praerumpat 147
profluvium profluentem 61 27
terebrà terebrare 210 31
ustionem urito 19453, ustione
subustis 55 16

PLEONASMVS.

appellationis nomen 104 2
auxilia virium suarum 18 96
cibum pascuae 58 11
claritatem luminis 94 35
coclionis digestio 63 11
compago colligationis 153
greges armentorum 6598, 18
gressum ambulationis 14 85
humor sudoris 66 20

ictu plagarum 47 4
liquorem humoris 63 11
passio doloris 63 38
omnium virium plenitudine 395
vitium morbi 16 12 154 19

praecipitur sanguinem detra-
here debere ὅ 16

praecipiunt fracturam num-
quam debere uri 157
debere eas glandulas uri opor-
lere 30 26

negligentius curari oportere
non debet 205 30

gimulatsepossemicturire 168 14

foras excludere 68 94

foras eximere 2116

foris extrahere 90 7

foris extra cutes excludere 6620
suspendere superius 28 14
relaxabis iterum 929275

ante praefricantes 166 2s

INDICES.

a geminis venis inferius infra
digitis quatuor 182 8

ex nimia supra modum emis-
sione 4723

frequentia cursionis multa 7419

ubique in omni loco 349

deinde in sequenti 183 1

deinde postmodum 26 $7 31 8

deinde tunc 182 34; tunc deinde
16938; tum deinde 217 18

dum interdum 6718 11711

rursus ilerum 26 17, rursum
iterum 1771

nisi sl 62 80

iia .. sic curato 174 19, ita
.. Sic curare 200 20

et .. exerceque 67 15

itemque et 108231

el cruraque (quae írad.) 228 31

et nec... nec 138 33

etiam et 4330 44 20, 34 77 91
adhuc etiam et 44 94

etiamnunc et 145

el 'auch? saepissime abundat

qui hic . . . affundit 53 1s

quam hanc vesicam 714

quam...intelligens eam 265 29

in quibus in his 64 18

quas (2). .. eas 7130

quod. contingit id ex paralisin
100 26

quod contingit hoc vitium
118 36

quod . . id vitium 209

cuius arida maleos nec ego
nec 811 medicorum hanc

911

sanare arida maleos potest
107 4

quem sic curare volens curabis
eum cyclo 7811

curato hunc, αὖ... 516 cura-
bis 28 30

ut quo facilius 52 11

in dies singulos per plures dies
8291 sWm. Cf. ind. verb. s.
cottidie

Negationes abundantes.

non per longum tempus, non
prodest 34 18

recomponere 8e non potest nec
similari sibi non potest 24 34

nec hi admittendi non erunt
28 11

nec non resaliat 26 19

curare voles ne nunquam suf-
fundet 83 15

nihil ex nulla re proficere pos-
sunt 6723

sine nullo humore aliquo 24 91

nec nulla commissura pedum
flectere 95 5

hune ergo nec aridum pro-
mittere non debemus 1118

cibum nec potum recusat 114 17

αὖ ne quidem venae eius nec
in capite videri possunt 1923 4

nunquam nemo 140 14

facere ne crescat et non clau-
dicet 2048

non iamen praeteream haut
unum (ex corr.) 107 11

ORDO VERBORVM.

1. Pronomen relativum
8aepe posiponitur velut
in aliquam partem quae per-

tinet 56

de coda cui gutem (aut trad.)
detrahere volueris 11 91

inferiores autem partes pedum

quascunque causas habuerint
2 13

gypsodes quae dicitur 256

in brachiola venam extantem
quo loco invenies 38 16

ila ubi cinguntur 119 96

812

in ungula exclusa quae per-
manserat 230 14
de superiore vena cervicis, quae
est inter eas prima, prae-
lerea quam solam observare
debeamus 78 29

2. coniunctiones post-
positae.

2) coniunctiones! subordinantes".

si: passim, velut

altius enim si penetraveris ...
iterum si feceris 14 14 sq.
iumentum coxam 81 eiecerit
1" 11

sed bene matura si iam sibi
laxaverint 221

sed de ea causa si non in
recenti auferetur 364

in oculo albor si erit 248 1
ex qua causa vulnerum in-
lestinorum si quando ap-
pellantur 68 e; (copwlan-
dum esi ex qua causa cwm
appellantur)

eum: de visceribus cum mit-
iere voles 123
claudere cum coeperint 1417
rursum cum perfrixit 251
de cervice sanguinem iumento
cum emittere volueris 181 24;
cf. 23341 236 1 2563

ne: facito ipso die ne manducet
2633 &quam facies ne bibat
296 34

quando: cretiatici.. quando
laxant 12 29; cf. si

quoniam: necesse habent qu.
284 13

quotiens: oculorum quotiens
tunicae .. vexatae sunt 246 16
Cf. ind. verb. 8. ne «ut

INDICES.

b) coniunctiones *coordinantes?.

et: saepe; wbi non raro am-
cipites haeremus, wirwm * und?
an 'auch? verlendum sit.
propter fluxum sanguinis et
suspendis altius 7 20

si cartilaginem vexaverint et
ex eadem causa 22 36
venas superiores in tempora
et captato 279

eorum et signa haec sunt 66 21
corpus illius et fiet 125 3
subsidunt et posteriores pe-
des 1281

coques et vinum 146 12
frigidam et oblinies 197 8
lemptat et facie ungulam

202 15

incidere et extantes venas
226 18 al.

autem: sic intellegimus autem
162 6

enim: nec plus enim 148

. ergo: hoc medicamento ergo

216 29
itaque: quibus itaque rebus 418
8i quae itaque 50 15
(at)tamen: ob tamen caldum
... ego attamen 86 90, 31
86d (2): conveniunt sed 18223
c. adn.

8. verba male dirempta.

medicinae «scientia» veteri-
nae 419

firmissimum adiutorium est
medicinae 4 23

haec ita ferrago 79

causa similiter aliqua 9 3

suo enim temporum ibi vena
posita bifurcio (corr.) 9 9
quo loco flexuram admittit
pectus plicandi 9 3s

calore permotum ustionis 14 14
ex melle inungito Attico 26 28

INDICES.

Spongiam cum posca Áfram
84 25

non tam modum solitum 405

frequenti et 8. cursione multa
5111

qui plerumque morbus 601
ex qua causa vulnerum in-
lestinorum si quando ap-
pellantur 68 6 (pertinet &p-
pellantur ad ex qua causa,
cf. supra p. 312 sub si)

INFINITIVVS

crebro apparet (amnotavi saepius
iricies) e. g.

curato ... mittito ... non tan-
gere... dato 41 12 sq.

dimitte ... deinde abicere ...
postea producere ... et si-
nire pascere 43 7 sq.

inducere ... defricare ... dato

. non dare ... dare ...

dare etiam .. . producere...
provocare ... dare 48 $3 sq.

818

quod ex ipso foramine cauco-
lum 69 14
quasi &b aliqua
bestiola 93234
ex hac coinquinatione ali-
quando huius morbi 945
oculi fiunt eius pallidi 132 1
ipsum cauteris candentibus
praecidito testiculum 216 5
donec omnis se humor ex(sjic-
cet 216 27; alia muita.

interdum

IMPERATIV VS.

commiscebis . . reducere . . fu-
mentabis 156 92

curabis .. utere et curare 157 16

detrahe ea et auferre . . et con-
tere 162 95

uteris .. delavare . . impones
192 11

perunges . . et . . elutriare
225 1

habere . . et . . perungito
29711 ——

NOMINATIVVS ET ACCVSATIVVS ABSOLVTI.

ANominativaus.

in herbam mittere, ne novitas,
sanguis detractione (-i trad.)
mixtus corrupto ex aliqua
valitudine, fervore suo quam-
cunque partem corporis in-
terius vexatam solvat ὅ 11
(fort. nomin. explicativus)
quare ferrago datus, postmo-
dum incipiet innovato san-
guine bene valere 7 15
per quam laxationem omnis
corruptio illa, quae fuerit
in corpore, abstracta, cor-
roboratio poterit nervorum
fieri 18 17
donec hic humor coagulatus,
colare dissolvitur stercoris re-
dundationem 6411

primo die vel 2? sanguis de
coronis detractus, sexto die
hac re sanum fiet 280 8

Accusativus.

quem tumorem palpatum, in-
telliges carnem intus esse 3018
superius autem in brachiolo
venas intercisas. . .nunquam
suffundet iumentum 34 10
alii pilas tmarinas concarptas
.. et sale maceratas et fle-
minibus impositas dixerunt
flemen ex ea re dissugi et
adsiccari posse 85 16
similem dolorem ingentem sine
inflatione et in cursu se tol.
lentem, huic manu et depre
mes in anum 711 c. adn.

314 INDICES.

ungulam compositam 80 inte-
riorem partem, contra venam
stremimnam tolle 202 2

fasciolam et lamnam tollere
nolito nisi sanam cicatricem
204 38

iam decarnatum (mirmicem) ad
aequalitatem, semissem can-
dentemin oleo intingues 222 32

equam supinam sic ut caput
eius supinum sit, deinde fo-
vebis fovitionibus caldis ipsam
vulvam 240 4

ex eoinduces, ante tamen tertas
suffragines bene cilicio 258 13

Nomzitn. vel Accus.

huc lorum deductum inferius
quam mediam cervicem . . .
vena sagitta pungi debet 6 8
hoc enim passum (-ur írad.),
vitae periculum contingere
solet 6 23
ex qua (ratione) vulnera ustio-
nis dissoluta, per saniem aufer-
tur causa et dolor 14 16
flemen effusa sagitta, in con-
linentia causticum in genua
impones 351

haec omnia bene trita ...hanc
potionem dabis 65 38

haec in se infusa et decocta
in oleo. ..dabis ex oleo emi-
nam et aquae dimidiam 68 22

haec omnia tusa et criblata,
ex eo medicamento coclearia
duo...succidiabis 733

commixta haec omnia, his par-
lem tertiam ex vino nigro
guffundes 78 13

omnia haec . . . tusa et criblata
... &dmisces ea quae creta
sunt 935; cf. 96 19 119 3 126 5
1336 1346 157 20

sana (sane érad.) vulnera ustio-
nis curata, malagma caustica
in dorso ponere oportet 228 1

vervenacia bene fotum (totum
trad.) veretrum [ipse], in folli-
culum ipsum veretrum subi-
cies 227 29

ad syniaxim perlimeni mon
pauca, quae $n indice verbo-
rum collegi, cf. imprimis ab
&d de ex in (in se) ne nec
quia quidem quod si sibi
usque

INDEX VERBORVM.*)

8, ab: forma &b mon legitur
ante consonantes ; nam Δ scor-
pio 169 8 ab strato 216 17
. 9171s ab stercore 219 17, 38
explicantur per e mpurum
(escorpio, estratum, estercus).
praepos. c. accus. e. g. 9 34
1018 81 26 119 7,20 152 26
207 4,33 2116 22922 294925

de loco iumentum tollis a
cibo 73 a cutem ipsa li-
bera 211 6 mirmices scar-
pello intercidito ab osso 205 7
segreges deductam a testi-
culos 294 96 cervices ab loco
eiecerit 182 1s illum a loco
suo petere 294 13 ab hoc
morbo liberari 52 18, mo-
riuntur 5921 ab ungula se-
misse tollis 11 18 sangui-
nem ἃ visceribus aut de
cauda mittere 228 39 cf. 934
1627 7924 (alias fere wbi-
que in hac elocutione de)

ab alligatura intermittito 189 7
venae & visceribus descen-
dentes 12 9, & corde 228 15
adiutoria..aquibusnunquam

discedi potest 12 30 ab inte-
riori (-e) parte 11 18 12 10, 11
1771 (cf. intus); dextram et
sinistram & latera 23837 qua-
iuor digitis ab ano positis
1129 sic saepius

saepissime de membris aegrotis

claudicat ab articulis 53 6,
ab ungula 2021s ἃ genuis sub-
claudicat 1324 signa clau-
dicationis ab ipsis posteriori-
bus partibus demonstrat 556
ab articulis claudicationes
interveniunt 1048 a poste-
rioribus natabit 11519 sub-
natat ἃ pedibus 9316 varus
& posterioribus 94 81

&b interiorem partem moti

49 16 ab interiori parte mo-
tus 1297 31 &b interioribus
motum 138 15 &a&b interiori-
bus commotus 130 15

si quem robor ἃ prioribus par-

tibus prendiderit 95 90 si
quem ab armos prendiderit
. aut 8. cervice 152 26. 27
& posteriori parte. .prensi..a
priore minus 9517 8, summo

*) his compendiis usus sum: q. — quod qc. — quodcumque
i.-— iumentum ii. --iumentieqs. i.e. — id est e.g. — exempli
gratia — med. - medicamentum | mens. — mensura | ind. spec. —
«ndex specierum | .Bue — Buecheler ; asterisco notavi ea verba quae
ton, inveniri videntur nisi apud Chironem (ex quo Vegetius hausit).

816 INDICES.

capite .. 8 coda prenditur
15234 & posterioribus pren-
duntur 160 18 cf. & maleos
prensi 557

ab humeris tensus conligatus ab
armis cruribusque 9435 ilia
dura et tensa & renibus 953
tergus durum et constrictum
& nervis 9430 passionem do-
loris & ventre quae nascitur
69 20 commissurae ἃ nervis
crepitant 956 s decidunt ἃ
ventre et lateribus 121 1s
eruptionem ἃ corona fecerit
99019 labris decipitur 296
17 8. chremasteribus nervo-
rum spasmum passi 95 10
stertet ἃ cerebro 11130 ta-
bescit ἃ renibus id est ab arti-
culis lum borum 5425 dis-
cole trahuntur & prioribus
1602s suspiria ab interiori-
bus partibus reddit 108 16 de
tussi ab interiora .. si. .tussiet
ab interioribus 119 20,921 sine
vexatione ulla alicuius loci &b
interiora 792 33 ἃ pulmone
vexabitur 11816 ab utrisque
musculis vexabitur 1655 ^ ab
aspectu tristis erit 58 39 8
eorpore gracilis fiet 1045 ἃ
cerebro insanus fit 7712 amen-
tatus ἃ corde fit 7732s erup-
tionem ἃ corona fecerit 220 12

calidà eum fomentabis ab ar-

moribus et renibus 7236 8
coron&..oclamen..facies 200
26 ures ei medio caput a ver-
lice ἃ fronte 882; al.

de causa morbi passim & qua-
libet causa peritoneo (-um)
ruperit 212 15 ydrocelicum
factum. .a qualibet causa 213
$5 sl &b aliqua causa per-

cugsura fuerit 92027 diffici-
liter excludere loteum ab hac
causa 140534 febricitare: 8,
lassitudine 39 1s 4134 ἃ la-
bore 4124,32 4216 ἃ pleni-
tudine cibi 4310,11 à plectur&
4481 8m. ; laborare: ab ustione
5420 & distensionem 8196 ab
ulceribus 2945 stm.; ὃ bu-
lumo temptabitur 102 4 ὦν
labore signa adferunt 394 ab
opere velexercitationeinterius
ventrem dolent 66 12 aures
doluerint ab aqua 17235 vi-
tium incidet..& sicca esca
19119 caput a plectora siob-
turserit 1705 cerebrum cor-
rumpit &b indigestione 54 8
ab eo odore coinquinentur
5933 cretiaverit ab ordeo vel
suffuderit ab aqua 20731 80
strato cancer frigidum crea&-
verit 21617 &b stercore..col-
lectionem fecerit 219 17 sim.
periculum vitae facit ab liga-
tione temporum 976 vulnera
fiant ab alligatura 19210 ca-
lidus: &b itinere 109 21 18331
2391s, ab iter 2073s calidus
nimis ab equalem vel ἃ sole
16420 si a&mor&..&ab itinere
doluerit 187 5 &dvenienti ab
itinere 22923 percussum: ab
onere 1834 &sidore 10113 si
venas..8 frigore aut ab aestu
percusserit 101 13,14 8 disten-
8ione pressum 828 continetur
8 morbo 1514 8 morbo alie-
nati 5514 ab eo morbo pe-
reat 4019 ab hoc morbo mo-
riuntur 69231 ab eo medica-
mento noceatur 181 20

de remediis & perfriclione cor

roborentur 810 sani fieri so-
lent ἃ pascua 5818 8 v&-
pore femina .. bene sudent

INDICES.

1604 suffundes a rigore(?)
1906 c. adn. calfactionem
praestare ab igne et fumo
8431 ab igne castrati 95 9
ab igne et gestatione uti 132
13 (cf. uti) causas commissu-
rales ab ustione sanas facias
9207234 ab aqua auriculam
extergito 173 6 foveto auri-
culam a lexiva calida 173 9
ab axungia: linito 36 31, cu-
rato 2041 21732, cataplas-
mabis 20636, satiato 214 34,
saturato 215 9: alias 1n his
elocuttonibus ex apparet

ab hoc quia 89s 1046 ab eo
quod 544 77626 18328; 5820 63
29 92 16 (adeo trad.), cf. quod

ab urina plus intelligi potest
228 28 vocabula inveniuntur
ἃ permixtione eorum (colo-
rum) 2876

de modo per suffusionem puscae
&b aequalibus partibus aqua
et aceto 13217 ossum caedito
ab aequalitate 190 30 (1b. 81
subrades ad aequalitatem);

pro genet. terra ἃ fictiliario
43 34; cf. de

post comparativum(?) v. supra
p. 309

de lempore saepius e. g. ἃ die
dispumationis 8 13 a secundo
die 753

abalienatus: facit immobiles
el -as partes commissurarum
humor alienus 161 18
abinterius*: quae venae positae
sunt in brachiolis dextra si-
nistra &., ubi centriae bra-
chiolares sunt 9 91

abintre*: sanguinis emissionem
facies ab ipsis claviculis a.
aut foras 195 9 dextra si-

911

nistra ἃ. et deforas tumo-
rem eminentem . . demonstrat
20519 cum iam senseris hu-

" morem intus vagurire, das

plagas in ipso articulo a. 20622

abintus: incipe. . sagitta[m]
eam pantice(m) a. decarnare

. Subtiliter sic ne venas...

intus laedas 184 24

abscondere: intrans. necesse ha-
bet morbus introversus -ere
1969 refl. morbus se -it 54 11
part. perf: pass. palam et ab-
Sconsa 2605

absimilis: (uligo) quod nascitur
non -e[s] scabie 208 multis
enim generibus et -ibus (ab
similibus irad.) signis se de-
monsitrat(maleos) 625 in cor-
pore ipsius exire solet (tuber-
culum» non -e forunculis (ad-
similes foruneulos trad.) 11291
q. vitium non -e est caducae
161 11

absque: aliae vero:causae..
806 in cura demonstrant a.
his valitudinibus, quae in
quinto libro plenissime de-
monstrata(e) sunt 17114

abstinentia: curabitur sic -ἃ
diei 428

abstinere: fit autem hoc ab
arido cibo, si sitim -eat 120 24
abstrahere: refl. se morbus -it
1516 morbus ex hoc se non
-xerit 123 17 incipiet humor
Se foris -ere 67 33 trans. san-
guinis detractio, per quam . .
morbi -i possunt ὅ 13 cui cu-
rabis ante omnia ordeum -ere
1404 V. evocare

abundans: sit haec potio -ns
ad sextaria III 614

abundare: passim

abundatio: haec enim valitudo
accedit ex -ne sanguinis 90 12

py»

318 INDICES.

[abuti: abusus (abysus trad.)
siccum 206 13: ysopus com.
Bwe]
ac: 39 s5 64 29 (er corr.)
942 12 et 2839 ex Colum; alias
non exstat V. atque."
aecedere: pro accidere de morbo
Saepius , v. supra p. 307 ; c. g.
quibus -ere solet ut 92 19
quidquid . . corporibus -ere
potest 171 16
&eceus*: simile est in iumenta
maleos, ut pestis in homini-
bus, ut in bubus verago, ut
in ovibus circius, ut in sues
-us, ut in canibus rabies 51929
accipere: de equo indigestione
male -epti fuerint 11229 ex
hac compositione valde bene
-junturi2015 . demedic.-iens
comini 168 s0, piper 164 7
-e cedri fructum 165 26 de
orbita cum aceto collectum
(lutum) -itur 16635, al. de
morbis dolorem -iet 164 15411
ruptionem -iet vesicae 142 8
(equum) ipsum -ies et operies
1644 genera..doloris. .ex
quibus quemadmodum quod
et contingit, sic vocabulum
-ib 148 24
acetabulum: mens. rutae 92 8
acinetus*: ἀκίνητος: humor..
statim torpore(m) nervis prae-
Stat et -os facit nervos 161 17.
Cf. cinesis
8ci10la*(?): secus sarcolabida
acum traicies cum ipsan cu-
lem ossum, ita ut totam ve-
nam praecingas. -& nervis
conligas et constringes, ita
ut fluxum sanguinis praeci-
das. deinde religabis par-
tes extremae venae secus
ipsam praecisuram in -a nervi,
sicut supra dixi 34 3,6

*aciola — acu? an scribendwm
est acicla — acicula?? Bwe:
nescio vero an acus omnino non
in. locum. quadret, sed potius
&ciola ab acia $4. e. ῥάμμα (cf.
Thes. Gloss. 8. e) derivam-
dum si: filo emm opus est
quo vena colligetur. Cf. cum
satis ambulasse videris. .lici-
nium vel linteola tenera con-
ira venam deprimis et cal-
ciatura diligenter imponis et
fasciabis strictum, ut sanguis
suppremi possit 209 11. ita-
que etiam de fasciola quis
cogitet.
acontidiare*: ἀκοντίξειν: intr.
αὖ possil sanguis -are de un-
gula 1120 si bene percusseris,
-&bit vena 12 3 ut possit (san-
guis) manducando per motum
maxilarum per venam me-
lius -are (acottidiare trad.)
6235. Cf. Veg. 1 26, 4; 27,2.
Thes. gloss. s. v. acontizet —
erumpat; V. ambulare
acopum: ἄκοπον; 6713s 88 18,
i8 119 s 18923 22736 260 18
2941 al.
8ero: ἄκρων: suco ptisanae in
quo -odecoctus est 1267 -num
(accus. porcinum in ptisan&
decoctum 61 14 med.
aerocolefium *: ἀκροκωλύφιον ;
coxam fregerit aut -a aut su-
pragambam 17 20. Cf. Veg.
VI 1,2 &b -o usque ad gam-
bam duo (ossa) c. Schneideri
ann.; V. colefum
acrevarieius*: eius (insani) la-
bra solent in novissimo -a
(acro varicia trad.) fieri 87 11:
intellego ἄκρως varica vocem
graecolatinam *distorta?
aeumen: secare ilum ferra-
mento pleno -inis 178 35

INDICES.

&eus: punges illam (vulvam)
-u tenue 2404. Cf. aciola
aeutatus: et sic -àam (adcuta-
tam trad.) sagittam exigis 6 10
aeute: a. el cito gemit 1626
acutus: compar. strophosi fient
et -iores et breviores (equi)

241 33
ad : praepos. c. acc. erige codam
δα lumbos versus 118 (cf.
: adversus) caput ad terram
feret 4111 tendit se ad cona-
tu(m) mictionis 6839 laxabis
membrana .. donec ad humo-
rem pervenias 1741 cades
usque quo ad solidam et sa-
nam costam venies 21118 ut
possit calor..ad causam tem-
peratus venire 2008 ad labo-
rem committito i. 20729 ad
stíandum venerunt 1061 es-
cam ad inferiorem scapula-
rum locum accipit 649 qc.1i.
in latus ad aliquam rem per-
eussum fuerit 2194 hoc..con-
tingit ad cursum vel saltum
16522 8α contusionem. .col-
lectio in ungulis nascitur 219
81 non &d plenam ventrem
olea des 221 15 c. adn. ad car-
bonem decoques ne ad flam-
mam aduratur 2632,3 de-
coques ad teriias 45 15 1394
al., antur ad dimidiam par-
tem 491 sim.; bene conteris
ad grassitudinem mellis 259
19 mel commixtum ad spissi-
tudinem tractationis 666 po-
tionare..aquam ad multitu-
dinem gregis sui 625 san-
guinem emittere quasi ad
sextaria III 923 dare sum.
de medic. δὰ acetabulum, co-
cliaria, cotulas, sextarium (-08,
-à) saepius; ad offas numero
diurnas .. dabis 112 19

319

gumito medulla...ad quatuor
248 31 comini ad magnitu-
dinem fabae 168 so

potiona..ad bonos spiritus 165
11 decocta. .ad causam fa-
cientem 67 13 unctio ad vali-
tudines 9625 sic passim

&d salsitudinem purgationem
hanc uti 2411 ad remedium
erit eqs. 18812 subrades ad
aequalitatem 19031 88 plani-
liam cruris reddas 2041s de-
carnaveris ad planitiam cer-
ἴδηι 2119 fasciolum praecides
..&d diastimam oculi 28 15

ad causam et in suspirium
..converli 46 26

pro dat. ad eos des mandu-
care 1463 c. dat. codam fe-
riet ad renibus rigidam 152 25

adaquare: mollia dabis et -abis
"5 -a&bis ita ut sentiat 76 4
quotiens eum -abis 105 23, 27
sic eum -abis in tenebris ne
aquam videat 16834 curabis
autem calidum ab itinere non
-are 229 14

adaugere: minutatim ordeum
-eto 140 11

aderescere: imponis, digito sup-
primes, donec -atlocus 280 25

adeurare: Tdebebis -andum
cum rebus 1095 c. adn.

addere: sunt qui equi -unt sibi
usque ad annos VIII (sc. den-
tes) 24121

adducere: 1) ilia introrsus -it
585 ili& introrsus nimis -et
110 18 (cf. subducere); 2) her-
bis levioribus eum -ere, do-
nec convalescat 158 3 (cf.
deduci ei et de herbaria
165 4)

320

adeo: ne a. dirigescat, sago
eum operito 227 13

adfeetus: intentione pascuae
-um vitae intendunt 58 18

adferre: 1) proprie xistera di-
ligenter -ito 204 18 2) *osten-
dere? iristem aspectum 88 23
6231 66323 hilarem aspectum
66235 oculos lucidiores 746
Ülumorem ingentem 92 18 8
labore signa 89 4 quae (signa)
-ent elefantiotes 1092 signa
autem -et haec 1299 3) qui
. . dicunt i. febricitare, hi (haec
irad. omnes mendum -ent
39 2

adfcere: c. inf. et cibum nec
potum non -itur accipere
110 21

adgravare: gurationibus (cura-
tionibus trad.) -abitur et gra-
cilis fiet &c passive ambula-
bit 3935 quem cum excitasti
Statim -atus se magis proiciet
1153. Cf. gravare

adgravatio (aggravatio): ster-
cora si se post ex aggrava-
lione stercoris provocaverint
69 21

adhaerere: praestet sanitatem
-ens corpori sanguis 630 in
plurimas greges armentorum
-ens (odor) 59 1s

adhue: *dazw; ex maxillas et
de fronte ἃ. etiam et de super-
cilis 4424 axungia quod sa-
lis fuerit et &., si vis, alumen
scissum 2170 34

adiectio: paulatim promovere
εἶ ut -ne singula milia
passus..promovendum facias
83 dare ordeum aspersum
-nem cottidianis diebus fa-
cientes 48 85

[aditus: et hoc facit in aditum
(ad id vitium Bwe) 189 19]

INDICES.

adiumentum: -ἃ portulaca eqs.
2902 Cf. adiutorium

adiutorium: -a medicinae do-
cere oportet..ex quibus -is
. .firmissimum -um et medi-
cinae sanguinis detractio 4 16,
19,25 haec duo -& principia
similia similibus v&letudini-
bus comparata 1219 duplex
-umeriti314 -isutemur con-
calfacientes et coperientes de-
fricabimus interiora 4820 ce-
lerae...causae alis -is ad-
iunctis medentur 821 -
utemur sanguinis detractione
8419 -um adhibere 166 1
extra quae opera eius celeris-
Bime dat -um 24223 Cf. adiu-
mentum

adlaerimari: si caput doluerit,
sic intelligas. .ex eo quod
-&àtur 80 15

adlegare: cwm adligare con-
fusum ; curabis autem calidum
ab itinere non adaquare nec
cibaria adligare 229 14

adlevare: refi. quotiens -are se
volet, non potest 9110 érams.
caput demissum habebit, quod
-àre & terra non potest 3721

adlidere: componis ungulam,
prope vivum -es (elides? alli-
ger ?) eam, cui et. stremmam
&cies 1030 (Cf. ad pressum

adligare (saepiusalligare): quae
restringit et -&t (uignis) 14 6
vitia .. -andoimpediunt..gres-
sum ambulationis 14 24. sae-
gius de medico, velut -àbis lino
suffraginem 1031, fasciola (ve-
nam)i23 ab axungia vetere

-&to (cambam) 181 Cf. ad-
legare
adligatura (saepius alligaturag):

*Verband' -a(m) capere non
potest 1732 non sine -a 903

INDICES. 321

ad utriusque partes -ae, ne
vena -a(m) solvat 33 231 ut
..8olvatur -ἃ 3828 solve -àam
2099 ne -& cadat 17415 bi-
duo ab -a intermittito 189 7
eidem -am adligabis 1926
(cf. supra p. 310) longius 80
τῶ digito 214 20

admiscere: 1) 'coitum facere?
qui (admissarius) cum cona-
tur -ere, continuo meiat (equa)
1521 2) proprie saepius; v.
supra p. 306

admissarius: equus 8923; subst.
248 9 2443

admissura: idoneus in -àm 232
94 eorum -& non erit utilis
2847 nec hi admittendi non
erunt ad ammissuram 285 12
admittere: quo loco flexuram
-it pectus plicandi 9 38 hi
quidem nec -ere (— admittt)
debent qui uno testiculo
erunt..qq. enim similia eis
qui habent vitia -unt semi-
nare 283414,17 semel maxime
-ito..ad eam -e 238 50,32 al.
admodum: qua re ἃ. (quemad-
modum ue) in prioribus de-
monstravi 39 14

ador(?): quocunque fecit sive
meliceridem sive ador natum
(adornatum írad. quod twetur
Bue ad sinum trahens), sinum
aceto..impleto 20659: puta-
bam ador simile quid signi-
ficare atque atheroma, cf. 8. v.
ad pressum (Ὁ): compones un-
gulam ἃ. p., sicut superius
dixi, eb..aperies..ad vivum
1117 (cf. componis ungulam
prope vivum et adlides (eli-
des? alliges?) eam 10 29); se-
pares solum & cornu ungulae,
ita ut ad vivum adaperias
112: pulo δὰ pressum tidem

Mulomed. Chir., ed. Oder.

significare quod, antea adlides
vel alliges (sic ut scribamus
suadet 20927 wbi alligabis).
aliter Woelff limus Arch.f. Lez.
X 422 a&dpressum (vivum
legi vult: *Da prope sich zw
&d prope erweitert, we satis
Zw adsatis, so ist adpressum,
im F'ranzósischen temporal ge-
braucht, eine Variation dazu.
[adseribere: q. in novissimo est
-ptum 15221]
adsellari (adsellare); multum
stercoris 7028 stercus durum
125 4 127 δ: stercora -atur
dura et vix conatur ad -an-
dum..hi solent et corruptum
-ari 112 27,28; sanguinem 74 7
18024 15512,13 plurinum mu-
cidum (mucitum trad.) 13312
aquam 69 10; stentinus ..per
quem solent..-ari 1926. de
activo cf. supra 9p. 80
adsellatio: stercora per -nem
purgabis 71 23
adsieeare: intr. et trans. donec
-etur totus humor. .quod cum
-averit16719,13 flemen ex ea
re dissugi et -ari 36 18 (Cf.
exsiccare ei siccare)
adspargere (aspargere): fenum
molle -ens passo adpone 162
3$ ordeum..-icum aqua mulsa
150236 aridam paleam -ito
bibere aqua maceratam 288
18 Cf. supra p. 308
adtendere: praeferet horridum
caput -ens 39 26
adubi (atubi): assa diligenter,
&. coria laxaverint..et ad-
funde.., a. reiecerit. saniem
162 23.306 mittere curabis, a.
de venis sanguinis satis cu-
currerit 20012 costam caedes,
usque quo ad solidam. . cos-

21

922

tam venies, 8. deraseris 221

19. . at
adunetio*(?); tunc eam (eum
trad.) -nem applicabis (hiat
deinde oratio) 190 20. JBwe
eps eum ad ustionem vel eum
punctionem, cw fawent,
quae Vegetius III 48 5sq. docet.
adustio: urenda sunt haec vi-
tia et super venas propter
-nem horum vitiorum 1931
lipparam ad omnia vulnera
et -nes 2763
adversum: praepos. quem de-
fricabis ἃ. pilum 128 10
adversus: adv. proicit se sub-
inde nec 8. volutare potest

8729 praep. ὃ. pilum perfri-

eabis 171
aegrotare: 2848 291 4,6,8
aequalis: subst. (86. locus) sta-
tues i. in -i 6 1; ad. in locum
-em postea producere ad de-
ambulandum 48 8 quomodo
tibi -em visum fuerit 28 16
infundere aceto cum aqua
-ἰ mensur& 84 33 omnia -i
pondere contrito 2811
aeronalis: v. eronalis et ind.
Spec. 8. resina
8estas: si -s fuerit 19230 -te
*4m Sommer? 40 236 4118, 25
4923 195 15 2848 285231 per
-lem 286 16 tempore hiemis
vel -is 290 10 ΟΥ̓ hiems
aestimare: 829 al.; 8721298 20
confusum cum existimare vel
extimare, v. supra p. 308
aestimatio: -ne facta singula-
rum harum specierum 290 4
aestivalis: potio -is refrigera-
toria 2907 compositio poti-
onis -is (extibalis trad.) 29212
aestivus: -o tempore 174 29
(sanativo trad.), 187 12 256 11

INDICES.

278 $39 290 14 cf. hibernus;
potio -ἃ 289 34 29116
aestuabundus: quae res vel
maxime -is (&bstu habundis
trad.) corporibus necessaria
est 229 20
aestuare: cum..coactum i...
-vit aut perfrixit 46 24
aestuatio: ex -o (ea estu absio
trad. ex aestu lapsio Bwe)
pulmonis. .insania, ex (ettrad.)
-o0 capitis dolor contingunt..
ex inanitate longi itineris
bulimus et defectio (ea deiecti
trad.) idemque (quae írad.)
-0 eveniet 4 7,9, 13.
aetas: plur. hanc ergo consue-
tudinem non faciendi recte
observabimus et circa maiores
-tes semper facere 525 q. vi-
tium plerumque in pusillas
-les contingit 693
aeternus: quod fit vulnus ra-
gadio simile, q. difficiliter
sanatur, q. inde -am (indo-
deternam írad.) vocant 201
affundere (?): humor. .statim in
capite -it (astundit trad. ab-
undit 4. e. abundat Bwe) 58 14
aggravatio: stercora si se post
ex -ne stercoris provocaverint
69 21
aggregare: v. gregare
agilis: adv. compar. incipiet
rectius ambulare et -ius 15 5
quanto fortior fuerit, tanto
ius gurato (curato írad.)
123 21
agitare: -at se toto corpore
80 26
agreus: ἄγριος; purges ei ca-
put..ex rafanida (corr.) -a
63s Cf. ind. spec.
alapa: v. alopicia
albamen: morbus oculi ; jnunges,

INDICES.

Si -en fecerit, collirio acro
284 V. albumen

albedo: ut oculis speciem ser-
ves quantum ad -inem attinet
174 23

albigo: vitium. .ut temporibus
-inem faciet et .. elimpidet
272

albor: 1) lanam. .subactam ex
..ovi -e 1749 2) morbus; in
oculo -or si erit 2487 2495
ad veteres -es oculorum 247 34;
cf. &d (recentem) album 176 4
246 33 247 1 2929

albumen: paracentesim pungito
in ipso -ine 268

albumentum: qc. in oculo con-
tingerit vel suffusione vel -is
28 31

albus: v. albor

alias: ita enim incipient (tuber-
eula) a. nasci 111 18

aliatus: -à curato 2088 -& con-
fricare 20920 Cf. ind. spec.

alienare: ex qua epifora san-
guinis ungulae fervore nimio
-entur 208 1; alienatus parí.:
partes 141 mentem 468 (ef.
incipit alienus fieri 298 14)
membrana capitis 83 36 co-
xam 1617 ungulae (alienae
irad.) 928 39 sanguis 228 29
hi autem -ivermibus confossi
944 morbus 6514(?) 8815 9821
941 liquor sanguinis .. quo
-us (abenatus trad., coaduna-
tus Bwe) decurrit in inferio-
res partes pedum, maxime in
prioribus -as (alienat has
8cripsi) partes ungularum 228
19,20 Cf. abalienatus

alienatio: ex qu& -ne soluti
nervi sine viribus sanguinis
laxiores fiunt 18 11

alienigenus: album sputum re-
mittit insuetum et -um 109 1

828

alimentare: exiguo cibo eum
-8to..non multum, sed ut
alimentum habeat 82 15
aliqua: adv. &i q. i. iocur 8.
doluerit 198 13
aliquando: *nonnumquam' ; id-
eoque de hoc (morbo) a. ali-
qu& liberantur 5318 claudi-
cabit a. et alternis pedibus
1178 mucidum adsellatur
sanguilentum 8. 133 1s
aliquis: 1) irgend ein andrer! ;
morbidis et quibuscunque to-
tum corpus causa similiter -&
possiderit 993 si..in palo in-
cubuerit aut bobis percusse-
rit latus aut ab -& causa per-
cussur& fuerit 22027 si..cos-
iam fregerit aut -od vitium
fecerit 221 16 (sed cf. ex alia
-& plectoria 5837 tumum aut
-od aliud 1649) 2) sensu so-
lito; ne quit -is austeriorem
dederis potionem 12016 8] α.
i. costam fregerit aut -od vi-
tium fecerit 291 16; nmewtr.
subst. inde claudicat per -od
lemporis 16412 3) aliqui (Ὁ)
subst. 6415; aliquod — aliquot
12721, cf. quodquod — quot-
quot 1087 11233 V. qui
aliunde: & labore febricitant
&ut frigore vel a. 41 32
alius: -o die..altero die 766
-um pedem similiter curas
18714 -um testem 2165 92
alligare: v. adligare
alopicia: ἀλωπεκία morbus; ad
-&àm 2978 alapa (— alopicia)
in cervice ut piligeret 24 11
alteria: v. arteria
alternus: claudicabit..pedibus
-is 5825 117 8 in -is clodicet
641 qui -& genua habent,
qui &ppellantur graece hete-
rosceles, item qui -08 pedes

21*

524 INDICES.

habent qui appellantur graece
heteropodes..qui -os oculos
habent 28 4, ὅ,9 -Ὁ corpore
vertitur(orgogsíro:)14223 -is
dorsis (παρ᾽ ἑκάτερα τῆς Qd-
eg) 15 22 16829 hoc facien-
um est -is periodis 126 12
-is diebus 18717 27117 inter
-is diebus 96 3; alternis adv.
priora genua iactat a. 746
testiculi eius subinde salient
ἃ. (ἐνάλλονται ἐναλλὰξ wo
ἕνα) 117 14
alteruter: -um omnibus rebus
gubvenuit 589 commixta (ster-
cora) in -um (— inler se) 64 20
altitia*: duritiae cauteriis pe-
netrentur..pro modo -ae 14
[28], 29 (c&taplasma) fervens
imponitur, ut possit per -a(m)
igneus calor penetrare 220 8
altitudo: in -nem renum im-
ponito 15925 226 18 (swppl.)
altus: neutr. subst. collirnrum ..
radices eius (fistulae) de -o
eximet 8216 suspendis in -um
841 0ossum in -o vexatum
3196 sl in -o spurcitia..re-
manserit 32 19 sanguis ..pro-
fluet ex -o 474
aluta: malagmen ..impone in
-à 11915 malagmam..impo-
nito in -àam perductam 211 32
alveus: media spina -i (albei
trad.) similis concava fiat 92
14 aquam offerito in -o 98 29
amaritudo: incipit haec potio
amara -nem morbi expellere
6025 exulceratur et illa pars
corporis..ex -neipsius morbi
104 10
amarus: 5821 60 22,23, al.; cf.
amaritudo
ambulare: 1) de humore in cor-
pore: de naribus vel per nares
56316 5712 18014; 21328 220 13

2) de sangwine 11 138 2025
20911 2106; cf. sed ipsa fissura
«αὖ et semper praerumpit un-
gulam novam 21019 3) sensu
8olito de 1o. passive -abit 39 25
tardius iter -at 4111 rectum
-arenon potest 931616110 rec-
tus -et 20831 incertus (inser-
tus trad.) -abit 1101 -at 228 12
osterioribus summis 228 925
ecti in -andum 22410. Cf.
pravus pronus iransversus
cersonius
ambulatio: cum tibi videbitur
-0 recta esse 1811 eum in
-ibus assidue potionatum
exercebis 71 29 mediocribus
-ibus eum exercebis 82 16
-ibus levibus moveto 110 s
in -ibus non sequitur 91 15
ambulatura*: in ambulandum
non sentiet plagam, qui et
-am suam perdit 784
amens: v. amentatus
ameníatus*: rabiosum facit..
-us & corde fit his valitudini-
bus 77322 V. Thes. gloss. s. v.
amento ἀπονοῶ. Cf.ex eadem
parte doloris gravatus amens
fit apiosus 773 &mens mar-
cescit 1154
ampliare: intr. -aàbit enim in
eis (pedibus reumaticis) deri-
vatio 1918; írans. ui possit
vulnus -ari 325 vulnere -ato
3210 confuso -atoque odore
ilius morbi calore coinquinat
(ventus). .-atur enim putor
ealore 59 7,11 vires -andi
huius morbi minuuntur 59321
intemperantia corporis per
cruditatem fervori suo -atur
(ampliatam írad. a&d impe-
tum sanguinis per liquorem
228 13
amplus: muscae 27 24; compar.

INDICES.

8i tumores -iores remanserint
1688 Cf. magnus

ampulla: mens. vini albi -àm
I 275 98

ana: ἀνά (?); bulbos manipulos,
cocleas tantundem ana (afi
irad.; aut Bue) numero V
213 4: idem fere bulbos cocleasg
ana (lacuna sequitur) 2219

anaeolema vel anacollima:
ἀνακόλλημα:; passim. Cf.supra
p. 808

anapleromatieus: ἀναπληρω-
ματικός; -i8 (ano pleromaticis
irad. medicamentis vulnus
curato 2215 Cf. anapleroticus

anaplerotieus: &vozAngorixós;
deinde cephalico, id est -um
in eo vulnere inpones 31 19

aneistrum: ἄγκιστρον; subi-
cito -um et pulmunculum

teneto 2111 Cf. diplancistro-
des et tyflodiplangistrum
aneurisma: ἀνεύρυσμα; -a est
tuberum in quo sanguinis
spirito (est? cum dilatatione
venae, similis ut varex incu-
rabilis 835 oncomata..-a (ec
corr.) 32 28

angelus: ἄγγελος; invoco te
rex -orum (ter ex angulorum
irad.)..a&desto mihi angelis
(angulis trad.) (tuis impe-
rans» 260 8,6 ín «ncantatione
α Bue restituta

anguina (angina): si..sinace
. .fuerit -a, latine stranguilia
(Stranguiria trad.) 976

angulosus: quidquid genera-
verit, turpissima semper et
-& 233 13

angulus: quae (venae) descen-
dunt ab -is interioribus ocu-
lorum 914 -i in oculis (con
-in-) vertuntur 92 11,15, 18 (ub
ter agruli trad.) 9438 188 6

92b

denaribus cartilaginem. .-t8ub
fortiore (substringe JBwe) de
gureuli -0, cui venae erunt
(venerunt írad.), unde prae-
cidis ita, ut -i eius vivant et
sint acuti et cartilaginem
rumpant 289 19,20 mihi ob-
scura
anhelare: naribus crebris tense
(lensis crebre?) -ant 137 95
anhelatio: inflatio est hoc q.
dicitur -o 109 12
anhelitus: praefocatione(m) in
-u patitur 11417 -o vexabitur
1108 suspirat graviter -o
magno toto corpore 1142
animare: refl. pro passivo su-
mito decoctum ut non ferveat,
paulisper tantum, ut se (semi
irad.) -et 2743

. annotinus: -àm (annoticia nam

"irad.) purgationem habet
(equa) 284 10
ante: adv. primo? ; si: .rabiare
temptaverit, sic eum intelli-
gis. à. tristior erit..postero
(poster írad.; am postea?)
fiunt oculi eius grandes 293 13
antecessus: pro 'in antecessum';
aquam eis bibere dabis, in
qua ervum a. lotum mansit
112 31 ideo autem lino a.
alligas (veretrum), ne prae-
cisus intus refugiat 228 8
antepridie: 'pridie? 6297 263
120 10 216 13
antidotum: ἀντίδοτον : potiona-
bis eum. .ex -o policresto 7610
antipathia: ἀντιπάϑεια; de-
lractus..sanguis..ut reme-
dium -ae (ex corr.) prodest
ΒΌΟ COrpori 6 18
anxiari: vix conatur ad ad-
sellandum et -atur 119 $7
torquetur et..totus -atur 298
86 -atur et tremit totus 29431

326

aperire: causticüm quod sine
erro -ἰὺ 276 11 hoc collirium
fistulas -it 2803

apertura: ex -ἃ linteolis ex
&ceto cum oleo madido cu-
rabis 292 26

apiosus (opiosus): morbus de-
8cribitur 881 sq. 29410; api-
osus sexies occurrit (9 11 87 14
11 4 824 10025 294 10); semel
lectio dubia (11 19), opiosus
quater (8221 88 1,4, 8). Ihmius
ad Pelag. 406 opiosus iam-
quam futiilem leci$onem om-
^no reprobat

[apostema 4. e. ἀπόστημα 82 29
interpolatwm |

apparere: auferes . . sangui-
nem..in -enti venenata vena
deintro 42 29
(dentes) 241 14

appellare: ex qua causa vul-
nerum intestinorum si quando
-àntur (copula ex qua causa
cum appellantur, cf. swpra
p. 312) 68 1; c. nom c. inf. hi
autem humores. .lunatici esse
-antur 178 19

appendix: plur. asinus et mulus
abent (dentes) numero XXX
praeterquam -ices 241 27

appetere: cibum non tam liben-
er «ἰοῦ nec potum 183 30;
absol. sic -et 4b 95

applieare: qualem aetatem ut
-es, ventrem αὖ ferat 23221

[aput 56 1e 230 18 288 13]

aqua: 1) morbus malagma..
acit. .ad fleminam veterem et
ad -am 2640, cf. aquatilia;
2) proprie plwr. pro sg.
cura ut..des -as 112 18; aqua
iuxta calda et frigida saepe
omisswm, velut eum in fri-
gidam mittis 208 25, v. 8. vv.;

-ent brumatici

INDICES.

de &qu& cisternina sim. c.
ind. spec. 8. aqua
aqualieulus: ^ewir. de ipso
venire quod est -um 68 8:
68 10,17 6823 7011 946
aquatieus: à perfrictione humor
erit tenuis -us et frigidus 48 15
aquatilia: ὑδατίδες 46 104 1421
181517 195 3530 15421 185
34,25 194 3235,80 20518 2184
aquatus: -am (aquam tam trad.)
cibariam sumat 493 ex posca
-adelavatocausam?21219 teris
..picem, semel subrubrum,
ne sib -um, removebis 271 18
araehnoides: ἀραγνοειδής ; suf-
fusio..posita est (in oculo)
post..tunicas superiores, ce-
ratoiden et ragoiden, interius
sedet super -em (aratro idem
trad.), non tangit pupilla(m)
25 33
araneum: de -i (arenei trad.)
puncto 13111 81 -um pepu-
gerit, -um in luto coquito
16736 5811. -um comederit in
pabuloi67239 buprestis..est..
similis -is, hanc cum in feno
comederit 1445; cf. Veg. IV
21,1 araneus quoque quem
Graeci mygalen appellant V.
migale
aratum: part. perf. pass. subst. ;
ut omnes curas commissurales
ab ustione sanas facias, in -o
(aratro trad.) vel in berbacto
(berbato írad.) primum pro-
movere per plures dies 207 35
areuare: qc.. .genua -averit., q.
fit & labore ponderum 86 15
arefacere: centauream colligito
&estate et -ito..marrubium
&lbum colligito et -ito 285
31,28; tdem
arficere: feniculum -ito et com-

INDICES. 9321

burito 247 10 stercus..-ito in
gole 2655

argenteus: mens. -orum IIo
pondus 18517 -i pondus 274 5

aridus: -à maleos 107 4

aromatieus: ἀρωματικός: ma-
lagmam -am 26314 2641 adn.

arrigere: nir. veretrum pro-
cadet οὗ subinde -et (ἐπαίρε-
vui) 11715

arteria: ἀρτηρία; alteria $n
cod. trad. 918 10415 adn. 171
26 966 11, cf. lubrica pro ru-
brica (s. v.); de plurali v. supra
p. 300 s. v.

articulamentum: -& eius ex-
tensà sunt 995 si rene unc-
lionen ad -a sanus factus erit
266 26

articularis: morbus 48 23 52 96
8831 1063,15 17910 Cf. ar-
trites; 2dem

articularius: morbus 5119 68
34 9041s 1068 25734 208 3
293 1; idem

artrites: morbus ἀρϑρίτης vel
ἀρϑοῖτις; -es quae latine ar-
ticularia dicunt 1043 -en
graece q. latine articularium
5118; 10623

asearoticum*: ἐσχαροωτικόν ; os-
silaginem per xisterem radas
et -o (-um í£rad.) labraturam
his cutis cottidie extenues..
curatur vulnus diligenter -o
204 23,24 cum saniam fecerit,
-0 intus totam causam im-
pleto 20611 -o (astarotico
trad.) curato 21511 volneris
causticum..impone vel asce-
roticum (asteroticum trad.)
2262 -i compositiones utere
ad ascra tollenda 2811. Cf.
a8craü

asera*: ἐσχάρια 4. e. ἐσχάραι
*Schorf'; ascarotici compo-

Sitiones utere ad -ἃ tollenda
92811 Of. ascaroticum
asellus: v. asinus
asinalis: origanum; 58 20 108 8
21612 Of. ind. spec.
asinus: murinus cum sit in -&
vulgaris (color)..si bicolores
pilos -us..gerit..igitur qua-
lem descripsi asellum 248
15, 90, 26
aspectus: v. adferre
asperitudo: ne -o fructum in-
citet gingibas 43 36 Cf.aspre-
tudo, aspredo
aspicere: umbram suam nari-
bus -iet 79 17 z
[aspiratio: pulvis 173 s c. adn.
aspredo: exulcerat (uligo) to-
tos pedes et leprosos facit
cum quadam -ne ex nimia
prurigine 2010 aut in ipsis
orificiis -o0 echino similis in-
venitur 5753
aspretudo: -nem et ragadia in
suffraginibus se ostendent
1956 &doculumalbum xerob-
ialmias sive ad -nem oculo-
rum 248 14
assare: -a diligenter (bulbum),
adubi coria laxaverint 162 232
assis (1. e. assus): in-e cerne esu-
rienti cor illius (porcae) 286 15
astrietio: v. atüritio
astriefus: armos -os habebit,
gressum non inplebit 187 16
astula: -as aspras..succisorio
radito per xistera 223 -am
ipsam per pleuroxistem se-
cabis 2127 «ut eum ossum
fractum eximas et quascunque
-88 fractas vel asperas inve-
neris, cgedis per eccopidam

. et rades per xisteram 217 38

[8[: pro ad 2615 2869 (ez
corr) a&d pro at 166231 (Ὁ);
3217 8025 Cf. adubi]

328

attamen: ego 8. curam superi-
orem facere bene dico (bene-
ficio trad.) 8531

aterapeutus: ἀϑεράπευτος:
quascunque valitudines -86
sunt et (aterapentescet írad.)
cronia 7434 Cf. terapeutus

atheroma: ἀϑέρωμα:; oncomata
genera sex steatoma -a eqs.
8228 -& est tuberum in quo
inveniturfarinos& glacies 33 6
Cf. ador

atque: 430 47 s1 bis ὅθ 15
242 25 (ez Col); alias non 1n-
venitur | Cf. ac

attendere: (nir. -e cibo 1017
17816 in priore -at pro 'in
priora tendat? streckt sich nach
vorn 101 25; trans. tende pul-
lum..et in priore -e 238 25

attonite: in obliquo tensis ocu-
lis a. respiciet 110 19

attonitus: -us difficiliter se
iactabit 78 18 — erit..rigido
capite -o 854

attrahere: pro 'exirahere'; su-
cum eiusdem (frumenti) cum
ovis -18 et oleo rosaceo misces
288 31

attritio: de -ne (astrictione
irad.) 18612 4nd. (cf. 2029 21
si..ungulas subiritas habue-
rit); eruptio. .ab -ne similiter
contingere solet..sed maiores
et periculosiores curae in un-
gulis ab -ne contingunt 220 2,4

atubi: v. adubi

audire: *reagiren?; debes autem
os aperire, ne fleumata glu-
liat..si autem non -et, ada-
peries flobotomo 44 12 ; 259 11(?)
c. adn. | Cf. respondere ei red-
dere

auferre: v. perauferre

aura: sub -aà dormiat 18621 al.
aurieula: passim; oricula 99 20;

INDICES.

aures raro e. g. 1101 172 35,
in extremo aurium 44 90
auriga: 'admissarius; -àm ve-
tulum in equa iuvene, aut
vetula cum equa est, -am
iuvenem imponito 234 1,2
&urosus: ypochima..est -o co-
lore 26 25
auseitari: v. oscitari
auster: ratio huius morbi na-
scendi haec est ex catasta-
mate aeris..-o vento flante
58 33
austolosus: pro *astulosus'; re-
sinam -am temperabis aceto
17935. Of. Ihm: ad Pelagon.
384 eli infra s. cabialis et
ind. Spec. 8. resina
aut: aut—vel—aut 46 24
autumnus: subst. sc. tempus
detrahendus erit sanguis..
verno et-o0 1187 Cf.hibernus
axungiare*: curato cottidie[ab]
-&are pedes 209 19 V. nd. spec.
8. axungia
badeos (badius): certa nomina
coloris..albus..rufeus, ter-
lius -os 2878
balanus: βάλνος; tanquam -i
plenitudinem facere ex sale
et melle (βάλανον ποιῆσαι
ἐξ ἁλὸς καὶ μέλιτος) et in lon-
gaonem eius pingue subicies
.148 12
barbatus: herbam 24511 V.
ind. spec.
basis: βάσις planta pedis; si
-em moverit.10 14 si duritia
(ae)..in -ibus fueri(n)t 188 81
19812 si marmur in -ibus
(natum) fuerit 1861 198 19
qc. i. in -ibus marmor et du-
ritias fecerit 20714 scarifi-
cabis-es 19820 qc. i. articulos
oneraverit vel-es 2074 vasis
forma his locis traditur: -es

INDICES. 2929

tam longi temporis clodigi-
nem habebunt 1037 incontra
supr& coronam in -e 19239;
vasibus 185 31 186 1 (v. supra)
vasis abl. 186 23

battere (?. e. battuere): -es (co-
dam) de tabella aliqua belle
ponderosa 1130 alternis pe-
dibus terram -it (batit trad.)
128223 ficum -itum 238 94

belle: battes (codam) de tabella
aliqua b. (velle trad.) pon-
deros& diu 11 80

bellua: facit et hoc vestitur&
-ae vel colubrae pellem 97 15
c. adn.

bene: ante adiect. et adv. sed
b. matura (ossa) si iam sibi
laxaverint 221 b. maturam
facito et in c&acabo super
carbonibus b. caldum linito
808,9 b.utilei198237 b.com-
mode 268 1s; ante verb. cum
b. (vene írad.) &mbulantes
spurcitias sanguinis videris
71 incipiet innovato san-
guine b. (venetrad.) valere 7 16
al.; postpos. contusum b. 121
10 caldum b. 26814 Cf. belle
et valde

beneficium: et hoc autem -um
ut (est Bue) nitrium — dabis
121 10; beneflecio: 'propter?

. postpositum | velut rigoris -Ὁ
18 5; cf. 14 132 24 11 56 13 57 19
6735 9817 11236 11711 1253
131 24 176 26 210 11; antep. -o
excalefactionis 208 7

berba(c)tum: 20725, v. vervac-
ium

bersellum*: pro *volsellum';
pilos -is repurgabis, ne qua
r&dix remaneat 224 80

bestiocla: ab aliqua interdum
-& morsi 98 24; 142 24 corrup.;
vessiolus.. buprestis ..-a

(pustula trad., bestula Woelff-

lin) 1442,5 sues si -am habe-

bunt 285 34; masc. -1 alicuius

percussu 1565 8 quocunque

ὁ nocitum 2161 (Cf. supra
. 900

bidella (ἡ. e. vidella): [93 1]

261 1.30 272 82

biduanus: suffusionem ergo re-

centem -am vel triduanam
sic oportet curari 208 11

bifure[ijum: inferius .. quam

-0, qui est ad gulam positum
in lateribus faucium 66 suo
enim temporum ibi vena po-
sita -0 99 ne de gulam mit-
ias (sanguinem) et -um (bi-
furgium írad.) tangas ei i.
occidas 182 4; cf. Veg. 111 40,2
V. geminus.

bilibris: subsi.; per singulos

-es..perducemus eos ad cer-
ium pristinum modum 7 35
ex eodem (ordeo) -es singu-
las..dabis 7617 tritici tosti
losti[et|-em 169 9 salis ter-
liam partem -e (bilibrae trad.)
in uno permisces 138 16

bilis: suspirium aridum. .quam

-em (vilem rad.) vocant qui-
dam 111 31

bimulus: caudam breviare quod

facile -as (binmulas trad.) fit
217 16

bimus: -am aut trimam in

equam impone (equum) 232 23

bini: dabis singulis ad cotu-

las -as 615; cf. potio. .ad
cotulas duas 61 99

blatta: in auricula eius (litar-

gicl) scarabeum vel -am mit-
tito 1158

blatteia*: omnem -am sanguinis

repurgato diligenter 21 538
ex qu& epifora sanguinis un-
gulae. .-as (blategas trad.)

380 INDICES.

gubtus faciunt ..ambulare vi-
detur beneficio excalefactionis
et -arum (blaterarum trad.)
sanguinis 9083,8 si vivum
sanguinem meiet, scito eum
non posse vivere. si -as (si-
blato teias rad.) mixerit,
scito eum posse curari 168 9.
est ergo crassus sangwis,
tamquam qwi em blatta vel
murice exprimitur sucus. Cf.
Thes. Gloss. s. v. blatta: blat-
tia ϑρόμβος αἵματος. V.blat-
leiare

blat(t)eiare*: cui si non cele-
riter sanguis de coronis laxa-
tur, inter ungulam et malum
-at alienatus sanguis 228 38
ita non iam (omnia £rad.) -at
sanguis ex omnibus venis in
pedibus 23020. Cf. blatteia

bolus: βῶλος mens.; dato -um
(sc. medicamentorum) in die
in vino 136 $8

bolutare*: a βόλιτον derivatum
*stercus egerere', cum volutare
confusum; de folliculo urinam
faciunt et difficiliter -at (vo-
lutatírad.4633 si..lumbri-
cos habuerit..potionem dato
εν «Οὐ facito -et (volutet trad.)
1841e. Cf. volutare et bolu-
tatio

bolutatio*: producere caute et
-nes et urinam provocare 43 30

botronatim*: gorQvóóv; (ster-
cora) cohaerentia b. procur-
runt6431 (invenies) vermes
b. cohaesisse 7113

botruus: βότρυς: ad pilos deni-
grandos de nucibus grandibus
-08 ex oleo coques 244 80
Cf. ind. spec.

bracehiolaris*: quae venae po-
sitae sunt in brachiolis dextra
Sinistra abinterius, ubi cen-

iriae -es sunt 937. Cf. cen-
iriae et brachiolum
brachiolum: venae positae sunt
dextra sinistra foris quam
musculos pectoris, supr& -a
iunguntur.. de -is sanguis
detrahitur. quae venae positae
Sunt in -is 9 22,26,927 venas
medio femore sagitta percu-
tiuntursicutin-is 125 in -o
venam extantem 3316 in -o
venas intercisas 34 10 de
-is sanguinem emittere sim.:
135 12 187 4 189 38 196 11 208
13 desuo sibi circum -o vel-
lito et fumigato 869 (?)
brac(h)ium: -o quoque sinistro
alligabis herbam 2954
breviare: caudam 217 16
brevior: *minor'; sed 81 in
-em (breviorum írad.) nume-
rum equorum uti volueris
(8c. medicamentis) 165 28
bruearium(s)*: spongiam mol-
lem aut penecilum super
aligato et vino bono ocula-
rem aut -um equestrem in-
ponito, ne alligatura cadat
17414: a bruchus 'genus lo-
custae quod volat! (Thes.
gloss. s. v. derwat Bue,
qui κωνωπεῖον ei culicare
comparat, * Mückennelz!. ego
de bruncarius vel buccarius
cogitaveram, quo fiscella quae-
dam vel πρωμετωπίδιον (v.
Xenoph. de re equestri V 3 et
XII 8) significari potuit. Cf.
chamus δὲ curcuba
brumatieus*: postea rumpunt
dentes et apparent -i et fiunt
salebrosi 9241 15. Cf. Varro
vr. II 7, 8 dentes brocchi;
Hipp. 3214 óÓóvrog προ-
πεπτωκότας. V. Schneider$ ad
Varron. ll. comment. p. 456.

INDICES. 331

lier Thes. gloss. 8. v. broma
(brums&): bromaticus (bru-
maticus) dicitur fastidiosus
cibi coll. Isidori orig. V 35,6

bubonacium*: fovgó»; de -o
(bubo nativo trad.) 2116 on-
comata id est -a (bubona
irad.) 82 94 oncumatum id
est -um 33810 de -o (babo-
nacio írad.) 186 20 tuberum
i. e. -um (uberum i. e. subu-
narium írad.) 206 7

bubrestu: v. buprestis

buceula*: *Buckel ; oncomata
id est bubo(nacia», quas
«i»diotae buculas (diotebucu-
las trad.) appellant, in corpore
quae nascitur 39 34. Cf. Thes.
gloss. 8. v.

bulbus: βολβός; 1) oculi digi-
tum in superiorem partem
oculi coicies et -um extendes
17338 2) sensu proprio saepe,
v. ind. spec. 8. v.; memorabile
vulbos 21224 vulvos 2748

bulimus (bulumus): βούλιμος:;
ex inanitate longi itineris
-us. .eveniet 4719 de -o 88
38 in -um (bubum írad.) in-
ciderit 10115 de -umo 1024
-umo quid prodest unctio?
102 9

bullizare*: *bullescere ; sulfur
et pice. . decoques et. cum
-&nt (bulbizant írad.) in ipso
vulnere &dicies 201 9

buprestis: βούπρηστις ; vessiolus
qui appellatur -is 1443 -tu
si ediderit in feno 1665 80

eaballinus: stercus 2013 Cf.
4nd. spec. stercus

eabialis: resinam -em 124 10
med.; rectius scabialis, cf.
Bue ad Ihm Pelagom-
wm 323, qui vocem a scabia,

noto arborum morbo, deriat
V. &ustolosus et nd. spec. s.
resina
eaeabus: in -o decoquere sim.
49 6 809 259 5 260 18
eaeumen: exulcerentur (exvul-
nerentur írad.) extrema om-
nia, -in& narum (cacuminarum
trad.) 108 30
eadere: 1) donec -at (verru-
cula)283 donec. .cancer -at
21633 ossus. . ut -at 21911
&d pilum ut -at 24411 si
fistula ceciderit 22 13 cum
usta -erint 369 11119 215 10
si pispisa -erit 2226 2) -et
ili reuma in caput 81 18
eadimia: v. ὑπᾶ. spec. cadmia
eaducitas: ἐπιληψία; 99 19 loco
corrupto
eadueus: ἐπιληπτικός 911 7615
88 231,22 99 17; caduca subst.
vitium non absimile est -ae
16111 Cf. laccosa
eaeeitas: nisi. . depleantur..
ad -em pervenient 8 36
eaelestinus*: cum aqua -a 278
30; alias cisternina pluvialis
vel pluviatica Cf. ind. spec.
8. &qu&
caleaneum (-us?): a -o (adcaneo
trad.) invenies venas fluere
117 auferes eum -um (ad-
caneum íirad. ungulae 2101
ealeare: 1) *éreten? in illo pede
fortius 1113 ungula rotunda
51 34, solida 54 14, ungulas
107 18, capitibus ungularum
118 20 super caput ungulae
219 30 clavum 219 19 2) 'ein-
pressen? de medic. foramina . .
marrubium in ipso foramine
188 35,291 foraminibus trau-
maticum et linteola sicca 184
10 linteolis madidis in ean-
dem causam 204 20 in lin-

332

teola 2107 cum lana sucida
21630 vesicam 2409 c. adm.
caleiare (i. e. calceare): cur-
cuba -are curabis 119 (cf.
curcuba) quotiens -bis illum
pedem 173 c. adn. fasciatum
pedem -bis..et -ato et dura-
men imponito 919 28. 380 cal-
ciata (?) — calx 20931 c. adm.
eale(i)atura*: wbique calca-
tura trad.; linteolis -am bene
facies, diligenter fasciabis,
curcuba calciare curabis 119

-&m contra vengm imponito,
lertio die solvito 137 12

cum sanguis ambulaverit..
contra venam -am impones
et fasciabis, diligenter sirin-
ges, tertio quoque die sol-
ves 2027 licinium vel lin-
teola tener& contr&à venam
deprimis et -a(m) diligenter
imponis et fasciabis strictum,
ut sanguis suppremi possit.
et caleciato solam diligenter,
ne solvat. tertio de solvito
2091s ex pannis madidis -am
facies et fasciatum pedem
calciabis 219 91

ealeitrare: ia. volutant et pe-
dibus exporrectis -ant id ip-
sum, quasi excludere possint
(ventum) 6623 -at (insanus) et
exilit δα mordendum homines
8615 praesepium pectore tru-
det et -at 182 17 51... ver-
mibus molestabitur..-&t ex-
porrigit pedes volutatur 186 25
caleitrosus: si i. morsicum et
-um (calcitusum írad.) fuerit
291 22

ealeulosus: 8i..-um fuerit,
signa demonstrant haec 68 38
Cf. cauculosus

ealda ve! calida: subst. (sc.
&qua) passim; cf. frigida

INDICES.

eal(i)dare*: ónir. lapides . . in
ignem imponito. cum bene
caldaverit (i. e. caldaverint
— canduerint Veg. V 48,2),
pecus..fumigato 116 6; trans.
caldes oleum et permiscis et
ex eo inunges 246 s1. Cf.
Pelagon. 132 ventrem cali-
daveris, ubi lhmius verbwm
calidare utpote (Ànauditwum re-
spuens sine causa scripsi c&-
lida fovebis
ealdaris*: pro caldarius; mit-
tes eum in cellam -em 75 1
eal(e)facere: :imir. calfacienti
(2 calefactae equae) tamen
nunquam imposueris (equum)
232 21 (cf. excalefacere); trans.
Saepe; pass. reliquum corpus
calefit 89 18
ealefaetio: pullaria nascitur
pulls in prima -ne dentionis
30 21
[ealestio: v. coactio]
ealidus*: λευκομέτωπος: io. ut
albam maculam facias (me-
dicamenta — secuntur) . . hoc
facies et si volueris -um
facere 246 4 ΟΥ̓. Thes. gloss.
8. caeuedus et Bue Arch. f. l.
Lex. I 106
ealigo: oculos -nem inducen-
tes 3917 -nem patietur 81 21
ungueio cottidie, ut -o eius
auferri possit 83 20; loco cor-
rupto 114 82

eallicia (callicies): donec vul-
nus -& praeduruerit 219 so
pollice depresso -em mollem
intelligas 209 s totum -em
(galline trad.) ungulae. .scal-
pello cireumgirabis. . cum tibi
calciata (rectius callicia) se-
parata ab ungula visa fuerit,
spatulam osseam sub -ἃ sub-

INDICES. 333

ieies 209 38,33 ex qua re -e
ei (ardicie ei trad.) crepulae
ungulae fiunt 21013 si strem-
màm totam -em de ungulis
tollamus 230 19 Cf. supra
p. 300 s. v.
eallositas: -as (myiocephali)
ipsa permanserit 2729 dextra
sinistra ipsa -e narum intel-
liges 29 1 strumae in -te per-
manserint 309 quae -as facta
coire non potest, fit fistula.
et quae -as quoquo modo
restaurata nisi auferatur 31 s0
821 collirium..omnem -em
fistulae. .eximet3216 cum εἰ-
catrix -em fecerit 20210 si -as
nimia ossilaginis fuerit 2192 9
eallosus: tumorem 29 10
ealor: plur. membra magnis
-ibus solvuntur, frigore con-
stringuntur 455
ealx: 'Aalb masc. -is vivi
276 30, alibi fem., v. ind. spec.
camba: v. gamba
eambosus: v. gambosus
eamus: v. chamum
eanalis: disparges..de -i li-
gneo 28610 in -es sparges
286 19 in -es coicies 286 28
eaneellare: urit) duritias,
interdum et -at in divisiones
149 -atis pedibus vel exten-
sis non se movet 786
eancer: 1) morbus (neutr.) qc. i.
ab strato -er frigidum crea-
verit..scalpello eidem -er,,
intercidito, usque quo causa
-eris dilataverit 216 17, 20, 91
quaequae in coda -er frigidum
mnutrierit 217 29 si..pispasam
creaverit, quod est -er frigi-
dum 22130 haec uteris et ad
-er et ad maiora vulnera 271 16
27725 51 bobum -er (canem

trad.) temptare coeperit 290
36 curato ex eo medicamento,
quem in -cro demonstravi
219 7. Cf. carcinoma et pispisa
2) bestia pravus ambulabit
in latus quomodo crancus
(— cancer) 102 23 -cros flu-
viaticos tires conteres et,,
perinfundito 7831 med.
eaneerare*; de utrisque oculis
..-&re 578 -are solet (caput)
17121
eanceratieius: putorem 183 17
eandefacere: *gihend machen ;
lapides molares plures -ito.
ubi bene calebunt. lapidem
candentem mittito 171 24
eanini dentes: despumabimus
lertio gradu dentibus -is 7 19
Scalpello dieresin palato fa-
ciens iuxta -os dentes 44 14
cum quartum annum agit,
his qui -i appellantur deiec-
lis alios adferet 242 7; nescio
quid faciam medicamento ca-
nina nigra 1729 Of. nd. spec.
eantare: sic -o 2864 de in-
cantatione ΟΥ̓ 2604
eapaeitas: in quo ventris -tem
cibus et potus mixtus con-
venit 635
eapere: vini Siculi quod -ere
potest 276
eapillus: plur. -οΒ stantes habe-
bit 124 23
eapifatus: porri -i 23930 Of.
ind. spec.
eapitulum: 'caput? haedinum
-um 200 23 (cf. haedinum
caput 61 9) alei (olei trad.)
-um 289 22 (cf. alii (aloi trad.)
capita 2014); 2) ures reti-
culatim interpositis -is 187 19
uris cauteriorum -is 296 90
(cf. capulus) 3) *Capite qua-
rum valitudinum cura et po-

984

tiones singulis -is suis inferius
demonstratur 78 16

eaprinus: lactis 865, sanguinem
1168, herbam 15911 V. nd.

eaptare: venas superiores in
tempora..-ato 27 9
eapulus: cauteris candentibus
quorum praeruptio -is facta
cutem praerumpat 14 7, «ubi
nescio an capitulis legendwm
8it (cf. capitulum) — ypochima
..-0 paracenteteri depremes
diossum versus 26 13
eapus* (scapus): eeretirum; iu-
rundulam . . intro in capum
addito (capud adito trad.)
152 18 (cf. Veg. V 14,17 in
8capi (veretri e. 1.) ipsius fo-
ramen inserito); dubia perun-
geto eum ἃ capo 153 17
(paulo anie enim ὃν summo
capite ii... primo & coda
prenditur 15233) testes fumi-
gato vel ligno (ligni írad.)
vel oleo cypressini scapi (cy-
pressinis capi trad.) uteris cy-
pressi oleum et cum medica-
mento ungeto 1609, wbi for-
tasse legendum erit vel oleo
cypressi, in scapo uteris. Cf.
rapum
eaput: -ibus ungularum ingre-
tur 42 20, calcat 118 20
caracteres: γαρακτήρ; usum
sibi -es non reddat et color
oculi alius erit 173 18
eareinoma: καρκίνωμα; -aia
(cardunomata trad.) praecidet
13535. Cf. cancer
eardiaeus: καρδιακός; 911 77
14 82 5 8810,11 90 18 91 14
earica: mens. duas aut- tres
-as scibeli 69 29
earo: jpiwr. iti& huiusmodi
-ne(8S) super ossum naíae cu-

INDICES.

rari possunt 205 15 -nes de
eo putres cadant 2926 6
earobarieus: καρηβαρικός; in-
8&ni - caduci 76 15

[carpus: pro carptum 198 4
adn

earta: combusta 9281 10 293 18.
med. V. ind. spec.
eartilaginosus: gumbulam -am
caedito 2913 emplastrum ad
-um 27033 collirii compositio
ad -os 2794
eartilago: si -nem vexaverint
22 35 nascitur (fistula) &..-ne
81 36 -0 remanserit 82 20; loco
corrupto 100 4; [cor]rupta -o
170231 sanguinem emittito ..
de -ne 176231 si in naribus
-0 rupta fuerit 177 15 scies
-nem nasci 197 11 si qua -o
aut os laxet (inir.) 200 27;
plur. collirium ad -nes 279 19
280 12, ad -nes emplastrandas
280 14
eastrensis: si equus coronam
intorserit. . hoc equi quadri-
gari maxime et -es patiuntur
191 16 idem facies (sc. cau-
dam mobilem emendare) equo
-1 9965 13
Casus: pro'casw? si casus equa..
aliquo loco super herbam
mixerit 286 14 stillicidium
humoris incasus (— incidens?;
in casus írad.) his locis ner-
vis vel cerebro penetret 21 38.
Cf. incidere
eataclidem: accus. κατακλεῖδα;
cohaerentia (stercor&) botro-
natim procurrunt usque ad
longaonis -em 6421
eataplasma: κατάπλασμα; V.
supra o. 303
eataplasmare: 1) absol. -as 166
16 -abis 3437 8519 (?) 7510
194 17 199 6,8 -ato 207 6, -ato

INDICES.

ex farina ordeacea 206 27
loteo -ant (cataplasmam trad.)
sut» suprascriptis et de
singulis sibi quisque -ant..
sed antequam -ent 169 24, 25, 36
(cf. ibid. 1. 23); 2) trans. -abis
eum 812 1194 membranum
in continenti &b axungia -abis
et (ex trad.) fenugraeco 205 27
eataplasmatieus*: curabis -is
(num cataplasmatis? cf. supra
p. 808) oleaticis 21 31
eatarroieus: καταρροῖκός: &
morbo venit humor..-us (ca-
tacroricus írad.) 4833. Cf.
catarticus
eatartieus: καϑαρτικός; poti-
onibus -is 56 7 68 31 123 35 po-
tiones -as (catoricans írad.;
scripseram catarroicas) 12017;
subst. -is uteris 114 12
eatastaltieus: κατασταλτικός:
Subst. traumatico curato et -o
labraturam cutis consumito
2919. Cf. stalticus
eatastema: κατάστημα; ex ma-
lo -te aeris 61536, sine malo
5831
eatinus: opium in -um effun-
dito 28523
eatula: v. catulus
catulotieus: κατουλωτικός ;; ma-
lagmatibus -is 20 4
eatulus: -um lactantem. .de-
coctum 6039; fem. -am lac-
tantem 92603 i» eodem med.
eaueulosus: pro *calculosus' ;
vesicae vitia ..-um ischuria
eqs. 6217; [15231] Cf. calcu-
losus
eauenlus (caucolus): pro 'cal-
culus? ; 1) sensu proprio cum. .
pulvis aut arista aut -us in-
cederit 178 4; 2) in oculo col-
liget se (claucoma) et spissat
et fib -o similis 2519 humor

905

grassus. .efficit similitudinem
vitrei aut caucoli 174 3; 8) in
vesica c&ucolum ibi invenies
69 5, 14.
cauda: 4236 445 465 al.; coda:
11 56, 31,38 12 1 40 29 152 24, 25
217 38
eaulis: -ae (pro caulem) cap-
paris 135 16 med. ΟΥ̓ colis
eausa: 1) "morbus! passim,
velut ex quacunque enim -&
valitudo (est) 55 quibus-
cunque totum corpus -a si-
militer aliqua possiderit 9 3
quibus pulmo in -is erit 9 19
renes in -& erunt 22323 per
saniem aufertur -& et dolor
1417 ascarotico intus totam
-am impleto 20613 ambulare
.. cum eadem -8 suffusionis
2089; 2) adv. 'propter; con-
lingit hoc vilium sarcinaris
c. magnorum onerum 118 56
causarius: sinapidiabis eas
partes -as eiusdem valitudinis
161
eaustieare*: absol. -bis 297 4;
irans. locum 191 12, sanata
vulnera 194 33, haec omnia
articula 186231 renibuscausti-
gabis 67 16
eaustieatio*: causticum impo-
nito..et post -nem..ad la-
borem committito 20738
eaustieus: subst. -um imponere
16233 1716 853 utere -o fer-
ventissimo 19 14; adi. -ae
compositiones 27119 -um or-
dinarium sic compones 277130;
2172 saepius
eauteriare: cave mne illam
(gambam) -es 1810. V. cau-
lerizare
eauterium: καυτήριον: laxatio
..ustione -is facta constrin-
gitur 1823 curatur causa -is

396 INDICER.

candentibus 147 -o curare
2133 ut ipsae duritiae -is
penetrentur 1438 verrugam..
-0 &dures 16 34 tubercula
urito -is rectis 11117 locum
-is urito 168 s3 -is puncta
interponito 23 6 punctis -is
urito 29 34 80 9 impone pro
-um 92830 facito -um 95 38
eauterizare: postea -à morsum
16610. Cf. cauteriare
eavatura: δὰ latus oculorum
sub -& temporum (cabatura
timporum rad.) 9*1
eavatus: tempora -a fiunt 46 19
eaverna (cavernum): -&e sunt
subtiliter. per q. -i foramen
..In hoc -o naris 291,23,4
invenies longaonis extremam
partem -am (-ae írad.) ha-
bere 69 11
[eedere: ambulationibus 113 20
c. adn.)
eefalieus: κεφαλικός: curam -o
(de faleito trad.) curare 184 1
celeriter: succurere: 67 5 73 10
1013; compar. 65 15; superl.
celerissime 1069 opera eius
-me dat adiutorium 242 1
Cf. velocius
celse: si super ipsum pedem c.
(celsi trad.) eum dederis 1619
celtis (celta): percutiuntur (ve-
nae) traverse securi, -e (celle
trad., caute vel caudae Veg.)
velflebotomo1211 sanguinem
..emittito de securi (vel» -&
(cella trad.) 2188
centetalis*: voz graeco-latina
α κεντεῖν derivata; paracente-
sin facies de ventre. .subicies
fistulam -em (certetalem trad.)
ei sustines humorem currere
12321 fistulam -em subicito
214123 fistulam -em nimiam

in eam plagam subicies 222

14. Cf. paracentesis et Veg. V
24,4, qui iniuria fistulam cen-
timalem vel centralem praebet
eentriae*: quae venae positae
gunt in brachiolis dextra si-
nisiraà &binterius, ubi -ae
brachiolares sunt, positis sex
digitis superius quam genu,
velIl digitis inferius quam
-as 9 36. Cf. Veg. I 25,5 cen-
iriae, id est musculi brachio-
lares; H. 134 31 παρακεντεῖν
τὸ ἀπὸ τοῦ ὀμφαλοῦ ἢ τῆς
κεντρίτιδος λεγομένης ἀπὸ δαλ-
τύλων τριῶν τοῦ πρὸς τὴν
χώραν μέρους
eentrum: de -o oculi 219 sub
oculo ipso -o ossi percussum
29 9
eephalargia: κεφαλαργία; c&-
pitis dolor. .quimorbus graece
cephaloponia dicitur, id est
-& 7912
cephalafgieus: xegoAooyuxóg;
-18. . de auricularum venis san-
guis detrahitur 94
eephalieus: κεφαλικός; -o id
est anapleroticum in eo vul-
nere inpones 81 19
eephaloponia: κεφαλοπονία:
facit capitis dolorem quae
graece -an (cephaloniam trad.)
appellant 771; 7912 (v. ce-
phalargia)
eerare: terrigium superius..
decarnabis subtiliter. desuper
ips& -ato (secato?) 28 15
ceratoides: κερατοειδής;
oculo ypochima. .posita est
post. .duas tunicas superiores,
-en et ragoiden 265 33
eerebellare: subst.; cerebellum
v&aporabis -e opposito 83 17
inter auriculas imponito τὸ
de pellelanata 7835 tempore
ei munias vel -em impones$

INDICES. 391

. 85616 caput calidis unctioni-
bus curabis et lanis -e (cere
ballare érad.) iubebisuti 180 10.
Cf. Pelag. 50; Veg. III 16,6
et 11,8 c. adn. Schneideri

cerebellum: cerebrum frigas..
et ex sacellione -um vapora-
bis cerebellare opposito 88 17
V. cerebellare
cernere: haec omnia tusa bene
et creta ex melle. .admixtum
6014 thus masculum bene
cernitum 2658 16 al.
cerotieon (κηρωτικῶν) compo-
sitiones 976 3. Cf. cerotum
eerotum: κηρωτόν: 78329 bis
15"7 16 18829 194320 258 19, 98
208 12 (certum trad.) 210 1
276 saepius id medicamen-
tum ad -i mollitiam colabis
125 91
eersonius* (Ὁ): quorum lumbi
convulserint, ^ posterioribus
summis ambulabit et capita
ungularum irita habebit et -us
ambulat 228 26: coni. cernulus
Bue. ; ego de cernuosius cogi-
taveram: a cernuus derivari
poluit. adiectivum | cernuosus,
comparativus autem. Chiron
in deliciis est. de cessorius
ἐκχωρητικός (Thes. gloss. s. v.)
me admonuit Goelzius. minus
verisimile est, Plin. nat. hist.
VIII 166 huc trahere, qui de
Asturica gente generis equimi
agens, cui mon vulgaris τη
cursu gradus sed mollis alterno
erurum emplicatu | glomeratio
8), *hi sunt, inquit, quos cel-
dones (tiheldones, tieldones
v. L) vocamus: qa celdones
enim formari licuit celdonius.
certus: hoc autem vitium pro
-0 ilion dixerunt 66 9 medica-

Mulomed. Chir., ed. Oder.

mentis -is curabis 188 9;
compar. -ius i&centi 173 96
eervieal: facito caput eius
super -le bene componatur 26 5
eervinus: septimus (color) -us
(scurninus írad.) 281 9; loco
corrupto 109 10; medulla -na
8aepius, v. (nd. spec. 8. medulla
cervix: vesicae 69 4,12; plur.
-ces..corrigito 10238; masc.
totum prendiderit -cem 1538
ehamum: pro camus xmquóg; si
i. (mentum) iuxta colomellos,
ubi -um sedet, eo loco frege-

rit 17632

chiromata: v. ciromata
chirurgia: -a est qc. in cor-
pore natum manu ferro vel
cauterio curare oportet 21 23
ehlora (Ὁ): χλωρά; -am sic com-
pones: resinae..8eruginis.
cerae sepi taurini. .olei Cy-
prini 278 7 cloran inmittis
(in vulnug)..ut cutis se tem-
peret et melius elimpidet
921118 tetrafarmacum et co-
ram (propono cloram) solutum
per Tprulcum (sic, nwm ulcus ?)
intus inmittere 206 39
ehordapsus: v. cordapsus
ehremaster: v. cremaster
elatus: κύαϑοςρ; mens. cyatis
abl. 13414 18514 (ciatis alibi)
cyatu 266 9 corrupt.

eibare: apio viride vel lactuca
85 19 escis aridis 9031; depon.

minus -etur 538 si coeperit
non -ari 194 95
eibaria (cibarium): v. swpra

p. 301

cibus: e. 5. haec potio. .-um
dabit 66 80 ut..bene -um f&-
ciant 2861

cicatrix: -cem bene provenire
183 9, al.

22

338

eiclus (cyclus): valitudines -o
curari (-e) 7435 7614 -o cu-
rati 7615 quem cyclo curabis
7811 cui -us curae adhiben-
dus erit 74 36

cieonina: subst. pro ciconia;
-as iam paene volantes. .pul-
verem iritum habebis 288 8

cicuta: fistulam gracilem vel
-am (cutitam írad.) in hoc
caverno naris..subiciat..et
per eam -am (utitam írad.)
sufflet 29 5,5

eiferinon (cyferinon): si io.
sanguis per naribus effluet,
quod vitium appellatur (grae-
ce» cyferinon 1013: idem
178 12, «bi vero ciferinon; de
ciferinon 88 34 101 1 tnscr. Cf.
Veg. III 37? ᾿

cilielum: ante tamen tertas
suffragines bene -o 258 18

eilium: palpebra eius superiora
ulterius -& infertent 23 10
einesis: κίνησις; solvitur id est
laxatur -is commissurarum
154 de -is conmisso (mwulil.)
819 deformitas iamen et -is
causae perauferri non potest
8529 Cf. acinetos

[eiraeeos: ita enim medicina
Tceiraceos in omnibus prove-
nire potest 5935; cf. add.

cirea: de loco c. musculos

amorum frequens erit tremor

οὐ sudor nimius c. totum
corpus 853,4 si quis c. eum
i. steterit 905 tumores c. cer-
vicem creverint ei venae ten-
gae fuerint c. collum 108 13;
iransl. si quid .. male fac-
ium vel contrarium c. ani-
malium corpora fuerit 41s
hanc ergo consuetudinem non
faciendi recte observabimus
et c. maiores aetates semper

INDICES.

facere 625 observandum et c.
alia qua&drupedia 16810 minus
intelligentes c. organum ven-
iris 62 7 ut intelligas, quo-
modo senserit ipsum corpus
c. eam valitudinem, quam
atiebatur 75 s0 et hoc c.
oves fieri solet 8033 hoc et
c. omnes caput dolentes fac
8117 Cf. circum
eircius*: simile est in ia. ma-
leos, ut pestis in hominibus,
ut in bubus verago, ut in
ovibus -us, ut in sues acceus,
ut in canibus rabies 5138
eireuire: urito eundem locum
ossi et -ito labraturam dili-
genter 20558
eireuitus: ungulae -us, quae
constrinxerat, laxatur 280 932
totum solum (calliciem) un-
gulae in -u 10 82 209 39 'risgs
herwm?; circumvallatum per
-um punctis 1439 manum
mittes in ipsa longaone per
-um in interiorem partem
7112. Of. circulus
eireulus: haec omnia contun-
dito. . et. ad -um impones
2688. Cf. circuitus
eireum: dolores fieri. .per sin-
gula principalium 1loca.. c.
singula iumentorum corpora
62 26 (cf. circa); adv. de suo
Sibi c. (cirrum?) brachiolo
vellito 86 9
cireumeidere: -es quod super
aridum fuerit (sc. ani) 2925 16
eireumeisorius: scalpello cir-
cumgyrabis..ei -um subicies
ἃ media ungula inter unguem
et solum 113. Cf. Veg. I
26,2. insirumenium chirurgi,
graece περιτομεύς. Cf. suc-
cisorium
eireumferre: -entes iuxta illum

INDICES. 399

coriandrum et iaedam . . οὖ
fumigantes 168 8

eireumgirare (circeumgyrare):
quidquid' ungula contegnt,
scalpello -abis 11 1 (cf. cir-
cumcisorius); calliciem ungu-

lae. .scalpello -abis 209 39 .

cauteriis candentibus -as eam
(pispasam) 2228s Cf. girare
eireumhaerere*: maleus qui
-et et contagium f&ciet 941
eireumire: ve. circuire
cireumseeare: -abis eum sic
ne intestinum tangas 15" 3
eireumvallare: ipsae duritiae
cauteriis penetrentur et -atum
(cireumvallantur?) per circui-
tum punctis pro modo altitiae
14 28
eiromata*: κιρσώματαῦ pro-
fluvia incadent (ez corr.) in
pedibus, qui appellatur -ta
195 4, idem de chiromatibus
185 26 ind.
eirrus: desub -o sanguinem
detrahere 1191 1933 208 18,
desub -u 105 pandos arti-
culos habebit et prope -os in
lerram ponit 198 13
eisterninus: aqua 12138 18953
med.; cf. ind. spec. 8. aqua
eitare: (rans. si basem moverit
aut durilias -are coeperit 10 14
si equus in dorso pulmun-
culum -verit 222 36; nir. Bi..
articulum laxaverit aub mar-
mur si ei -verib 1948 mar-
mur 8i -verint 185 12; reflex.
si marmora se -verint 190 16
8i q. i in genuis marmur se
-verit (sicitaverit trad.) 190 21;
Cf. & i...tumorem concita-
verit 18 4; v. eliam promo-
vere
eio: 60 6 68 84 65 13 071

6927 706,11 9235 12839 ci-
tius 411 671
elaro*: adv. similiter in recenti
videt oculo, sed non tam c.
2b 8
elaueoma: γλαύκωμα, v. Supra
p. 303
elaueomatieus: de oculis -is
17010 sioculum-umhabuerit
ei vetus 17431
elaueus: oculus 231 10 284 7
2853 24821 al.
claudere (cludere): nir. de
cicatrice 8im.' quarum cic&-
lrices -ere cum coeperint 1417;
ttem eludere: ut vena extu-
midior fiat et non -at (ludat
trad.) 610 (cf. 181 38); c
cicatrices -serint (eluserint
trad.) 1715 ut possit melius
τὸ et piligerare 188 11 sic
imponito, donec cicatrices
-ànt 192 37 radito. . donec
sanguis per ossum respondat..
nam nunquam -it (ludit trad. )
sinonraseris 225 duo grana
salis in plaga subicies, ut
possit non -ere 12334 postea
quam plaga -serii 1909 om-
nem blatteiam..repurgato..
unde 1iestes exierunt, noli
pati -dant 21529; reflex. fac
ut oculus eius potens -ere se
non possit 267 donec se ci-
cairix cum planitia -dat 27 18;
trans. -es oculum et superin-
pones spongiam 2830 ut..
labris diu propendentibus sit
ei morsum -ere non potest
fracturae beneficio 176 34
elaudieare (clodicare): absol.
86:16 21014 -at ab articulis
63 36, &b ungula 202 18 (cf.
& genuis subclaudicat 182 5)
prioribus pedibus 112 34 in
sinistro videbitur -are, etsi in
22*

940 INDICES.

dertrum habuerit claudigi-
nem 116 1; al. clodicare:
validius -et 3535; 8653
elandieatio: signa -nis ab ipsis
posterioribus partibus demon-
strat 556 alternisque pedibus
&b articulis -nes interveniunt
1048 ambulabit rectum sine
116 -ne 16111 nascitur ei
genuorum contractionem et
-nem 168 80
clandigo (clodigo): etsi in dex-
irum habuerit -nem 116 1
si aliqua -go permanserit
1944 siadhuc reliquiae -nis
fuerint 209 ss gic claudicet,
quasi ex illa fissuraà -nem
patiatur 21014 elodigo (clo-
dico): bases tam longi tem-
poris -nem habebunt 10 38:
16 4 corruptum si fluxum hu-
moris et -go (clodico írad.)
persequetur$8438 pendentibus
taxillis incedunt recte, quasi
-ne 118 34 cmi ia iam -nem de-
sinuisse intellexeris 198 25. ex
hac enim causa grandis fer-
bura et -go (olodico írad.)
insequitur 206 29 iam recte
&mbulare et sine -ne esse
207 21 recte ambulare sine
-ne 21838 si adhuc in eo -ne
reliquiae remanserunt 208 s9
de glodigine unguium 186 10
Cf. clodimen
elaudus: fit -us 1617 Cf. clo-
dicus
elausura: quaedam loca eorum
intestinorum praeclauduntur
.magis proxime longaonis
-r& 64 51
elavieulae*: sanguinem mittis
de venis mesocinis (*. e. μεσο-
κυνίων) quae sunt circa vi-
tales (num leg. viscerales? cf.
8. t), quae latine -ae appel-

lantur 18212 persecueris om-
nes (venas) οὖ circa -88 (δια-
κόπτων τὰ μεσοκύνια) 1054
sanguinis emissionem facies
ab ipsis -is 1959 sanguinem
&dimes (adibes trad.) -is 20010
elavulus (clavolus): -um (dau-
lum trad.) in latus fecerit . .
si limpidum fuerit et rotun-
dum -um (dauculum írad.)
videris 221 39, 38 δὰ clavos
morticinos . . imponito. .cla-
volus (clauclos trad.) cadet
211 10
clavus: morlicinus 185 :s9 277
8,11; neutr. 1976 ad fistulas
et ad -os 27715 si -um cal-
caverit..curabis.. -i vestigia
scalpello elimpidare 219 19, 38
eleroeoelieus*: σκληροκοίλιος;
-is (clerocelicis trad.) hoc est
qui non solvuntur 7 1s. Cf.
coeliacus et coelotum
elibanus: κλίβανος; si invene-
ris ipsum longaonem -o sub-
tili patere 69 36
eliendio*: haec (tiniolae) enim
interius rosionem aqualiculi
et intestinorum praestant in-
leslinis et vulnera faciunt
similia -nibus 684 in huius
modi dolore manum mittes
in ipsa longaone per circuitum
in interiorem partem per
lurima loca: invenies vermes
otronatim cohaesisse in sin-
gulis locis, quasi -nes (cheu-
diones trad.) vulnerum facient,
ex quibus hunc dolorem pati-
untur 7114. sunt alii, quibus
per totum corpus pustulae
prodeunt similes -num. alis
(ἡ. e. *aliis") toto corpore si-
militudo et quaternaria pilo
est, ipse demonstrat scutulas
in toto corpore, ut lichene in

INDICES

. hominibus 67 14: apparel clien-
dionem bestiolam | quandam
fwisse. Bue coniungit 5" 14
cliendionum alis et colligit
alatum fuisse inseclum γι -
lantibus alis, culicis vel tip-
pulae vel bibionis quoddam
genus velut * Marienküfer? sim.
elima: κλίμα; medio -te ventris
sagittam subicies ulterius 67 19

elister: xAvor5o; -ibus collec-
licis curabis 6915 inani per
-re 16913; 665 818 clisterium
neutr.: innovabis ei- ia (ciclis-
teria trad.) 84 1 elisterius
masc.: per -os delavabis 96 80

elisteriare: ex &qua calida et
oleo 6653, per triduo 8621, per
anum 12153 idem
elisterimare: [66 4] -abis eum
calda 723 aquam tepidam et
oleum per ipsum folliculum
ulterius -abis 214 91
elitellae: v. cretellae
elivosus: valitudo nascitur..
ὃ -ὃ (adclibisos írad.) via
15831

clodieus*: fit -us 15435 Cf.
claudus

elodimen*: perseverare solet
-en in uno pede, quando in
alternis claudicet 641 Cf.
claudigo

elora: v. chlora

eludere: v. claudere

clunes: v. crunes

eoactio: -o (calestio trad.; cf.
add.) est inimica corporis iu-
mentorum et multarum vali-
tudinum mater, per quam to-
tius corporis -o (calestio trad.)
id est consumptio nascitur
46 12, 14 (cf. de -ibus 36 36
ind.): idem morbus equi 48 s0
bis 6618 6735 266 7; ad -nem

941

omnium pecorum 29510 Cf.
81 de via coactum veniet 4913
eoagulare: liquorem ex frigore
«αὖ 6815 humor -atus 68 23
642 saepius [humor coagu-
latus colare (— coagwulare?)
dissolvitur stercus redunda-
tionem 64 11]
eoagulatio: colici fiunt, si..
haec -o humoris frigidi in
colum se conferat θά 8
eoclearium: mens. 6017 -& plur.
783,33 188 33. eocliarimum:
276 10 -& plwr. 6020 132236
133 1
eocetio: 1) 'concociio per ca-
lorem quo -nis digestio liquo-
rem humoris in urinas separat
6811 2) 'coctura? virtus per
-nem in oleo permaneat 68 22
eoetura: vini..adicies in -aàm
26927 in mediam -am aeru-
ginem mittes 26933 ad -am
&crum malagmarum 269 18
eoeus: conditur. .ut -us condire
solet liquamine optimo 61 3
eoexa: 8 15, 16; al. coxa
eoda: v. cauda
eoeliaens: κοιλιακός: 1802 138
36 bis s8i..-um fuerit. .ster-
cus retinere non potest 188 26
eoelotum (?: dare herbam
mollem coelotum (?. e. κοιλιο-
Avtixóv) 42 15 Cf. clerocoe-
licus
eofinus: κόφινος ; ordei farinam
mixtam ei in -o (confino írad.)
subtili offeras 1777
cohaerere: pilus horridior ad
costas -ens 46 18 ipsa hora
tibi (vermes) in manu simi-
liter -entur 7117
eoiceere: eodem modo tempe-
rabis et in reliquis potionibus
-jes 98 8

942

eoinquinare: de morbo 51 so
δ2 8 5833 5412 5953 9415
coinquinatio: morbi 52 32 945
capitis 6733 pestifera 58 81
aeris et pascuae et aquae
fontium 59 4

coire: pass. vulner& quae vix
-éuntur 278 s4 Cf. supra
p. 306

eolabra: pro *colubra? percussi
& -& 169 4 (sed. de colubra
18110 ind.)

eolare: &cronum..ex eodem
sucum -atum 6115 semen..
per lentiolum -ato 1061s al.
Cf. coagulare

eolefium (coloefium): κωλύφιον;
de -phis 185 6 si q. i. -um
(calefium trad.) fregerit &ut
eicerit 18910 -um porcinum
162 35 250 9 289 98 Cf. ind.
spec. et &crocolefium

eolera: χολέρα morbus; v. supra
p. 300

coleriaeus: χολερικός; potio ad.

-um 26811
eolieus: κωλικός: 7019 6043
(colei trad.) 189 1 (collicus
trad.) V. colus
eolis (-us): pro caulis 'vere-
trum; stantis equi in ipso ad
extremum - iaculum (an folli-
culum?) interpunge 156 35
ipsum colum (mulum írad.)
ex acum punxeris 16630 Cf.
caulis
colleeticus: κολλητικός ; curabis
clisteribus -is (collectis trad.)
69 15 rebus -1s et stipticis
165234 res..simplices et -as
..&ccipiendo leniuntur 1920 18
eolleetio: *éwmor!; 99530 5530
-nem (608) facere 1619 322 38
802 575 15427 217 37 donec
maturescat -o 22 30 (in se

INDICES.

-nem..demonstrat 55 38 al.
Cf. eruptio
collesis: κόλλησις: sanguine
l ..C&usis imponi prop-
ter -in medicamentorum ..
multis enim generibus -is me-
dicamentorum aliter fieri po-
lest 6 14, 15
collieiae: scobem eburneum..
in -as (collivias érad.) in ca-
nales sparges 286 19
collienlus: 139 7; «dem quod
colicus
eollidere: refl. prae dolore
volutat et -at se 62 19

eolligare (conligare): tempo-
raque gravitate -ata erunt 7914
ilempora eius -antur 80 235
erib..-alus &b armis cruri-
busque et omnibus pedibus
constrictus 94 35 posteriora
..quasi -ata retinentur 160 2$
eolligatio (conligatio): ustione

. . quorundam -o solvitur
1994 solet -o vel contractio

"nervorum fieri 18 1 impe-
diunt..gressum ambulationis
per-nem commissurarum 14 36

'compago -nis corrupta sol-
vitur 16 3 reclum ambulare
non potest -nis beneficio 9316

eolligere: $ntr. si videris (ocu-
lum) moveri..et -ere 263
refl. -et se (oculus) 265 19
pass. venae..-untur pollice
subtiliter depresso 1030 sicut
in corona -ecta sagitta per-
cutiatur 10 s4 testes -ectos
habet 4230 tempora eius
-antur 80 35

collirium:
278 38 passim.

eolü)uere: -e &ceti sextaria II
1621e Cf. diluere et eluere

coloefium: v. colefium

ceolomellaris: primos deiciet

κολλύριον; 81 11

INDICES.

dentes annorum duum οὗ
mensium sex et tunc nascun-
tur ei -es 241 12: 19. Cf. co-
lomelli
ceolomelli: si i. (mentum
iuxta -og ubi chamum sedet,
eo loco fregerit 176 39. 126
forma verbi cf. Isid. orig. XI
1,52

eolubra: 131 10; v. colabra

eolus: κῶλος 'Grimmdarm';
6216 6817 644 7030,29 1295
130 16

eomburere: vel conmurere v.
supra p. 308; inir. pulmo
enim eorum se contrahendo
conmurit 114231

eombustio: plwr. columbinum
stercus combustum et nitrium
combustum inungeto. unum
q. de his -nibus quadriduo
inungeto 249 10

eombustura: compositio ad -àm
οὐ ad scabiem 9296 33
comedere: ilia sibi 90 7; sae-

pius
eomitialis: morbus 28736 28826
commandueare: manducanti of-
feratur uti eam -et 142 36
eommeari: depon. madefacta
ex hoc suco..temperabis, ex
&qua per cornu, ut possit -ari
intus 1201s ἃ quo loco -atur
sanguis per totum corpus
22816 Cf. supra p. 305
eommentarius: collirio prose-
queris q. habes in -o 17416
ceommiscere: saepius, v. supra
p. 306
eommissura: 'Gelenb; vitia
quae supra -as extra naturales
formationes corporis nata ex-
crescunt . . impediunt ergo
gressum ..per colligationem
-&rum 1433,26 laxatur cinesgis
-arum 154; saepius

343

commissuralis: genus vulneris
qui sibi nascantur locis -ibus
19 38 (solet? fistula feri
maxime ossosis et -ibus locis
926 curato ut omnes curas
-ales (commissonales íirad.)
&b ustione sanas facias 207 24
eommittere: cursui et labori
-untur..cursuiet labori -àmus
8 12, 14
eommixtio: omnem -nem cibi
eb potus in aqualiculo 68 10
commodare: refi. si se -averit

(oculi ypochima), cito para-
centeterium noli eximere..

donec se diossum -et et non
resaliat. 4. si tardius se
-averit 26 14,18 bis
eommolare: his omnibus com-
mixtis et -atis cataplasmas
166 16
communiter: tractatu hae om-
nes causae c. (ciot' sic. trad.)
intelliguntur 2928 33s
eompago: omnis ergo -o colli-
gationis corrupta solvitur 163
lotius corporis -o. invalida
fie& 4656 humor..se desidet
inter intestina et ventris -nem
..necesse est velocius refri-
gescat quam totius corporis
-0 66 91, 38
eomparere: locus intestini..
non -et 70 80
eompendium: 1) 'remedium';
aliud enim -um nullum est
nisi s&nguinis detractio ὅ 13
multas etiam causas exi-
slimo per -um etiam nunc
(ad terapentas írad.) alera-
peutas potius se sanare 18 28.
2) *commodwm?; propter -um
legentis demonstrare 8 80
eompetere: si quid aliud, quod
-it, da 168 3; part. praes. cu-
ra&bis medicamento vulneri-

944.

bus -enti 85 11 potionibus
-entibus foveri 15931 mellis
Attici pondus -ens 248 39
eompisare*: nitrium et stercus
..bene -ato 239 19
[eomplantere: pecus ad pedes
-a&to 116 e adn.; scripsi co-
pulato]
eompleminalis*: annis duobus
et mensibus decem nascuntur
ei colomellares, omnes dentes
-es 241 20. Cf. Thes. gloss.
pleminabantur
eomplieare: caudam inter se
-&bit 109 35 his complictus
iacet 139 10
eomponere: -is ungulam prope
vivum 1039 -es ungulam ad
pressum 1117 caput eius uper
cervicale bene -atur 265
eompositio: 1) dato pastillum
quod in -nem habes 4 31
infunde -nem talem 84 10
haec ipsa autem -o et ad dis-
interiam facit 106 15 2) -nem
amittens (pupilla) recompo-
nere se non potest 24 38
eompositius (pro compositus):
ut possit..compositio corpori
esse 628 Cf. suffusicius al.
eomprehendere: -itur caput
similiter et pulmo, ubi pri-
mum morbus se abscondit54 11
eompungere: manu suspensa
armum -ito 188 10
eonamen: ad -en mictionis ex-
tendit se 7017
eonamentum: ex nimia. .emis-
sione et -o pulmonis tensio
contingit..et tensio omenti . .
ex onera gravia et -a longi
itineris 473,6 -onimiovirium
ruptionem facere 69 7 fiunt
autem haec causae aut in -o
aub ἃ viae ductionem 223 19
eonari: vix -atur ad adsellan-

INDICES.

dum 112 27; act. (?) conabit
183 51 c. adn.
[conealefaetivus: 1426 c. adn.]
conealeseere: aetate -uerit 4026
conealfacere: adiutoriis utemur
-ientes ei coperientes 43 21
stercus ii. imponito et -ito
1986 concalefacti 142 6 adn.
saepius Cf. excalefacere δέ
exfervefacere
eonealfaetio: -nibus (conad-
fractionibus trad.) foveri 159
19, fovere 226 15 hoc per
dies VII imponito, deinde
-nem 198 6 potio ad -nem
251 11
eonearnare: in£r. ita -at(osgum)
225 ossum ipsum -are non
posse, radito..donec sangui-
net et -et 2921,22 206 16 cum
iam -are coeperit (ossum)
19110 cum coeperit locus
ossilaginis -are 204 533
eoncarpere: pilas marinas (ta-
maricias?) -ptas 8b 16 med.
eoneavatio*: tumescunt intra
ilia -nes (convacationes irad.)
graves 113 17 (cf. concava ar-
ticulorum 1535, testiculorum
154 3)
coneavus: quae (parapresmata)
fiunt (in» -& articulorum
15 35; idem 164 3, ubi vero -is
lesticulorum rad.
conceptio: 1) 'receptio'; nisi si
scierit..doloris signa οὐ ra-
lionem -nis et viti 63 1;
2) *praegnatio; equa pariet
post -nem post menses XI
28620 saepius V. conceptus
eoncepfus: 1) morbus pro -u
invalescit 5434; 2) ἃ primo
lempore -us 2837 asini -us
magno labore mensibus XII
portatur V. conceptio
eoneitare: si. .tumorem -averit

INDICES.

184 vires deficiunt ad -an-
dum 1698 c. adn. V. citare
ceonelusio: pulvere venarum -o
fiet 165 18

eoneoctio: quidquid recipere
potest, -nem non fecit 106 26
8Slomacus eorum -nem caloris
non patitur 125 12 al.

eoneoquere: 1) proprie dum
interdum in totum nihil -et
11" 12 al.; 2) íramsl. vitium
-itur 14 11 adn.

eoneurrere: 'concursare; Βὶ..
bile molestabitur. .-it ac volu-
tatur temporibus similiter ut

. Strofosus 116 13

eondolescere: si q. i. auriculam
-uenrt 1731. si cui jio. . lumbi

. -uerint 228 18

conficere: cibum suum -it 87 26

eonfirmare: nir. cum iam
coeperit cicatrix extenuare et
-are 20435 malagmam..im-

, ponito. «αὖ -et (vulnus) 211 38
cum iam -&sse visum fuerit
218 19; refl. donec cicatrix
oculo se (oculos írad.) -et
26 29; érans. ustam (duritiam)
-&re 19834 sanataquevulnera
c&ustico -abis 1946

eonfodere: hi autem alienati
vermibus -ossi (confessi trad.)
. moriuntur 944

eonfrieare (confrigare): 44 10
45 1 al.

eonfrieatio* (?): humor nascitur
ex corruptione corporis et ex
-nem se in illis partibus de-

. xivat 161 15. sed Veg. V
291,2 ex perfrictione praebet;
"ue dubium, quin notio
* Erkáltung! hic unice conve-
niai. ergo awi verbwm con-
frigesco (confrigeo) fingendum,
a quo conírictio — confricatio
derivatum fuerit, aut, quod

945

ego praeferam, apud Chironem
legendum est contrigeratio vel
confrigidatio
eonfusio: totius corporis -o et
gravitas insequitur 37 23; cf.
est. .suffusio repentina cor-
ruplio sanguinis pedibus con-
fusa 228 9
eongialis: haec omnia in ollam
novam -em..decoques 4 14
congruere: pari. praes. curato
(curare) medicamentis -entibus
29 28 rebus congruentibus
214 2; potionibus quae ad va-
litudinem -ent 157 29
[conincoquies: (conincocies
irad.; cum vino coques Bwe.)
in aquam tepidam 279 16]
conlidere: de pariete in parie-
lem se -et 918
eonligare: v. colligare
eonligatio: v. colhgatio
eonmurere: v. comburere ei
supra p. 308
eonnodare: συγχονδροῦσϑαι
tverknorpeln? inir.; vicesimo

quoque die -asse invenies
(crus fractum) 191 25
eonnodatio*: συγχόνδρωσις:

usta enim dicunt solvi ea -ne
fracturae 158

eonquassare: sudor plurimus
omnia membra plus iusto
-ando et nervos fatigat 72 34
in ambulationem -atur toto
corpore feritur 81 14

eonsimilis: ei ἃ lassitudine eius
febricitare coeperit, -is mor-
bus erit 39 14

[eonsolvito 206 11: rectius [con]-
solvito]

eonspargere: de forma v. supra
p. 308

eonspissare: part. perf. [caro
-ata 33 4| stercora -ata 64 8,18
Cf. inspissare

846

eonstabilire: refl. si se nervi
-ierint (quo stabili erint. trad.)
194 1
constare: nares ei (non) -abunt
122 3
constitutio *(?): continetur ca-
put itemque linguae (quae
ligua írad.) -nem praestat
(τὴν κεφαλὴν κατακρατεῖται
καὶ τὴν γλῶσσαν) 104 19 de
loco mila non liquet: utrum
constitutio — colhgatio (cf. s.
v.)? an latei constrictio? am
supplendum n contextu Graeco
cum Bue τῇ γλώσσῃ {τὴν
διάϑεσιν παρέχει
constrietio; ex qua -ne et
rosione ipsius loci mordendo
se comedet 7731 cui et cur-
cubam constrictam impones
utrisque dentibus, -nem facies,
ne praebet labium inferius
17" 3
eonstringere: ónír. tunc enim
venae -unt92307 ungulae cir-
cuitus quae -nxerati laxatur
280 31; pass. manifestum est
quaedam -gi 1233; act. ve-
nas fasciola 10 35, venas 10 91,
lino crasso -gebis 2096 pal-
pebrum foris versus 28 15
aciola nervis conligas et -es
944 1. 18215 al. constric-
ius: cicatrix 3415 maxillae
92 15 suffusione -um esse 728
toto corpore 94 33
eonsubigere: mirrae..cerae..
una -ito 2475
eonsuere:, locum fibulis -ito
2219
consuescere: inir. negaverunt
ia. debere depleri -ere 5 so
al.; trans. (Ὁ) si prima aetate
(et ante rad.) i. -everis (con-
sueverit?) omnia contraria fa-
cere 229 80

INDICES.

eonsuetudo: ὅ 21, 92, 34 6 20
165 34 218 *2 2848
consumere: 1) catastaltico la-
braturam cutis Cito 29 19 suf-
fandes vini et olei, usque donec
utraque -antur 276 so de-
coques..donec -as aceto 281
19 (cf. consummare) 2) om-
nig i&. hoc morbo -it 59 14
ubi ia. ex hac ratione morbi
-untur 93 39 semper dormit
..8omno -itur 1152; refl. ni-
mis macer fiel et cottidie -it
8e ipsum 1251
eonsummare: curabis..deinde
-abis caustico 18718 ex his
omnibus lipparam -abis 2762.
confusum cwm consumere
consumptio: totius corporis co-
actio (calestio írad.) i. e. -o
nascitur 46 14
contagiosus: 5132 adn. 2936
eontagium: ex quo morbo -um
patiuntur 6133 maleus..
plures coinquinat, unde eti
-um 80 eo dictum est 51951
eontemperare: in unum -aio
2706 ex aceto famactum
(imacium?) -ato 1812
contendere: nervos -it 19734
contenere: v. continere δέ
supra p. 308
eontinens: in -nti 'statim 110
35 20636 208324 91933 in -ntia
852 1662: ubi aut in conti-
nenti ezarare aut fà» der
Nachbarschaft vertere malim
eontinentia: v. continens
continere: ad -endam cura-
tionem curabis eum 8812 αὖ
possint..hunc morbum -ere
ia. 69 30 caput febri -etur
899, eb sic saepius; qui O880-
rum οὐ medullarum viscera
-Llenes 260 1 (incami.)
eontingere: intr. 1) cum nomi-

INDICES.

natwo 6 33 10 5 24 15 27 1 381
4639 473 2) cum infimit. 4 21
816 4630 5531 3) c. acc. c.
infin. 168,15 281 3835 4617
67s De formis v. supra 307

eontinuatio: per longam -nem
itineris et laboris..sintexis
nascitur 46 16

€ontinuo: adv. c. lanam succi-
dam ligabis circum cambam
18 1

eontinuus: neutr. pro adv. non
-um sed paulatim ordei..per
potum dare 4815 dare etiam
bibere pusillum non -um 48 30

€ontra: adv. cum se proiece-
rib, vix se c. erigere potest
294 31: praep. c. acc. de
loco c. venam 1n his saepius:
gemisse tollis, &peries 11 19
siremmam tolle 202 8 strem-
mes vel semisses 187 10 se-
missaveris 209 8 calciaturam
imponito (impones) 187 18
2021 deprimis 209 13; c. coxae
commissuram. .cutem pertun-
des 17s aperies eam cutem
c. ossilaginem 20416 (sBpon-
giam) c. eum locum siringito
22032 c.eum(veretrum) spon-
giolam ..religa 227 s0 sim.;
conira ilum humorem fiat
66 25 (Ὁ), cf. $b. 19; postpos.
ipsa genua c. extumidiora

ent 3623

€ontraetio: nervorum 181 516;
1615 478

contrahere: nir. cognoscetur
(insanus) autem ex eo q. pes
eius -et 8637 ex quacunque
parte renes laborant, eius
partis venae (partes vere trad.)
-unt 224 16

contrarius: 81 quid. .-um circa
animalium corpora fuerit 4 13
potum accipere..non potest,

941

dolorem enim -um sensit 108
18 Sanguinem ei deirahis de
parte temporis -a 10238 ures
ei cervicem ex -8 parte 108 2
[contrastringere*: deponitoi. et
-ito diligenter et abscidito
216 14: awt constringito aut
contra (eum locum)» strin-
gito Bwue.|
eontremiseere (-escere): subito
-it toto corpore 863 9931 qc.
«aquae» potione. . contre-

mueriü..ex qu& re -escunt
164 16, 19
contundere: inir. curationem

non facile recipiet, nisi -nderit
aut vulserit (sc. lumbos) 223 14
pedibus -et 9931; (rans. pedi-
bus terram -it 857 si..auri-
cula(m) aliqua vi -nderit 22 23
-ito (sc. medicamenta) 1' ss
1821
eontusio: tremit totus ex -ne
itineris 294 31
convellere: nir. quorum lumbi
-ulserint 228 35; (rans. coxam
si eiecerit aut -olserit 17 17
al. V. vellere
eonvenire: aqualiculum . . in
quo veniris capacitatem cibus
et potus mixtus -ἰὖ 636
converberare: si minus (con-
ceperit), -ato virgis (equam)
288 $1
eonvertere: pass. solent alii..
in farcimen -i 46 37; absol.

"einen, Bückschlag erleiden? in
impetu eius (emissionis san-
guinis) -untur 443
cooperimentum : operito -i128 16
(cf. cooperito caput illius de
vestimentis . . etopertoriis ope-
ritur bene 8529,30; epitogis
coperito 95 35 158 10)
eooperire (coperire): v. cooperi-
mentum οὐ supra p. 308

948

eopiesus: sanguinem 456 100
10 198 5 sanguinis detrac-
tionem 6738 cum aceto non
nimis -o 259 10; adv. -um
Biernutat 46 7 synon. multus

eopis: xozíg; cf. eccopis

eo anlare: pro modo -as eum
et tendes in expurcitiam cur-
rere 75 35

eoquere: intr. haec omnia con-
tundito, donec bene -at 268 8;
trans. saepissime; dubium cui
&ceto et oleum deinde cocto
hoc perunge 166 10; transl.
o8 totum asperum vel (— velwt)
coctum erit 60 1; *concoqwere"
omnis esca viridis et aqua
plena in partem cruditatis se
convertit et difficiliter-itur88 6

eordapsus: χόρδαψος; in ven-
irem..genera doloris -us ilion
6215 aliam causam doloris
-us quod appellatur. quibus
contingit ex nimia tensione
Biercoris aqnam per os refun-
dere cibum stercus 6330 ex
hac ratione chordapsumq(hord-
&psum trad.) fieri solent 70 18

eore: κόρη; pupilla -e quae di-
citur 24 17
eoriaginosus: 4711 4816 685
7616 29435 V. coriago
eoriago: ἐχεδερμία; eceder-
miam..quod latine -nem ap-
pellant 134 3
eorium: naturale habens tenue
-um 1623 16410 al.
eorona: 1) *Arone des Pferde-
hufes? 10 8,1s5,17 19 29 51 16
187 5 al. 2) planta corona
bub(a)a (— cumila bubula)
16721 al. Cf. 1nd. spec. 8. v.
eoronalis: super venas -es du-
ritias habeat 20815 Cf. corona
corrigia: -àm constringere 197
81 209 e, prendere et stringere

INDICES

202 1, &olvere 202 4, resolvere
198 4
eorroborare: ut corpora eorum
thermasiam passa ἃ perfric-
tione -entur 8 10
corroboratio: post hanc -nem
..Cursui..committuntur 8 11
-0 poterit nervorum fieri 18 17
eorrodere: sibi ia. pedes -ant
2011 intestina magis -ent
689 praesepium -et 905
eortex: 1) proprie glandis id
est ilicis arboris -icem 138 23
-icem pellis 28030 -icem de
Bocco 245 13 -icis taurini 264
43, cf. Ihmi$ ad Pelag. 437,
et ind. spec. 2) transl. *lce-
ris crusta? Schorf -icem fa-
cit 53 15 plur. -ices squa-
(maio similes 59 37
c088U8 (cossis): omnes vermes,
quas cossos (coscos rad.)
appellamus..per adsellatio-
nem purgabis 7133 qui in
longaone cosses (coxas trad.)
i.e. vermes rubros et rotun-
dos habuerit..easdem cosses
(coxas trad.) 225 3,5
eottidianus: v. cottidie
cottidie: c. fere sexag?es occur-
rit; cottidianis diebus enotatt
decies (82 241 4832 5631 67
14, 38 684 11215 123 28 202 13);
'den Tag *iber! in cursu c.
(δέ ὕλης ἡμέραρ) cogetur 140
11: pleon. c. curabis sic tamen
ut -anis diebus locum grossa&
radas 1918 -a&nis diebus per
dies similiter numero quinque
82 -ano die 1681s in -ano
260 29. synon. in die 185 14
186 28 167 17 249 27 255 39. bis
in die 246 30 2475 9297117 bis
diei 226 30 bis die 2926 38
2493 omnibus diebus 296 38
singulis diebus 60 20 185 3

INDICES.

singulos dies 256 18 in diebus
singulis 26623 in dies sin-
gulos 273 34 in singulos dies
109231 25532 indies singulos
per plures dies 8237 per sin-
gulos dies 1338 1796 1879
per dies singulos 189 5 inter
dies (alia vel tertia die Veg.)
128 26 diurnum *cottidie?
27 26 49 4 99 80 1199 per
diurnum 208 36. irociscum
..diurnum $82 39 coclearia

' singula diurna 111 1 .offas
numero VII diurnas 112 13 al.
eotula: κοτύλη; mens. passim
cotilam 118 15

e0X8: v. COCXÀ

erancus; v. cancer ei supra
p. 301 8. v.
erassamen: nardi 261 13 -in&
palearum 160 80

erassitudo —(grassitudo): δὰ
-nem mellis commisces 196 15,
conteris 259 19, evertantur
277 34, &dicies 278 13 f&cies
ad -nem cretae 218 7 ad ner-
vorum -nem 275 4; plur.
-nes nervorum 266 11,33 de
naribus mucci -nes exeunt
106 ὁ cicatricis -ne(s) Super
lunicas singulas cognosces
174230 Cf. plenitudo
crassus (grassus): pituita 48 14
plenitudines 104 s de calci-
lem cum aceto mixta -am
facies 108 15 e&..decoques,
sed noli -um facere 1655 19
eratieulatim (trad. graticula-
tim): ures eum gr. in renibus
213 33 cauteris candentibus
gr.urito 2179 desusatim ilia
aut gr. super renibus permix-
tis punctis subrenalem cura-
bimus 5734. Cf. decusatim
et Schneider$ ad. Veg. I 28,4

949

ereare: qc. i. &b strato cancer
frigidum -verit 216 11
erebellare: e. cribellare
creber: v. crebre

erebre: adv. naribus spiritum
c. ducit 45 $1 cor c. (con-
crebre rad.) saliens 46 5
spirat calidum c. 485323 nari-
bus tensis c. (crebris tense
trad.) anhelant 187 35; compar.
spiritum -ius agit 89 13 ve-
nam -ius salientem 451 Cf.
velocius eí spissus

cerebro: adv. crebroque et um-
bram suam naribus aspiciet
19 17

cremaster: κρεμαστήρ; -em ip-
sum prendito iuxta saccella-
lionem 216 30 ubi praecideris
venam et-em 2164 infrigore
repercussi ἃ -ibus nervorum
spasmum passi 95 10
erementum: per duplicationem
i666 cibaria per -um ad-
duces 8218 paulatim per -um
exercebis 112 19

eremor: -em facito 797 -em
cum adipe..potionabis 294 8
erepare: 'dirumpi! — bersten;
&his οὐ oculus unus intume-
8cib nimis et de utrisque

(diutriusque — irad.) ^ oculis
[non] (solent? -are vel can-
cerare 678 Cf. crepulus

erepitare: cuius commissurae
in ambulandum ἃ nervis -ant
(crepidant trad.) ex tensione
nervorum totius corporis 953
(cf. 8onitum reddit (nervus)
in ungula 218 21)

erepulus: sanguis. .evaporat
per ungulas et findeat eas, ex
qu& re callicie et (ardicie ei
irad., aridae et Bue, quod
praeferam) -&e ungulae fiunt

850

21015. idem sigmificat atque
crepare

eretellae: '*chitellae!; cervices
eius (paralitici) assidue cor-
rigito vel -as imponito in
cervices (ut? Íractae curari
Bolent 10238 V. Thes. gloss.
8. clitella. Cf. scarpellum pro
scalpellum

eretiare*: κχριθιᾶν; sl q. 1.
-verit. ambulare non potuerit
nec facile stare in posteriori-
bus 2006 qc. i. -verit (cre-
verit trad.) ab ordeo vel suf-
fuderit ab a&qua..statim se
sanguis in pedibus eius suf-
fundet 207 31 qui tamen si
in suffusionem inciderint vel
-verint..primo die vel 2? san-
guis de coronis detractus 230 2
eretiatieus*: κριϑιατικός: de
-is 3 6, 8 -0 186 4,35 - (et
eici iérad.) 12 29 -o (Veg. cre-
lico) melius de coronis san-
guine detrahitur 101s -um
. .Siremmabis. . deponis . . un-
gulis iam compositis 209 s5
quibus armora in causis erunt
et -is (creticis írad. et sic
Veg.) de brachiolis sanguis
detrahitur 925 ex quo intelli-
guntur exirusiciae ungulae
esse. qui dicuntur -i (cretici
trad.) ab ordeo, quod videatur
& cruditate ordei id vitium
plerisque accedere 229 8:
9996 23019,25,96; cretiaticus
appellatur equus qui κριθίασιν
morbum habet. formam creti-
cus ergo non licet probare. 4n-
iuria autem Schneider ad Veg. I
25,6 κρυϑίασιν morbum etiam
in ungulis apparere negat.
eretiatio* (crethiatio): κρυϑία-
σις: de suffusione et crethia-
tione (tethiacione trad.). quid

INDICES.

est crethiatio — (ethithiacio
irad.) vel suffusio? repentina
corruptio sanguinis pedibus
confusa 2288 quibuscumque
eretiatio (cretiatici í(rad.) in
pedibus..permanserit 11 15
eretieus: v. cretiaticus
eribellare (criblare, crebellare):
decies (82 25 861 198 32 20111
245 10 246 13 253 10 258 8 282
80 288 32); eriblare: decies
(49 6 61 38 67 51] 73233 936
114 28 115 33 120 10 282 5233
297 8 [eribata 73 3, rectius
eriblata]); erebellare: octies
(138 e 157 ?0 187 34 1916
218 14 2242 225 25 287 24)
eribellum: -o cernes 4034 Cf.
cernito cribro minuto 1817
erinieula: pro -us; licinium
iortum in -& 866 “ἢ der
Form einer Haarflechte?
erisía: forifieibus toto(-àm)
crista(m) palpebri auferas 23 25
croei(n)us: xoóxivog; medica-
mento 248 9 sanguilentus
humor per nares profluet et
-us (cacrocius frad.; crocius?
croceus?) 5323
erocius: v. crocinus
eronius: χρόνιος; valitudines
aterapeutae..et -a(e) 74 94
eruditare: si..ordeum novum
manducans -verit 184 3
eruditfas: esca viridis. .in par-
lem -iis se convertit 386 -tem
senserit 109 36 -tem pati 186
31 -te percussum 10137 -as
maior in plectura reversa
fuerit 10114 ab aquae quali-
iate (aqua habitate trad.) hoc
est -ate 9818; 7620 88 931
crudus: causticum 16 58 ma-
lagma 18 10,22 aqua 80 81 al.
cerunes* (pro clunes): fumentes
crunes aqua calida et femo-

INDICES.

r&..crunes confricas v&pora
160 528, 29

crura: v. supra p. 302

eubitus: κοίτη: effugit cubitus
..Cubitos facere longiores
128 1,3 Cf. refugit recumbere
131 32

eubitus: *ulna? ; (venga) poste-
rini -um sinistri lateris 46 4
187 26 (utroque loco corruptum)
sub armi cubito..percussum
220 38

euiusmodi: c. m. (7. e. 'talis?)
autem fit nitidus 90 19

eum: conmiunct. c. maxime ..
fugit 1084 c. quando autem
(ὅταν àb)..excesserit 916

eum: praepos. c. aecus. 623
7133 18331 196 30 212 24 216
25 34 2 (?); aliquotiens pro abl.
4nsirum., velut c. medicamento
ungeto 16010 (? lanam suc-
cidam c. aceto et oleo satia-
ἴδια 8621 vesicam. .deprimes
c. oleo 715 madefiet c. iure
16236; si quid (quidem írad.)
in corpore c. tumore venenato
permanserit 216 14 disparges
c. eisdem 286 10; alias sic ex

euneolus: si q. i. pastellam
eiecerit, hoc est -um aut
Spatulam, quod vocant pri-
orem (riotem írad.) 189 19 c.

adn.
[Ceunieuli ex Veg. add.» instar
habet (fistula) 31 23]

eura: 1) 'Kwr omnem -am
rationabiliter docere4231 cau-
gticum imponito quae res om-
nem -am confirmat 20738 -am
curare octies, v. supra p. 310
2) *morbus? collectio . . gran-
dem -am et indignationem
ungulae facere solet 219 38
eurabilis: -is est haec (ypo-
chima) 26 28

951

eurare: 1) 'kwurieren? passim
2) c. inf. passim, e. g. tergere
817 7226, dare bibere 106 23,
ponere 74 s$im.; -ato obser-
vare ne 3835 Cf. observare

euratio: -nem curare quater,
v.s$upra p. 310 haec -o [non]
estimponendai173230 -ohuius
rei est haec 1014. Cf. cura
eureuba*: linteolis calciaturam
bene facies, diligenter fascia-
bis, -a calciare curabis 119
(Cf. Veg. I 26,8 linteolis mu-
nies diligenter, spartes cal-
ciare curabis) religas eum
(insanum) ad praesepem et
-àm ei impones, capul ver-
venis fovebis et sinapisabis
etsuffumigabis soporibus 87 29
cui (qui mentum fregit) et
-am consiriclàam — impones
utrisque dentibus, constric-
lionem facies, ne praebet
labium inferius 177 2 (Cf.
Veg. III 33,9 cui et curcu-
mam [lege curcubam] con-
Sirictam oportet imponi, ne
depravet dentes et labia):
fit ergo curcuba corbis spar-
ieus, quo ei pro solea et pro
camo utebantur Cf. chamum
ei turminem

eurrere: in fatigationem et
golutionem ventris -ens aegro-
lat 13231 iubes eum -ere, et
dum -erit, subito eum flectere
1585

eurricularis*: pro*currulis'; de
-ibus equis et de pulveris
vexatione omnibus subiugali-
bus. his qui in curribus
iungunt (intr. 1651

eursio: contingit autem hoc
frequenti et a- ne multa
61 11, (85 [frequentia -nis
multa 7419 curatur sic am-

802

bulationibus pluribus et -ni-
bus 184 25
eursus: 'canalis'; contingit
enim ἃ vesicae -u usque ad
veretri intumescere 140 $2
(humor) (in) ventrem qui
vaguribat extra -um natur&-
lem 2292 17 (cf. uredira)
eurvatus: -us erit 114 16
eurvus: 102 34 c. adm. venas
“88 habebit 108 13
eustodire: 'observare'; in reli-
quis curationibus memineris
lempora anni -ire 197 34
eutis: -es plur. pro sing. 66 20
21136 221 51
eyatus: v. ciatus
eyelus: v. ciclus
eyferinon: v. ciferinon
dafnites: δαφνῖτις; -es cassia
V. ind. spec. 8. v.
dare: spinam facilius -bit 45 1
(cf. reddere) per nares hu-
morem crassum -bit 172 2$
partüs 23330 sisuper ipsum
pedem celse (celsi (rad.) eum
(8c. ungulam) dederis, statim
rediet δὰ se 1619 dare bibere

4329 791 edere 964
daueinus*: oleum 934 VV. ind.
Spec.

de: praepos. c. abl. frustum . .
de loco eduxeris 22119 lumbi
si de loco exierint 224 16
secernes de grege 2873 pullis
..excepti de grege 106 so
liberari: de morbo 68 1s, de
causa 77 17, de periculo 77 24;
de omni morbo emendabis
288 18 strepitum de interiori-
bus reddet 1519 de folliculo
urinam faciunt 4631 stertet
de naribus 178 33 fuerit de
interioribus partibus putri-
dum 10317 de renibus gra-
vatur 426 recides venam de

INDICES

media auricula 296 31 de via
4830 49:18 18219 de itinere
182 31 nona (sc. hora) de
opere 284 82 *unmittelbar nach
der Árbei? gravidines etaliae
multaeque de his (sc. causis)
eis contingunt 16617 quam
(8c. contusionem) de plagis
habebit 228 34 pro genet. ce-
rebellare de pelle lanata
78 36 corticem de a80cco
24613 de faba farina 195 19
cariotàam de palma 9256 1
folia de oliv& 956 5 j
de cerasia arbore 198 14, de
cerasia 279 20, de cerasa 2801
de hedera 27929. sordes de
balneo (γλοιός) 196 15,16 de
vita de his promittere noli
106 4; pro instrum. saepe e. g.
de pedes feriet terram 1223
de ambobus (utrisque) oculis
videre 236 8,8 de ipsis locia
venarum sanguis & pecius
detrahitur de sagitia 9 94
sanguinem..emittito de se-
curi vel celta 2188 battes de
tabella aliqua (sc. codam) 110
cooperito (sc. caput) de vesti-
mentis 853239 de sale perun-
gito 179 15 de oleo inunges
28730 de berbenis fumentato
213 17 disparges de canali
ligneo 286 10 butirum de
muls& decoques 29418 frac-
turam alligas de fasciolis
296 80 macerabis de cinere
lexiva aut ex aceto acro 279 1
(sed ex 8c multo frequentius); c.
accus. 8aepe e.g. 48 124 206,21
41 13 44 18 57 81 59 235 88 quin-
quies 89 8 9" 4 191 30 122 3
18031 1824 1851s 19914 231
11, 12 234 3 (annotavi vicies
quater
dealbare* (?): scalpello famicali

INDICES.

ungulam-are 21922 scarpello
diligenter (ungulam) -are (dal-
bare trad.) 202 16. decalvare
(quod praeferam) vel delevare
Bwue.; etiam de decarnare,
quod saepe apud Chironem
occurrit, cogitare licet.
deambulare: si..calore aut
frigore aut plenitudine -at
4217 producere (excitare) ad
-andum 438 1665 iubes (fac
eum -are 12923 1645 V. in-
ambulare
deambulatio: fossam. . transire
in -nibus 162 5 -ne ulere
169 10 -nem diutius facere
229 16 et -nes autem (aut
irad.) celerius facito 262 83
Cf. inambulatio
[debibere: 38 10 ez comi; v.
addenda]
decadere: v. decidere
decalvare: v. dealbare
deearnare: loca eminentior&
extalis 167 11, pulmunculum
211 23,4. 1.9 322. 39. 31. clavuli
radices 221 23, terrigium scal-
pello subtiliter 28 14, medica-
mentis acerrimis fistulam 32 5,
malandria ferramento 182 so,
sagitta[m] eam pantice(m)
abintus 184 24, loca (mirmices)
scalpello 192 1; decarnatum
(mirmicem) δα aequalitatem
222 33
decidere (decadere): -unt &
venire etlateribus 12118 om-
nis coniunctio ungularum se-
parata decadit et excaliglat
228 31 si exir& parte com-
missurae decederint 190 96
declarare: uteris cottidie usque
&d pondus 3 III, si corpus
eius tamen sic -averit 100 23
deeoeta: ex aqua mulsa -am
facies 94 18

Mulomed. Chir., ed. Oder.

953

decoctio: facit autem ad hoc
vitium betae et malvae -o
expressa et mixta cum passo,
8 de per nares 1650 16
lacte c&prinum. .decoquere
cum salis pusillum. cui ad-
miscebis post -nem 188 22
decoctum: potionabis -a ad
causam facientem (— ia) 67 12:
fort. decoctam leg.
decoctura: &d -aàm medicamen-
iorum irituras mittes 269 12
decontra: alii vero urent eos
d. in articulis palmatim 119 18
deeoquere: passim
deeumbere: in praesepio assi-
due -it 87 12
decurrere: fatigatus sanguis ..
-itb (Scripsi discurrit) per om-
nia membra 6 1 hoc vitium
huius morbi in eos -it ple-
rumque 1063 pulmo..cor-
ruptus ad latus -it 1078
decursio: facies -nem sanguinis
626 sinesanguinis-ne(m) fieri
116 post-nem (sanguinis)fas-
ciaturi213 solveadligaturam
et [de] sine sanguinis -nem
fier copiosum et confrica sale
eum locum bene, ut maior -o
sanguinis fiat 2099,11
decurtare (Ὁ): v. supplanare
deeusatim: urito d. genua in-
contra 36 19, urere morbidos
.d. ilia aut graticulatim
5733 ures eitemporales venas
d. 883 ures ei cervicem dex-
iram sinistram d. 9611 cau-
leriis candentibus circumgiras
eam (pispisam) et d. adures
2228 eidem surculos pin-
gues d. quasi fusos vehemen-
ler constringes 18813 M huius
(clavuli) oras d. scalpellointer-
cides 22121 Cf. craticulatim
deducere: intr. (Ὁ) corpore (cor-

28

354 INDICES.

core trad.) incipiet -ere 188 34
non enim potest -ere (sc. ustio
parapresmata?) 1616 15434;
trans. spongiola cum aqua
-is post pilum 6 7 facilius
venirem solvit et humores -at
7 19 -ito coxa(m) tanquam
&rmum 17 18 non -it vere-
irum 15024
dedueta*: substant. si q. i. -&
descenderit. nascitur autem
& nimia ferocitate aut si plus
salivit aut si plus nmnatavit,
quam necesse fuit, aut si
torquetur ventris dolore, tunc
membranum rumpitur et -a
descendet. hoc et in homi-
nibus evenire solet, sed non
occidet, quod vocamus intero-
cele (meroyles trad.). sic eum
curato, si possit sustinere, ut
gegreges -am ἃ testiculos et
alliges, ut postea non descen-
dat 29419,92,95. Cf. Galeni
VII 8 κατὰ δὲ τὰς ἐντεροκή-
λας τε καὶ τὰς ἐπιπλοκήλας
ὀνομαξομένας ἀνευρύνεσϑαι
μὲν τοὐπίπαν, ἔστιν ὅτε δὲ
καὶ ῥήγνυσθαι συμβαίνει τὸν
ἀπὸ τοῦ περιτοναίου xo 1-
κοντα πόρον ἐπὶ τοὺς ὄρχεις.
aliter Bue. *deducta — hirnae
aut ramácis genus'
deesse: fricationibus -esse no-
lito 163 18
defectio: morbus; bulimus et
-0 (ea deiecti érad.) 4712 ex
-ne δῦ ex feno 4733; plwr.
δὰ -nes autem et ad lassi-
ludines 927
deflcere: itineribus -iet 113 18
in itinere -iet ab eo quod ster-
cus retinere non potest 188 27
defervere (defervescere): omnia
mixta in uno rursum -ere
facies 4910 cum deferhuerit

249 so absol. cum medica-
menta..deferverint 259 1
defluere: de collo pili 8i 886-
pius -ent 2463
deforas οὐ deforis: promiscue;
non prius -as causam curet
aliquo medicamento..q. si
prius -is aliquid imposu-
erit, morbus interius magis
fugit 603,5 dexira sinistra
abintro et -as tumorem emi-
nentem ..demonstrat 205 19
collirio intus oculum curabis,
-is (autem? (deformat trad.)
letrafarmaco 9330 V. foras
deformitas: ut ambo oculi sine
-le sint 23 17 ut caro non
crescat propter -tem 28 98
-à8 iamen ei cinesis causae
perauferri non potest 8 28
8i..ogBsilaginem cum -te (de-
firmitate trad.) summiserit
20417 me -as curae fiat 206322
defricare: saepius, v. defricatio
defrieatio: -nem defricare 65 21
-nibus termanticis defricito
1001s (v. supra p. 310) fiat
ei frequens -o ex vino et oleo
calido 12113 -ne de vino et
oleo utere 164 11:
deglubere: coperito .. pellibus
lanatis, sic tamen (tam trad.)
ubi oves -pseris 168 11
deglutinare: inir. defundes in
altero vase, ne -et vitium eius
255 22
dehine: postero. . dehinc (dehic
irad.) 294 3
deieere: absol. praegnantes . .
ne -ani (sc. partum) 286 56;
trans. venenum omnes -et
265 10 -et. omne (pediculos)
135 91
deiectioó: potio ad -nem alli-
gandam 262 18,21 δὰ -nem

INDICES.

25934 si..-nem pectinis vexa-
bitur 156827 (sed defectio pe-
clinis 13031 4nd.)
deinde: d. in sequenti 183 1
d. postmodum 26237 313 d.
tunc 18234 Cf. supra p. 311
deintro: auferes. .sanguinem. .
et de prioribus pedibus iuxta
ungulam partes in apparenti
venenata vena d. et foris
lavare calida 42 80
deiossum: V. deorsum
deiungere: per uncinum pis-
tili -ens i. palpebrum 38 26
c. adn.
deiuxta: praepos. c. accus. cu-
retur..haec passio emissione
Sanguinis divisis d. tempora
«et» supercilia venis aut ex
his iuxta naturam 42 35
delacerimare: inunges collirium
..ut multum -οὐ 265 12
delavare: per clisterios 96 80,
usta loteo calido 192 16 216
13, genua aqua calida 207 10,
aceto (et oleo) 209 12 2113,21
2211 al.
deligare:
86 29
delinere: inlinis ei renes . .
omnia haec -ito diligenter
213 10
deliqueseere: coques..donec
medulla -at (medullam relin-
quescat trad.) 262 11
demergere: intr. pilos quorum
extremas (-ae) partes in ipso
rapo plus -serint 224 38; part.
perf. oculos habebit -8os 42 3
demissio: cursu -num quad-
rupedum in certamine 38 2 Cf.
Thes. gloss. demissio &gsoig?
demonsíare: usque quo vena
se -et 11531 &absimilibus
signis se -at (maleos) 52 6
ubi hic morbus ge -avit 52 15;

quadrupedem -ato

955

irans. inmobilem et alienatam
quasi vulsam coxam -at 161 7

lumorem eminentem. .-at 205
30 q.Ssignum-at imminentem...
aliquam corporis imbecilli-

tatem 16433 tumorem emi-
nentem -at 2065 20
demonstratio: nullam enim

-nem eius vilii ex istis irac-
tationibus intelligere possunt
392 (morbus) se demonstrat
praemixtis -nibus 5121 ex
qu& similitudine superioris
-nis 645 haec est -o horum
morborum (monstruorum frad.)
152 8
demutare: óntr. claudicat ab
articulis, -ai in singulis pedi-
bus ὅ8 51
denigrare: ad pilos -andos.
lur 244 30, 33
denique: 'darauf^; statim ma-
gis spiritus concipitur . . d.
primum invenitur 591
dentio: pullaria nascitur pullis
in prima calefactione -nis
8027 de glandulis quae fiunt
in pullitia ex prima -ne 1798
dentire: 51 in annis continuis
duobus et mensibus sex -ierint
241 13
dentitio: -o prima 2814 -o
prima totum corpus commo-
vet 232 28
denudare: scalpello supra totas
venas -as 2101
deperdere: verlieren? ; in vase
novo ita decoques (oleum), ut
lerliam -at 75 14
deorsum: Aaec forma deest;
deiossum 69 18: diossum
26 18 (duossum í£rad), 11 (dei-
ussum irad.) 39 18 268 10;
diosum 3016; iosum 1881
iosu 19024; ypochima. . de-

23*

806

remes di. versus &d palpe-
rum versus inferiorem sub-
tiliter ... iterum repremito
donec se di. commodet 26 15,
17 di versus fit tumor 30 16
si ossum fuerit di. vexatum
8218 digitos subicies interius
dei. versus 6913 armum..
alligabis supra genu et iosum
et intra articulis aequaliter
duces 1881 iosu quam genu
&b interiore parte tubiscula
..invenies 19034 ne cerusa
di. desideat 26810 Cf. sursum
depellere: cum adsellatur, ster-
cus vix -et (re- irad.) 181 38
depilare: — catulum . . foris
-atum ..decoctum 60 80 med.
deplanare: si vulneraveris et
-veris (staphylomam) 217 16
eam gumbulam cartilagino-
sa(m)..caedito ut -es..cum
bene. .-veris locum 29 14, 15
cum eam (ossilaginem) pau-
latim ablatam -veris 204 19
deplere: negaverunt ia. debere
-eri consuescere..ne consue-
tudo -endi omnibus annis
fiat..quotiens enim. .detrac-
tio sanguinis detracta non
fuerit 5 20 inflabitur ergo
(non5 dispumatus, quibus
consuetudo -endi causa [non]
est 733 nullo loco -es nim
ex superiore vena 97 20; 8 15,
86 562 Cf. detrahere et de-
gpumare
depletio*: ideoque dispumamus
post -nem propter spurcitiam
herbae eundem palatum 7 31
depravare: labrum superius
-&üre incipiet quasi paraliticus
8715 V. pravus
deprehendere: si autem -ensus
fuerit 118 34 (sc. morbo)
deprehensio: ossilaginem si

INDICES.

auferes, ne intelligatur fuisse
propter generositatem equo-
rum et -nem causae 204 13
depremere: ypochima. .capulo
paracenteteri -es diossum ver-
gus 2613: -ito manu ad dex-
iram partem (longaonem) 70 17
huic manu et -es in anum et
veretrum usque versus 7123;
part. perf. pass. tempora ca-
vata fiunt et oculi depressi
4630 quos soli depressos in-
veneris 9015 Cf. supra p. 308
depurare*: pari. perf. pass.
limpida et -ata (γα! πο ΣᾺ) cu-
ram cefalico (de falcito trad.)
curare 1841. Cf. ex(s)aniare
deradere: usque dum videbitur
Balis pituitam -sisse 288 14
deretro: qua parte d. nervos
ne tetigeris 36 30 nervos pau-
latim urere d. 2004 urito
palmatim genua d. supra
nervos 208 19
derivare: refl. corruptio san-
guinis..in quacunque parte
corporis se -verit 139 liquor
sanguinis..in pedibus se -at
230 8
derivatio: ampliabit (éntr.)
enim in eis (sc. pedibus reu-
maticis) -o 1919 ex qua -ne
venarum corporis sanguinis
ungulae &alienatae tenduntur
298 33
deserere: hunc curando -ere
noli 8221
descendere: venas..quae -unt
&b angulis interioribus ocu-
lorum 914 venae a visceribus
-entes..ab interiori parte -ent
inferius quam gamba 12 9, 10
duae autem venae a capite
gummo -unt (discendunt trad.)
182 1; trans. (Ὁ cum detri-
cueris, -e (ascende?) et coper-

INDICES.

tum dimitte 43 6 Cf. de-
duetàa .
desidere: humor sudoris in

ventrem se -et (deridet írad.)
6620 -et in lumbos tanquam
canis 95 18 commiscebis ne
cerusa diossum -eat (dissideat
trad.) 26810 Cf. insidere
desinere: írans. -es coliclorum
offas, dare debebis furfurem
445 (ubi vero etiam dare ad
desines supplere licet) -e san-
guinis decursionem fieri 209 9
facies ad crassitudinem cre-
tae..et inlinis ei renes..et
-es hoc cohaerere diebus V
2188 -es humorem, ut decur-
rat..iam -itus humor est
Φ92 16. 11 -ies humorem am-
bulare 218 27; inir. sed si
tamen ab admissura -uerint
(ex eorr. 8 25 -ere exercita-
tionibus 109 11 17953; absol.
donec -at (sc. morbus) 109 91.
de formis v. supra p. 306
(2099 [de]sine scribo coll. 11 6)
despumare (dispumare): san-
guinem eis detrahimus de
palato, hoc est -bimus 7 19;
721,25 7621 al. Cf. deplere
despumatio (dispumatio): equos
. & die -nis numquam. .cur-
gSui..committamus 8 13s αἱ.
Cf. depletio
destillare:sicuicapiti malignus
humor in gingivas -verit 17619
destillatio (distillatio): -o na-
rium humida et gracilis aquae
similis 106 19 si cervix &
pluvia -nem passa fuerit.
scruta&bis foramina, ne quid ul-
lerius inter nervos -ne(-o trad.)
sinus factus fuerit 188 15,19
(cf. ind. 1717) siccare..mne
quid umoris-nem huic iumento
faciat 184 13

01
destilleseere*: lumbis. .con-
tractus οὐ et macer fiet

-endo, quia posteriores eum
non consecuntur 224 20
[destit: lego d(ur»escit 53 8;
distet Bwe.]

destrigmentum: -a adsellabitur
137 21

lestringere (distringere): -
eum diligenter et eam unc-
lionem eum perfrigabis 92 31
post VII dies -ito et delavato
11119 -e i. 2668

desub: praep. c. ablat.; san-
guinem detrahere d. oculo
9269 275,18 247 31, d. oculis
80 16 81 16, d. cirro (cirru)
105 1191 208 13, emittere
cirro 17621 198 3 2076 san-
guinis detractionem fieri opor-
let de cervice..vel d. causa
ilius loci, ubi se humor
morbi demonstraverit 57 29
sanguinem . . emittes supra
talos et de gambis eius. .vel
d. ipsis dolorum locis 117 23
sanguinem ei detrahes..d.
gamba 161 21 (cf. sub gambas
sanguis detrahitur 12 8) d.
gambis emittito 2188 d. cute
eum (mirmicem) recastrabis
222 20

desubtus: praepos. c. accus.
dissuria sanet eo quod d.
pedes ipsa ramenta (samenta
trad.) pedum conterere (con-
lendere írad.) 146 36
desudare: ignem facito ut -et
9626; cf. donec sudet 134 35
desugere: v. dissugere
desuper: adv. terngium . . de-
carnabis subtiliter. d. ipsa
cerato 28 15; praepos. c. accus.
decarnabis perutrasqueplagas
et diligenter auferes (pulmun-
culum) d. spinam. ,eum foras

958

exime..qc. intus..remanse-
rint, rursus decarnabis d. spi-
nam 2115,8

desupra: caliginem d. facit
(? fuci trad.) 17432 c. adn.
deterior: de aegroto $o. -or fit
9285 230, -or fiet 409 544 est
-or 109 38 corpori -or fiet
1117 -ores corpore fiunt 55 9
detrahere: sanguinem ὅ 4, 16,

88 al. Cf. deplere despu-
mare emittere
detractio: sanguinis 4 34, 26

quotiens. .-0 sanguinis de-
tracta non fuerit 533 (cf. supra
p. 310) al.
devitare: -& (debita trad.) loca
calidiora 82 13
dexterior: v. supra p. 305
dextra sinistra: &oóvósrov 9 6,
10. 927 129 4 passim (cf. intro
foras); dextra atque sinistra
1681
diacantaridas: διὰ κανθαρίδος;
-88 8ic compones 27633: ec
διὰ κανθαρίδος facium est
wnum verbum, q. solito more
declinatur
diacylon: διὰ χυλῶν ; malagma
d. (dyacilon trad.) impones
84 88
diaftora: διαφϑορά; corruptio
sanguinis quam Graeci -am
(dyaforam trad.) appellant
10 58 excorruptionesanguinis,
quae Graeci -a (dyafora trad.)
appellant 79 18
diastima: διάστημα; ut possit
per -am (temporis) compositio
corpori esse 638 perlongum
tempus..etper-a5719 fasci-
olum praecides per longum
ad -am oculi 23 15 ui -a
unius digiti in medio rema-
neat 88 50

INDICES.

dicamen: resinae Cf. Thes.
loss. et Ind. spec. s. resing
dictare: escam porrigito, si
-averitipsum tempus 3813 san-
guinem ei detrahes..prout
1ps& aetas animalis -averit
14 29
dieresis: διαίρεσις; scalpello
-in palato faciens 44 18
dies: mascul. et femin. passim;
quam die et nocte dabis
manducare per dies numero
septem 77 n primis diebus
60 18 in altero die 160 s7
23616 in terlium diem 1645
in ternos dies 125 31 per non
minus diebus duobus vel tri-
bus 7033 per alternis diebus
1081 (cf. alternus) per pluri-
bus diebus 1846 Cf. numerus,
cottidie
difficilis: -is servit (i) 81 32;
difüeile adv. hic morbus ne-
cesse et d. sanabitur 179 18
difflciliter: 19 80 232 88 6 46 31
5611 60 6 θὅ 18 69 6 70 18
4318 7718 787,11 106 17, 93
196 7 288 11 248 54
difüiculter: urinam d. facit 2956
diffundere: refl. it se pupilla
2411 255; pass. (pupilla) -82
est..ut ovi vitellus -sus..in
oculo quasi livore -sum in-
lelligis 24 21, 38, 39
diffusio: perdet visum luminis
(pupilla) per -nem suam 2419
intelliges. .super prom (ipsa-
run írad) pup -nem
vitreo similem 25 16
digerere: per sanguinis detrac-
lionem morbum -ere 57 $0
interdum -untur (8cutulae) per
itineris exercitationem 57 17
lotum perfrigare ita, ut in
corpore -atur (sincopatio) 12 98
partes enim virium sanguinis

}

INDICES. 909

.in coitum -unt..ila enim
furia, quam coneueverunt per
coitum -ere 8 25,28; depon. (?)
eum..hordeum nimis edisse
et non digestum esse 109 28
ut..digestus ad potionem
veniat 1655

digitus: cartilaginem narum
eius -Ὁ mulieris (Ὁ) subtempe-
r&bis(?) 1005 c. adn.; mens.

. Saepe

dilatare: intr. usque quo causa
canceris -veribt 216 31; ass.
pro refl. -aiur (πλατύνεται)
88 18 123 7; refl. extendere se
non potest nec -are 1144
dilatatio: diffundit se pupilla
..et fib platocoriasis, id est
τὸ (dilatio trad.) pupillae 24 18
aneurisma..est tuberum..
cum -ne (dilacione írad.)
venae 836
diligenter: 'commode; suster-
nentes. .quae mollitia(m)
praestent ut d. iaceant 48 1
diligentia: *cwratio'; solent ex
hac -ἃ sani fieri 25 13 curare
per omnem -am et potionibus
infr& scriptis 6220 cui nulla
-ἃ curae prodesse potest 543
ex nulla -a curae proficit 56 26
sine ulla -à medicinae sae-
pissime refrigerari solent 66
i4 labore(m) et -a(m) tam
equarum quam equorum..
ostendere volui 2329, cf. de
diligentia equorum 231 2 ind.
diligere: 'diligenter nutrire;
cibo autem maxime -endus
est 1172
diluere: stercus suilum..in
vino..-ito 158 13 thuris..in
vino Ámineo -ito 180 17 aceto
et oleo 1888 ex aceto acro
282 14

dimieare: micare; auriculis

erectis -at 90 3, auriculis 83 8,
auriculas 855

dimidia: subst. ; salem -am 18 18
194 25 mensis -ἃ “ἢ der
Hülftie des Monats 99 19
adn.

dimittere: cui et ambulationem
-e (dimittite rad.) 178 16
bubus pituitam -ere 286 11
in eo (loteo) lapides molares

ferventes -ito (pro demit-
lito) 1604
dinamidia: δυναμίδια plur.;

medicamenta autem ad huius
modi curam in -is demon-
Sirantur 20 17 collirium..
quem..in -ἃ positum habes
24135 malagma..quam in -is
habes 3011 quod caldum in
-is monstratur 35 19
diossum: v. deorsum
diplaneistrodes*: διπλαγκιστρο-
εἰδής, venam -de (diplantis-
irode trad.) inter nervos nimia
subtilitate relevabis 38 18 Cf.
ancistrum, tyflodiplangistris
obstalmostatus
directus: v. dirigere

dirigere: írans. lini semen . .
bene contusum -e 2654 39 c.
adn. offam facito ex isto et
quasi salivatum -es 2565 16;
intr. -entes & collo usque ad
femora venas 4421; part. perf.
directus: scalpello plagam -am
das 38 13 scalpello inter-
cides eam -is plagis 221 81
venam extantem quo loco
invenies, cutem contra se in
-0 venae ad duos digitos ape-
ries 38 11;
dirigescere: ne adeo -at, sago
eum operito 227 12
discedere: si unguis -sserit
1867 si ungulae & corona
-sserint 2011 haec duo adiu-

360
toria..& quibus nunquam -i
potest 1221

disciplina: de -a ustionis 186 24

diseole: óvexóiog; d. trahun-
tur ἃ prioribus (partibus equi)
160 33

discolus: δύςκολος : vulnus -um
201 278 26

discoquere: ordeum solidum
-ctum in aceto, usque dum
-ctum sit 202 31,32, cf. fur-
fures ex aceto decoqueto 202 24

diseoriare*: ipsum migalem -a
167 1

diseurrere: sanguis..-it (de-
currit trad.) per omnia mem-
bra 51

diseutere: (virtus medicamen-
torum) vermes -it foras 8
corpore 68 21] ut fleminam
-ias 2689 ad flemina -ienda
269 25,25 269 23 (descucienda
trad.)

disinteria: δυσεντερία: 105 15
1301,26 18810 bis | 18571 bis
(bisinteria írad.)

disinterici: (sintecti trad.) 16 16
dispargere: coicies et aquae
pusillum, et cum inferverit,
-es cum eisdem de canali
ligneo 286 10

disponere: antepridie -endus
ert, ut minus cibetur 697
dispositio: totius corporis com-
pago et interiorum -o (dispó
sic trad.)..invalida fiet 46 25
dispumare: v. despumare
dissolvere: absol. verum est
ergo et usiionem -ere posse
156; trans. caloris beneficio
-utum vitium..ex qua vul-
nera ustionis -uta 14 13, 16
urere eam fistulam ..ut pos-
sit..-vi (dissolute trad.) 32 10;
refl. ul se -αὖ post fistula
280 1

INDICES.

dissugere: dixerunt flemen ex
ea re - et adsiccari posse
35 11
dissuria: óvcovolo; 146 6, 25
14834 disuria 6218 dysuria
(dystria trad.) 140 15
distabescere: suspirium in eo
-at 110 51
distare: ures..caput..in iri-
gono duobus digitis distanti-
bus 883; 5338 adm., cf. du-

" resgcere

distensio: ἃ -ne pressum 827;
87 18 81 26, 31 (corr) -nem
faciunt 76 26 quibus venis
praeobturatis -osequitur 7922

distentiosus*: 'qui distentiones
habet!; frenetico -is (disten-
cionis trad.) sideraticio eqs. 911

distentus: nares -as 10814 -us
gpiritus 111 25

distillare: v. destillare

distillatio: v. destillatio

diu: enotavi octies (1131 2625
90 20 123 18 155 19 176 24 195
26 206 34) eius vice funguntur:
longi temporis 1028 5416 68
8,13 longi temporis benefi
eio 6735 per longum tempus
8418 5427 5719,21 568 18 114
19 inter longum tempus 66 12
719 multo tempore 653 18
200 35 longo tempore δ 33
Cf. diuturnus tempus

diureticus: διουρητικός: -& po-
tione 69 16

diurnus: v. cottidie

diuturnus: propter -am vitam
417 non enim erit -ae vitae
2874 -i (diurni trad.) per-
manent 196 31; adv. diuturno
in vita morantur 28530 Cf.diu
divisio: (urit? duritias, inter-
dum et cancellat in -nes 149
Cf. divisura
divisura: ad ipsam -am gemi-

INDICES.

narum (sc. venarum) 1032 in
media-a codae1131 Cf.divisio
divus: sub divo: quos opor-
tet 8. d. in agro dimittere 56 8
tamaricu folia ..8. d. ponito
180 15 s. d. eam (equam)
statuito et..aspargito..s. d.
hocfacito23818,19 pultarium
sub divum (subditum írad.)
ponito 126 31

dolere: quibus venter facile -et
1125 hoc et circa omnes ca-
put -entes fac 817 ai.
doliolum: commisces ut colli-

es in -Ὁ 260 26

[dolorosus: caput um (deorsum
Bue.) portabit 101 26]

dolosus: qui etiam (enim trad.)
gunt -i 285 10

dominari: in eiusmodi enim
causa praemixia quaecunque
valitudo ex duabus -etur 1821
dominator: nervus qui est ad
articulum lumborum totius-
que corporis -or (-orem írad.)
(cf. principalis 74 16) aqua-
liculum . .totius corporis -or
63 5

donee: tunc? (?); sed si evene-
rit ut..duritias habeat, d.
desub cirro. .sanguinis detrac-
lionem facies 208 16 al. de
17991? v. *'addenda?

dormitare: quasi oculis -anti-
bus erit 87 11

dormitio*: *dormitorium? Ruhe-
lager; molibus -nibus eum
collocabis 158 35 (unde Veg. V
4,2 molli dormitione animal
collocandum)

dorsanus*: 'dorsuarius!; quae
(arteria) &ppellatur -ἃ 14211
Cf. dorsarius subdossanus

dorsarius: mulus -us erit 221 1

dorsum: alternis -is 15 39 (dos-
818 (rad.) 158 29 V. alternus

361

dossuarius: subst. quod facile -is
(equis) evenit 207 5 V.dorsanus
dragma: δραχμή pondus 49 9
161 al.
dubitare: c. acc. c. inf. non -o
et alios hunc morbum. .aliis
nominibus vocare incaute 51 20
ducere: refl. quidquid enim
escam accipiunt, ad stercus
se -ἰὖ ('eonvertitur? Veg.), si-
militer et potus ad urinam
196 10 spiritum -it subinde
1842s ilia solide -it 187 26
n&res -unt in pulverem 166 14
armum ad rotam -es aut ad
machinam 187 39 curabis
praeter ductum armum 18 18;
transl. magis tempus -it 1563
ductio: cum..ex via aut ex
(sarcina? -nis laboraverit . .
plantae laborant ex labore
viarum, ut ex sarcinae -ne
163,7 (idem 1649,15) fiunt
autem haec causae aut in
conamento aut ἃ viae -nem
228 19
ductus: fit enim spiritui -us
gravissimus 48 19 Cf. ducere
duleido: uligines..q. quidam
et -ines vocant 207 -Ὁ enim
sequitur et solutio ventris 139
14. Cf. Veg. III 52,1 et V 14,4
dum: d. interdum 57 18 117 11
(cf. supra p. 311) d. tamen
ne plus putes esse quam sgep-
tem (sc. tunicas oculi) 174 4
q. magis sic intelligitur, d.
in ipso oculo imaginem. .non
videtur 24 30
duplex: malagma ad nervos
grossos et -ices 2663 absci-
dito medium frustum quater-
nario -icis magnitudinem
215 15
duplieatio: ganglion..fit ex
nervi -ne 888 spiritus, qui

202

per -nem crementi magis in
novissimum maior fit 656
duramen: cum cicairix callo-
sitatem fecerit, -en imponere
(sc. ungulis) curabis 202 10
cum cicatrices vulnerum aol-
daverint et praeduruerint, -en
imponito et excalciato 209 21
curato tam diu, donec vulnus
callicia praeduruerit, et cal-
ciato et -en imponito 219 81
duramentum: stiptici compo-
gitio ad vulner& et ad -a et
&d ustos 281231
durare: ἃ primo die usque ad
tertium -ant 8839 non -ant,
periculum vitae faciunt 199 15
durescere:; corium eius -it 126
19 cuius corium [non] -it
(destit trad. distet Bue) et
tergus similiter durum .. erit
56828 cuius et corium [non]
durescit (descit trad.) 107 1.
Cf. in-, per, praedurare
duritia (durities): si basem mo-
verit aut -as citare coeperit
1014 qc.i. in basibus mar-
mor et -as fecerit 207 15
altius (urit? -as, interdum
et cancellat in divisiones 14 9
ad -es et ad flemina .. com-
pones 269 1 (δ. s ad -as)
al. de formis v. supra p. 300.
ebibere: 'bibere; ubi plus -erit
109338 cum -erit, tantum suf-
flat inflatus 128 30 per os -at
124 26, 29
eccopis*: ἑἐκκοπίς" vel ἐκκοπεύς;
secito ossilaginem per -ida
(οὐ copida írad.) et xistera
diligenteradferito 20417 cae-
des per -idam (perecopidam
trad.) et rades per xisteram
21729 prendes idem (prende
Bicopidem írad., wbi $n con-
texiw minus recte copidem

INDICES.

scripsi) et ipsum tuberum
desuper ossum caedito ab
aequalitate 190 29
eceedermia: ἐχεδερμία; de -a.
8i q. i. -am habuerit, quod
latine coriaginem appellant
1241 de ecedermis (ecede-
ramus írad., scripseram pri-
fmo0 ecedermia) 89 36
eeedermus: v. ecedermia
echinus: ἐχῖνος; aspredo -o
(exhino trad.) similis 5735
ecinum 289 5, 8 med. Cf. ind.
spec.
édere: passim; eacam esse 97 11
[esse del. 102 9 106 34] Cf.
manducare
educere: linguam foris -ito
285 3
effectus: mellis quod satis est
et -um faciet 116 39 si (hoc)
-um non habuerint 1379 1901
si -us non erit 19418 (sic) ad
-um perduces 198 21 256 10
hoc ad -um perducet 256 58
haec res ad -um perducit 256 2
parebit -us 266 20 27825 -um
parebit (pràt írad.) 211 30
recens autem ad praesens -um
adfert hoc medicamentum
280 34
effleere: 'vivere; plures (dies)
-ere non possunt 88 80
effugare: suffumigari . . propter
-aàndum taetrum odorem illius
morbi 52 16
effundere: cum lacte . . infunde.
q. 8i non habueris, .. ex vino
dulci -ito 178 19
eglipsis*: ἔκλειψις; si vertigi-
naverit .. -is (glipsis irad.)
patitur assidue 86 12
elcere: 1) 'iuxare; de cocxa
eiectà aut convolsa 316 co-
xam si eiecerit 17 17 8i.. co-

INDICES. 363

lefium fregefiü aut eicerit
189 10; 2) 'educere!; ne inter-
cludatur, eicies eum (sc. ex
cella caldari) 769 3) *gignere';
pilum eiciet ad colorem et
spissiorem 245 14 equasimor-
tum eicere non potuerit. .ita
celerius eiciet..secundas 288
8, 5 absol. ; equa si eicere volu-
erit 23831; 4) proprie ui ei-
ciant si quid in cerebro habent
28715 sanguinem -iunt 2628
elefantiotes: ἐλεφαντιώτης *; 59
26 59 38 109 3; elepantioten 59
25 296 5; elephantiotes 2933
eliberare (Ὁ): *deglubere! ab-
háuten; pulmunculum teneto
et ..decarnato .. et oleo de-
lavato et -ἃ 21123: verbwm
valde suspectum, nam ibid. 1. 6
2 cutem ipsa libera legimus;
quare mescio an libera etiam
qriore loco scribendum si. Cf.
liberare

elidere: 'constringere?; cum coe-
perint in illo pede fortius cal-
care .. tunc -ere et simili
modo alterum pedem curabis
11 12 hi plane semissantur
non -untur 1123 -ito (helidico
trad.) eum «in loco molli add.
Veg.» 26 4 -es i. et capillo
claudes subtiliter eam verru-
culam 2739 -ito (elido trad.)
i et in brachiolo venam . .
aperies 38 15 -es i. et locum ..
semissibus cauteriis a&dures
201 21.

eligere: de rapo (rapa trad.)
-ito pilos validos et tortos
24b 11

elimpidare: inír. cum bene
-verit (vulnus) 115 81 vulnus
-verit 20511 vitium .. tempo-
ribus ('interdum?) -et 97 3;
refl. οὖ cutis se temperet

el melius -et 211 19; írans.
omnia vestigia et maculas
mucrone[m] -are 20217 omnia
vestigia causae ab stercore vel
clavi vestigia scalpello -are
219 24 beo) rp ^
ungulae -at(o» 219 39 .
ἩΜΈΡΩΝ ᾿

elleborizare: ἑἐλλεβορίξειν; si
ventrem .. non solverit, -abis
(elaborizabis trad.) eum sic:
ellebori albi 35 . . et vino . . po-
lionabis 75 38

eloma*: ἤλωμα" i. e. ἧλος; quae
sunt ergo quae vel solvi vel
laxari debeant duritiam ? mar-
mora aquatilia -ata (ylomata
trad.) ossilaginis 14 22

eluere: dolor per saniem -endo
(ludendo írad.) aufertur 15 8
Cf. colluere

elutriare: aceto locum -as 196
10, -are 92925 1, -abis 244 34
(elutabis érad.) 324 3

emaerescere: corpus non refi-
ciet, nimis -it 1943 ab ordeo
eum &bstinebis, ut -at 135 13
lussit aspere et -grescet ὅθ 25

emanare: si videris sanguinem
non -are 2276 foramen qua
urina -are consuevit 228 8

emendare: si quid .. male fac-
tum .. fuerit, -ari non potest
41s -abis periculum din»
emoroide 848 si..mobilem
(eaudam) habuerit, sic -abis
2268 cum volueris potionare
.. de omni morbo -abis 288 13

emfragma: ἔμφραγμα; -ma pati
703 enflagma 1211 adn. en-
fragma 6216 quae passio do-
loris enfragma dicitur quae
latine obturationem vocatur
68 38 Cf. emfraxis

emfraxis: ἔμφραξις; ubique cor-

964

ruptum de -in i. e. de obtu-
ratione 89231 de -isi.. -i
tenuerit, quod latine praeob-
turatio dicitur 12021 Cf. em-
fragma

eminere: ut possit vena (venas
irad.) clarius -ere 6 5; part.
praes. : eminens quibus nervi in
articulis .. -es erunt 11894
corpus .. fiet -ibus omnibus
ossibus 1263 tumorem -em..
demonstrat 20520 q.i... su-
per vertebulum coxae -ns ali-
quid habuerit 217 36; compar.
loca eminentior& .. vesicae
similes 157 10

emissio: ex nimia enim supra
modum -ne (sc. sanguinis) et
conamento pulmonis tensio
contingit 475 al.

emittere: sanguinem 91 1015
18 7 40 80 41 21 al. (cf. mittere
detrahere); per os salivas mul-
ias 188 39 nec eam (cibariam)
concoctam per stercora -it
(stercore mittit trad.) 142 90
caput -i& et super -it (de-
mittit?) 109 23, 24

emorigia: αἱμορραγία; atten-
dere, ne supra modum sanguis
profluat q. -ἃ appellatur. 8]
-& fuerit, uti medicamento
ischemo 44 27, 38

emorois: αἱμορροῖς; cum ve-
nae colligaveris . . emendabis
periculum (in» -ide (memo-
roide rad.) 848 ne umquam
guffundat propter -idas san-
guinis 84 14

empiema: ἐμπύημα; caput ei
ures .. vel pinna -ἃ (hiem-
pima írad.) facies 88 23
emplastellum*: duo grana salis
in plaga subicies .. et super
-um 12834 exime fistulam et
-um inducis 21413

INDICES.

emplastrare: adcartilaginem(s)
-andam(s) compositio 269 84
28014 ad vulnera -anda 218 2
emplastrum: 270 sq. nonies
empleetieus: éuxAmxvuxóg; de
-0 i. e. epilentico 98 1s 88 14
empticius: medium panis can-
didi -ii 182 22 panis -i me-
dianum 262 28 med.
enfragma: v. emfragma
[eodem: cawsaliter (Ὁ) rarum
quoque intervallum fiat (fa-
ciat) eodem 16 & 154 14]
epifora: ἐπιφορά; febricitan-
tium per -am aliquam in
palato vel faucibus 48 17
egrdiacus &utem fit & nimia
-& totius stomaci 7714 si..
ex aquae -à. non dormierit
8199 ab -& cruditatis vitio
(corr. datum 16417 vi indi-
gestionis -ἃ 1656 ex qua -a&
sanguinis 2081 ex -a nimia
corporis 228 10 collirium ad
m) 247 13, 22
epiforeton: ἐπιφορητῶν; suffu-
sione praesens &b -on 247
V. epifor&
epilampadium*: ἐπιλαμπάδιον",
olliculum sagitta pungis vel
-um, 8i habueris, infigis ei,
desinies humorem ambulare
213 21
epilentieus: ἐπιληπτικός; 98 13
102 20
epiploce: ἐπιπλοκή; -e dicitur
causa in qua duorum valitu-
dinum praemixtio invenitur
183 eius modi autem causa
-e dicitur 18 12
epitogium: -is coperito 95 25
16810 Cf. cooperimentum
epitoma: ἐπιτομή; singulorum
sensus eti motus animae in
unum contuli et ex his -&
(epithima trad.) feci 282 14

INDICES.

equale* (ὁ. e. equile): in -e
(aquale trad.) praesepium pec-
tore trudet 182 16 ^ calidus
nimis ab -em 16420 ab ster-
core -is, quod femum vocatur
21917. Cf. equile

equile: prodiens de -e 1615

. equale

eqninus: generis -i 23216 24211
286 30

equire: equa si.. nec equibit
nec praegnans erit 239 13

equitatus: abstr. ' Reitew; in -u
expavescit 135 11

equus: 47 31 48 a0 9922 1203
142 14 160 19 199 12 al.; sed
multo crebrius Yumentum

eradere: eas (mirmices) -88
205 1

eradieare: ustio eas (radices)
-et 216 9 donec omnis ver-
mico -etur 2199

[ereeta: S'veretrum. erectum? (Ὁ)
156 13]

ergo: cuius (detractionis) e. ta-
men rationem protinus reddo
52 si..vexabitur, nihil eum
curare poterit. e. murtam ..
infundere .. debebis 116 20

eronalis: resina 202 32 al., v.
4nd. 8pec. 8. resina ; rectius aero-
nalis, v. Ihm ad. Pelag. 252

[eria 1739 c. adn.

erratieus: absinthium 949
V. ind. spec.

error: praecipitur propter -em
alicuius passionis .. sangui-
nem detrahere 5 14 qui ne
quidem -or alicuius passionis
veterinario ignoranti obsiri-
piat 4827 haec ratio habebit
quidem -em 223 10
erumpere: :inír. per se -unt
collectiones 57 6, tubergula
111 13 arteria si eruperit
177 26

365

eruptio: vulsi 891 10912 fau-
cium 178 28; plwr. * Ausschlag?
collectiones per se rumpunt
οὐ post plurimas -nes aliae
renascuntur 55392 illas enim
-nes et partem sanguinis et
per saniem evomendo aufe-
runt 563 coronae si -nesfece-
rint, scito subtus collectionem
factam in ungulam esse 200 19
Cf. collectio
erveus*(?): farina(m) -am (et
aerucam írad.) inponito 179 18
V. ind. spec. 8. farina et 8.
ervum
esea: omnis -aà viridis . . in
partem cruditatis se convertit
385 ipsa(m» enim -am ad
inferiorem scapularum locum
accipit 54 9: idem (sed. ab in-
ferioreloco)i10417 sine dubi-
latione -am suam conficientes
558 -is eum aridis cibare
9027 (81) .. desideraverit
-am 6esse 91 i7 (ef. supra
p.300) opponito-am nesatur
fiat 98 80 -ae modum revo-
cabimus IV die 2309
escari: male -tur 8035 cum
-tur (esca iritus trad.), tussit
162 6
ésse: 'moóglich sein? c. acc. c.
inf.; verum est ergo et ustio-
nem dissolvere posse 155
esurire: manducans multum
-it 125 8
etenim: sic e. et singula signa
. . intelliguntur 102 10
etiam: etiam et v. supra p. 311;
etiamnunc 18238 143 21623
etsi: infundes ei per narem
sinistram etsi non vi (et si
non vis írad.) 84 26
evadere: 1) 'samwum fieri; si
iardius in dolore protrigave-
rit, difficiliter -ent 10 13. diffi-

866

ciliter -ἰ 1961 illi autem
-ere non possunt 168 24; 2) 'ez-
&istere; 8i suspirium -et, signa
habebit talia 110 15
evanidus: labia eius -& (eva-
nita (irad.) vide(n)tur esse
181 15
evaporare: sanguis ungulis
digeritur et -δὺ per ungulas
21012 V. vaporare
evenire: -it (et venit trad.) hoc
autem & calore 86 35 uniter
omnia -iunt et, curantur 219 2;
c. inf. his -it .. morbum di-
gerere et firmiores fieri 57 18
ex hoe -it sànum fieri 109 11
-it eos liberari posse 111 15
quibus -it reuma .. pati 2143
evertere: haec .. &d mellis
grassitudinem -antur 277 34
evincere: per quam ustionem
vitia insanabilia -i possunt
485 ex quibus morborum
vitia -enda sunt 7321
eviriare (i. e. evirare): pass. de
d4wmento 8 16 61 11 65 81 ὅθ 3
74 19; act. ne . . nervos eius
-jes 88 95
eviriatio (i. e. eviratio): nec
stercus reddere potest -nis
causa 1245
evoeare: irans. iam leviter
-abis susu (venam) 1903 in-
cipiet humor foris -ari inibi
299 16; refl. est, enim ista res,
quae cito se foras -et 14414
ex: forma e mon apparet;
praepos. c. abl. saepissime; c.
accus. 14 16 192 24 7 44 34
475 088 95 14 100 26 1129
14820 1547 17623 20314 21218;
ex toto corpore aequaliter
prensus est 95 $9 (cf. ab) ex
prioribus humeris incertus
(insertus (rad.) 111 7 adures
eum ex utnrsque partibus

INDICES.

185 20 ex parte quacunque
tollere oportet 220 15: sic sae-
pius venas &daperies ex am-
babus partibus 4417 ada-
perire palatum .. ex maxillas
et de fronte 44 34 (cf. de)

ex hac (illa) ratione passim
Bie ex hoc non proficerit (cf.
proficere) ex quo 592 *infolge-
dessen? ex ordine 668 fer-
vescat ex lentore 269 81 pro
adv. (cf. ignelento26020) mor-
bum ex pluribus signis ..
aliis nominibus vocare 51 30
ex ipsa retortione moriantur
per ruptionem vesicae 69 18
ex lumbricibus dolorem ha-
beant 14412 oculum album
ex plaga 247 e alia

ex apertura 29226 'nach der
Eróffnung?

8aepissime de medicamentis aut
gproinsirumentaliaut pro cum? :
€. 5. sànum facies ex eo 17534
gubveniri ex omnibus guccursi-
onibus 57236 succurrere..ex
una re 1095 ex omnibus. .cu-
ram &dhibere 212 12 oculum
aperias ex duobus tyflodiplan-
gistris vel per obtalmostaten
266 c. adn. scarificato totum
ventrem ex sagitta Numida
2169 clisteriabis ex aqua ca-
lida 663 ex eo (sulfure) con-
fricabis 14427 ex aceto per-
frigabis 8517 ex aceto exsa-
niato 20711 ex aceto infusam
807 ex hoc oleo calido suf-
fundere 66230 ex hoc suco
linito 4111 ex aqua mulsa et
oleo potionato 4034 saepsus;
ex hac potione morbidos libe-
r&bis 6021 purgabuntur ex
hoc 24019 purgatione ex cu-

INDICES. 361

cumeris silvaticae radice 20 15
similia mulia; ex iritico de-
tur 79 dabis ex loteo virgi-
nis 2034 dabis ex vino et
oleo 6020 ex aqu& dato 6027
$aepius; pannos ex aceto et
oleo 1" 10 talia permulta

ex equo imponere (equam) 238
1,2,5, ex asino 233 s 'decken?

pro 'exira? (Ὁ) cauteriza mor-
sum..ex aptis articulis aut
nerviosis locis 166 i11; cf.
Veg. ll.

liberari: ex eo vitio 114 20, ex
ea causa 607 al. ex hac re
(— morbo) sanum fieri 278
exipsis signis. "pereunt δ 21a].
exaetio: meiet faeculentum. .
et si maior -o fuerit, puncta
interponere ustionibus 157 so
Cf. coactio
exaestuaftio: v. aestuatio
exareseere: -unt in eo ster-
cora fervoris beneficio 181 28
exealeiare: cum cicatrices vul-
nerum (ungularum) .solda-
verint et praeduruerint, du-
ramen imponito et -ato 209 22.
V. excaliglare
exeal(e)faeere: óntr. perungito
lotum et perfricato manibus,
usque donec -iant 125 81:
trans. abscl. -i8 (urendo) 14 15
haec potio et -it 65 80 ex-
calfacere (urendo) 14 20 JV.
concalfacere exfervefacere)
exeal(e)faetio: stercus. .hae-
rent propter nimiam -nem
11716 quem cum calefecisti,
ambulare videtur beneficio
-nis et blateiarum sanguinis
2088. V. concalfactio
exealiglare* (ἡ. e. excaligulare):
omnis coniunctio ungularum

separata decadit et -at 22827
si ungulae a corona discesse-
rint et -verint (excaldaverint
irad.) 2011 statim ungulas
proiciat et -at (excaldat trad.)
208 10 (ubi ettam | excalciat
seribere licet) Cf. excalciare
exearnare*: incipe. .sagitta[m]
eam pantice(m) abintus de-
carnare..iam -aia aceto et
oleo exaniabis 184 96
exeastrare: scalpello vel sa-
gitta intrà medium aperito
et -ato eas (glandulas) sub-
liliter 30 22

excedere: cum quando autem
hoc vitium si(gna» haec
[equa] -sserit 916

excidere: quidam -endum eum
(testiculum) dicunt esse 156 18
exeludere: difficiliter -ere lo-
ieum ab hac causa 140 94
non solum aeris -it herbas
(Africus ventus) 59 6
excomedere: 8i. .caro crescit. .
expurgabis, deinde eodem
impones (emplastrum), donec
-atur 271 18

excoriare: catulum -atum et
extentinatum mittis in aceti
sextaria IX 1628 med.
exerescere: crebro

exeutere (excutire): refl. si se
-ire volet, tardius vix se -it
1217 alquando et -iet se
8419 non revolvitur nec -iet
se 109 15 178 80 quotiens -iet
8e, sSuspirat 132 4; (írams.
saepe volutatus non trans-
feret se nec corpus -iet sed
caput solum 16253
exenterare: v. extenterare
exereitare: cottidie paulatim
-etur 126 89

exfervefacere*: cedriam -ies

368

19617 taedam..-ies, donec
δα tertias decoquatur 237 15
Cf. excalfacere
exferveseere: -it toto corpore
131 31
exfrenare: inir. freneticus . .
-at et inregibilis impingit 77 13
exhaurire: stercora de ano
-ebis 226 $3
exigere: 'infigere; sic. . sagit-
iam -is..ne hoc plus quam
irbulum exegeris 6 10, 32
exiguus: cibo 82 13, potum
8215, flosculum 17434, oleo
1929; suppl. swbst. -o uteris
84 80
2805 synon. modicus
exilis: ipsa loca -ia sunt et
gracilia et nervosa 16 38 154.8
eximere: si articulum -emerit
velintorserit 104 qc.i.coxam
-emerit vel luxaverit vel in-
iorserit 217 81
exinanire: venae quae sunt -i
186 16 haec..-ito de mor-
tario 218 18
exinanitio: tolles et ante ster-
cor&. . post -nem iterum in-
fundes 8453
exinde: ex aqua mulsa decoc-
tam facies et e. totam gregem
potionabis 94 13
exire: pus de naribus -iet
108 10 de oculis eius -iet
similitudo fabae 126 19 -it
vitium 166 17 ut sangui-
nem -eat copiosum. si -iet
1985 has res tundis. .subigis
in pilam, ex melle -eat 288 33
equa(e) loca si -ierint 2881
existimare: v. extimare
exossare: catulum excoriatum
et extentinatum . . -abis 162 10
med.
expavescere: in equitatu -it
185 11

-uft utrumque dabis

INDICES

experientia: utilissime -ἃ cu-
r&bis sic 178 20
experimentare*: saepe -ata est
haec potio 6021 -atum ex-
pertus sum optimum esse
26914 hoc vero -atum (ex-
pedimentatum (rad.) collinum
fistularem 280 9. Cf. Thes.
gloss. spermentare sub experior
experimentum: -um curae
habeo 3533 -um doceo, quem-
&dmodum curari possint
201 19
experisci (Ὁ): calliciem . . scal-
pello circumgirabis . . ab un-
gula usque ad geminas -eris
(geminos experrexis írad.)
209 30
explicare: si ea curatione non
fuerit -ata 1914 cirea corium
iumenti sic -abis (explicavit
irad.) malagmam 266 28
exponere; equa geminos (si)
primo partu -suerit 233 14
exporrigere: -it (sporrigit trad.)
pedes 13635 lumbos 148 80
pedibus exporrectis 663 ex-

porrectus (sporrectus (írad.)
cubat 13311
expromittere: non -es hoc

fieri posse 18420 raro aliqua
de quam pluribus posse ev&-
dere -es (exprimito eius írad.)
183 21
expurgare: ut possit spurcitias
corporis per solutionem ven-
iris -ri 7 15
expurgatio: de -ne 281 39, 34
(cf. de purgatione 282 4, 1)
ex(s)aniare: aceto et oleo (vul-
nus) 184 26 191 1 197 20 207 11
911 17 222 81 226 8 244 15
plagas -bis 216 27 .
[exsearifabis et exscarifatio:
v. Scarifare et scarifatio]
ex(s)ereare: purulentum 109 18

INDICES. 2369

(excriabitque írad.) 112 3$;
178 39 (Swppletwum) 116 38
sanguinem 109 16 1791
ex(S)eeare: intr. cum -verit
(humor) 213 29; refl. donec om-
nis se humor -eti 216 27;
irans. 1833 20831 2144 al;
Cf. Siccare adsiccare
[ex(s)peetare: prospectare trad.
9031 242 26]
eure (ὃ) ": *expurgatio";
as eum et tendes in -àam
currere. cum bene purgaris
eq8. 1535: at cf. in ge talia
scabritia vel [ex] spurcitias
habens non repurgaverit 31 27,
unde nescio am etiam 78 25
ex orium sit ez e mpurwum et
corruptela, ibt lateat
ex(8)tare: -ant ei veretra 168 14
ex(s)tentinare*; catulum ex-
coriatum et -atum mittis in
aceti sextaria IX 1028 Cf.
stentinum extenterare
ex(s)ugere: adhaerens corpori
sanguis et -ib vitium 621
malagma..flemen -ere dixe-
runt 3515
extalis: 'Mastdarm? 13021 157
quinquies 225 quater
extendere: refl. de 1o. "0 16
979 1144; írans. e. g. -entis
caput 166 3 bulbum -es 17338;
part. extensus: de membris
445 491 534 94 34 99 5 106 21
1223 136 12 15236
extenterare (vel exenterare):
catulum. .pilatum -atum (ex-
leneratum rad.) sine inte-
Slinis decoctum in aqua 61 1:
&cripseram primo τῷ, contextu
enenteratum. de exlentero v.
sues. gloss. 8. v. et Apicius ed.
Schuch 332 adn. Cf. exsten-
tinare
[extentinare: v. ex(s)tentinare]

Mulomed. Chir., ed. Oder.

extenuare: nir. cum iam
coeperit cicatrix -are et con-
firmare 204 35; refl. si se
coeperit (verruea) -are 27 21;
irans. &d nervos grossos -an-
dos 26431
extergere: -ere eum diligenter
ei perungere 6517 ab aqua
auriculum -ito diligenter 173 1
[extimare: trad. pro existimare
quinquies, v. supra p. 308]
extra: e. modum lassescit 49 29;
adv.lino alligato quod e. fuerat
225 30
extraetio: de -ne sanguinis 8 5
Cf. detractio tractio
extrahere: infra -endum est
cibo 179 8 al.
extremus: c. gen. quae (venae)
in -à aurium finiuntur 44 19
per ipsum -um folliculi 156 26
ut exulcerentur à omnia 108 20
extrusicius*: D suffusio. .un-
gulas -as habuerit 1037 in-
ielliguntur -ae ungulae esse
2293 Cf. suffusicius
extumidus: plenae omnes (ve-
nae) sunt sanguine et -ae 402;
compar. -ior: vena 69 ocu-
lus 265 ὁ genua 36 3 glan-
dulae 57 10
exuere: ex ipso foramine cau-
colum lithuleo -es 69 15
[exuitus: 9111,12 c. adn.)
exulcerare: in quacunque parte
procubuerit, -atur 1049 vul-
Siones..sentiens usque eo ut
-entur (exvulnerentur írad.)
extrema 10830; refl. -aí se
224 21
exundare: ex quibus forami-
nibus ustionum caloris bene-
ficio dissolutum vitium -at
per humorem 1413

facedena: φαγέδαινα: aliud
genus vulneris q. pispisam
24

810

succutaneam vocant..q. est
-& 21713

facere: collirio lene quod -it
&d tunicas ruptas 27 17
rebus &d uringm -entibus
169 s0 226 16 al. ^ miscebis
82lem et cinerem et in vino
-ies 227 3 (cf. 109 10 corrupt.)
portulacam..tere diligenter,
-les in aqua 29016 ficus...
decoques et -ies cum (eum
trad.) aqu& ad sextarium 811
omnia mixta . . defervere
-jes 49 10 et sic saepius qui
..8c8lpere et parietibus se
adfricare -it 53 14 promo-
vendum -ias 85 -ito.. bene
componatur 26 4 (cf. sb. 0. 6.
fac ut..non possit)

facies: plwr. qq. .. pravas -es
afferunt 235 18

faeculentus: meiet -um 1657 28

falangio: φαλάγγιον; de -ne
18114 V. falangus

falangus: -us si momorderit i.
108 13

[famaetum bubalum colligito
οὐ ex aceto fümactum con-
temperato 1811,23: puto fima-
cium (fimum Veg. III 89, 3)
vel femacium legendwm esse.
Cf. fimum]

famex: femin. cum -ex (fames
irad.) facia fuerit 2092 98
-Cieem 4. appellamus femi
(fenici trad.) 219 19 |
famicalis: curabis ei scalpello
-i ungulam dealbare (Ὁ cf. 8. v.)
219 22 (Cf. Pelagon. 256 sub-
ier molliter raditur scalpello
famicali

fantasiari*: φαντασιάξεσθαι:;
-etur et caput demissum
habeat 91 8

fareimen*: "morbus a simii-
tudine farciminis appellatus?

INDICES.

Veg. I1 14 1; graece ὑποδερ-
ματῖτις (Hipp. 12 sqq.) aut
περιττώματα (Hipp. 229, 10),
cf. ferisoma. apud nostrates
"Wurm? audit. accuratius à
Chirone describitur 5611 11111;
Cf. 16 18 45 231 154 26
fareiminalis*: subst. *stercus? ;
per anum -is sero (vero írad.)
venire solet, ut ex ipsa retor-
tione moriantur 6917
farciminosus*: is qwi morbum
farcimen habet; 62 28 δῦ 117
89 6 11111 25111 2935
farinosus: atheroma est tu-
berum in quo invenitur -8
glacies 88 7
fartosus: de -o 8935 81 q. i.
-um in) ventrem habuerit,
cum ebiberit, tantum sufflat
inflatus 128 29
fartum: de -o 123 29
tosus
fascia: -à munito eum 1835
Cf. fasciola
fasciare: membra aegrota 119
1212 2319 2033 2917 3115
1198 137 4 (ex corr.) 22" s
faseiculus: -um fenugr&eci
260 15 med.
faseinare: part. perf. pass. -ato
..infunde per nmares..sulfur
1687 si. .-lum fuerit. fit
autem hoc ex indigestione. .
ita -tLus est 294 238, 30
fascinatio: de -ne 1314 1686
(fascione trad.) Cf. fascinare
faseiola: venae .. post san-
guinis emissionem -à con-
Siringunturi10 35 post decur-
sionem -& alligabis (venam)
123 conligato -is genua 3633
-àam quam tenerissimam ..
diligenter fasciolato 176 38,
οὐ rursum iterum alia fas-
.ciola bene f&sciolato (men-

V. far-

INDICES. 311

ium), ne flecti possit 177 $
(cf. supra p. 310) pedes -is
..vinculabis 9200 14 fractu-
ram allgas de madidis -is
laneis 296 30
fasciolare: 176 ss 1773 V.
fasciola
fastidium: supraveniet 492 7
patietur 7817 -um eum gequi-
tur 188 15; 34 9 17 48 18 1133
fatigare: part. perf. per indi-
gestione -tus sanguis corrum-
pitur 57; compar. ne -iorem
eam (equam) facies 41 14
febricitare: & labore aut spisso
cursu 42 16 8. plenitudine
cibi 48 10 8 plectura 44 81 al.
febris: v. supra p. 302 8. v.
fel: omne i. q. ungula solida
ealeant, f. non habent. f
enim si haberent, in quo hu-
morem malignum totius cor-
poris..reciperent, nunquam
in eos humor amarus. .inside-
ret 6414,15 omnei. f. non habet.
pro felle inhaerent eis nervi
graciles 104 13 Cf. ind. spec.
femum: v. fimum
fenestella (ve! fenestellus): nisi
eruptionem ἃ corona fecerit,
per quam humor non desinat
&mbulare. -&m coronae un-
gulae facere oportet 220 15
& corona etungula contra ocla-
men (id est»,-um facies 20036
ferbura: v. fervura
ferisoma: περίττωμα; farcimen
. quod graece appellatur -ma
56 18 quod vocant graece
-maà, latine farcimina. sunt
&utem per se vitia in corpore
similia furunculis, quae col-
lectionem foris faciunt, quae
el per se rumpunt 154 36
(quae ex 16 18 supplew) Cf.
Hipp. 99910 περιττώματα δὲ

λέγεται ὃ ῥωμαιστὶ καλοῦσι
φαρκίμενα (φαλκίνινα trad.)
εἰσὶ δὲ ἐκβολαὶ ἐν τῷ σώματι
ὅμοιαι δοθιῆσι (δοϑήσι trad.)
καὶ μείξονες καὶ πυοῦνται καὶ
ἔκρηξιν λαμβάνουσιν αὐτόμα-
τοι. Cf. farcimen
ferramentum: -o praecidis (ver-
rucam) 16 34, (nervum) 199 38
eaudam ponis ei super -um
acutam cultro similem 217 19
ut possit facilius -um adire
(audire irad.) 220 10
ferratus: vinum-um 2864 (far-
ratum Bue.)
ferre: pass. in ambulationem
conquassatur, toto corpore
feritur 8114 idem..Tripto-
lemi feritur (fertur Colum.)
minister 288 11
ferula: regulis autem uteris
liliagineis aut -is vastis 192 8
fervura: quinquies (29 18 35 36
86 9 95 9 20129) ferbura:
duodecies (11 11 35 9 188 7
184 29 2060 28, 39, 31 206 4 210 5
211 12,15 218 38) ferbora 1917
adn. Cf. fervor 1710 83 26
183 6 2081 al.
festinantia: si -a exigit, pale-
"am offerre 229 14
fetorosus* (pro fetosus): ad vo-
micosos qui sanguinem -um
per nares mittunt 295 34
fibula: 23 15 928 929, al.
filbularia* (?): subst. pro *fibula;
subtilissima -& venas partes
oculis subicies 178 38; sed
ib. 1. 38 fibulas salutaris...
iraicies, wnde nescio am etiam
l|. 28 fibula scribenda sit
fietiliarius: terra & -o (pro
genet.)..dato 48 34
fletus: *vesanus^; totus -us est,
quia incipit alienus fieri 298 14
fleulneus: foleas -as 2841s med.

24*

812

fleurneus: s. pro 'ficulneus? ;
-à malagma, -is foleis; v. «nd.
8pec. 8. ficus

ficurninus*: malagma -am 189 8

fimacium: v. famactum

fimum: stercore equalis q. -um
(femum trad.) vocatur. .fami-
cem q. appellamus -i (fenici
irad.) 219 18, 19

flnitio: ibi venae..in ungulas
descendentes -nes habent
228 22

flssura: ex illa -à claudiginem
patiatur..et digeritur quidem
ex his fistulis (fissuris?) suf-
fusio..quae -& non patitur
novam ungulam excrescentem
..8ed ipsà -à ambulat. .sic
curábis. prendes ungulae -am
(fixuram trad.). .et terebrabis
..Similiter et circeà omnem
-am (fixuram írad.) hoc facies
210 14 8qq.

fistula: 1) morbus 81 6 al.;
fistola 186 32 V. centetalis
2) morsus et punctionis -ae
(8c. wrinal)) 61 praestant
14031 8) -àm coicies in fo-
ramine 1888

fistularis: si fistula. .fuerit..
Subicito collirium -em 22 11

flaetius*: i. e. latius — flatus;
genua extumidiora fient et
lumor -us erit 863

flebotomare (vel flobotomare):
-&re eum desub oculis 80 15
die qua -&bis (flomabis trad.;
flobotomabis?) 8619 fatiga-
tum non flobotomatur 50 11
in marg.

flebotomus (ve! flobotomus):
venae..percutiuntur traverse
securi celte vel -o 12 13
scalpellabis -o 166 3. venae
flobotomo intercaeduntur 9 15

INDICES.

&daperies (adaperire) flobo-
tomo 44 18, 33

flectere: inir. iubes eum cur-
rere et..ere. si -i non potu-
erit eqs. 168 6

fleetibilis (í. e. flexibilis): fa-
cilime pedes a terra levat et
sine dubitatione -bus cruri-
bus incedit 7211

flezma: φλέγμα; defluent de
ore -ata gracilia multa 86 29
salivae plus -atis aufert (ex
corr. 8331 fleumata glutiat
4411

flegmon (ὃ): unde fit flegnon
quae appellatur inflatio 19026:
aut flegmon — φλεγμός (pAoy-
uóg) aut scribendum flegmone
(φλεγμονὴ)

flemen: 85 1 201 1: flemina
plur.: 1736 8431 85 8, 50
18510 2184 22718 2683 fle-
minam veterem 264 20, flemi-
nam discutias 2689 Cf. supra

. 902

eminosus*: ad genua -a 264 13

fleuma: v. flegma

flexura: quo loco -am admittit
pectus plicandi 9 98
flobotomus: v. flebotomus
flos: transl. flos similae vel
similaginis 274 7 2581 CY.
ind. spec. 8. &erugo 868:
Saepius meuitr., v. supra p. 302
floseulum: -um habet oculum
rotundum et valde exiguum
114 26

fluere: humidam -ent 178 98

fluviaticus: cancros -os 78 si
med.

fluxus: propter sanguinis -um
730 2830 8i -um humoris et
clodigo persequetur 34 26

folium: foleas 9284 18, foleis
285 1 (ez corr.) Cf. ind. spec.
8. ficus et supra p. 301

INDICES.

follie(at»io*: φύσημα vel φύση-
σις; lremor omniorum muscu-
lorum et -o (follicio, sicut
scarificio pro scarificatio, trad.)
vis superveniat 164 9 (cf.
Veg. V 75,1 follicent etiam)
donec totius sanguinis fervor
et -o (follicio trad.) corporis
se temperet 22917
follieulus: 1) tuberis; in ipsa
palbebra oculi..incomatium
. .8c&lpello..tollito ita ut in-
legrum auferas cum suo -o
:2826 2) genitalis "Schlauch?
(non *scrotum?, ut Georges
vertit); -um (felliculum trad.)
ipsum veretrum subicies 227
29 veretrum prope -um lino
ligabis 228 1 — si intelligis
-um ipsum et testiculos sa-
nos sine tumore esse, ipsum
-um s&gitia pungis 218 36
in -o vereir 57 4 215 1
de -o urinam faciunt 4621
per ipsum extremum -i 156 26;
914 16231 214 19,237,238 21 21,
34, 26. 227 8, 15
fomentare: 189 calido 27 e,
calda 49 $1 al. fumentare:
19821, posca 2838, aceto et
oleo 19939, ex vino 200 1,
calda 203 17 in flumine
156 19 al.
fomentum: saepius fumentum:
ex eodem ordeo in -um bis
in die mittito 20233 -um ex
furfure et aceto fervens un-
gulis imponere 2205 al.
foramen: masc. vaporato ..
quousque maior -en vulneris
fiat 29 11, eum -en 297
quatuor -ibus cutem pertun-
des 179; neutr. per quod ca-
verni -en oculum lavari 292 al.
foras et foris: foras vicies oc-
currit, foris decies intro

318 zd

foras: venae i. f. suffraginem
legentes..positae i. f. in co-
rong..qua& i. qua f. positae
10 7,17, 19 foras: spectare
2231 exire 8110 excludere
6834 discutere 6827 proca-
dere 977 86 mittere 1227
Se evocare 144 14 proce-
dere 1575 86 sevocare (evo-
care?) 1965 eximere 2116
emittere 212 17 eicere 2165 18
foras pro.foris: partem papiri
inferius -as similiter ligato (?)
9111 caput -as habeat et
nares 96 6 cum pars eius
(polippi) se -as ostenderit
10814 donec [aut] -as erunt
(glandulae) 17927 sanguinis
emissionem facies ab ipsis
claviculis abintro aut -as
195 9 foris pro foras: pal-
pebrum -is versus ]laxes,
deinde ut -is versus..fascio-
lum praecides. .et constringes
palpebrum -is versus 28 12,
13, 16 collectione(m) -is fa-
ciunt 1619 15437 humorem
excludatur -is exira cutes
66230 intestina su& -is extra-
hant 907 incipiet humor -is
evocari inibi 222 16 lavare
calida 42 80 foris sensw solito:
catulum..f. depilatum 60 30;
pro compar. quae venae posi-
tae sunt de